Dit is die tafel vanden Groten Lancfranck

[XI] Dat sovende capittel is van verwoeden honden bete ende van anderen venijnden besten

Als een hont hevet een meensche beten, men sal byseen jof de hont is verwoet jof en is. Ist dat die hont niet is verwoet, men salt cureren gelijc een simpel wonde. Ende ist dat die hont is verwoet, dat men ¹¹⁵ kennet bi des wesen des hondis, want een verwode hont scuwet sijn spise ende vleet van watere. Hy stervet somwilen van sijn selves sene; hy lopet hijr ende ginder ghelijc of hy waer druncken ende mitten mont open ende hi hout sijn stert tuschen sijn been; hy steket uut de tonge ende hi willen alle biten; hy scuwet sijn woenstat; hine basset niet. Ende ist dat hi somwilen basset, dats heescheliken. Andere honden vleen van hem ende bassen up hem. Ende ist datmen nattet broet in de wonde, ja in dat bloet, ende ghevet een ander hont to eten, hi en salt niet eten. Ende ist dat hijt etet, hy sal sterven. Jof ist dat hy stampet een note ende legget up die wonde een nacht ende nuchtens ghevet een henne. Ist dat sijt etet, si sal sterven up dat hi verwoet is.

Cura: up de wonden salmen stellen staphants sterke vencosen ende laten uuttrecken vele vanden blode. Der na salmen die wonde widen. Ende best isset mit enen bernende yser to te bodem vander wonde ende daer na der up leggen treckende dingen om uut to trecken dat venijn.

115 EMENDATIE: het handschrift heeft ‘met’.

[fol. 31r]

Als is de levere vanden selven hont, jof cluufloec gestampet, jof vleisk van gesouten vische, jof wijngaert° aschen jof opopanat°, jof bladen van cucumer, of wortelen van venigreet°, jof lijm van vische, jof miren gestampt, jof urijn van enen jongen man mit nitre°, jof mente gestampt mit soute ende mit asijn getempert, jof schilt verwe° ende sout van elken IIII dragmen, morch van enen calven XII dragmen, jof beyen gestampet mit boteren ende daer up geleit.

Men sal de wonde houden open XL dagen ende in dat beghin salmen niet bloet laten om dattet dat venijn niet spredet over alden lichaem. Oec en salmen gheen laxatijf gheven om dattet dat venijn niet in wert trecket. Oec van eerst salmen daer coppen up setten omme voel bloets daer uut to trecken. Achter III dagen mach hi bloet laten ende purgeren mit een lichte medicien , purgerende melancoli alse mitter zedinge van epithimo° jof epithimi° mit gheiten wey.

Ende die seke sal eten wel fodenden spise ende wesen in blijscap ende rusten ende dicwilen sal werden sijn hovet gedwegen mit watere der in sijn soden hoveden ende bucten arietis, dats van weders. Hy moet hem wachten van hongere ende van dorste ende van waken ende van pinen. Ende elcs dages sal hy nutten vander medicinen dier achter comen alse is alsene° polium°, aza dulcis, terra sigillata, nigella,° mirra, genciana°.

Item nemet aschen van crabben gebernet in een ovene, IIII delen wirox, VII delen van desen pulver salmen nemen elcs dagis, III dragmen mit wine.

Item nemet aschen van crabben VI delen, ganciaan° III delen, terra sigillata° een deel.

[fol. 31v]

Dit salmen nutten als voerseit is. Ende ist dat ghi niet en waert int begin ende de zieke beginnet to hebben quade to vallen alse van quade ghepeinse, quaden slape, ende licht te vergrammen ende verwandelinge van sinne ende dat hi antwoert van dingen de hem niet en vraget werden ende dat hy scuwet lichte ende alle versche dingen ende ander tekenen van melancolie, dan salmen hem gheven medicien van cantariden°. Ende men sal nemen die buken van cantariden° II dragmen, lenten° gezuvert, een spijt gariofilan°, caneel elx een half scrupel ¹¹⁶ ende dese salmen wel stampen ende maken der of ovasten ¹¹⁷ wegende enen scrupel ¹¹⁸ ende men sal hem gheven een trocistes ¹¹⁹ ten III malen to te hi bloet pisset. Want dan wert hi al genesen. Ende achter XL dagen salmen de wonde laten luken.

Ende ist oec dat enigerhande venijnde beesten wonden biten in des menschen leden, men sal doen als die cure voerseit. Oec ist guet dat men bijndet dat lit boven der wonden mit een bromestael, ¹²⁰ want het belettet dat het lit niet up wert en zwellet. Ende men sal gheven die medicien voerseit ende grote tiriake ende houden die wonden open tote si zuver is vanden venine.

116 Emendatie: het handschrift heeft ‘scrufel’.

117 Blauw onderstreept, vraagteken in de linker marge. Voor de kantlijn in blauw: ‘trocists’.

118 Emendatie: het handschrift heeft ‘scrufel’.

119 Blauw onderstreept, vraagteken in de linker marge.

120 Blauw onderstreept, vraagteken in de linker marge.