Tijdschrift voor Taalbeheersing. Jaargang 29

[p. 187]

Uit de tijdschriften

Tekst[blad], jrg. 13, nrs. 1 en 2.

Edwin Lucas spreekt met teamleider openbaar bestuur, Florian Bekkers, die is uitgeroepen tot ‘De best schrijvende ambtenaar van 2006’. Bekkers houdt, ondanks zijn complexe manier van denken, van korte zinnen en van duidelijkheid. Hij heeft een hekel aan de typische stijl waarmee ambtenaren zich doorgaans indekken. Hij gebruikt graag - maar met mate - bot taalgebruik: ‘dat treft doel’. Andreu van Hooft, Lucienne Wiskerke en Jeroen Brink stellen dat een bedrijfslogo niet alleen tot snelle herkenning en positieve gevoelens moet leiden maar ook kernwaarden moet overdragen. Uit een verkennend onderzoek naar deze kernwaarden dat de auteurs hebben uitgevoerd bij logo's van enkele internationale bedrijven (McDonald's, Texaco en Chanel) blijkt dat de herkenbaarheid redelijk is, maar dat de toeschrijving van kernwaarden niet overeenkomt met de beoogde intenties. Lucien Splinter belicht het Simplified Technical English (STE), de internationale taal voor het schrijven van ondershoudsdocumentatie in de civiele luchtvaart. Splinter meent dat er voor Nederlandse teksten nuttige adviezen uit het STE zijn te halen. In het openingsartikel van nummer 2 vraagt Felix van der Laar zich af wat eindredactie inhoudt, of eindredactie wel zo nodig is en wanneer de eindredacteur het goed doet. Hij gaat te rade bij een aantal eindredacteurs. Leen Dresen en Margot van Mulken beschrijven de ‘come-back’ van deskundigheidsargumenten in de reclame. De expert wordt tegenwoordig vaak ironiserend opgevoerd. Daarnaast zien we in toenemende mate een overdaad aan statistische en andere onderzoeksgegevens die moeten suggereren dat de reclameclaims wetenschappelijk van aard zijn. Suzanne de Bakker spreekt met de nieuwe bijzonder hoogleraar Customer Media, Edith Smit. Customer media zijn door bedrijven uitgegeven bladen zoals Rails van de NS. Smit wil onderzoeken waarom het ene magazine beter in staat is zich aan consumenten te binden dan het andere.

Tijdschrift voor Communicatiewetenschap, jrg. 35, nrs. 1 en 2.

Irene Costera Meijer en Tonny Krijnen trachten in het openingsartikel de waarde van televisie voor onze morele verbeeldingskracht te bepalen. Dave Gelders, Geert Bouckaert en Betteke van Ruler gaan de verschillen na tussen communicatie in de private en publieke sector om zo de problemen op het spoor te komen die de overheid ondervindt bij het communiceren over nieuw beleid dat nog niet is aanvaard. Een belangrijk verschil is dat in de publieke sector niet alleen doeltreffendheid en doelmatigheid moeten worden nagestreefd, maar ook democratische waarden. Henk Westerik, Lisette Douma en Ruben Konig onderzoeken of televisiekijken in Nederland bijdraagt aan negatieve stereotypen en houdingen ten aanzien van Duitsers. De

[p. 188]

conclusie luidt dat televisiekijken geen invloed heeft op de houding ten aanzien van Duitsers, maar wel op de stereotypering van Duitsers. Hilde Van den Bulck en Dave Sinardet analyseren het beleid en de programmering van de Belgische publieke televisiezenders VRT en RTBF om zo uitspraken te kunnen doen over de evolutie van de publieke omroep. Caroline Wehrmann en Maarten van der Sanden sluiten nummer 1 af met een artikel over de toepassing van het zogenoemde communicatiespectrum, een instrument om tot ‘een effectieve en betekenisvolle interactie te komen tussen de kennisinstellingen en doelgroepen’. Joyce Koeman, Allerd Peeters en Leen d'Haenen vragen zich in het eerste artikel van nummer 2 af in hoeverre de Nederlandse publieke en commerciële televisiezenders hun maatschappelijke verantwoordelijkheid als ‘spiegel van de samenleving’ weten te vertalen naar een evenwichtige beeldvorming van verschillende groepen. Ondanks de brede diversiteit blijken de televisiezenders geen representatief beeld te geven van de verschillende groepen. Karen Mutsaers, Reint Jan Renes en Cees van Woerkum gaan in op de zogenoemde ‘Entertainment-Educatiestrategie’ die tegenwoordig binnen de preventieve gezondheidsvoorlichting wordt gebruikt. Het als voorbeeld gebruikte televisieprogramma Voor dik & dun blijkt door gebrekkige samenwerking tussen televisiemakers en gezondheidsprofessionals weinig zoden aan de dijk te zetten. Marc Verboord en Joost van Luijt gaan in op het verschijnsel dat leerlingen steeds meer uittrekselsites raadplegen voor het leesdossier op school. De auteurs komen tot de sombere conclusie dat het gebruik van uittrekselsites eerder als een substituut voor lezen is dan dat het een aanvulling of inspiratie voor lezen biedt. Ann van der Auweraert en Cees van Woerkum doen tot slot verslag van een kwalitatief onderzoek naar de attitude van Vlaamse academici ten aanzien van wetenschapscommunicatie (communicatie over onderzoek in andere contexten dan de academische).

Onze Taal jrg. 76, nr. 2/3.

Onze Taal bestaat 75 jaar en dat wordt gevierd met een dubbel nummer dat wordt geopend door Jaap de Jong die stilstaat bij de belangrijke rol die de neerlandicus Jan Veering heeft gespeeld bij de ontwikkeling van het blad. De redactie van Onze Taal spreekt vervolgens collega's van andere organisaties die zich met taal bezighouden. De collega's zijn zeer te spreken over het tijdschrift, al meent de Stichting Taalverdediging dat Onze Taal zich wel iets meer mag bekommeren om het Nederlands, dat onder het mom van ‘taal leeft nu eenmaal’ ernstig wordt aangetast, met name door de invloed van het Engels. Jan Erik Grezel gaat de kleine taalorganisaties langs die strijden tegen de invloed van het Engels. Nicoline van der Sijs bespreekt enige misvattingen omtrent vermeende letterwoorden die in feite een hele andere etymologie hebben. Nummer 4 wordt geopend door Erwin Wijman met een artikel over het verschijnsel dat bedrijven steeds vaker nietszeggende namen krijgen:Exendis, Exerion, Arcadis. Jaap Bakker rapporteert over de inzendingen naar aanleiding van de omroep om rijmwoorden in te sturen op woorden die als onberijmbaar te boek staan. Berthold van Maris probeert te verklaren hoe het komt dat het dialect van het Limburgse Weerd in de toptien van talen met de meeste klinkers staat. Het thema van nummer 5 is de taal van de politie. Jan Erik Grezel rijdt als ‘opstapper’ met een Groningse surveillance (code 11) mee om het politiejargon op te tekenen. Trees Roose gaat in op het taalgebruik van ambtenaren tijdens het proces-verbaal. Zij merkt op dat het lijkt alsof niet de verbaliserende agent aan het woord is maar zijn overgrootvader. Het taalgebruik is niet alleen ouderwets maar

[p. 189]

vaak ook nog krom. Berthold van Maris beschrijft het wonderlijkste taalkundige boek ooit door een Nederlander geschreven: Origines Antwerpianae van Becanus. Deze Antwerpenaar meende dat het Nederlands de enige taal was die direct van de oertaal afstamde en daar nog erg op leek. De Antwerpenaren zouden direct afstammen van Jafet, een van de zonen van Noach. Joop van der Horst signaleert een tendens in woordvolgorde: ‘als het moet gaan we mensen het lastig maken’ in plaats van ‘(...) gaan we het mensen lastig maken’. Erik Grezel opent nummer 6 met een artikel over de zorgwekkend lage taalvaardigheid (spelling, grammatica) van pabo-studenten. Peter Nieuwenhuijsen houdt een pleidooi voor een extra schoolvak: Nederlands-B. Hiermee kan een leerling bewijzen dat hij de taalstandaard redelijk beheerst, en dat hij goed kan spellen. Dit vak zou een goede basis kunnen vormen voor de pabo, de school voor journalistiek of een talenstudie. Koen Jaspaert en Sjaak Kroon gaan in discussie met Marc van Oostendorp over het dialectbeleid. Jaspaerts en Kroon hebben twijfels bij het het dialectbeleid en vinden dat het streektaalbeleid het dialect niet moet dwingen om de concurrentie met de standaardtaal aan te gaan. Van Oostendorp meent dat dit gevaar helemaal niet dreigt. Ewoud Sanders gaat in op het bargoens in de Jordaan-cylcus van Israël Querido. Jaap de Jong beschrijft ten slotte hoe Onze Taal tijdens de Duitse bezetting als een van de weinige Nederlandse tijdschriften kon blijven verschijnen.

Bart Garssen