Thet Oera Linda Bok
(1872)–anoniem (wsl. Cornelis over de Linden, Eelco Verwijs & François HaverSchmidt) Thet Oera Linda Bok– AuteursrechtvrijNw wil ik skriwa vr Adel sin svnv.Friso thêr vsa skidnese lêred hêde ut-et bok thêra Adellinga, hêde ella dên vmbe hjara frjundskip to winnande. Sin êroste svnv thêr hi hir won by Swêthirte sin wif, heth-er bi stonda Adel hêten. And afskên hi kaempade mith alle sin weld, vmbe nêne burga to forstaelane ner wither vp to bvwande, thach sand hi Adel nêi thêre burch et Texland til thju hi diger bi diger kvd wertha machta, mith ella hwat to vsa êwa, tâle aend sedum hêreth. Tha Adel twintich jêr taelde lêt Friso him to sin aejn skol kvma, aend as er thêr utlêred was, lêt-er him thrvch ovir alle stâta fâra. Adel was-ne minlika skalk, bi sin fâra heth-er fêlo âtha wnnen. Dâna is-t kvmen thaet et folk him Atha-rik hêten heth, awet hwat him aefternêi sa wel to pase kêm, hwand as sin tât fallen was, bilêv er in sin stêd svnder that er vr-et kjasa ên er ôthera Grêva sprêka kêm. Thahwila Adel to Texland inna lêre wêre, was thêr tefta en êlle ljawe fâm in vpper burch. Hju kêm fon ut tha Saxanamarkum wêi, fon ut-êre stâtha thêr is kêthen Svôbaland thêr thrvch waerth hju to Texland SvôbeneGa naar voetnoot(†) hêten, afskên | |
[pagina 209]
| |
Nu wil ik schrijven over zijn zoon Adel.Friso die onze geschiedenis had leeren kennen uit het boek der Adelingen, had alles gedaan om hunne vriendschap te winnen. Zijn eersten zoon, dien hij hier won bij zijne vrouw Swethirte heeft hij terstond Adel genoemd. En ofschoon hij kampte met al zijne macht, om geene burgten te herstellen noch op te bouwen, zond hij toch Adel naar de burgt te Texland, opdat hij hoe eer hoe beter bekend worden mocht met alles wat tot onze wetten, taal en zeden behoort. Toen Adel twintig jaren telde, liet Friso hem naar zijn eigen school komen, en toen hij daar volleerd was, liet hijhem door alle staten reizen. Adel was een beminnenswaardige jongman; op zijne reizen heeft hij vele vrienden gewonnen, daardoor is het gekomen, dat het volk hem Atharik (vriendenrijk) genoemd heeft, iets dat hem naderhand zoo wel te pas is gekomen, want toen zijn vader gestorven was, bleef hij in zijne plaats, zonder dat er over het kiezen van een anderen Graaf sprake kwam. Terwijl Adel te Texland in de leer was, bevond zich aldaar tevens eene heel lieve maagd op de burgt. Zij kwam uit de Saksenmarken weg, uit de staat die genoemd is Suobaland, daarom werd zij te Texland | |
[pagina 210]
| |
hjra nôme Ifkja wêre. Adel hêde hja ljaf krêjen aend hju hêde Adel ljaf, men sin taet bêd-im hi skolde jet wachtja. Adel was hêrich, men alsa ring sin tât fallen was aend hi sêten, sand hi bistonda bodon nei Berth-holda hira tât hin, as-er sine toghter to wif haeva machte. Bertholda wêr-ne forste fon vnforbastere sêd, hi hêde Ifkja nêi Texland inna lêre svnden inner hâpe that hja ênis to burchfâm kêre wrde skolde in sine aejn land. Thach hi hêde hjara bêder gêrte kaenna lêred, thêrvmbe gvng-er to aend jef hjam sina sêjen. Ifkja wêr-ne kante Fryas. Far sa fêre ik hja haev kaenna lêred, heth hju alôn wrocht aend wrot til thju Fryasbern wither kvma machte vndera selva êwa aend vnder ênen bôn. Vmbe tha maenniska vppa hira syd to krêjande, was hju mith hira frjudelf fon of hira tât thrvch alle Saxanamarka fâren and forth nêi Gêrtmaennja. Gêrtmannja alsa hêdon tha Gêrtmanna hjara stât hêten, thêr hja thrvch Gosa hira bijeldinga krêjen hêde. Dâna gvngen hja nei tha Dênemarka. Fon tha Dênemarka gvngon hja skip nei Texland. Fon Texland gvngon hja nêi Westflyland en sa allingen tha sê nêi Walhallagâra hin. Fon Walhallagâra brûdon hja allingen thêra sûder Hrênum al ont hja mith grâta frêse boppa thêre Rêne bi tha Marsâta kêmonGa naar voetnoot(*) hwêrfon vsa Apollânja skrêven heth. Tho hja thêr en stût wêst hêde, gvngon hja wither nêi tha deltaGa naar voetnoot(†) As hja nw en tid lông nêi tha delta offâren wêron al ont hja inna strêk fon thêre alda burch AkenGa naar voetnoot(§) kêmon, sind thêr vnwarlinga fjuwer skalka morth and naked uteklât. Hja wêron en lith aefter an kvmen. Min brother thêr vral by was hêde hja often vrbêden, thach hja nêde navt ne hêred. Tha bônar thêr thaet dên hêde wêron Twisklândar thêr juddêga drist wêi ovira Hrêna kvma to morda and to râwande. Tha Twislândar thaet sind bannane aend wêi britne Fryas- | |
[pagina 211]
| |
Suobene genoemd, ofschoon haar naam Ifkja was. Adel had haar lief gekregen, en zij had Adel lief; maar zijn vader verzocht hem, dat hij nog wat wachten zoude. Adel was gehoorzaam, maar zoodra zijn vader gestorven was en hij gezeten, zond hij terstond boden naar Berthold haren vader (met verzoek) of hij zijne dochter tot vrouw mogt hebben. Berthold was een vorst van onverbasterde zeden, hij had Ifkja naar Texland in de leer gezonden in de hoop, dat zij eens tot burgtmaagd zoude gekozen worden in zijn land. Doch hij had hun beider begeerte leeren kennen, daarom ging hij heen en gaf hun zijnen zegen. Ifkja was eene flinke Friesin. Voor zoo verre ik haar heb leeren kennen, heeft zij steeds gewerkt en gewroet, opdat Fryaskinderen weder mochten komen onder dezelfde wet en onder eenen bond. Om de menschen op hare zijde te krijgen, was zij met haren echtgenoot van haren vader door alle Saksenmarken gereisd en voorts naar Geertmannia. Geertmannia, zoo hadden de Geertmannen hunne staat geheeten, die zij door Gosas bemoeijing gekregen hadden. Daarop gingen zij naar de Denemarken. Van de Denemarken gingen zij te scheep naar Texland. Van Texland gingen zij naar Westflyland en zoo langs de zee naar Walhallagara. Van Walhallagara vertrokken zij langs den Zuiderrijn (de Waal), totdat zij met groote vrees boven den Rijn bij de Marsaten kwamen, waarvan onze Apollonia geschreven heeft. Toen zij hier eene wijle geweest waren, gingen zij weer naar de laagte. Als zij nu een tijdlang naar de laagte afgevaren waren, totdat zij in de streek van de oude burgt Aken kwamen, zijn er onverhoeds vier knechten vermoord en naakt uitgekleed. Zij waren een weinig achteraan gekomen. Mijn broeder, die overal bij was, had hun vaak verboden, doch zij hadden niet geluisterd. De moordenaars die dat gedaan hadden, waren Twisklanders, die heden ten dage stoutweg over den Rijn komen te moorden en te rooven. De Twisklanders, dat zijn gebannen en weggeloopen Fryas- | |
[pagina 212]
| |
bern, men hjara wiva haevath hja fon tha Tartarum râwet. Tha Tartara is en brûn Findas folk, althus hêten thrvchdam hja alle folka to strida uttarta. Hja send al hrutar aend râwar. Thêr fon send tha Twisklândar alsa blod thorstich wrden. Tha Twisklândar tham thju aergnise dên hêde, hêton hjara selva Frya jeftha Franka. Ther wêron sêide min brother râda bruna aend wita mong. Thêre thêr râd jeftha brun wêron biton hjara hêre mith sjalkwêterGa naar voetnoot(*) wit. Nêidam hjara ônthlita thêr brun by wêr, alsa wrdon hja thesto lêdliker thêr thrvch. Êvin as Apollânja biskojadon hja aefternêi Lydasburch aend et Aldergâ. Dâna tâgon hju in over Stâverens wrde by hjara ljuda rond. Alsa minlik hêdon hja hjara selva anstaeled that tha maenniska ra allerwêikes halda wilde. Thrê mônatha forther sand Adel bodon nêi alle âthum thêr hi biwnnen hêde aend lêt tham bidda, hja skoldon inna Minna mônath lichta ljuda to him senda.Ga naar voetnoot(†) | |
[pagina 213]
| |
kinderen, maar hunne vrouwen hebben zij van de Tartaren geroofd. De Tartaren zijn een bruin Findasvolk, aldus genoemd, omdat zij alle volken ten strijde uittarten. Zij zijn allen ruiters en roovers. Daar van daan zijn de Twisklanders evenzoo bloeddorstig geworden. De Twisklanders, welke die boosheid bedreven hadden, noemden zich zelven Frijen of Franken. Er waren, zeide mijn broeder, roode, bruine en witte onder. Die, welke rood of bruin waren, beten hun haar met kalkwater wit. Naardien echter hunne aangezichten bruin bleven, werden zij des te leelijker daardoor. Even als Apollonia beschouwden zij naderhand Lydasburgt en het Alderga. Daarna trokken zij over Staverens oorden bij hunne lieden rond. Zij hadden zich zoo beminnelijk aangesteld, dat de menschen hen allerwege houden wilden. Drie maanden later zond Adel boden naar alle vrienden die hij gewonnen had en liet hun verzoeken, dat zij in de Minnemaand wijze lieden tot hem zouden zenden. | |
[pagina 214]
| |
sin wif sêid er thêr fâm wêst hêde to Texlând, hêde dâna en ovirskrift krêjen. To Texland warthat jeta fêlo skrifta fvnden, thêr navt in-t bok thêra Adelinga vrskrêven send. Fon thissa skriftum hêde Gosa ên bi hira utroste wille lîd, thêr thrvch tha aldeste fâm Albêthe avbêr mâkt wertha most, alsa ringen Friso fallen was.
| |
zijne vrouw, zeide hij, die maagd geweest was te Texland had daarvan een afschrift gekregen. Te Texland, worden nog vele geschriften gevonden, die niet in het boek der Adelingen overgeschreven zijn. Van deze schriften had Gosa een bij haar uiterste wil gelegd, 't welk door de oudste maagd Albetha openbaar gemaakt moest worden, zoodra Friso gestorven was. |
|