De Tijdspiegel. Jaargang 11

Brievenbus.

X.
Een paar woordjes aan den Nederlander, tot waarschuwing voor alle mogelijke en menschelijke onjuistheid en eenzijdigheid.

In den Nederlander, 26 September, N^o 1307, hebben wij eene vriendelijke teregtwijzing ontvangen - daarvoor moet men steeds dankbaar zijn, bovenal als een land- en stamgenoot, immers een Nederlander, ons welmeenend eenen beteren weg aanwijst dan dien waarop wij ons bevonden. - Vrijheid van denken en spreken, onbekrompen en onbevooroordeeld beoordeelen, bovenal onpartijdigheid - zijn deze geene eigenschappen van elken Nederlander, zoowel de gedrukte, gezegelde, papieren, dagelijksche Nederlanders, als die welke bestaan uit vleesch en been, maag en hoofd, waartoe wij, en ook de steller van het artikeltje dat ons beschuldigt, behooren? - Juist omdat wij het als Nederlanders zoo goed en opregt met elkaâr meenen, of meenen te meenen, zullen wij ondergeteekenden de Nederlandsche vrijheid nemen, om onzen bestraffenden Nederlander, voor het vervolg, tot zijn heil en bekeering, te waarschuwen voor alle ‘mogelijke en menschelijke onjuistheid en eenzijdigheid.’ - Het beste paard kan struikelen, ook de Nederlander - dan moet men het weder op de vier pooten helpen.

Eerste teregtwijzing. - De Nederl., onze broeder, meent dat Sp. A. en L. met zichzelven in beginsel niet ‘homogeen’ zijn, omdat de eene voorstelling, waar de gemengde school geridiculiseerd (?) wordt, niet overeenstemt met een ander vroeger artikel, waar de gemengde school, zonder eenige vrees voor secteschool, uit een tegenovergesteld oogpunt wordt behandeld en beschouwd. - Onze gestrenge papieren landgenoot zoude volmaakt het regt aan zijne zijde hebben, indien deze twee aangehaalde artikelen van dezelfde schrijvers waren - maar daar dit nu ongelukkiglijk het geval niet is, en de uit vroegeren tijd aangehaalde zinsneden, aan ons, Sp.

[p. 479]

A. en L. even vreemd zijn als aan den Nederlander zelve - vervalt de beschuldiging, en keert tot den Nederlander terug als eene beschuldiging van mogelijke en menschelijke voorbarigheid, onjuistheid en droevige onkunde; - want de eene medewerker aan den Tijdspiegel kan toch bij den besten wil niet aansprakelijk zijn voor de afwijkende gevoelens van een ander? - Tot zulk eene gekeurslijfde, dwangbuisgelijke homogeniteit zal de Tijdsp., zooverre wij dit kunnen beoordeelen, geene roeping gevoelen, maar veeleer aan elken - medearbeider die vrijheid laten en waarborgen, welke immers ook de Nederlander in zijne kolommen, evenzoo aan ieder vergunt? - Waarde Nederlander! de tijdschriften zijn geene ministeriën.

Tweede teregtwijzing. - Wij zouden in onze voorstelling van een orthodoxen knaap, Steven Kraanvogel, de ongemengde, afzonderlijke of secteschool, - geridiculiseerd - (o, Nederlander! welk een on-nederlandsch woord!) hebben - dat moet alzoo blijken te zijn uit de aangehaalde plaats -: omdat onze zienswijze verschillend is van de uwe, waarde tuchtmeester! daaruit volgt nog in geenen deele dat ze deswege uw standpunt ‘belagchelijk’ wil maken. - Wees toch zoo menschelijk om ons ook, nevens u, een plaatsje te bewaren, als wij blijven beweren en gaarne herhalen -: ‘Moet dan reeds hier, zoo vroeg, het groote àlgemeene menschenhuisgezin, dat op deze wereld, als op de groote bewaarschool, nevens elkaâr is geplaatst - losgescheurd, versnipperd en verwijderd? mag men dan beneden de 10 of 11 jaren niet gemengd houden, wat de Almagtige, de Oneindige, de Genadige zelf heeft gemengd en vereenigd? moet dan hier de mensch het werk Gods verbeteren? - O gij heerlijk Evangelie, en gij hemelsch Christendom! - wat zijt ge anders dan de meest volledige en onbetwistbare aanleiding tot eene gemengde levensmaatschappij, waar allen zich buigen voor denzelfden Vader die in de hemelen is?’

Wij zijn waarlijk verheugd dat deze zinsneden niet ontsnapt zijn aan de aandacht van den Nederlander en zijne lezers - wij danken hem vurig voor dit bewijs zijner oplettendheid, maar wij kunnen met hem hier althans het element van het ridicule niet vinden, veeleer was het zeer ernstig gezegd en gemeend, - en als de tuchtmeester zich mogelijk een weinig ergerde over de vergelijking: ‘om de kinderkens reeds te sorteren zoo als de erwten, koffij en rijst’ - dan, dan neme hij de meer ernstige en gemoedelijke toepassing, hier medegedeeld, nog eens voor zich, en sla niet al te hard met de plak. - Gaarne zouden wij (en dit zoude alle mogelijke ridiculiteit glad wegnemen) onze wijze van voorstelling wederlegd, ontzenuwd, en als on-Evangeliesch aangetoond wenschen, zelfs door den braven Nederlander. Ééne enkele aanhaling is nog geen tegenbewijs, en eene beschuldiging van ‘het ridicule’ moet nog wat beter en nader bewezen, dan hier geschied is. - Alzoo, het doet ons wel leed, maar 't is niet anders, - beschuldigen wij den Nederlander van ‘mogelijke en menschelijke eenzijdigheid en onjuistheid;’ - want, waar de bewijzen ontbreken, - ontbreekt, vooral in een blad zoo als de Nederlander - veel, ja alles: - wat te bewijzen was.

[p. 480]

Derde teregtwijzing: - ‘Spiritus Asper en Lenis, een man van grooten invloed op de redactie.’ - Waarde Nederlander, bond- en stamgenoot! wie heeft u dat gezegd! en wie u dat gezegd heeft, zal het u, zoo als men spreekt: ‘waar moeten maken:’ - gij moest niet zoo heel ligtgeloovig zijn. - Spiritus Asper en Lenis zijn sedert jaren niets meer dan gewone medewerkers aan den Tijdspiegel, en wenschen niets anders te worden; - deze firma, hoe goed of kwaad ook beoordeeld, heeft volstrekt geene aandeelen in, of negotiatiën met de redactie, evenmin als de Nederlander zelf. - Waar Sp. A. en L. tijd en lust en aanleiding vinden, zenden zij hunne bijdragen - daarmede is het uit. - Gij zoudet ons te veel eer aandoen en te grooten invloed toeschrijven, en dat is, als men naar de waarheid zoekt - en de Nederlander zoekt toch nooit iets anders? - niet goed. - Ook zonder den ‘denkbeeldigen invloed’ van Sp. A. en L. zal de Tijdspiegel wel komen en blijven waar hij behoort, en blijven moet. - De Nederlander make zich dus volstrekt maar niet ongerust over den invloed van den geheel denkbeeldigen, geïmproviseerden, ‘luimigen mederedacteur’ - ook hier zal ieder, luimig of niet luimig, zijn eigen pakje dragen -: de Tijdspiegel en de Nederlander. - Wij beschuldigen alzoo den Nederlander wederom en van onjuistheid, en mogelijke en menschelijke voorbarigheid. - Onze wensch is, om met de verschillende ‘beligchaamde opiniën’ (de tijdschriften en bladen) in dezen tijd, zoo veel mogelijk vrede en rust te houden en elkaâr te verdragen. - Nederland, het letterkundig, en geestelijk, en kerkelijk Nederland, is immers nog geen Sebastopol geworden, en de van elkaâr afwijkende medearbeiders der tijdschriften immers nog geene Russen, Turken en geällieerden? - Moge de alliantie van den braven welmeenenden Nederlander, en die van den Tijdspiegel, eene verstandige en gewapende onzijdigheid bewaren, en zich wel wachten voor alle eenzijdigheid, en de respectieve kolommen hier en daar niet herschapen worden tot Paixhans- of Lancaster-geschut.

't Welk doende:

Spiritus Asper en Lenis.

[p. 481]

C.C. A Last
Gedr. bij Fuhri & Smits.
HAVEN EN WERF TE PORTSMOUTH.