|
| |
Boekbesprekingen
Florence Barclay: L' amour au bout du fil. - Trad. de E. de Saint-Segond, Librairie Plon. 3,50 Ffr.
Een roman, die enigszins op sensatie uit is, en daarvan dan ook de gebreken bezit. Zeer onderhoudend evenwel voor wie van het genre houdt. Zelfs beter dan veel in het Soort. De held van deze zeer moderne roman is de romancier, die doorheen de wereld de herinnering aan een grote verloren liefde draagt. Terug te Londen gaat hij zijn ontgochelingen beschrijven, en nooit heeft een boek zooveel sukses gekend. Dank aan een telefoniese vergissing, vindt hij de vrouw terug, die hij vroeger heeft bemind. Zij is nu weduwe, en zo kunnen ze elkaar het tragiese raadsel van hun verleden verklaren.
J.M.
| |
Chancelier Pasquier: Memoires 1930. - Publiés par le duc d'Audiffret. Pasquier. Bibliothèque historique, Ed. Plon, Paris. 15 Ffr.
In dit boek worden de tragiese dagen van 1830 in Frankrijk opgeroepen. De revolutie en de troonsbeklimming van Lodewijk-Filip worden hier door de beroemde memoralist verhaald op de meest levendige wijze. Voor wie zich voor de geschiedenis van dat tijdvak interesseert, een buitenkans.
J.M.
| |
Julien Green: Adrienne Mesurat. - Editions Plon. Paris, 3,50 Ffr.
De ‘Bibliothèque reliée Plon’ brengt in goedkope editie een herdruk van het gekende en terecht zeer geroemde boek van de fijnzinnige romancier. Mag ik be- | |
| |
langstellende lezers verwijzen naar het uitstekend artiekel van onze medewerker Joost van de Venne in het Junienummer van dit tijdschrift?
Tussen een zieke zuster en een seniele vader slijt Adrienne Mesurat eentonige en trieste dagen. Tijdens een wandeling gaat haar een onbekende voorbij, waarop zij verliefd wordt. Van dan af verandert haar bestaan grondig. Haar liefde verwoest haar als een ziekte. Dan vallen de ongelukken op haar neer: haar zuster vlucht, haar vader sterft een gewelddadige dood, en: is zij het niet, die hem heeft gedood? Zij verlaat haar huis maar kan nergens vrede vinden. In haar angst, keert ze zich eindelik tot hem, die ze liefheeft maar hij kan haar niet huwen, en verwijdert zich van haar. Het leven heeft voor Adrienne Mesurat geen zin meer.
Deze roman bezit een uitzonderlike psykologiese diepte en is geschreven in een gedrongen suggestieve taal. Een boek zoals er niet veel in de Franse romanwereld verschijnen. Volkomen Frans in zijn vorm peilt Green hier de algemeen- menselike diepten van een vrouwenleven, dat tot de waanzin toe door het lot wordt verwoest, gedeeltelik omdat zij er niet sterk genoeg tegenover stond.
J.M.
| |
Rob. Franquinet: Het vroege uur. - Uitg. ‘Drukkerij De nieuwe Mijnstreek’ Beek.
De eerste bundel van een jong dichter. In het colophon vernemen we o.a. dat deze verzen door een vriend taalkundig werden gekorrigeerd bij 10o onder nul. Moedig is dat wel, maar dat is tenslotte een zeer ongunstige omstandigheid; zodat er nog wel aan zijn aandacht zijn ontsnapt.
Dat heeft echter niets met de waarde van deze poëzie als poëzie te maken. Niet zelden trof ons een werkelik geslaagde aanhef, maar wel zelden wordt hij tot een gaaf gedicht. Een der beste laat ik hier volgen:
zingt een jonger hart zijn lied.
En als de wrakken drijven
Reeds hieruit blijkt het, dat de beelden niet altijd zuiver zijn. Ze zijn dat vaak niet. Daarenboven ontbreekt soms elke band tussen de beelden van eenzelfde gedicht, wat zeker wijst op een gebrek aan beheersing. Kan men hier al spreken over een beeldenweelde, die een vruchtbare fantazie verraadt, ze is eer wat kaoties. Zijn voorliefde voor eksotiese beelden verleidt de dichter soms tot het schrijven van wat in proza nonsens zou heten, waarom dus niet in poëzie. Het gebeurt wel meer dat hij zich tot een woordenspel laat gaan, dat dan echter niet al te veel uitstaans heeft met wat we, sinds Van Ostayen, klaarder als muziekaal element zijn gaan ervaren.
We ontmoeten in deze bundel soms een werkelik pregnante vizie, die voldoende getuigt voor het talent van deze jonge dichter. Doorheen deze bladzijden klinken soms schone intonaties op, die ons plots luisteren doen op zijn woord, maar evenwel niet hun belofte volbrengen. Het wil ons voorkomen, dat deze bundel te vroeg werd gepubliceerd. Late deze dichter vooral leren zich gekonsentreerd te bezinnen over zijn diepste beleven.
J.V.
| |
| |
| |
Gery Helderenberg: Mysterium crucis. - Uitg. ‘De Oogst’, Antwerpen.
Onze meest begaafde mystiese priester-dichter schonk ons in de laatste tijd enkele spreekkoren, die als dusdanig bizonder gelukt mogen heten. Nu een passiespel insgeliks in vorm van spreekkoor. We hebben in Vlaanderen niet veel aan spreekkoren. Maar nu zij in de mode komen zal wel iedereen gaan spreekkoren maken, vergetende, dat ook dit 't werk van de woordkunstenaar blijft. Hoe zelfs hier niet altijd welgelukken is wordt ons o.a. bewezen door Wiens Moens' ‘Een vlag waait open’. Dit toont ons trouwens wat er van een dichter gewordt als hij zich in de prangende armen der politiek heeft geworpen.
Gery Helderenberg blijft ook hier de fijnzinnige mystieker en dichter, en tevens weet hij zijn taal te smeden tot de rytmiese bewogenheid, die bij het onderwerp past en tevens voor het genre noodwendig is. Er komen in dit werk passi voor van een uitzonderlike saamgebalde kracht die we door de stormen heen horen doorbreken. Gery Helderenberg schenke ons nog meer spreekkoren, hij is hier gebleken de man daarvoor te zijn.
J.V.
| |
M. de Ghelderode: Godelieve. - Vertaling van Joz. Contrijn. Uitg. ‘De Oogst’ Antwerpen.
‘De Oogst’ maakt zich vooral verdienstelik door de uitgave van degelike volksstukken. Nu de Vlaamse toneelproduksie zulk een verbazende neergang kent verdient dit initiatief onze volle waardering.
Hebben de Vlamingen veel aan M. de Ghelderode te danken, hij niet minder aan hen. We kennen Van Oye's ‘Godelieve van Ghistel’ het stuk, dat in verzen geschreven, enigszins gedwongen aandoet, maar toch verkies ik het boven deze bewerking van de Ghelderode. Maar tevens is het te verwachten, dat het volk meer aan de laatste zal hebben, dat wel wat de gebreken heeft van zijn hoedanigheden inzake eenvoud en klaarheid, en bovendien soms wel de nodige wijding tot een heiligenleven mist. Er hangt natuurlik ook wel veel af van de regie, die hier schone mogelikheden krijgt. M. de Ghelderode's uitzonderlike tekniese vaardigheid is trouwens gekend.
Om en niettegenstaande dat alles zeker aan te bevelen. Het is van het beste mee voor onze liefhebbers.
J.V.
| |
Dr. Alfred Adler e.a.: Het moeilijke kind. - Vert. en ingeleid door Dr. P. Dijkema. Uitg. ‘Wereldbibliotheek, Amsterdam, keurb. f 3,25.
Een boek dat een uitzonderlike waarde heeft voor ouders en allen die met de opvoeding van kinderen begaan zijn. Adler is de psycholoog van het minderwaardigheidsgevoel, dat bij hem de grond is van alle neurosen. Hij stelt het zelfbehoud tegenover het geslachtsbehoud van Freud. Zijn grote betekenis ligt hierin, dat hij, naar het woord van Dr. De Hovre, de praktiese mensekennis stelt tegenover de boeken-psychologie. ‘Zijn psychologie is karakterkunde en zijn geneesmetode karaktervorming’.
Dr. Alfred Adler heeft school gemaakt en zelfs Foerster heeft zijn invloed ondergaan. Dit boek dan bevat 20 bijdragen ieder over eene speciaal moeilik kind. Eminente psychologen komen hier aan het woord. Eigenlik is het de vertaling van een serie brochures. Adler zelf schreef het eerste en algemeen artiekel. Heel het probleem van het moeilike kind wordt hier in heel zijn omvang behandeld..
Een van de belangrijkste praktiese pedagogiese werken in de laatste tijd verschenen.
J.V. lic.
| |
| |
| |
Dr. Fritz Künkel en Ruth Künkel: Opvoeding tot persoonlikheid. - Uit het Duits vertaald door Dr. P.H. Ronge, arts. Uitg. ‘Wereldbibliotheek’, Amsterdam.
De lezing van dit boek zal de lezing van het voorgaande zeer ten goede komen, want het handboek bevat een korte uiteenzetting der ideën van Adler, die voor de moderne psychologie en pedagogie werkelik baanbrekend zijn geweest. Oorspronkelik discipel van Freud, heeft hij later met deze afgebroken uit oorzaak van zijn pansexualisme. Natuurlik is Adler ook wel eenzijdig en neemt bij hem de machtswil een te centrale plaats in. Maar in ieder geval heeft hij in grote mate medegeholpen in de gezondmaking van de psychologie, die in het naturalisme en het intellektualisme zat verstrikt.
Zoals de vertaler het zegt, leert Adler ons werkelik onze kinderen anders en beter te begrijpen, ze onbaatzuchtiger lief te hebben en de oorzaak van vele van hun fouten bij ons zelf te zoeken en te vinden. Dit handboek is een bondige en klare inleiding tot het werk van de grote pedagoog.
P.V. lic,
| |
René Meurant: Naissance de la revolte. - Ed. Les Cahiers du ‘Journal des Poètes’ Bruxelles.
Een bundel gedichten van een sociaal-demokraat, die zijn ideaal uitzingt in humanitaire versen, waarvan de beste niet voor de meeste gedichten van Wiens Moens moeten onderdoen. Strijdliederen, maar niet in de vorm die we daarvan gewoon zijn: de maatschappij wordt hier niet bedreigd met de optocht der rode bataljons, maar de hoofdzaak is de bewustwording van de nieuwe mens, die de stad de rug toekeert.
Les temps s'avancent, enfançons,
regards vierges et mains avides.
Aux balances de leur méfiance,
pendant comme voiles en mer morte,
une suie de mort empoisse leurs plis.
De bundel begint:
notre marche dans le brouillard
en eindigt:
Et voici que parmi l'épouvante,
les cris des femmes, les chants des oiseaux,
les mitrailleuses télégraphient l'histoire
Men ziet duidelik de afgelegde weg. Spijtig maar dat de verblinding van de marsj. deze dichter godslasteringen heeft ingegeven die eigenlik pure nonsens zijn, altans voor ons. Ik wil niet aan zijn eerlikheid twijfelen, wel zeker zijn van zijn kortzichtigheid.
Niet zelden treft ons vooral de kracht van een pregnante intonatie:
les prophêtes sont partis,
qui tissent les destinées.
of:
Au signal de quel épuinoxe
la vieille peau tombera-t-elle
ou les anciennes cicatrices
tous les matins refleurissent
Het blijkt evenwel, dat het doel van de geprofeteerde opstand niet duidelik wordt. Alleen is er het elan van de mens die niet in de hedendaagse samenleving kan aarden, en met alle lijnen van zijn kracht getrokken wordt naar het nieuwe, dat beter moet zijn. Maar de gevolgde weg weten we zeker naar een nieuwe wanorde voeren, maar
les menaces du vieux dieu barbu
galets ardents, au torrent des orgues.
se file aux bouches des enfants
n'affame plus que les oiseaux.
Meestal treft de dichter het tekenende beeld, dat vaak op ekpressionistiese invloed wijst. In de groep der Brusselse dichters leeft de naoorlogse traditie, nog bijna ongeschonden voort, wijl zij bij ons geen vaste voet meer vinden kan.
René Meurant is zeker een der zuiverste dichters, van de groep die aansloot rond ‘Le Journal des Poètes’. We wensen
| |
| |
hem de nodige bezinning tegenover de godsgedachte, en de verdieping van zijn sterke drang.
J.V.
| |
Emmanuël de Broglie: Un grand marin: Tourville. - Ed. librairie Plon, Paris.
Dit is het 17e deel van de ‘Bibliothèque historique’, die een enige verzameling van historiese dokumenten wordt, Tourville was even zo handig taktieker als geharde en wat men noemt heldhaftige zeeman. Als zodanig was hij een der grootste mannen van zijn tijd. Hij heeft omtrent veertig kampagnes op zijn aktief en hij nam deel aan al de grote maritime zaken van zijn tijd. Hij is het volmaakte en originele type van zeeman uit het verleden.
J.M.
| |
Willy Corsari: Het mysterie van de Mondschein sonate. - Uitg. A. Manteau, Arenbergstr. Brussel. Ing. 27 fr.; geb. 40 fr.
Ik wil maar zeggen dat Willy Corsari er een handje van weg heeft een detektieve roman te bouwen en te schrijven. Er gebeurt een moord op een jonge vrouw en omtrent alle bewoners hebben voldoende redenen om verdacht te worden. Tenslotte blijkt de schuldige iemand die om zo te zeggen niet kon verdacht worren. Werkelik een van de boeiendste verhalen die we hebben gelezen, natuurlik in dit genre. Wie op ontspannende lezing is belust vindt hier het nec plus ultra. De schrijfster is hier gewoon verbluffendknap. Laten we er bij voegen, dat zij schrijven kan, daarvoor getuigt b.v. haar ernstig werk ‘De Man zonder Uniform’. Bij figuren als Willy Corsari is onze feuilleton-literatuur in goede handen. Gezien haar belang als volkslektuur moeten we ons mede over dit boek verheugen.
W.v.W.
| |
Ben van Eysselstein: Romance in f-dur. Uitg. H. Manteau, Arenbergstr. Brussel. - Ing. 27 fr.; geb. 40 fr.
Iets minder handig gebouwd dan de roman van Willy Corsari is dit verhaal nochtans niet minder boeiend en de ontknoping even verrassend. Hier ook weegt op bijna ieder de verdenking van de moord.
Ook niet zo goed geschreven dan het voorgaande, maar toch vlot.
Goede ontspanningslektuur, deze detectiveroman.
W.V.W.
| |
Paul Anders: Storm rond Camilla. - Uitg. A. Manteau, Arenbergstr. Brussel. Ing. 32 fr.; geb. 40 fr,
Men voelt dadelik, dat de schrijver thuis is in de vliegwereld, waarin zijn roman speelt. Boeiend is het wel, maar, laten we zeggen dat, als het met het tiende hoofdstuk was begonnen, en in het volgende dan de intrigue verder was uitgewerkt, het boek heel wat aan spanning zou gewonnen hebben, en daar komt het hier natuurlik op aan. Het schijnt ook wel dat de schrijver het zich soms wat makkelik maakte wat de bouw betreft. Er ontbreekt eenheid in dit boek.
Anders wel goed als ontspanningslektuur, speciaal dan om de wereld waarin het verhaal gebeurt.
W.v.W.
| |
Irène Némirowsky: Le pion sur l'echiquier. - Ed. Albin Michel, Paris.
Het werk van deze Russin is geheel Frans. Men vindt er niets in terug van wat men, wat naïef, de Russiese ziel heeft genoemd. De klemtoon ligt op de psychologiese ontleding, en het verhaal is als zodanig eer nietig. Bizonder diepgaand is de psychologie trouwens niet, maar toch treft ze vaak door haar overtuigde toon. Het is de ondergang van een man die noch de moed noch de kracht bezit een inhoud aan zijn leven te geven. Zelfs aan zijn ondergang blijft zijn wil vreemd.
Het boek werkt deprimerend op de lezers. Als dokument kan het waarde heb- | |
| |
ben, maar het is niet die literatuur, die we verlangen. Het is een bittere noot in het dodenlied der generatie, die uit de oorlog in een leven werden geworpen, waaraan ze zich vervreemd voelden.
J.M.
| |
Jean Giraudoux: Combat avec l'ange. - Ed. Bernard Grasset, Paris. 15 Ffr.
Jean Giraudoux is wat de stijl betreft aan de moderne na-oorlogse beweging trouw gebleven. We weten niet genoeg over zijn ander werk, om te kunnen oordelen of dat tot zijn eigenaardige persoonlikheid behoort, dan wel of het artificieel is, en dan in hoge mate, meer dan we totnogtoe te lezen kregen. In ieder geval is Giraudoux zeker niet van het artificiële vrij te pleiten. Zijn taal is geheel ongewoon en zijn gedachten zijn alles behalve algemeen. Ik wil maar zeggen, dat Giraudoux romans voorbehouden lektuur zijn voor ontwikkelden, en wel om de voorgaande redenen, die dus niets met etiese overwegingen te maken hebben. Elke zin vraagt van de lezer een gekonsentreerde aandacht. Niet zelden zijn zijn gedachten enkel allusies en zijn beelden hebben een vreemde schittering. Het rietme is eenvormig en vermoeiend, en vraagt wel eens een gebaar van verzet tegen verveling. Maar nieuw is hij altijd weer, op het bizarre af.
Ik heb zo de indruk, dat de methode van Giraudoux de Franse roman niet tot een bloei zou leiden. Wel schrijft hij met een zelfverzekerdheid, die de lezer niet zelden verbluft. Hij is een eigenaardig figuur met vreemde manies, dat me intussen niet zo bekoren kan. als hij het misschien anderen kan doen.
J.M.
| |
François Mauriac: De loop van het lot. - Vertaald door J.C. Bloem. - Uitg. N.V. Wereldbibliotheek, Amsterdam. Keurb. 26,60 fr.
De titel is een eer ongelukkige vertaling van ‘Destins’. Dit boek wordt doon velen aangezien voor het meesterwerk van de grote Franse romancier. Het is een der eerste werken van deze katholieke schrijver, die in de mensen hun antwoord zoekt op de eeuwige roep der goddelike liefde. En als zodanig zien we daar ook klaarst zijn grote hoedanigheden en zijn inzinkingen. Het beste van zijn later werk is toch evenwichtiger al bezit het misschien niet meer in zo hoge mate de spontanëiteit.
Mauriac ziet de mensen in de werkelikheid van hun tweeslachtigheid. En hij ziet diep, tot die diepte waar slechts een rasromancier nog in de duisternissen de geheime bewegingen onderscheiden kan. Hij heeft wel een zekere voorkeur voor de zwakheden der mensen, maar hij ziet tevens de genade. En dat feit vestigt terecht zijn roem als katoliek romancier.
Een pessimisme, dat hem eigen is, heeft hier nog de indringende kracht, die hij in ander later werk liet luwen.
Een figuur als Elisabeth Gornac kan slechts door een kunstenaar worden geschreven die naar de diepte des levens heeft gepeild met al de kracht van zijn eigen begenadigd leven.
De vertaling is vlot en goed.
J.V.
| |
Rudolf Kinau: Hinnik zeehond. - Uit het Platduitsch vertaald door H.P. Thiry. - Uitg. Boekengilde ‘Die Poorte’, Leuven.
Het is maar dat de vloed van vertalingen die tegenwoordig Nederland en Vlaanderen overstroomt, zeker kwantitatief een heel overzicht begint te krijgen op de eigenlandse produksie. Kwalitatief is een andere gezichtspunt. En dit is het, dat u zenuwachtig maken kan.
Jaja, ik zal niet ontkennen, de Platduitse letterkunde kent tegenwoordig een merkwaardige groei, die ten onzent verdient bekend te worden. Maar of we daar een goed gedacht over krijgen door vertalingen als deze is weer een andere kwestie.
Dit is wel een zeer goede volksroman in eenvoudige en toch tekenende taal geschreven. Hij verhaalt ook over eenvoudige mensen: de vissers aan de Elbe. Hij doet een kundige greep in het werkelike
| |
| |
leven van zijn helden, hij heeft niets van het moderne levenspessimisme. Ondanks alles is het leven goed. Daarom noemen we het een goed boek.
Het schijnt ons zo, dat de vertaling beter kon zijn.
| |
Robert L. Stevenson: De zwarte pijl. - Vert. door J. Mertens. - Uitg. Boekengilde ‘Die Poorte’, Leuven.
Een historiese roman met als achtergrond de oorlog der twee rozen. Een knap roman, enigszins romanties zoals bij het onderwerp schijnt te passen. Het voorafgaande levensbericht vindt als redenen tot vertaling: de bekoring van de persoon van de schrijver en de harmonie tussen hem en zijn werk. Twee dingen, die met de waarde van een werk op zichzelf echter zeer weinig te maken hebben. Stevenson vertelt pittig en boeiend en stellig is het in de serie van ‘Die Poorte’ een welkome gast.
Aan de vertaler wilden we echter de raad geven nog even zijn grammatika en zijn taalboek flink door te maken voor hij er zich nog eens aanzet. Over het algemeen heeft ‘Die Poorte’ het met zijn vertalers niet getroffen. Spijtig want ze verdient beter.
J.V.
| |
A. Dumas: Le capitaine pamphile. - Ed. Librairie Plon, Paris, 3.50 Ffr.
Dit is een van de meest bekende werken van de knappe verteller. Het krioelt van burleske avonturen. Kapitein Pamphile heeft ineens voor zijn handelsschip de vraagstukken van lading en bevoorrading opgelost. Zijn zeeschuimerij, zijn schipbreuken, zijn gedurfde landingen en het zeer zuiderse einde van zijn loopbaan vormen een werkelik zeer aangenaam verhaal. A. Dumas wist trouwens een roman te bouwen.
J.M.
| |
Germaine Acremant: La hutte d'acajou. - Ed. Librairie Plon. 3,50 Ffr.
De fijnzinnige en zo gegeerde schijfster van ‘Les Dames aux Chapeaux verts’ van ‘Gai! Marions-vous!’ geeft hier weer een boek in haar persoonlike stijl, hoewel het niet tot de hoogte van de twee voornoemde werken reikt. Weer zijn we in de streek van het Pas-de-Calais. Het is de patetiese geschiedenis van een nederig meisje, die zich een ogenblik laat meeslepen door het spiegelbeeld van luxe en gemakkelik leven, en offert daarvoor zelfs een eerlike liefde.
Ze moet echter een harde boete door, en haar blijft enkel het vergeten.
Aangename ontspanningslektuur.
J.M.
| |
Pedro-Antonio De Alarcon: De mooie molenarin. - Uit het Spaans door Jozef Simons. - Uitg. J. Van Mierlo-Proost, Turnhout. ‘Volksbibliotheek’, 10 fr. geb.
Een zeer boeiend en levendig verhaal dat Jozef Simons in een vloeiend Nederlands heeft vertaald. Een ware aanwist voor de volksbibliotheek. Een tragi-komediese historie met een happy-end. De Alarcon heeft een fijne en scherpe pen, zijn mensen leven intens, in een duidelik opgeroepen Spaanse natuur. Doorheen een warboel van avonturen blijkt tenslotte de wederzijdse trouw van een lelike man en een mooie vrouw, die elkaar van ontrouw verdachten, en werkelik alle schijn tegen zich hadden.
Die vloed van vertalingen tegenwoordig staat ons eer tegen, maar dit nummer heeft er ons weer voor een ogenblik mee verzoend.
J.V.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd