Tiecelijn. Jaargang 20 (2007)

Tiecelijn. Jaargang 20

(2007)– [tijdschrift] Tiecelijn– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende



[pagina 190]
Rutebeuf De verdorven Reynaert Reynaert is dood! Reynaert herleeft! Reynaert is slecht en is gemeen en Reynaert heerst. Hij heeft lang het land geregeerd, hij heeft alom geparadeerd 't hoofd geheven. Aan de galg liet hij het leven, zoals ik onlangs mocht vernemen. 't Was leugen helaas! Dat ondervind je dra, jij dwaas, want overal is hij de baas over het bezit van de Lioen, vorst en koning in of buiten de hofhouding. De zaken van Nobel heeft hij tot Constantinopel goed voor zichzelf en ook zeer snel bedisseld. Overal liet hij zich gelden in het land en alom elders. De vorst als buit achtte hij niet eens een kluif. Hij maakte van hem tot besluit een bedelaar en een armlastige zondaar. Het scheelde weinig, zelfs geen haar of in de zee stortte hij, koning Nobel, neer. Van hem hield men niet, oh nee, want vos Reynaert bracht ieder wezen in gevaar. Toch volgt men nog zijn levensaard, want zeer velen leven als hij in de wereld. Door corruptie en grof geweld kan hij voortaan een revolutie doen ontstaan die we liever zouden ontgaan dan te beleven. Koning Nobel denkt te weten dat Rein hem heil kan toemeten. Aan de Heer God en aan zijn heiligste gebod
[pagina 191]
denke liever d'edele vorst, want nog meer schand zal Rein brengen over het land en over vorst en adelstand. Wist Nobel maar hoe het in zijn koninkrijk gaat en voor wat problemen hij staat. Met helle stem zijn aan 't smoezen over hem de dames Rayborck en Poefilem. Ook tien, twintig anderen vertellen listig hoe het staatsgeld wordt verkwist. Nooit is geschied zulk een onheil in ons gebied en heeft nooit een nobele ziel in heel zijn leven aan zo'n bedrog aandacht gegeven. We moeten hier, al was 't maar even aan Darius denken die men geen gena wou schenken. Hij werd uit een Perzische kelder om gierigheid naar de galg en slachtbank geleid. Toen ik vernomen had dit feit ging mijn hoofdhaar rechtstaan van woede voorwaar als van de haan Canteclaer de felrode kam, zodanig dat ik niet zwijgen kan als ik in 't hele rijk zie dat gevoerd wordt strijd met een zelfde oneerlijkheid. Wat te denken van het feit dat Rein Nobel bedriegen kon zo wonderwel en zo pijnlijk heeft gekweld zijn onderdanen zonder zich hiervoor te schamen, zodat zij op d'heiligendagen met d'andre dieren die het land niet bestieren niet kunnen feesten en vieren. Hij deed het voorwaar zonder reden tenzij in 't jaar van de producten en koopwaar daardoor stijgen zouden de kleinhandelsprijzen, wat er zou kunnen op wijzen
[pagina 192]
dat 't eind van 't jaar nooit halen zal de schuldenaar en dat wie 't land bracht in gevaar met veel gezag nooit costuymen invoeren mag door een gemeen en laag gedrag. Dat uitgekiend had Roönel, Reynaert zijn vriend, en Nobel had het wel verdiend want zoveel verstand had hij als d'ezel van Senant die al te zware lasten draagt en daarover toch nimmer klaagt. Al te verkeerd handelt daarom hij niet alleen die 't goede zoekt en het aanleert. Van ieder dier verneem je nu de namen hier, want ze hebben ook alle vier de trieste faam dat ze in 't land in 's konings naam tot bedriegerij overgaan. Geruïneerd hebben zij en getiranniseerd, geschaad zeker en gedupeerd. Zeer veel edelen hebben onder hun juk geleden, maar ze hebben het vlug vergeten, Wil nu aanhoren hoe Nobel zien wil noch horen om te regeren naar behoren. Als opgeroepen nu werden van Nobel de troepen in een bos met kleine groepen en dan verspreid over het hele land en rijk om slag te leveren en strijd aan wiens hand zou hij geven van het land het opperbevelhebberschap? In vertrouwen aan wie zou hij wel toevertrouwen het bevel over zijn getrouwen? De baron Rein zou dan de vaandrig kunnen zijn. Ik denk dat Roönel voor de schijn een heir zou vormen heel alleen. Ik kan hier vertellen dat geen een van hem krijgt eer
[pagina 193]
of een goed woord en aanzien, zelfs niet als hij het verdient. Bij d'eerste strijd Ysegrijn die men alom misprijst de eerste tegenaanval leidt, tenzij die held het meteen op een lopen zet en de strijd staakt en 't gevecht. Met zijn vlagge brengt d'ezel Bernard aan het lachen 't hele leger zoals verwacht. En dit kwartet heeft zoveel macht en zoveel stem dat het ontkracht heeft elke wet. Zo werd vermorst het gezag van Nobel de vorst dat hij nooit regeren dorst. Van de koning vormt het kwartet de hofhouding. Zij houden niet van opschudding of opstandigheid en evenmin van oproerigheid en verwarring in het rijk. Als middagmaalt de vorst, gaan zij aan de haal. Dra ignoreren we allemaal waar de koning zijn verblijf heeft en zijn woning. Hij hoede zich voor verandering om spaarzaamheid te beogen en zuinigheid en zo wordt hij beslist schatrijk. Wat nu aangaat het kwartet der rekenplichtigen dat zijn fortuin zou behartigen: de rekeningen houdt de muilezel Bernard die ze meteen verscheurt Reynaert vlot en wel zonder schaamte voor d'oneer al blaft telkens keer op keer de hond Roönel, de bewaker van het zegel, want dat is d'algemene regel, en Ysegrijn die laat begaan en in de schaduw blijft staan. ledereen bij zich roepen laat wolf Ysegrijn en zijn zoon staat hem daar bij
[pagina 194]
die van bedriegerij leeft en de koning schaadt. Die zoon zijn naam is Primaat, die van Reynaert draagt Grimaat als naam. Ze geven geen zier om mijn faam en nog minder om mijn rijmen. Zij denken alleen maar aan lijmen en de goede zeden met voeten te treden. Laten wij God ertoe bewegen hen te geven wat zij betrachten. Een hennepstrop staat hen te wachten. Voor hun gemeen spel, en dat verwacht iedereen wel, wegens hun kwade kuiperijen verdienen zij geen medelijden noch barmhartigheid en evenmin liefdadigheid. Zij hebben koning Nobel ontnomen al zijn goede gewoonten, zijn burchten verlaagd tot hermitages. Zij laten alles weghalen en slechts met beloften betalen. Dat God door Satan hen laat halen God, die straft en hekelt, en de Heer is van de wereld. Ik aanvaard dat men mij schere zonder kwaad te genereren lijk 't spreekwoord leert: ‘Die veel begeert ook veel ontbeert.’ of ‘Veel omvamen doet een mens slecht verzamen.’ We kunnen dat slechts beamen want de toestand ziet er slecht uit in dit land, zodat ieder dier uitziet en verlangt naar de Drake. Viel Nobel in een kuil vol bramen, geen dier zou hem daarvoor beklagen; dat is de waarheid. Men voorziet helaas krijg en strijd maar 'k geef niet om wat brengt de tijd. Rutebeuf (ca 1230 - ca 1285), Parijzenaar, afkomstig uit Champagne. Jongleur/klerk. Vertaling Paul van Keymeulen (1920-2006).

Vorige Volgende

Over het gehele werk

auteurs

over Anoniem Van den vos Reynaerde

Over dit hoofdstuk/artikel

vertalers

Paul Van Keymeulen