De Tijdstroom. Jaargang 1

[p. 378]

Aantekeningen

Lijken de Hollandse jongeren te veel op elkaar?

In het ‘Utrechtsch Dagblad’ van 25 Juli schreef dr. H.P. Ritter:

‘Er doet een uitspraak de ronde, die terecht of ten onrechte aan den dichter Boutens wordt toegeschreven, en wel deze, dat het uiterst moeilijk is, de afzonderlijke persoonlijkheden te onderkennen in de poëzie der dichters. En inderdaad, er ligt in die uitspraak een kern van waarheid. Veel meer dan de tachtigers worden de jongste dichters van heden onderling verbonden door een algemeenen bewustzijnsinhoud, en het zal den kritikus oneindig gemakkelijker vallen, ook de technische verwantschap aan te toonen tusschen twee dichters van de thans jongste generatie, dan bijvoorbeeld tusschen een Gorter en een Kloos’.

‘De Tijd’ tekent daarbij aan:

De ‘kern van waarheid’ in deze uitspraak is, dat men om de persoonlijkheden te onderscheiden, altijd goed op de hoogte moet zijn. Nog in 1900 werden de zoo verschillende tachtigers door menigeen beschouwd en veroordeeld als een groep met geheel dezelfde uitdrukkingswijze en dezelfde gebreken. Thans ziet men het onderscheid tusschen Kloos en Gorter duidelijk, maar is het een zooveel grooter onderscheid dan b.v. tusschen Paul van Ostayen en Chris de Graaff? Wie ‘de middeleeuwen’ oppervlakkig kent, onderscheidt geen persoonlijke verschillen tusschen de dichters van bijna 4 eeuwen en om de karakterverschillen waar te nemen tusschen Revius, Camphuysen, van Vollenhove, de Decker, Oudaen, Dullaert en Luyken moet men waarlijk doordrongen zijn in de kennis der 17^e eeuwsche dichtkunst. Wie de duidelijk opvallende verschillen niet waarneemt tusschen H. Marsmann. J.W.F. Werumeus Buning, Hendrik de Vries en Theun de Vries of tusschen Jan Engelman, Albert Kuyle, Henri Bruning en Ernest Michel, heeft de poëzie dezer dichters te weinig ernstig aangekeken. En om de technische verwantschap aan te wijzen tusschen Herman van den Bergh en Gabriël Smit of tusschen Henri Bruning en Chris de Graaff moet men een even goed inzicht hebben als om Gorter te betrappen op overeenkomst met Kloos.

K. van de Woestijne-genootschap.

Maandag, 24 Augustus, was het reeds twee jaar geleden dat Karel van de Woestijne overleed, in zijn woning te Zwijnaarde. Een genootschap is in wording, dat zich beijveren zal tot de volledige erkenning van de uitzonderlijke beteekenis van den grooten dichter. Het zal onuitgegeven werk doen verschijnen, ander werk opnieuw uitgegeven en de heele figuur van den genialen Vlaming belichten. Mogelijk schrijft het genootschap ook de oprichting van een gedenkteeken voor Karel van de Woestijne on zijn programma. Naar verluidt zal tot de stichting worden overgegaan in September.

De Katholieke Poëzie in Noord-Nederland.

In het Algemeen Radio-weekblad ‘Vrije Geluiden’ tevens orgaan van den Vrijzinnigen Protestantschen Radio Omroep, lazen we bij de aankondiging van een litterair-halfuurtje de volgende beschouwing over de jongere katholieke dichtkunst, die wij aanbevelen aan de aandacht dergenen, wien het moeite kost, iets te waardeeren in de dichtende jeugd van heden:

‘De overgang, nog onlangs, van A.J.D. van Oosten uit het Protestantsche naar het Katholieke kamp, en - niet te vergeten - die van J.C. van Schagen, den dichter van “Narrewijsheid”, en van Chris de Graaff, van wien eenige maanden geleden de schoone bundel “Alleenspraak” het licht zag, maken het, dunkt ons, overbodig er nog verder den nadruk op te leggen, hoe buitengewoon

[p. 379]

belangrijk de jongere katholieke dichtkunst ook als cultureel verschijnsel, na verloop van enkele jaren geworden is’.

Merkwaardig en loyaal mag het heeten, dat van deze zijde zoo grif wordt toegegeven, wat door degenen, die even goed weten konden, dikwijls zoo hardnekkig wordt ontkend. Waar men bestrijding verwachten zou, vindt men bijval. En andersom.

Paul van Ostayen.

In Oktober zal het stoffelik overschot van Paul van Ostayen naar Antwerpen worden overgebracht. Jozef Muls zal de gelegenheidsrede houden.

Marsman protesteert.

In ‘De Groene Amsterdammer’ protesteert H. Marsman tegen de toekenning van den Van der Hoogt-prijs, die door den stichter bestemd werd ter aanmoediging van een jong auteur, aan den 57-jarigen Arthur van Schendel. De Commissie voor Schoone Letteren verklaarde in het door haar gepubliceerde communiqué, dat er dit jaar geen jong boek waard was bekroond te worden.

Marsman noemt dit een leugen; want als de Commissie en met haar het bestuur van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde dit werkelijk meende, dan had ze den prijs dit jaar niet moeten uitreiken.

Buitendien heeft de Maatschappij - dit beschaafd instituut - blijkbaar niet gevoeld, hoezeer men behalve de nagedachtenis van den heer Van der Hoogt, het eeregevoel heeft moeten krenken van een man als Van Schendel: een voluit prachtig en reeds nu klassiek boek als zijn ‘Fregatschip’ wordt ‘aangemoedigd’ door een troep deels zeer middelmatigen, genaamd ‘Maatschappij der Ned. Letterkunde’ op advies van een Commissie waarin meer dan enkele leden die hem, Van Schendel, niet enkel in leeftijd maar vooral in talent, op geen stukken na evenaren. Competentie in aesthetische zaken zal niemand, die haar bekroningen nagaat, van de Maatschappij meer verwachten, maar een gevoel voor rechtschapenheid tegenover de nagedachtenis van den heer Van der Hoogt en van bescheiden wellevendheid tegenover een figuur als Van Schendel meende men haar toch stellig te moeten toeschrijven.

Tenslotte verzet Marsman zich vooral tegen het hooghartige en domme zinnetje in het rapport gewijd aan de jongere beweging in onze letterkunde: ‘Wij zullen deze beweging met aandacht blijven volgen’. De schrijver verzoekt zijn ouderen collega's dit liever niet te doen, nu ze blijk gegeven hebben, de werken van Slauerhoff, Helman, Ter Braak e.t.q. niet te kunnen waardeeren.