Het volksboek Vanden, X, esels

(1946)–Anoniem Tien esels, Vanden– rechtenstatus

Regelnummers proza verbergen

[pagina 38]


Den negensten esel Die hem beroemt van vrouwen ende zijn sonden, Behoort wel Esels ooren te draghen tallen stonden. [1] Een ionck man die eenen getrouwen ende hertelijcken [2] bystandighen vrient heeft / ende en houdt den seluenGa naar eind2 [3] niet in weerden / noch en setter niet bij: hy is seer wel [4] weerdich / den sack totter molen te draghen / ende [5] Esels ooren aen zijn hooft te draghen / ghelijck die Esel [6] doet. Ja ick meyne certeyn sulcken man / die zijn belieuen [7] / sinen wille / zijn genuchte ¹) / sinen lust hebben [8] mach van sommige schoon hertekens / maechdekens [9] /wedekens ²) / oft ander gehoude vrouwen / ende onderhouden [10] hem secretelijck met ghelde / om daghelijcx voor [11] hem goet chier te maken / ende onderhouden hem properlijcken ³) [12] /eerlijck / ende rijckelijck gecleedt te gaen/ [13] also dat hy al omme herwaerts ende derwaerts mach [14] gaen ende staen onbeschaemt / by rijcke / by schamel/ [15] by groot hans ende cleyn hans / ende si gheuen hem [16] alle dat hy behoeft: maer door zijn simpele dwasheyt en [17] can hy seluen niet swijghen noch helen / noch zijn [18] tanden voor zijn tonge niet houden / maer wanneer hyGa naar eind18 [19] sinen buyck gheuult heeft met eten ende drinken / ende [20] is vol en droncken ghelijckerwijs als een beeste / dan [21] so gaet hijt sitten openbaeren sinen neue / sinen vriendt [22] / ofte ⁴) gheselle. Ende als hy droncken is ende sonder [23] eenighe discrecie oft verstant / dan soo gaet hy segghen [24] alle zijn auontueren / van allen de dinghen ende saecken [25] dye hy weet / ende by wat auontueren dat hy eerstwerf [26] ghewan die minne ende liefde van zijn amoreusken / [27] ende hoe dat sy hem ghelt gheeft om hem daer mede [28] goede chiere te maken / ende om hem rijckelijcken te [29] cleedene / ende andere properheden secretelijck. EndeGa naar eind29 [30] voort hoe datse hem dickwils heymelijck ende bedectelijcken [31] ontbiedet om met hem te sprekene. Ende ten [32] laetsten seyt hy openbaerlijcken haren name / ende wie
[pagina 39]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten [33] sy is / ende waer dat sy woont / ende waer haer huysinghe [34] staen / dat hem naemaels coemt tot sijnre groote [35] [schade ende] schanden / wanttet is een oudt segghen / [36] Huesch van monde ende helen / doet die liefde wassen [37] ende veruelen: beroemen doet de minne vercouwen.Ga naar eind37 [38] Ende daer nae soo coempt dit int openbaer door zijn [39] eyghen clappernije / meynende hem te doen ¹) swyghen/ [40] dien hijt op goet gheloof gheseyt heeft: ende hy en kan [41] seluer niet swyghen / noch zijn eyghen tonghe niet bedwinghen: [42] ende dan wordt hy veracht ende versmaedt [43] van zijn soete lief / ende vriendinne / die hem te voren [44] lief ende in grooter weerden ²) hadde. Dese mach wel met [45] rechte Eselsooren draeghen aen zijn hooft / dye door zijn [46] eyghene tonghe ende clapernije hem so verwerpt van zijn [47] auontueren ende vriendelijcheyt. Daeromme ghy ionghers [48] / ende vryers neemt ³) exempel aen desen Esel / ende [49] houdt v dinghen heymelijcken ende stille / als v wat [50] goets gebueren mach van vrouwen oft maechden / soo [51] mach v liefde langhe ghedueren. [Want] wat twee [52] lieden weten / dat blijft wel verholen: maer alst die [53] derde weet / dan commet gemeynlijcken wt / ende soo [54] den stock van mijn navolgende Refereyn leert soo doet [55] /als: [56] Heelt selue tsecreet / bidt niet om helen. Refereyn Wat is crachtigher daermen heymelijck mint Dan daer haer de ⁴) liefde secretelijck verbint In liefs hertte, al waeren zy stom gheboren, Ende dat ooghe noch mont gheen sake en kint 5[regelnummer] Daer yemant ter werelt bedroch in vint, Dat blamelijck luydt in smenschen ooren,Ga naar eind6 Als thertte der hertten heeft hulde ghesworen, Ende stal vanden amoreusen ⁵) tresoren Tusschen twee hertten secreet ghehouwen is. 10[regelnummer] Hoe soude dat weerde roosboomken vercoren Die secreetheyt der hertten worden verloren,
[pagina 40]
Alst besloten in een hertte vol trouwen is? Kendy dat ghestadicheyt in die vrouwen is, Alsoo die liefde des mans in liefs beschouwen is, 15[regelnummer] Daer ionst vergouwen is den ghenen die quelen,Ga naar eind15 Soo machmen segghen, die int verflouwen is, Heelt selue tsecreet, bidt niet om helen. Heelt selue tsecreet van Venus vruchten. Doet die soeticheyt der ooghen van v vluchten 20[regelnummer] Als nijdighe serpenten nae v gapen. Breydelt v tonghe, wilt altoos duchten Oft ghy door liefs samblant mocht suchten Voor hun ¹) die ionste in arch betrapen. VVeet dat Iudas discipulen niet en slapen, 25[regelnummer] Die den minnaers tallen steden verknapenGa naar eind25 Om oneer te doene, hadden zijts ²) macht. Siense dan eenighe verdoelde schapen Die rooskens van minnen te gader ³) rapen, Sij lacchen worden die tot schanden ghebrocht.⁴) 30[regelnummer] O confoort der hertten, dits goet voordacht, Dat haer roode mondeken lacht in liefden Door Venus cracht, oock veysen leeren selen.Ga naar eind32 Daerom doet ghy minnaers soo, en hebt des acht. Heelt selue tsecreet, bidt niet om helen. 35[regelnummer] Daer die ghetempertheyt den sluetel des hertten draecht,Ga naar eind35 Ende trouwe, twijfel, en vreese veriaecht, Daer en derf om tsecreet niet ghebeden zijn. VVat lief voor lieue ontdect oft claecht Twort met troostighen ⁵) woorden af gheuaecht, 40[regelnummer] En vergheten, als menschen die ouerleden zijn. Hoe dat Venus vruchten ghedeylt, ghenesen ⁶) zijn, Der herttekens die amoreus ⁷) van seden zijn, Dies haer schamelheyt buyten dueren moet strecken, Daer sal elck hertteken soo om te vreden zijn, 45[regelnummer] Dat zij lieuer vander doot soude bestreden ⁸) zijn,
[pagina 41]
Dan zy haer secreet souden ontdecken. Maer diet hertte met oneeren beulecken Haer sinnen met nieuwer minnen beplecken, Met oochskens ¹) die trecken, en thertte stelen, 50[regelnummer] Hun ²) machmen na worpen met schimpige becken, Heelt selue tsecreet, bidt niet om helen. Heelt selue tsecreet dat ghy gheuonden hebt. Bidt niet om helen ghy diet ontbonden hebt Dit secreet dat twee lieuen gheschiet. 55[regelnummer] Heelt selue tsecreet die amoreuse vonden hebt.Ga naar eind55 Bidt niet om helen die wtghesonden hebt V oneere, die dorpers hebbent bespiet. Ghy ghect metter minnen, en anders niet, En al lacchende schuddy uwen piet,Ga naar eind59 60[regelnummer] Als v hertte dionstich hertte vertijd heeft.Ga naar eind60 Tis iammer datmen tot eenigher plaetsen siet Dattet minnende hertte blijft int verdriet, Daert bedruct hertte in verblijdt ³) heeft. Maer die int minnen ghebenedijdt heeft. 65[regelnummer] En die van ongestadicheyt beurijdt heeft, Thertte ghecastijdt heeft, die mach beuelen Als een die zijn schult ghequijdt heeft. Heelt selue tsecreet, bidt niet om helen. Prince Om v vermonden, die minne en ieuchtGa naar eind69 70[regelnummer] Die groote trouwe ende die duecht Die in v int secreet beuolen was Hebt seluer ghesweghen, want ghijt vermuecht Tsecreet dat tusschen v beyden verholen was, So hadt ghy ghebleuen damoureuste lief siet 75[regelnummer] Maer om dat haer eere om v clappen ghestolen was, Ende sy eerst door v loosheyt ghebracht in dolen was, Dits tgheen dat v clappers brengt in meskief siet,Ga naar eind77 Hadt ghy nu connen helen, twaer v gherief siet,
[pagina 42]
Ende hadt in Venus bladerkens moghen spelen. 80[regelnummer] Dus seg ick noch, houdt dit in uwen brief siet, Heelt seluen tsecreet, bidt niet om helen.	[tekstkritische noot]¹) JvG: ghenuechte. ²) JvG: wedukens. ³) WvL: propelijcken (drukfout). JvG: properlijcken. ⁴) JvG: oft. eind2 bystandich: behulpzaam. eind18 zijn tanden voor zijn tonge houden: zwijgen. eind29 properheden: bijzonderheden, eigenaardigheden, kenmerken. [tekstkritische noot]¹) JvG: doene. ²) JvG: weerden. ³) JvG: neempt. ⁴) JvG: die. ⁵) JvG: amoureusen. eind37 veruelen: vermenigvuldigen. eind6 blamelijck: smadelijk. [tekstkritische noot]¹) JvG: hen. ²) JvG: ziis. ³) JvG: gadere. ⁴) JvG: ghebracht. ⁵) JvG: troostinghen. ⁶) JvG: gesneden. ⁷) JvG: amoureus. ⁸) WvL: bectreden (drukfout). JvG: bestreden. eind15 quelen: door de min gekweld worden. eind25 verknapen: verraden; niet in die beteekenis in het M.W. eind32 veysen: veinzen. eind35 ghetempertheyt: zachtheid, gematigdheid, bezadigdheid, kalmte. [tekstkritische noot]¹) WvL: ooskens (drukfout). JvG: oochskens. ²) JvG: Hen. ³) WvL: veblijdt (drukfout). JvG: verblijdt. eind55 vonden: listen, bedenksels. eind59 al lacchende schuddy uwen piet: ge wilt er niet van weten. eind60 vertijen: afzien van, laten varen. eind69 vermonden: vertellen. eind77 meskief: ongeval, ongeluk.

Vorige Volgende

Den negensten esel