De Tijdstroom. Jaargang 4

[p. 185]

Aantekeningen

Stefan George overleden.

De grote Duitse dichter Stephan George is te Locarno in de ouderdom van 65 jaar overleden.

Werken van hem zijn: Hymnen (1890), Pilgerfahrten (1892). Die Bûcher der Hirten und Preisgesänge (1895). Das jahr der Seele (1897). Der Teppich des Lebens (1899). Der liebende Ring (1907). Der Stern des Bündes 1914).

A. van Collem overleden.

In Nederland overleed der atheïstiese, socialistiese dichter A. van Collem. De bladen hebben bizondere in memoriams gewijd aan deze inderdaad merkwaardige figuur uit onze dichterenwereld.

In de Nederlandse tijdschriftenwereld

is het er hard toegegaan. Voorlopig zien we reeds de volgende oplossingen:

Bij ‘De Gids’: uit de oude redaksie bleven slechts aan Prof. Dr. Van Blom en Prof. H.T. Kolenbrander. Nieuwe leden zijn Antoon Van Duinkerken, J.W.F. Weremeus Berning. Dr. Fr. J.H. Plantenga en Prof. M.B.M. Telders.

Bij ‘Forum’: Na een zeer scherp laatste woord verlaat Ed. du Perron de redaksie. Het schrift krijgt van nu af een twee van elkaar onafhankelike redaksies. Voor Vlaanderen: Marnix Gijsen, Reimond Herreman, Maurits Roelants en Gerard Walschap. Voor Holland: Menno ter Braak, S. Vestdijk, V.E. van Vriesland, Edw. Bouws (sekret.)

Bij ‘De Gemeenschap’ gaan de Kuitenbrouwers weg. In de plaats komen Jan Engelman en Louis de Bourbon.

Van ‘Het Venster’ was het verdwijnen aangekondigd. De redaksie logenstraft en belooft integendeel een groter formaat en zwaardere uitvoering.

En nog meer.

Het lot der Duitsche schrijvers in het buitenland.

De Duitse schrijvers Thomas Mann, Alfred Döblin en René Schickele, die zich tans in het buitenland bevinden, hebben op aandringen van hun uitgever, S. Fischer te Berlijn, verklaard, dat zij alle kontakt met het te Amsterdam verschijnende tijdschrift ‘Die Sammlung’ hebben verbroken.

Deze verklaringen, welke voor publicatie bestemd waren, werden van hen verlangd om te voorkomen dat de Duitse boekhandel hun bij Fischer verschenen of op stapel staande werken zou boycotten.

Inmiddels is in het ‘Buchhändlerbörsenblatt’ een dergelike verklaring gepubliseerd van Stefan Zweig die zich te Londen bevindt. Hierover aangevallen door Ernst Fischer, een vroegere medestander van Zweig, antwoordde de schrijver, dat zijn verklaring gericht was aan de bestuurder van den Insel-Verlag en niet voor publikatie bestemd, dat hij reeds te voren, uit eigen beweging, van verdere medewerking aan ‘Die Sammlung’ had afgezien en dat hij zich niet met politiek wenst in te laten.

Uit de mededelingen van de ‘Neue Deutsche Blätter’ blijkt voorts, dat de schrijfster Hermya Zur Mühlen, thans te Weenen vertoevend, door haar uitgever, J. Engelhorns Nachflg., is gesommeerd haar medewerking aan dat tijdschrift te staken. Zij weigerde, waarop de uitgever alle kontrakten met haar verbroken en de verzending van haar boeken gestaakt heeft, terwijl een roman van haar hand, die in de ‘Stuttgarter Zeitung’ als feuilleton verscheen, werd afgebroken.

Jong Dietschland.

houdt vanaf 1 Januarie te verschijnen op. Voor de buitenwereld heet het versmolten te worden met ‘Vlaanderen’ onder een dubbele tietel.

[p. 186]

We hopen maar, dat Ernest van der Hallen zijn aantal bladzijden voort met knippels en lieftalligheden zal mogen vullen. Zo niet protesteren we krachtig. In deze donkere tijden is een beetje plezier te kostelik.

We hopen verder, ernstig ditmaal, dat we Victor Leemans' stem daardoor niet minder zullen horen. De Vlaamse wetenschappelike wereld schonk hem een verdiende adelbrief.

Gudrun, laboratorium voor modern toneel.

We ontvingen volgend prospectus, dat we graag mededelen:

Hiermede brengt het reizend tooneelgezelschap Gudrun ter kennis aan belangstellenden, dat het met een nieuw en zorgvuldig samengesteld programma zijn werkzaamheden heeft hervat. Er weze herinnerd aan het feit dat ‘Gudrun’ sinds 1922, rijk aan bezieling en werklust Vlaanderen is ingetogen en met het beste gevolg optrad te Aalst, Brussel, Bilzen, Beygem, Genck, Koukelaere, Hasselt, Halle-Boyenhoven, Landen, Lebbeke, Laken, Ninove, Knocke-aan-zee, e.a.

Uit het samentreffen van een kern van jonge kunstenaars en tooneelspelers onstond thans dit laboratorium voor modern tooneel dat een eigen, nieuwen weg zal bewandelen: gestalte te geven, niet alleen aan den nood doch ook aan de potsierlijkheid van dezen tijd. Wij geloven in een nieuwen tooneelbloei die echter slechts ontstaan kan uit een bezield en avontuurlijk tasten naar het hart van ons volk. Daarmee hebben wij dan ook rekening gehouden bij het samenstellen van ons repertorium dat haast uitsluitend werk van Vlaamsche auteurs omvat.

‘Gudrun’ beschikt over eigen dekors en kostumes en verleent bereidwillig haar medewerking voor feesten en voordracht-avonden. Alleen wenscht ze haar onkosten vergoed te zien.

Ongetwijfeld zullen de Vlaamsche Vereenigingen de gelegenheid niet ongebruikt laten om een voor hen, uiterst winstgevenden avond te beleggen.

Voor alle inlichtingen kan men zich steeds wenden tot het bespreekkantoor, Magdalenastraat, 61, Brussel, of schrijven aan het sekretariaat: Jan Dubrucqlaan, 46, Brussel.

HET BESTUUR.

De Lierse mandolinist

Ernest van der Hallen, liet weer eens van zich horen, al is het maar in een simpel inleidend woord voor een Hollands boek, nl. ‘Waarom naar Vlaanderen?’ van Dr. J.H. Harder. Ziehier wat ‘Dietsche Warande en Belfort’ bij het geval aantekent:

Pas had ik vernomen dat de heer Herman Vos zijn partijgenooten had meegedeeld, ‘met de verzekering zijner meest volstrekte hoogachting’, dat het Groot-Nederlandsche ideaal hem voorloopig heelemaal niet meer interesseert en dat hij zich met het Belgicisme der B.W.P. tevreden stelt, of ik kreeg een Nederlandsch boekje in handen waarin een Dr. J.H. Harder de Nederlandsche jeugd aanzet naar Vlaanderen te komen. Uit dit druksel blijkt dat de gewijzigde gevoelens van den heer Vos mooi overeen stemmen met die welke de hr. Harder steeds heeft gehad ten onzen opzichte.

Geen wonder. Mr. Harder heeft vastgesteld in Vlaanderen dat ‘onze taal, het Nederlandsch, als omgangstaal den dood zeer nabij’ is. Dat ‘de Nederlandsche omgangstaal zoogoed als uitgeroeid’ is. Dat is bepaald hinderlijk want: ‘Zoo blijft er voor den armen Vlaming, die geen Fransch kent, niet veel anders over dan graafwerk te verrichten, in de mijnen te werken, of zijn ellende in jenever te vergeten. Het Vlaamsche deel van het Nederlandsche volk behoort tot het onbeschaafdste deel der bevolking’.

Het is inderdaad geen lolletje voor de keus te worden gesteld tusschen graafwerk, mijnwerk en alcoholisme. Dat die toestand in Mr. Harder's hart een grootmoedig gevoel heeft gewekt zal ieder weldenkend burger begrijpen: hij dacht er aan Vlaanderen te komen beschaven met

[p. 187]

de hulp van de Nederlandsche boeken, maar: ‘Met den besten wil ter wereld kunnen we (zoo zeggen de Vlamingen) ons ook zelf niet tot grootere Nederlandsche beschaving en ontwikkeling brengen doordat de Nederlandsche boeken te duur zijn’. Er is ook nog een goedkooper middel: import van Nederlanders. ‘Wij zouden de aangewezen leeraren zijn, maar we worden geweerd.’

Er is althans een Vlaming die zich over Mr. Harder heeft ontfermd, de onvermoeibare Ernest Van der Hallen. Hij heeft het gewenscht geacht de enormiteiten van Dr. Harder bij de Nederlandsche jeugd in te leiden. Hij richt een oproep tot de jeugd opdat ze dat panopticum van jenevellisten, mijnwerkers en plagstekers dat Vlaanderen is, kom bekijken.

E. Van der Hallen houdt van citaten. Wij zullen hem om die zooveelste dwaasheid laten veroordeelen door zijn eigen geestverwanten zooals zij zich uitdrukken in ‘Opkomst’, het maandblad van het Algemeen Vlaams Studentenverbond van het Officieel Middelbaar onderwijs: ‘Wat Ernest van der Hallen betreft, het verwondert me geenszins die naam hier weer aan te treffen. Van der Hallen laat zijn naam voor alles gebruiken. Schrijft brieven (met veel en storende fouten) aan zijn jonge vriend; publiceert een liturgies gebedenboek, bezorgt wekeliks 'n kunst- en letterkroniek; werkt mee aan een ontelbaar aantal tijdschriften; leidt boeken en brochures in en... schrijft een oproep voor het hoekje van Meneer Harder’ (P.E. van den Berghe).

Als E. van der Hallen meent Groot-Nederland te dienen met zijn moreelen steun te geven aan dergelijke wansmakelijke dwaasheden, dan loopt hij gevaar bij het eerste auto da fé dat de Dinasos op de groote markt te Lier inrichten, verbrand te worden voor beleediging aan het Vlaamsche volk.