De Tijdspiegel. Jaargang 43

[p. 110]

Uit den vreemde, meegedeeld door Mevr. Van Westrheene.
Eene kerstvertelling.

Het was op den 22^sten December. In de kazerne, kamer N^o. 8, luisterden de onderofficieren der elfde compagnie eerbiedig naar den sergeant-majoor, die hun de orders voorlas. Hij had, met verheffing van stem, de regiments-, bataljons- en compagniesbevelen afgekondigd, hield daarna eenige oogenblikken pauze en vervolgde, nadat hij zijne dikke brieventasch had ingekeken:

‘De sergeant der week is van hedenmiddag af de sergeant Werkner. De manschappen, die voor Kerstmis verlof verlangen, moeten zich melden. - Verder heb ik niets.’

De sergeant-majoor raakte groetend aan den rand van zijne muts; al de onderofficieren maakten stijf rechtsomkeert en verwijderden zich.

De sergeant Werkner zette een bedrukt gezicht en zijne oogen zochten, als hulp zoekend, rond, totdat zij op den sergeant Glaunig vielen. Hij snelde op dezen toe en zeide haastig:

‘Glaunig, gij moest mij een dienst bewijzen; ik kan de week niet nemen. Gij moet het voor mij doen.’

‘Ja, ziet gij,’ antwoordde Glaunig, ‘ik zou het gaarne doen, maar het is mijn kegelavond, en dat is zeker toch wel eene even groote verhindering als de uwe.’

‘Neen, neen, Glaunig! Gij weet niet, wat er voor mij op het spel staat. Gij kent mijne verhouding tot Laura; nu, moet gij weten, willen wij met Kerstmis ons engagement publiek hebben, maar dat hangt af van den oom van mijn meisje, die ons te gemoet moet komen in de kosten van ons huwelijk. Hij woont buiten, maar komt vandaag in de stad logeeren; ik zou hem voorgesteld en alles zou bepaald worden. Ik moet er dus van avond zijn, want morgen gaat hij weer heen. Toe, Glaunig, bewijs mij dien dienst en neem de week voor vandaag van mij over!’

Glaunig liet zich vermurwen en snelde met Werkner den sergeant-majoor na, om aan dezen verlof voor de verwisseling van dienst te vragen.

Zij haalden den sergeant-majoor nog voor de deur zijner woning in de kazerne in en droegen hunne zaak voor.

‘Waarom moet Glaunig de week van u overnemen?’ vroeg de sergeant-majoor aan den onderofficier Werkner.

‘Mijn oom komt van avond in de stad en vertrekt morgen weder.’

‘Zoo, zoo! Uw oom! Ik zou dien oom wel eens willen zien. Die oom

[p. 111]

draagt waarschijnlijk een sleep en eene tournure. Daar zit weer eene vrouw achter. Nu, loop mijnentwege in uw ongeluk; ik heb niets tegen die verwisseling van dienst.’

Daarop trad hij zijne woning in en bromde een vloek tegen alle ‘wijven’. Hij had er zijne redenen voor, want het lot had hem eene echte Xantippe tot vrouw toebedeeld.

Werkner schudde zijn vriend herhaaldelijk de hand, om hem te bedanken; en Glaunig zeide schertsend:

‘Wel, ik bewijs u gaarne dien dienst; maar gij moet mij beloven, dat gij mij iets van de verlovingstraktatie zult zenden.’

‘Dat beloof ik u, Glaunig! Gij zult uw deel van de smulpartij hebben, zoo waar ik Werkner heet.’

Daarop maakte Werkner, zoo ras als hij kon, dat hij wegkwam, en Glaunig installeerde zich in de kazerne voor de eerstvolgende vier en twintig uren als onderofficier der week, dat wil zeggen, als eene soort van militaire huishoudster.

Hij inspecteerde de verschillende kazernekamers, liet de trappen, de gangen en de plaats door de manschappen vegen, hield het oog op de brooduitdeeling, nam de lijsten der manschappen, die verlof wenschten te hebben, in ontvangst en liet die aan den sergeant-majoor toekomen; daarna haalde hij uit iedere kamer de opgaaf, hoeveel middagporties er voor den volgenden dag noodig zouden zijn, en zond den uitslag van dat onderzoek aan den menagemeester.

En nog andere dienstverrichtingen nam hij waar. Als eene goede huisvrouw hield hij toezicht over keuken, kelder, gangen en kamers, plaats en exercitieplein en begaf zich eindelijk om acht uren naar de cantine, om zich, na zijne trouwe plichtsbetrachting, met een glas bier te verkwikken. Later kwam de onderofficier Seemann en Glaunig begon een kaartje met hem te leggen.

Een uur daarna werd de taptoe geblazen. Nu had Glaunig eigenlijk terstond de kazerne moeten rondgaan en, volgens het reglement, overal moeten onderzoeken, of alles te huis was, en de namen der ontbrekenden moeten opschrijven; doch hij had juist een zeer mooi spel, daarop een nòg mooier, en een nòg veel mooier, zoodat hij tot kwartier vóór tienen beneden in de cantine bleef en eerst toen de trap naar de gang der kazerne opging.

Daar gekomen kreeg hij al aanstonds een kleinen schrik; want daar stond vóór hem de luitenant Von Westwitz, die waarschijnlijk eene onverwachte inspectie kwam houden.

‘Zijt gij de onderofficier der week?’ vroeg hij den ontstelden Glaunig.

‘Om u te dienen, luitenant.’

‘Is alles in orde?’

‘Om u te dienen, luitenant.’

‘Hebt gij al de kamers onderzocht?’

‘Om u te dienen, luitenant.’

‘Om hoe laat?’

‘Om negen uren, luitenant.’

‘Hoe kunt gij u verstouten, mij zoo brutaal voor te liegen? Gij hebt aan geen inspecteeren gedacht! Ik heb mij daarvan overtuigd, door overal zelf rond te gaan en de manschappen te ondervragen; gij zult mij leeren kennen! Ik zal het u thuis bezorgen!’

[p. 112]

Woedend ging luitenant Von Westwitz heen.

Hij was een zeer beminnenswaardig, humaan man; doch in den dienst zag hij niets door de vingers.

Compagniesorder. De onderofficier Glaunig ontvangt, wegens plichtverzuim, als onderofficier der week, en wegens het liegen tegen zijn officier, twee dagen politiekamer. Het arrest gaat 's namiddags den 24^sten in.

N..., den 23^sten December.

get.: Meiszner, Kapitein en compagnie-commandant.

Het was des avonds, den 24^sten December.

Kerstavond!

Er lag buiten eene dikke laag hard bevroren sneeuw, die kraakte onder de voeten der zich haastende menigte. In de heldere lucht schitterden maan en sterren en sedert zonsondergang was de koude nog toegenomen. In de meeste voorkamers der garnizoensstad zag men buitengewone verlichting. De Kerstboomen werden aangestoken.

In de officierensociëteit was het den vooravond druk en gezellig geweest; er werd vroolijk gepraat en er werd een extra glas wijn gedronken. Doch na zessen verdween de eene officier na den anderen, de een naar vrouw en kinderen, de ander naar ouders of verloofde, om bij het aansteken van den Kerstboom tegenwoordig te zijn.

Ten slotte bleven de kapitein Meiszner en de luitenant Von Westwitz alleen achter. Zij waren van het korps officieren de eenige vrijgezellen zonder nabestaanden; de kapitein was eene soort van vrouwenhater en de luitenant leefde zeer stil en verkoos de eenzaamheid boven de drukte; zoo was het althans deze dagen vóór Kerstmis.

Kapitein Meiszner streek over zijn ontzaglijk langen rossigen knevel en zeide vergenoegd:

‘Zie zoo, nu zijn wij gelukkig met ons beiden. Nu kunnen wij op onze eigene gelegenheid Kerstmis vieren, zooals het eenzame jonggezellen past. Wij zullen er ons best in schikken. Ik hoop, Westwitz, dat gij vandaag wat langer hier zult blijven dan anders, en dat gij uw kapitein niet alleen zult laten.’

‘Als het u aangenaam is, kapitein, wil ik u gaarne gezelschap houden, maar ik heb het piket en zou vooraf de wachten en de posten willen inspecteeren.’

‘Goed!’ antwoordde de kapitein; ‘neem uw dienst waar; dan kunnen wij later zoo veel te ongestoorder samenblijven. Terwijl gij weg zijt, zal ik, volgens mijn eigen recept, hier eene punch laten maken, waarover gij verrukt zult zijn. Gij zijt toch over een uur weder terug?’

‘Ik denk wel, dat ik in een uur zal klaarkomen,’ antwoordde de luitenant. Doch hij ging nog niet heen. Met zijn helm in de hand kwam hij bij den kapitein terug, voor wien hij in militaire houding ging staan.

De kapitein keek verbaasd.

‘Ik heb een verzoek, kapitein.’

‘Een verzoek?’ vroeg Meiszner, nog altijd verwonderd, en stond op, ‘Een verzoek? Nu, kom voor den dag! Waarmede kan ik u dienen?’

[p. 113]

‘Kapitein, ik bid u om een Kerstgeschenk, en dat wel eene schenking van drie dagen arrest.’

Wijl de verbazing van den kapitein een beangstigend karakter begon aan te nemen, voegde Von Westwitz er schielijk bij:

‘Ik wilde den kapitein verzoeken, de drie dagen arrest op te heffen, welke hij den onderofficier Glaunig heeft opgelegd.’

‘O! Is het dat? Gij verlangt, dat ik Glaunig, die sedert van middag in arrest zit, zijne straf zal kwijtschelden, en gij wilt hem dat zelf op uw inspectie tocht gaan aanzeggen?’

‘Ja,’ antwoordde de luitenant verlegen en kreeg eene kleur.

‘Gij woudt den man op Kerstmis gelukkig maken?’

‘Ja wel, kapitein, dat is het; hij is een verdienstelijk, gewoonlijk zeer oppassend onderofficier,’ voegde de luitenant erbij, nog beschroomder dan te voren.

De kapitein zweeg een oogenblik en zeide daarna, in het oog loopend vriendelijk:

‘Mijn waarde Westwitz, ik willig natuurlijk van harte gaarne uw verzoek in. Maar blijf daar niet zoo ondergeschikt staan! Als het u genoegen doet, den man, die zich tegen u misdragen heeft, van avond kwijtschelding van straf aan te kondigen, doet dat uw hart alle eer aan. Als gij wilt, moogt gij Glaunig óók zeggen, dat ik de straf niet in het strafboek zal laten schrijven en dat de geheele zaak vergeten zal zijn.’

‘Ik dank u, kapitein.’

‘Tot uw dienst, kameraad! - Vergeet niet, dat ik met de punch op u wacht.’

Westwitz groette den kapitein en ging. Meiszner keek nog een tijdlang naar de richting, waarin de luitenant verdwenen was.

‘Een juweel van een mensch,’ mompelde hij toen, zijn langen knevel nog eens liefkoozende. ‘Een juweel! Hij is niet alleen een knap officier, maar hij heeft een hart ook. De arme jongen! Veel pleizier heeft hij nog niet in zijn leven genoten.’

Von Westwitz was namelijk vroeg wees geworden; zijn vader was officier geweest en hij werd in de kadettenschool opgenomen, en sinds hijzelf officier was, moest hij zich op den duur allerlei ontberingen getroosten, indien hij met zijn bekrompen traktement wilde toekomen. Nochtans was hij geen ontevreden, onverschillig mensch geworden en hij had een medelijdend hart bewaard.

De luitenant Von Westwitz deed zijne ronde door het stadje. Hij vernam van de posten, dat er niets bijzonders was voorgevallen; hij vond de hoofdwacht in orde en begaf zich ten slotte naar het arrestlokaal van het bataljon fusiliers.

De wachthebbende onderofficier was hoogst verwonderd, toen hij den luitenant zag; hij had waarschijnlijk berekend, dat erop Kerstavond geene inspectie gehouden zou worden; doch het hielp hem niets: hij moest de lantaarn aansteken en den luitenant over den corridor naar de arrestkamer geleiden.

Het was zonderling, zoolang als het duurde, eer Seemann het sleutelgat vond, en hij rinkelde en schudde met den sleutelbos, alsof hij er Kerstmis

[p. 114]

mede moest inluiden. Toen hij met den officier in de gang kwam, waarop rechts en links de arrestantencellen uitkwamen, werd hij door eene luide, langdurige hoestbui overvallen.

‘Waar zit de onderofficier Glaunig?’ vroeg de luitenant.

‘Hier, in N^o. vijf, luitenant,’ antwoordde Seemann en begon weder zoo luidruchtig mogelijk den sleutelbos te hanteeren.

Eindelijk was de deur open en de luitenant en Seemann traden in de cel, wier eenig ameublement in eene houten, tegen de muur staande brits bestond.

De lantaarn verspreidde slechts een flauw licht in de cel; doch de luitenant zag den onderofficier Glaunig in eerbiedige houding naast de brits staan. Hij wilde, volgens het reglement, melden, waarom hij met arrest gestraft was, doch Von Westwitz viel hem in de rede:

‘Laat maar blijven, Glaunig, gij zijt geen arrestant meer. De kapitein heeft u, op mijn verzoek, de straf kwijtgescholden. - Sergeant van de wacht, de onderofficier Glaunig is uit het arrest ontslagen.’

De onderofficier salueerde.

Troedeli troedeli troedeli boemm!

Dat zonderlinge geluid werd veroorzaakt door een donker voorwerp, dat over den vloer der cel kwam rollen tot voor de voeten van den luitenant. Hij raapte het op en ontdekte, dat het eene half volle flesch wijn met de etiquette ‘moezelwijn’ was.

De luitenant keek eerst de flesch en daarna de beide onderofficieren aan. De flesch was groen, de luitenant rood, de beide onderofficieren waren bleek.

Troedeli troedeli troedeli boemm!

Er kwam eene tweede flesch over den grond gerold en maakte weder halt voor de voeten van den luitenant. Zij was, evenals de eerste, onder de brits vandaan gekomen.

‘Schuif de brits van den muur!’ beval Von Westwitz streng.

Glaunig gehoorzaamde.

Toen de brits van hare plaats geschoven was, kwamen er een bord met kalfsvleesch, een bord met appelen en noten, een half brood, een mes, eene vork en een wijnglas te voorschijn.

‘Sergeant van de wacht, hoe komen die zaken in de arrestantencel?’

‘Het meisje van den onderofficier Werkner heeft ze bezorgd en mij zoolang gebeden, die zaken aan Glaunig te geven, dat ik mij heb laten overhalen.’

‘Weet gij, welke straf daarop staat?’

‘Veertien dagen politiekamer!’

De onderofficier Seemann zeide dat met doffe stem; de lantaarn in zijne hand beefde en haar matte schijn gleed langs de wanden der cel en over de nu zwijgende groep.

Dat zwijgen had iets pijnlijks, iets angstwekkends.

In diezelfde oogenblikken begon de groote klok te luiden.

In de cel was alles doodelijk stil. Glaunig bedacht, hoe onhandig hij geweest was, toen hij de flesschen zóó had nedergezet, dat zij door het dreunen van den vloer onder de voetstappen van den luitenant aan het rollen waren gegaan; Seemann dacht aan zijne veertien dagen politiekamer, en Von Westwitz ergerde zich, dat hij gedwongen was, in plaats van één mensch blijde te maken, er twee in ongelegenheid te brengen.

Doch nu was de groote klok eerst recht aan het luiden; dreunend sloeg

[p. 115]

de klepel tegen de metalen wanden en, als door die tonen ontwaakt, begonnen ook de andere klokken te luiden, om het Kerstfeest in te wijden.

Plechtig klonken de tonen in de droge, koude winterlucht. Zij drongen tot in de arrestkamer door...

‘Ga naar huis, Glaunig, en neem dit alles mede. - En gij, sergeant van de wacht... ik verzoek u, niet meer dergelijke onbehoorlijkheden te begaan. - Goeden nacht!’

Luitenant Von Westwitz verliet de cel en zette zijn inspectietocht voort.

Op dertig mijlen afstands van het garnizoensstadje, in eene groote fabrieksstad, schitterde de kerstboom in eene zaal van een aanzienlijk huis. Onder den boom stonden een bloeiend jong meisje en een bejaarde man.

‘En waarom hebt gij tot nu toe alles voor mij geheimgehouden?’ vroeg de oude heer.

‘Omdat ik vreesde, dat gij ons uwe toestemming niet geven zoudt,’ antwoordde het jonge meisje. ‘Hij is een officier zonder geld en ik was bang, dat gij een rijken schoonzoon zoudt verlangen. O, papa, niet waar, gij wilt ons niet ongelukkig maken? Lieve, goede papa, geef ons uwe toestemming!’

De oude heer scheen te wankelen; doch eene goedige stem in zijn binnenste zeide: ‘Zij is uw eenig kind, het geldt haar levensgeluk!’

‘Die geheimhouding bevalt mij niet, Helena! Maar ik heb niets tegen uwe keus. Ik weet, dat Von Westwitz een man van eer is, een braaf mensch, trouw aan zijn plicht, geacht bij zijne meerderen en zijne minderen. Ik wil u niet bedroefd zien onder den Kerstboom. Gij hebt mijne toestemming; Westwitz mag komen.’

Helena gaf een schreeuw van blijdschap en sloeg hare armen om haar vader heen.

Het duurde dan ook niet lang, of de telegraaf was in werking en bracht eene blijde tijding naar het garnizoensstadje over.

Kapitein Meiszner en luitenant Von Westwitz zaten bij elkander en dronken punch; doch hun gesprek wilde niet recht vlotten.

Het was, alsof Westwitz zijn oog niet van de deur kon afhouden; alsof hij iemand wachtte.

Inderdaad, daar verscheen de telegraafbode, die aan Von Westwitz eene dépêche bracht.

‘Gij gelukskind!’ zeide de kapitein, toen de luitenant hem de dépêche liet zien en nader verklaarde. ‘En dat de dochter van een millionnair!’