De Tijdspiegel. Jaargang 70

[p. 91]

Onze leestafel.

De landweer.

De Landweer en de Waarheid, een woord van protest door W.G.F. Snijders, gep. Luitenant-Generaal. - Rotterdam, 1913.

‘Verdient Nederland, dat het zijn onafhankelijkheid blijft behouden?’ Deze vraag stelt de schrijver als motto op den titel en deze vraag is het inderdaad, die de kern uitmaakt van de quaestie, in Generaal Snijders' brochure behandeld.

Wanneer de oorlog, die iedereen verwacht, over westelijk Europa losbarst, zullen zij, ‘die ons leger met zijn halfgewapend hoofdwapen en zijn gebrekkige landweer dan zullen hebben aan te voeren, staan voor een moeilijke, weinig benijdenswaardige taak. Maar de verantwoordelijkheid voor de gevolgen zal rusten op de ministers en de kamerleden, die thans wederom toonden hoe veel - of juister: hoe weinig - ze over hebben voor de deugdelijke regeling onzer levende strijdkrachten, voor het behoorlijk in order brengen van toestanden die dringend, zonder uitstel, ingrijpende verbetering eischen.’

Maar die verantwoordelijkheid strekt zich verder uit.

Zij strekt zich ook uit tot diegenen, die op een wijze, die het Dreyfusproces in de herinnering terugroept, hebben getracht het onderzoek naar de misstanden, door Generaal Snijders geopenbaard, af te snijden en vervolgens te smoren; waarvan het gevolg zou zijn geweest dat zeker alle verbetering achterwege ware gebleven.

Zij, de verantwoordelijkheid, strekt zich in de laatste maar niet geringste plaats uit tot die velen onder het Nederlandsche volk, die, zelf tegen uitgaven voor landsverdediging gekant of daartegenover onverschillig, ons de kamerleden en daardoor indirect de ministers hebben bezorgd, die, onder den indruk van ‘politieke’ belangen, geringe offers voor 's lands bestaan voldoende achtten.

En op deze laatste instantie der verantwoordelijkheid lettende, is het inderdaad moeilijk, de vraag of Nederland verdient zijn onafhankelijkheid te behouden, bevestigend te beantwoorden.

Luitenant-Generaal Snijders heeft een poging gedaan, wetende dat het zou zijn ten koste van veel persoonlijke verguizing en smaad, aan volk, vertegenwoordigers en ministers de oogen te openen voor de levensgevaarlijke kwalen, waaraan de landweer - aan welke men nog wel een rol bij de mobilisatie zou willen toekennen! - lijdende is, kwalen die overeenkomst vertoonen met het ziektebeeld der vroegere schutterij, - om van de rustende schutterij te zwijgen.

Het was mij een eer, den Tijdspiegel open te mogen stellen voor Generaal Snijders' eerste waarschuwing; en op mijn uitnoodiging heeft Z.Exc.

[p. 92]

daaraan een overzicht van den toestand van ‘Het Leger’ in een volgend, niet minder belangrijk artikel toegevoegd.

In deze brochure geeft de Generaal thans een relaas van het onderzoek, na het eerste artikel ingesteld, de wijze waarop het is gevoerd en de resultaten, die het heeft opgeleverd, door eenige bijlagen nader gedocumenteerd. Voor ieder onbevooroordeelde sprak het eerste, in den Tijdspiegel verschenen, artikel voldoende voor zich zelf. De commissie van onderzoek heeft dan ook de juistheid der daarin vermelde feiten moeten toegeven. En in deze brochure wordt door den schrijver nog eens een zoo krachtig gedocumenteerd beeld van den geheelen toestand opgehangen, dat men de landweer met bezorgdheid moet blijven gadeslaan.

‘Dat een paar aanschrijvingen en het poverige herzieningswetje herstel zouden kunnen brengen van de levensgevaarlijke kwalen, waaraan die instelling lijdende is, dat is beslist onjuist. Dat gelooft stellig niemand!’

De Minister Colijn is in deze zaak niet zoo doortastend geweest als men van hem had mogen verwachten. De eerste maal was de minister kennelijk verkeerd ingelicht, al ontleende hij daaraan niet het recht om den Oud-Inspecteur der Infanterie, die bij velen om zijn strenge plichtsbetrachting en oprechtheid gehaat was, te bejegenen gelijk hij deed. Maar toen den minister gebleken was, dat men hem onjuist had gerapporteerd en niets hem dus gemakkelijker ware geweest dan met een beroep op deze gebrekkige voorlichting, volledige amende honorable te doen, heeft hij wel verklaard te hebben ingezien dat Generaal Snijders gelijk had, maar daaraan geen duidelijke en openlijke betuiging van leedwezen over zijn eerste uiting toegevoegd. Intusschen verklaart Generaal Snijders zelven, geenerlei satiefactie of iets van dien aard alsnog te begeeren. De persoonlijke zijde der quaestie kan hiermede als afgedaan worden beschouwd. Maar wat erger is: Minister Colijn heeft deze zaak niet benut tot meer doortastende en dieper ingrijpende hervorming dan hij thans tot stand bracht.

Evenwel vergete men niet, dat, ook al moge Minister Colijn niet alles tot stand hebben gebracht wat in het belang der defensie van hem gehoopt kon worden, een eventueel hernieuwd bewind der linkerzijde zeker uit defensie-oogpunt een ramp voor het land zou zijn.

Aan Luitenant-Generaal Snijders blijft in elk geval de voldoening, in 's lands belang duidelijk te hebben aangewezen, wat er aan onze weerkracht ontbreekt.

Wil men niet naar hem luisteren, hij zal zich nooit iets behoeven te verwijten, wanneer de gebeurtenissen zullen aantoonen hoe gegrond zijne waarschuwing was; hij sprak duidelijk en leverde het bewijs zijner beweringen.

Zijn vaderlandslievende daad zal, als het te laat zal zijn, door hen die na ons komen op de juiste waarde worden geschat.

Valckenier Kips.