De Tijdspiegel. Jaargang 9

Oude-jaars mijmering van den torenwachter op den westertoren te amsterdam.

Ik ben een stedelijk ambtenaar - ik, - wel verstaan? en heb daarom regt om mede te spreken, zoo als ik het voorregt heb om alleen des nachts te blazen, en op mijn sterretoren naar al de windstreken uit te zien. - Komt mijn stuk, dat eigenlijk in den gemeenteraad moest voorgelezen worden, ook een maand te vroeg: 't schaadt niet - beter te vroeg, dan te laat. - Op den eersten Januarij 1853, kwam ik immers achteraan? - daarom helderop gemijmerd, en neêrgeschreven wat mij thans invalt. - Elf maanden stond ik, getrouwelijk u bewakende, groote, beroemde, magtige handelsstad, in storm en regen, onder tintelende sterren, met en zonder de maan, altijd op mijn observatorium, - en dan die duizendtallen daken en huizen onder mij, allen rustend, en vol sluimerende of ook wakende stadgenooten! - Het jaar 1852 heeft nog al iets aangebragt - ik zal beproeven om te gaan optellen - als het lukt: eerstelijk schulden, zonden, goud uit de mijnen van Amerika en Australie; en gedichten, redevoeringen, troonredenen; en oude wijn en nieuwe haring en volksvertegenwoordigers, mede oude en nieuwe, en geweldige hitte, hevigen storm, en duizendtallen met de spoorwagens heen en weder; - eindelijk ook hier en daar nieuwe volksbestuurders, ook een Keizer meer in Europa. - Dáár voor de stad, die zoo gerust sluimert, waar de gaslantarens reeds zijn gebluscht, en slechts het noodige licht is overgebleven in enkele koffijhuizen, bordeelen, ook het droevige licht in de ziekenkamer, en het vriendelijke licht in de stille cel van den geleerde - dáár is ook veel goeds gezocht en gewerkt en beloofd. - Men heeft mijn ouden, trouwen toren, waar ik, stads-ambtenaar, des nachts, de rol van den ooijevaar speel, hersteld, het klokkenspel telkens geregeld, en somtijds de goede gemeente met den tijd geheel in de war gebragt, als de klepel op eens zweeg, en de uurwijzer stil stond, - men heeft bruggen en straten verbeterd, de grachten uitgediept, en belooft ons weldra versch duinwater, als de duinen zoo gewillig en gehoorzaam zijn, als de inwoners en de Engelsche deelhebbers. - Wanneer ik, van mijne hoogte, den blik laat rusten op deze tallooze gebouwen, en derzelver duizendtallen inwoners, dan sta ik verbaasd over al het goede en nuttige dat hier in de laatste elf maanden is gewerkt, en nog verder gewerkt zal worden: - al die preken en missen en aalmoezen en gebeden des Zondags! die ondernemingen en berekeningen! die gedrukte en herdrukte boekdeelen, zelfs voor verminderden prijs; die couranten, dagbladen en tijdschriften, voor hen die hongeren en dorsten naar het nieuws van

[p. 480]

den dag! die geregelde uitgave der brieven - zes- zevenmaal daags, die onomkoopbare commiezen, en knappe dienders, in en bij de hoofdstad - herstelde spoorwegen, waar het hout niet verrotten kan en mag, en locomotieven, die nooit stilstaan, - handel, scheepvaart, nijverheid, - nieuwe gebouwen! alweêr vermeerdering der edele Natura Artis Magistra, en inkorting der plantaadje, - een splinternieuwe, glinsterende Rembrandt op het plein, voor drie maanden in eigenaardige wolkzuilen, geuriger gedachtenis, gehuld! Waar zoude ik, met het oog op mijne goede, rustende, sluimerende stad geslagen, beginnen en ophouden, als ik alles mijmerend beschouwde, wat sedert primo Januarij 1852, tot aan ultimo December of eigenlijk November, in hetzelfde jaar, is gegeven en ontvangen van alle zijden! - O! wat mij betreft, hoe zeldzaam klonk mij het doffe en holle: ‘brand! brand!’ van den wakkeren ratelwacht, hier in de ooren; hoe duizendwerf waren mijne toonen hier die van veiligheid en rust, - geen bloedroode vlam, die op eens in de verte of nabij omhoog kronkelde, - maar altijd boven mijn hoofd het oude, getrouwe sterrenlicht - of geregeld de liefelijke zilveren maan, die voor mijnen blik de daken, de torens, de gebouwen met een blaauw doorschijnend licht als overstroomde, en de eindeloos lange schaduw van mijn toren op den grond, daar diep aan mijne voeten, als afteekende. - Als gij reeds gerust de oogen hadt geloken, mijne waarde stadgenooten, stond ik hier en verheugde mij in den heerlijken, zoelen zomernacht, of hulde mij in den wijden regenmantel, als de storm om mij heenfloot en gierde, en de oude Westertoren op zijne grondvesten met mij scheen te schudden en te kraken, - dan dacht ik aan u, arme vaderlandsche schepelingen, aan u, als de donkere wolken om de hooge sombere torenspits heenjoegen, en de rukwind den grooten koperen haan, boven mijn hoofd, met knarsend geluid, om de spil heen en weder deed stormen. - Ik versta die taal der stormen - en heb hier op mijn wachttoren leeren bidden. - Telkens als de dag aanbreekt, en de stad ontwaakt, werp ik weder een treurigen blik naar beneden. - Hoeveel zonden, hoeveel trouweloosheid, hoeveel jammer en ellende, weder gedurende den levensdag voor deze tweemaalhonderdduizend arme stervelingen! maar ook hoeveel goeds bij grooten en geringen, bij rijken en armen! Ziet, daar rijst de Novemberwinterzon in een neveldamp omhoog - mijn taak is weder geeindigd. - Als de Heer wil en wij leven, hef ik over een maand in den oudejaarsnacht mijn torenlied krachtig aan, en speel mijne solo voor de stadgenooten, waarvan er geen enkele zoo hoog staat, als ik thans. - Tot zoolang, vaartwel!

Spiritus Asper en Lenis.