De Tijdspiegel. Jaargang 70

[p. 267]

Buitenlandsche zaken.
M.P.C. Valter.

TOEN, daartoe aangemoedigd onder de met Engeland en Frankrijk getroffen verstandhoudingen, Italië zich twee jaar geleden gereed maakte Turkije den oorlog aan te doen, ontstond ernstig gevaar voor een grooten Europeeschen strijd. Het moest worden voorzien, dat de aanval op Tripolis tot zulk een verzwakking van het Ottomaansche Rijk zou leiden, als welke meerdere Staten gelegenheid en reden, misschien wel noodzaak, brengen mocht, zichzelf ten zijnen koste te versterken. De meer of minder vergaande partitie van Turkije, en oorlog tusschen de would-be participanten, scheen aanstaande, tenzij Duitschland en Oostenrijk te elfder ure de bevriende regeering te Constantinopel te hulp kwamen. Doch zulks zou het uiteenvallen van het Drievoudig Verbond, dat bolwerk van een vrede, ten gevolge hebben gehad. De crisis scheen niet te bezweren. Toch zijn Duitschland en Oostenrijk er in geslaagd het eene kwaad te vermijden, zonder in het andere te vervallen. Het ei van Columbus werd gevonden. De bondgenooten lieten Italië vrij de begeerde provincie te veroveren; maar verplichtten het de krijgsoperaties tot den Afrikaanschen grond te beperken. Het kwaad werd gelocaliseerd. Turkije kon zijn groote militaire resources in Europa en Azië niet in een ongelijken kamp verbruiken. Het werd tegen zichzelf beschermd. En toen bijna een jaar na den aanvang van den moedig door Enver Bey volgehouden oorlog in en om Tripolis, de kabinetten van Weenen en Berlijn een voor beide partijen aannemelijken vrede voorbereidden, konden de diplomaten zich beroemen een schitterend stuk werk te hebben geleverd. Italië, de bondgenoot, trad bevredigd, - 't be vriend Turkije onverminderd sterk uit den strijd. De verzwakking, welke tot een bijna onvermijdelijk gewelddadig deelingsproces zou hebben geleid, was voorkomen. De Driebond gaf als voorheen min of meer degelijken waarborg tegen een dreigend overwicht der entente-mogendheden. Maar hoe kundig en gelukkig Europa beschermd was geworden voor de gevolgen van de Italiaansch-Turksche kwestie, het was te ziek, te zeer in zichzelf verdeeld, dan dat nu een periode van rust verzekerd was. De vrede van Lausanne was nog niet geteekend, toen reeds weer nieuwe gewelddaden een algemeenen strijd dreigden te zullen inleiden.

De gebeurtenissen van het laatste jaar liggen versch in het geheugen. Men weet, dat de leden van het Drievoudig Verbond getracht hebben den krijg, welke Servië, Bulgarije, Griekenland en Montenegro. op aansporing van een der entente-mogendheden, tegen Turkije aanbonden, in de kiem te verstikken met de handhaving van het statu quo te proclameeren - m.a.w. het maken van veroveringen te verbieden. Het is ook bekend, dat Engeland en Rusland quasi met zulk verbod instemmend, zijn opgekomen voor het droit de conquête en hoe dientengevolge de kaart van den Balkan

[p. 268]

in voortdurenden staat van verandering is - welke bij tijden zoodanig werd, dat Oostenrijk, ter beveiliging van de eigen positie, met gewapende interventie dreigde. Als gevolg van de aanmoediging welke Servië bij zijn streven naar expansie ontving, heeft Oostenrijk aan militaire demonstraties driehonderd en vijftig miljoen florijnen uitgegeven; en werd, wat nog meer beduidt, 's lands economische positie zoozeer gedesorganiseerd, dat het thans geld moet leenen tegen 6½, zegge zes en een half percent. Het cijfer spreekt boekdeelen. Desondanks is de positie der monarchie in den Balkan ongunstiger geworden: Turkije en Bulgarije, waarmede zij vriendschappelijke betrekkingen onderhield, zijn half vernietigd; van Roemenië is het door Russischen invloed vervreemd; Servië is vergroot ten koste van voormalig Oostenrijksch gebied (Novi Besar). En het zelfstandige Albanië - waarin de reeds lang gevestigde Oostenrijksche en Italiaansche belangen tot harmonieuse ontwikkeling zouden komen en hetwelk bestemd is een gemeenschappelijke barrière voor deze beide Staten te zijn, welke den een tegen een gevaarlijken Servischen den ander tegen hinderlijken Griekschen druk beveiligen moest? - Het is nog steeds niet gesticht. De Londensche Conferentie trok de grenzen van het nieuwe vorstendom of koninkrijk zóó slecht, dat de Albaneezen, die van hunne voornaamste marktplaatsen beroofd werden, trachtten het afgesneden gebied op Servië en Montenegro te heroveren. Welke gebeurtenis aan Servië welkome aanleiding is geweest nog meer Noord-Albaneesch territoir te bezetten. Eerst nadat Oostenrijk een ultimatum had gesteld en Duitschland en Italië ernstige vertoogen hadden ingediend, werd toegestemd het gebied te ontruimen. Als op hetzelfde oogenblik trokken echter Montegrijnen over de grens - zoodat het vuur nog geenszins gebluscht kan heeten. Engeland en Frankrijk beletten nog steeds, dat de internationale commissie, die de grens van den nieuwen Staat moet vaststellen, ernstig aan het werk gaat. Over de keuze van het staatshoofd is men het nog steeds niet eens.... Dan, onmiddellijk nadat het Weensche ultimatum effect nam, heeft de Fransche regeering aan Servië de gelegenheid geopend eene groote leening te plaatsen tot een bedrag van tweehonderd vijftig millioen francs. M. a.w. gezegd heeft Frankrijk de Fransche fabrikanten in staat gesteld enorme hoeveelheden strijdmateriaal te verstrekken aan den meest oorlogzuchtige van alle de Balkanstaten.

In het laatste jaar werd de toestand in den Balkan van kwaad tot erger. Ernstige organen te Weenen wijden de schuld van alles aan de diplomatie - die zwijgen moet om haar moeilijk spel niet bloot te leggen. Wat het einde der verwikkelingen zal zijn, is nog niet te voorzien. De vrede, welke heden gesloten wordt, geeft geen waarborg, dat niet morgen weer vijandelijkheden geopend zullen worden. - Het zal wel een jaartje duren, eer de rust in Europa weerkeert, van welks verstoring de bloedige tooneelen op den Balkan geen oorzaak, doch slechts symptoom zijn.

De groote beteekenis van den strijd der laatste twaalf maanden ligt in de omstandigheid, dat hij de verdeeling van Europeesch Turkije tot een feit gemaakt en die van het Aziatisch territoir ingeleid heeft. Bij alle groote zorg welke de geschiedenis tot heden heeft gebaard, blijft het een gelukkig verschijnsel, dat de partitie van het gebied in Europa, beperkt gebleven tot de volkeren van het schiereiland, tot dusverre nog geen aanleiding van de grootmachten heeft gegeven het zwaard te trekken. Dit kan allerminst vertrouwen schenken, maar laat toch hoop dat uiteindelijk de

[p. 269]

toestanden op den Balkan zonder grooten oorlog definitief geregeld kunnen worden. - Inmiddels staat men, vóór dit nog is geschied, reeds weer voor een nieuw proces: de in voorbereiding zijnde partitie van Aziatisch Turkije.

Frankrijk heeft van de Porte reeds concessies verkregen voor de exploitatie van de havens van Jaffa, Caïffa en Tripoli aan de oostkust van de Middellandsche zee en voor die van Tireboli en Hèraclé aan de Zwarte zee; zoomede voor den aanleg van een net van spoorwegen tusschen de Middellandsche- en de Zwarte zee, omvattende de lijnen

a	Samsoun - Sivas - Kharpout - Arghana.
b	Arghana - Bitlis - Van
c	Tribizonde - Erzeroun.
d	Erzeroun - Erzinghian - Sivas.
e	van een punt van de lijn Samsoun - Sivas naar Kastamouni.
f	van een punt halfweg Rayala - Ramlez naar Jaffa - Jerusalem.

De bouwkosten, verdeeld over tien jaar, zullen worden gevonden uit eene leening van zevenhonderd millioen francs, tot dekking waarvan het Turksche tarief van invoerrechten zal worden herzien en monopolies voor lucifers, speelkaarten, spiritualiën en cigarettenpapier zullen worden gecreëerd.

Rusland heeft zich reeds de medewerking van de Turksche regeering verzekerd voor de reorganisatie van het gouvernement van Armenië - hetgeen met een woord alle gewenschte concessies beteekent. Nominaal zou de Turksche souvereiniteit geëerbiedigd worden. Van Engelsche zijde wordt aangedrongen, dat het nieuwe bestuur onder internationale contrôle zal worden ingesteld; van dien kant bestaan, naar verluidt, bezwaren. Duitschland moet echter reeds aan de St. Petersburgsche regeering vollen steun hebben toegezegd voor haar plan, terwijl minister Sazonow te Parijs was om te onderhandelen over erkenning der wederzijds verkregen concessies.

Engeland begeert voor zich het gebied aan de Perzische Golf, zuivering en versterking van zijne positie in Egypte....

Onder de thans geconcipiëerde en tot op zekere hoogte in voorbereiding zijnde deeling van Aziatisch Turkije in invloedssferen, zouden de leden van de Entente belangrijk baat hebben, de Verbondsmogendheden echter slecht varen. Duitschland zou wellicht een overwegenden eeonomischen invloed in Klein Azië behouden, maar Italië zal niet dan ten koste van veel bloed en schatten gelds eene arme provincie veroverd hebben, terwijl Oostenrijk, hetwelk als gevolg van de deelingsoperaties enorme offers bracht, niets zou bekomen.