Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 1

[p. 139]

Onze letterkunde
in het ‘Athenaeum’ van Londen beoordeeld.

Als naar gewoonte kondigt het Athenaeum van Londen, in zijn laatste Juni-nummer, een algemeen overzicht af der voornaamste letterkunden van Europa sedert Juni 1895, geleverd door schrijvers uit de verschillende landen.

Prof. Paul Fredericq schreef er een overzicht der Nederlandsche letterkunde in Vlaamsch-België, waarvan wij hier eene vertaling laten volgen:

Terwijl twist en tweedracht in het kamp der Fransche schrijvers van België heerschen, kenmerkt zich de Vlaamsche letterwereld door eene algeheele kalmte. Toch schijnen de jongeren van zin de banier van den letterkundigen opstand te willen opsteken; maar hun orgam Van nu en straks onderscheidt zich tol hiertoe door niets anders van den gewonen trant dan door zijn titelblad en verdere culs-de-lampe.

Geen enkel echt merkwaardig gewrocht verscheen tijdens de laatste twaalf maanden op het gebied van poëzie of tooneel. Nochtans zagen een aantal verzenbundels het licht als van de heeren Gustaaf De Mey, Victorien Vande Weghe, O. Kops,

R. De Cneudt en anderen. Onder de menigvuldige tooneelstukken stippen wij alleen dat van den heer Isidoor Albert aan, Boadewijn Hapken, een historisch drama uit de middel

[p. 140]

eeuwsclie geschiedenis van Vlaanderen, dat in den officiëelen prijskamp werd bekroond.

Op het gebied van het proza daarentegen heeft de Vlaamsche letterkunde eenen oogst voortgebracht, die niet alleen rijk, maar ook belangrijk mag heeten. Benevens jonge schrijvers als de heeren Herman Bogaerd, F. Stockmans, Eug. Leën en Leo Van Nerum, die nog hunne sporen moeten verdienen, en behalve reeds gunstig bekende schrijvers als de heeren Gustaaf Segers en Omer Wattez, die hunne beloften houden, hebben wij den veteraan Sleeckx, den Nestor der Vlaamsche letterkunde, die ondanks zijne achl-en-zeventig jaren ons met zijnen Vesalius in Spanje eenen belangrijken historischen roman uit de 16^e eeuw heeft geschonken.

Mejuffrouw Virginie Loveling en haar neef de heer Cyriel Buysse behouden hunnen rang aan de spits der Vlaamsche prozaschrijvers. De laatste, die onlangs ook beproefd heeft korte schetsen in het Fransch te leveren, gaf twee nieuwe boeken uit, Wroeging en Mea culpa, die nagenoeg hetzelfde onderwerp behandelen, namelijk den verleider door zijn berouw tot eenen held verheven. Ondanks de valsche richting dier zonderlinge zedenleer is Mea culpa een zeer knap boek, dat de eer genoot eerst te verschijnen in het groot Hollandsch tijdschrift den Gids.

Mejuffrouw Virginie Loveling bereikte het toppunt van hare letterkundige kracht en roem. Dit jaar werd haar de officiëele vijfjaarlijksche prijs van 5,000 frank ter aanmoediging der Vlaamsche letterkunde toegewezen voor haren uitstekenden roman Een dure Eed, die reeds in het Athenoeum (Juli 1892) als een meesterstuk werd begroet en nu zijne tweede uitgave beleefd heeft. Onlangs gaf zij eenen nieuwen bundel uit, getiteld Het Land der Verbeelding, bevattende twee novellen, waarin hare bewonderenswaardige frischheid van bewerking, hare diepte van zielsontleding en hare schilderachtige kracht besteed worden aan het beschrijven van het landelijk leven in onze typische Vlaamsche dorpen. Sommige van hare werken

[p. 141]

werden in het Fransch en in het Duitsch vertaald; onlangs verscheen er een in het Czechisch te Praag.

Vermelden wij ook de verschijning van het derde en laatste deel van de voor het eerst verzamelde Dicht- en Prozawerken van Jan van Rijswijck, die in 1869 gestorven is. Hij was een polemist van groote oorspronkelijkheid, schier de eenige belangrijke journalist in de Vlaamsche letteren sedert de wedergeboorte na 1830.

Buiten het gebied der zuivere letterkunde zagen tijdens de laatste twaalf maanden ook talrijke andere werken van belang het licht.

Aanwinsten voor de volkskunde waren de verzamelingen van volksvertellingen en overleveringen uitgegeven door Mej. M.E. Belpaire en Hilda Ram en door de heeren J. van Landschoot, Pol de Mont, A. de Cock en Aug. Gittée. De heer L. Simons schonk ons eene merkwaardige vertaling van den Beowulf. Prof. J. Vercoullie van de Gentsche Hoogeschool, de hoofdman der nieuwe taalkundige richting, bezorgde de uitgave der mystieke prozawerken van Zuster Hadewijch, de geheimzinnige figuur uit onze veertiende eeuw. Zijn leerling en ambtgenoot, de heer W. De Vreese bezorgde insgelijks de uitgave van een zestiendeeuwsch drama van belang, Van Charon den helschen scippere. De heeren K. de Flou en E. Gailliard gaven ons twee geleerde verslagen over hunne opzoekingen aangaande de Vlaamsche handschriften berustende in de voornaamste bibliotheken te Londen. De heer Maurits Basse schreef eene merkwaardige verhandeling over Stijlaffectatie bij Shakespeare, handelend over euphuïsme en andere letterkundige overdrijvingen in de werken van den onsterfelijken Engelschen schrijver.

De heer Victor de Hoon, rechterlijk ambtenaar te Brussel, gaf eene belangrijke uiteenzetting van de Grondbeginselen van het Belgisch Strafrecht. De heer O. Pijfferoen, van de Gentsche Hoogeschool, bestudeerde een merk waardig onderwerp in zijn boek over Het Gebruik der Talen in burgerlijke

[p. 142]

Zaken vóór de Belgische rechtbanken. De maatschappelijke stelsels van Bebel en Richter Werden vergeleken door den heer Pieter Geiregat, eenen veteraan der Vlaamsche letteren, in zijn onderhoudend volksboek Maatschappelijke Vraagstukken. Mevrouw Lievevrouw-Coopman's werk Het Volkskind, handelend over opvoeding en onderwijs der kinderen uit den lageren stand, werd door de Academie bekroond.

Zeer verschillend van waarde zijn de historische uitgaven der heeren Frans De Potter, J. Broeckaert, E. Gailliard, E. Geudens, E. Poffé, Scheire en anderen. Daarentegen staan twee werken op den allereersten rang. De heer Flor. van Duyse gaf ons eene meesterlijke verhandeling, door de Academie bekroond, over Het eenstemmig Fransch en Nederlandsch wereldlijk Lied in de Belgische gewesten; uit een muzikaal standpunt schetste hij aldaar oorsprong, ontwikkeling en uitbreiding van ons wereldlijk volkslied. Zijn boek is eene openbaring.

De heer Max Rooses, de welbekende conservator van het Plantijnsch Museum, schonk ons van zijnen kant twee boekdeelen over kunsteritiek onder den titel van Oude en nieuwe Kunst. Daarin bespreekt hij de meesterstukken der Vlaamsche en Hollandsche schilderscholen, die men in den Louvre te Parijs en in de Museums te Antwerpen en Weenen te bewonderen krijgt. In zijn werk bespreekt hij daarenboven nog eene reeks beduidende Vlaamsche schilders van onze eeuw, als Leys, Lies, Verlat, enz. tot op den laatsten tijd. Gevloeid uit de pen van iemand, die niet alleen onze voornaamste letter- en kunstcriticus is, maar ook een onzer knapste en kleurrijkste prozaschrijvers, is dit werk te gelijk zeer merkwaardig naar inhoud en vorm.

Paul Fredericq.