De Tijdspiegel. Jaargang 45

[p. 409]

Het Westerwald.

In onzen gejaagden, opgewonden tijd wordt zóóveel zenuwkracht verbruikt, dat er een bedenkelijk ‘tekort’ aan ontstond. Zenuwkwalen in soorten schorpioenen de hedendaagsche, al te arbeidzame of al te genotzuchtige menschheid. Slapeloosheid werd tot algemeene kwaal. Met grooten ijver legt dan ook de wetenschap zich toe op de uitvinding van nieuwe slaapmiddelen en bazuint de faam meer en meer de heilzame werking uit van nieuwe bronwateren en gezonde berglucht. We willen gaarne gezond worden en onze onmatig verbruikte spier- en zenuwkracht terugerlangen, maar.... hoe snel men ook tegenwoordig de afstanden tusschen Nederland en de nieuwe bronwateren of de gezonde berglucht doorklieft, voor velen blijft toch 't reizen naar verafgelegen plaatsen een bezwaar. Dezen kan het niet onverschillig zijn, dat de opening van nieuwe spoorwegen in Rijn-Pruisen het vlakke Nederland in de buurt heeft gebracht van het voorheen zoo moeielijk te bereiken Westerwald.

Tot nog toe stoomde men den Rijn langs, zonder ook maar te gissen, dat de golvende landstreek aan den rechteroever, mocht ze al niet in romaneske schoonheid met den Duitschen Rijn kunnen wedijveren, toch alle aanspraak kan maken op bewondering.

Het Westerwald is eene hooge landstreek in drie terrassen of aardwallen. Het bovenste terras (hooge Westerwald) vormt de waterscheiding tusschen de Lahn, den Rijn en de Sieg, is tamelijk vlak, gedeeltelijk bedekt met vruchtbare akkers en weiden en menigvuldig voorzien van dorpen en bosch. Zelfs over de hoogste plekken (Fuchskauten en Salzburger Kopf) gaat de ploeg. Behalve het schoone vergezicht van deze hoogte is dit gedeelte van het Westerwald minder fraai.

Een geheel anderen indruk verkrijgt men op den breeden gordel, twee à drie uur breed, die het bovenste terras omringt. Hier verheffen zich, ten Noordoosten en ten Zuidwesten van 't hooge Westerwald, de Basaltbergen, nu eens eng op elkander gedrukt, dan weder ver van elkander af golvend. Voor 't meerendeel zijn ze met bosch begroeid of pronken met een burg. Zeer schilderachtig liggen in deze omgeving de stadjes Mariënberg, Westerburg en Bellstein. Van Mariënberg kan men over Bach en Hof in goed anderhalf uur den Salzburger Kopf

[p. 410]

bereiken en het dichtbij gelegen Neukirch, 't hoogste dorp op het Westerwald.

Het laagste terras omringt het middelste in verschillende breedte en is, evenals het hoogste, tamelijk vlak en minder boschachtig. De bekoorlijkste landschappen worden gevormd door de menigvuldige kronkelingen van de Nister, den Gelbach en andere kleine waterstroomen, die zich in den Rijn uitstorten. Van verrassende schoonheid zijn de romaneske dalen - reeds beroemd - het Saynthal en het Brixthal.

De bevolking van het Westerwald is eerlijk, braaf, vlijtig en, zooals de eenzame streek het medebrengt, ernstig en min vriendelijk van aard. Ze herinnert nog aan de onbedorven Chatten, wier dapperheid den Romeinen, en later op menig slagveld den Franschen, vrees aanjoeg. Hunne vaderlandsliefde en Keizervereering zijn diep ingeworteld. In de armoedigste hut ziet men 's Keizers portret. Akkerbouw en veeteelt - runders, varkens en schapen - zijn hunne voornaamste bezigheid. Ze bebouwen hunne velden met koeien; de rijkere grondbezitters gebruiken daarvoor ossen. De vruchtbaarste bodem is in 't Elbthal en in den omtrek van Hadamar. Hier groeit de weit weelderig. In de overige streken zijn de voornaamste veldvruchten: haver, gerst en aardappelen.

Ooft gelukt op het Westerwald slecht. 't Klimaat is in den winter bar; de zomer laat zich gewoonlijk lang wachten; van weldadige kracht betoont zich echter het warme jaargetijde voor zenuwzieken en zwakken, wijl ook bij de grootste hitte de lucht frisch blijft.

Aan behoorlijk ingerichte hotels is 't Westerwald nog arm. Tot dusverre genoot de logementhouder te weinig voordeel van zijne gasten, om voor hen in voornaamheid te willen onderdoen. Hij leeft op voet van gelijkheid met de ingezetenen van zijne woonplaats en schiet daardoor te kort in plichtplegingen, ook jegens den vreemden bezoeker. De matige pensionsprijzen, 3-5 mark, de gezonde lucht en de liefelijke natuur wegen echter ruim op tegen dit euvel, dat trouwens door den speculatiegeest van hotelondernemers, meer doordrongen van den eisch des tijds, reeds aan 't afnemen is.

't Meest bezienswaardige gedeelte van 't Westerwald is in weinig dagen te bezoeken met een rondreisbiljet van Coblenz of Ems over Hadamar - Dornburg - Westerburg - Hachenburg naar Altenkirchen; vandaar met den sneltrein (2½ uur) over Au, door het vriendelijk Siegthal, naar Deutz (Keulen).

Geen natuurliefhebber zal van dit uitstapje onbevredigd terugkeeren. Belangwekkend voor den natuurvorscher is bovendien Dornburg, een basaltberg, door de ijsvorming, die zich in den zomer aan de Zuidzijde acht minuten diep en twintig minuten lang uitstrekt. Naarmate de hitte buiten toeneemt, vermeerdert het saamgeperste ijs en de ijzige koude van den luchtstroom, - 0 tot 4 + R. - die uit de tusschenruimten dringt der stroomsteenen. Zelfs bij 26° R. van de buitenlucht blijft het ijs. Aan den voet van den berg ontspringen vele en groote

[p. 411]

bronnen van bestendig + 3° tot 4° R., de koudste in Europa; 't water is voortreffelijk. Dertig M. boven deze koude bronnen zijn warme, die, ook bij de felste winterkoude, den bodem zóódanig verhitten, dat daarop meermalen reeds in de maand Februari de aardappels en andere veldvruchten bloeien. Van den Oud-Germaanschen ringwal, die den top van dezen berg - een uur in omvang - insluit, heeft men een fraai, uitgestrekt gezicht op het Westerwald en den Taunus. Opmerkelijk is ook de magnetische polariteit, die zich aan de tegenoverliggende hellingen vertoont; niet slechts steen, ook bergmagnetisme zijn op grooten afstand aan de magneetnaald waar te nemen.

Tot een langer oponthoud in deze landstreek zijn Westerburg en Altenkirchen verkieslijk. 't Eerste plaatsje (1500 inwoners, hotel Ferger) heeft de schoonste en gezondste ligging op het Westerwald; het tweede (nagenoeg 1700 inwoners, hotel Luyken met fraaien tuin) bezit, behalve zijn liefelijk golvenden omtrek, rijk aan bekoorlijke wandelingen en vergezichten, een alom erkenden, bekwamen geneesheer in den Kreisphysicus Dr. Sanitätsrath Meder.

Men late hier echter alle aanspraak varen op weelde en gemak en stelle zich tevreden met het eenvoudige voor geringen prijs.

Natuurliefhebbers, die zich op goedkoope wijze eenige ontspanning in 't buitenland willen verschaffen, of zenuwlijders, die eene gezonde berglucht wenschen in te ademen, zal dit allicht een prikkel te meer zijn, om kennis te maken met het nabijgelegen schoone Westerwald.

Catharina F. van Rees.