Logo DBNL
Het Taelverbond. Jaargang 7 (1851-1852)

Het Taelverbond. Jaargang 7

(1851-1852)– [tijdschrift] Taelverbond. Letterkundig Tydschrift, Het–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Twee advokaten, verhael door Johan van Rotterdam.

Het Seuningenbosch heeft, niet alleen in Braband en Henegauwen, maer ook het gansche land door, eene treurige vermaerdheid bekomen, door de menigvuldige euveldaden die, in vroegere dagen, in dit uitgestrekte woud zoo dikwils plaets grepen. De yzingwekkende tafereelen die de brabandsche landman, by winteravond aen een smeulend schaddenvuer zittend, zynen kinderen met bevende stem en rillende ledematen verhaelt, zyn in der waerheid toch allen geene sprookjes, uitgedacht om hun den schrik op het lyf te jagen. Velen dier vertellingen zyn herinneringen uit zynen jeugdigen leeftyd en zelfs zou hy zich kunnen beroemen, zonder echter het minste aen de waerheid te kort te blyven, ooggetuige van eenige dier treurtooneelen te zyn geweest. Zoo den eeuwenouden eiken, die daer als fiere boschmonarchen met hunne gryze kruin het lage schaerhout en de talryke paddenstoelen overlommeren, op eens van den Vader aller dingen, de gave des woords werd toegestaen, voorwaer het zou geen hemelsch loflied zyn dat zy zouden aenheffen, maer veeleer een schrikkelyke vloekzang, dien zy het ontaerde menschdom naer het hoofd zouden donderen. Want, lieve hemel! sedert dat zy uit eene eikel tot boom weelderig zyn opgegroeid, is er

zoo veel tyds in het eeuwige vergeet heen gevloden, en ook sints dien is er aen hunnen voet zoo menige gruweldaed gepleegd. Caïn staet als de eerste broedermoorder te boek. Sedert die eerste doemnisweerdige misdaed, moordde zoo menig wanschepsel den besten en den onschuldigsten zyner broederen. Moorders en roovers, brandstichters en binders hebben het Seuningenbosch, wyd en zyd, eene treurige, al te treurige vermaerdheid doen verwerven.

Welligt schrikt ge reeds, lieve lezeres, by het openen van dit boek? Misschien denkt ge dat ik eene dier wangedrochtelyke gebeurtenissen uit de vergetelheid voor uwe oogen ga ontsluijeren? Mogelyk vreest ge dat de afschuwetyke feiten eener akelige bindersbende u, by het lezen dezer bladen, zullen doen walgen of u van angst en ontsteltenis het bloed naer het hoofd zullen jagen en u pynlyk zullen doen sidderen? ô! Schrik niet! De dagen van woest geweld zyn voorby! Het woud heeft allengskens van zyne uitgestrektheid verloren! Ge zult geen bloed zien vlieten: het Seuningenbosch is op onzen leeftyd byna veilig.

Maer toch is het geen verdichtsel, wat ik u ga verhalen, en ook greep de geschiedenis, die ik u mededeelen wil, in de omstreken van het voorheen zoo gevaerlyke woud plaets. Ik ken haer uit den mond van een der persoonen die er een voorname rol in speelden, en wel van hem, die er het meest toe holp om haer aen den dag te brengen.

Nu luister, lieve lezeres, naer hetgeen ik u wil verhalen.

De hoeve.

Niet verre van het dorp Hoylaert, op omstreeks twee en half uren gaens van Brussel gelegen, staet eene eenzame hoeve, gedeeltelyk uit gebakken steen en gedeeltelyk uit klei en mutsaerd opgebouwd. De tyd heeft zoo wel op hare muren als op haer

breede leemen dak een mos doen groeijen dat, door den sneeuw en den regen, eene bruine tint heeft gekregen even als dit, waermeê, op een doodenveld, menige grafsteen is beladen. Niets byzonders ten andere onderscheidt deze boerenwooning van de overige hoeven der omliggende Brabandsche dorpen. Thans is zy echter onbewoond en verlaten, doch weinig tyds is het nog maer geleden, dat in de aenpalende stalling twee zware werkpeerden hennikten en vier vette melkkoeijen loeiden. Toen groeide er geen scheutig gras, geen mager onkruid, geene netelen of distelen zoo als heden op het land, dat haer omringt; maer weelderige koornhalmen vertoonden zich daer als een gouden veld en het groene loof van rapen en voedzame aerdappelen lachte de wandelaren toe, als een heerlyk bewys van Gods alvoorziende goedheid jegens het menschdom. De schuld van den val onzes eersten vaders wordt aen de vrucht eens appelaers toegeschreven, doch achter de hoeve, op den boomgaerd, stonden zulke heerlyke appelaren, dat in den herfst menige dochter Eva's, by het zigt der zwaer beladene takken, als betooverd bleef stilstaen en zich genegen gevoelde om van die blozende vruchten te proeven.

Ofschoon op het voorhof een trouwe dog met stekelachtige huid, zoowel dit alles, als het graen dat zich in de schuer bevond, bewaekte, toch klopte er nimmer eene arme ongetroost aen de deure der hoeve, toch zond men daer nooit een lydende voorby, want de oude Michiel Schevelsteen, de eigenaer dier hoeve, had een medelydend hert en wist, ofschoon hy dan toch al geen ryke was, dat hy die op aerde meer dan zyne broederen bezit, zynen overvloed verpligt is zynen ongelukkigen minderen mede te deelen; ook vergat hy niet dat, wat men aen den arme geeft, slechts aen God geleend is en dat de Alvader elk graen met bly gemoed en een zuiver hert zynen evenmensche geschonken, tien dubbel wedergeeft.

Michiel Schevelsteen werkte van den vroegen ochtend tot den laten avond in het zweet zyns aenschyns, met aenhoudendheid en moed, zonder zich ooit te beklagen; ook won hy voor zich

en zyne twee dochteren, meer dan er tot hun bestaen noodig was; van den overschot deelde hy de armen in ruime mate mede. Het huisgezin van den milddadigen pachter leefde in vrede en geluk. Toch had de hemel die goede herten zware proeven voorbehouden; toch zou het spreekwoord: God bezoekt zyne vrienden 't liefst, zich nog eens bewaerheden.

De pachter en zyn geheim.

Binnen in de hoeve blonk alles van reinheid: het koperwerk was zoo glansend gescheerd dat men er zich byna kon in spiegelen, en de tinnen borden en lepels, de stalen vorken lachten de binnentredenden toe, van uit de gele geolieverwde rek waerin zy netjes en met veel smaek, als in eene tentoonstelling, pronkten.

Op een voorjaersavond zat Goele, de jongste dochter des pachters, nevens eene tamelyk groote hardhouten tafel; voor haer stond een spinnewiel, dat ze met den voet onophoudend in beweging hield, terwyl ze het vlas als een goed en nyverig kind, behendig tot draden spon. Barbara, hare oudere zuster, als eene goede huismoeder, zorgde voor het avondmael van het gezin. In den heerd brandde een vlammend houtvuer, waerover, aen eene zwarte berookte ketting, een yzeren met melk gevulde ketel hing. Daer Barbara zich goed aen de staethuishoudkunde verstond, roerde zy zonder ophouden met eenen grooten houten lepel in de melk, want ze wist, dat aengebrandde spys een kost is dien niemand geerne eet; van die waerheid overtuigd trachtte zy ook steeds zulke onaengenaemheid aen het gezin te sparen. Lambrecht de knecht zat van den anderen kant der tafel tegenover Goele en schilde dapper de aerdappelen voor het middagmael van den volgenden dag; byna een vollen eemer dezer voedzame vruchten had hy reeds voor zich staen. Niemand hield zich in de hoeve onledig, uitgenomen Hans, de kleine twelfjarige verkenshoeder, die nevens de schouw in de hard-

houten slaepbank te rusten lag en zoo goed mogelyk het ronkende spinnewiel van Goele begeleidde, dat men byna zou hebben durven gelooven dat beiden er, te voren, by den koster van het dorp eenige lessen ingenomen hadden. Het spinnewiel met zyne tenorstem ronkte zonder poozen voort en Hans de kleine verkenshoeder, zong, op maet en invallend, de lage noten. Niemand der aenwezigen sprak een woord en reeds meer dan eene halve uer heerschte er eene doodsche stilte in de hoeve, stilte die door niets onderbroken werd, dan door den eentoonigen duo van het spinnewiel en Hans en door een hevigen rukwind die buiten grimmig woei en akelig in de schoorsteenpyp loeide. Goele en Barbara loosden slechts by korte tusschenpoozen een geheimzinnigen zucht en dit alleen zette die nare stilte nog meer akeligheid by.

Wanneer Lambrecht den laetsten aerdappel dien hy uit den lynwaden voorschoot geschild had, in den eemer had laten vallen, rigtte hy zich op en zegde:

- De hemel zy gedankt! ik heb myne taek.

Doch niemand antwoordde. Na eenige oogenblikken wachtens hernam hy echter lachend.

- Het schynt dat de kleine Hans vaek heeft, want hy ronkt in zyne slaepbank, zoo deftig als de schoone orgel der parochiekerk, wanneer des zondags Karel Taets, de koster der gemeente, het Tantum ergo speelt.

De woorden van Lambrecht hadden juist het zelfde uitwerksel alsof hy niet gesproken had; voor eenig antwoord, slaekt Barbara nogmaels een nieuwen zucht en Goele, de blonde Goele, zuchtte haer angstig achterna.

De knecht wachtte nog een oogenblik, terwyl hy een nieuwsgierigen blik op de zusters wierp, waerna hy zegde:

- Ik weet niet, maer gy beiden schynt my heden zoo stilzwygend, zoo treurend alsof er u iets onaengenaems te wachten stond. Waerom zyt ge toch zoo droefgeestig, Barbara?

- Buiten is het weder zoo akelig, - antwoordde de oudste der zusteren zuchtend, - ik heb heden geen lust tot jok.

- En vader blyft zoo lang uit, hy is dit niet gewoon, - zegde Goele droevig binnen 's monds.

- Is het anders niet? De pachter zal misschien onderweg een goeden vriend ontmoet hebben, waemede hy by baes Schippers, in den Zoeten Inval, een pintje is gaen drinken.

- Mogelyk - zegde Goele.

- Mogelyk is het, - hernam Barbara, - maer zoo gy het niet bemerkt hebt, ik heb het toch gezien; vader heeft verdriet, er ligt hem iets op het hert, een geheim dat hy ons niet wil toevertrouwen.

- Gy maekt u eigen achterdochtig, Barbara - zegde Lambrecht - en gy hebt ongelyk, zoo de pachter verdriet had, dan zou hy het u immers gezegd hebben en ik moet het u bekennen, ik heb aen hem niets buitengewoons bemerkt.

- Misschien hebt gy gelyk, Lambrecht, - antwoordde Barbara, maer toch ben ik ongerust; vader is niet gewoon zoo lang van huis te blyven zonder ons daervan vooraf te verwittigen.

Lambrecht was weder gaen zitten. De stilte die door deze korte samenspraek slechts een oogenblik was onderbroken geworden, nam op nieuw weêr aenvang. Ondertusschen was de meik altoos voortgegaen met koken en Barbara dacht het noodig den ketel van het vuer te zetten. Spoedig haelde zy een zuiver wit en blauw ruiten linnen uit de tafellade, dat ze zorgvuldig ontplooide en over de tafel spreidde. De tinnen borden en lepels nam zy uit de rek met het inzigt van die op het ruiten linnen te plaetsen, doch op dien oogenblik vong de trouwe wachter der hoeve die op het voorhof lag, zoodanig met blaffen aen dat de maegd plotseling stilhield.

- Hoor eens hoe Turk blaft! - sprak ze.

- Zeker is het vader niet - merkte Goele angstig aen - anders zou hy gewis zulk een leven niet houden.

- Het moet een onbekende zyn - zegde Lambrecht - ik zal eens op het voorhof gaen zien.

De knecht rigtte zich eensklaps op en maekte zich gereed om de deur te openen, doch Barbara waerschuwde hem eerst met angstige stem:

- Neem vaders hazelaren stok, Lambrecht, gy kunt niet weten, misschien zyn het kwaeddoeners.

De hond blafte thans zoo luidruchtig op het voorhof en ook byna ter zelfder tyd klopte men buiten zoo zwaer op de deur der hoeve, dat Hans de kleine verkenshoeder, door dit gerucht plotseling in zynen slaep gestoord, in zyne hardhouten slaepbank regtsprong en zich verschrikt met beide handen de oogen vreef. Lambrecht spoedde zich nogtans naer de deur en opende ze.

- Jan Buts! - zegde de knecht verwonderd.

- De briefdrager! - deed Goele, beurtelings hare zuster, den knecht, en den nieuw ingetredene beziende.

- Zoo laet! wat wil dit beteekenen? - vroeg Barbara eenigszins angstig.

- Lieve hemel! zie dat is aerdig - sprak de briefdrager, - studeert Hans de kleine verkenshoeder om pastor te worden? Hy staet daer in de slaepbank als in een preekstoel en hy steekt de handen boven het hoofd, net als onze eerweerde, wanneer hy des zondags het parochiesermoon doet.

- Ik geloof het wel - antwoordde Lambrecht - gy hebt den armen jongen ook zoo plotseling uit zynen slaep getrokken.

Nu, nu - vervolgde Jan Buts, zonder aendacht op het gezegde van Lambrecht te geven, - laet hem maer begaen, de jongen moet het weten, hy is nog jong, misschien kan hy het ver brengen. Zie, ik heb my wel eens laten gezeggen... wacht eens... hoe heette hy ook weêr, Lambrecht?...

- Ik weet niet van wien gy spreken wilt - antwoordde Lambrecht.

- Ha! ja, nu ben ik er, men heeft my eens willen wysmaken, dat zekere Dictus of Sictus van verkenshoeder Paus is geworden; maer het is lang geleden en gy begrypt toch wel dat dit een sprookje is, waervan de briefdrager Jan Buts geen woord gelooft.

- Nogtans... - begon Lambrecht.

- Pastor of onderpastor dat zou ik nog kunnen gelooven, maer Paus! Nu, nu, dat heet ik eerst regt met spek schieten; geen kleine kwakkel1 he!

Zeker had Jan Buts nog voortgegaen met dit punt der geschiedenis van Paus Sixtus V in twyfel te trekken, zoo niet Barbara, die even als hare zuster met onrustige gespannenheid te wachten stond, om uit den mond des briefdragers de oorzaek van dezes ontydig bezoek te kennen, hem eensklaps in zyne geschiedkundige bespiegelingen onderbroken had.

- Hoe koomt gy nog zoo laet aen de hoeve aenkloppen, Jan? - vroeg zy nieuwsgierig.

- Ach! spreek er my niet af - antwoordde de briefdrager - het is een weêr om geene honden door te jagen: het regent dat het giet; de wegen staen vol water en het waeit, het waeit dat buiten de kruinen der boomen elkander omhelzen; gelukkig die met zulk weder in huis kunnen blyven, maer het stieltje van briefdrager is een hondenstieltje.

- En vader die nog niet te huis is - zuchtte Goele.

- Waerlyk, Jan, gy hebt het niet gemakkelyk, ik zou myne voeten niet geerne in uwe schoenen steken - zegde Lambrecht met een spottend lachje - maer werken is zalig, jongen.

- Dat denk ik ook - antwoordde Jan Buts - en toch zyn er nog erger dan ik: er is niemand op de wereld of er zyn er altoos nog slechter dan hy.

- En beter ook, Jan.

- Dat is waer, maer byvoorbeeld, ik zou nu toch ook niet geerne op zee zyn.

- Ik geloof het wel.

- Zeker is het dat wy van ongelukken zullen hooren en zoo er van nacht geene schepen vergaen... maer zie, Lambrecht, zeggen moet ik u dat niet, gy hebt toch van uw leven niet heel veel water gezien, jongen; nogtans weet ge dit zoo goed als ik; maer hadt ge 'toch dezen morgend te Brussel de Senne gezien, gy hadt waerlyk geschrikt en gebeefd, zoo hoog stond het water.

- Zyt ge dan dezen morgend reeds te Brussel geweest, Jan? - vroeg Lambrecht verwonderd.

- Ik geloof het wel....

Zeg eens, Jan Buts, brengt gy ons eenig nieuws? - onderbrak Barbara ongeduldig de samenspraek.

- Zie, dat is goed! Met myn gepraet, vergat ik nu byna waerom ik hier gekomen ben, ik breng u een brief.

- Een brief! - zegde Barbara.

- Een brief! - herhaelde Goele.

- Uit Brussel - antwoordde Jan Buts, terwyl hy nauwkeurig zyne lederen tesch die hy aen den hals droeg, onderzocht.

Zoohaest hy den brief gevonden had, stelde hy hem Barbara ter hand; deze draeide en keerde hem verscheidene malen rond, maer toch was zy genoodzaekt haer nieuwsgierig onderzoek te staken zonder dat zy te raden kon komen wie er de schryver van was.

- Hebt gy geen dorst, Jan? - vroeg Goele.

- Dank u, Goele, ik dank u, ik heb niet veel tyds - antwoordde de briefdrager.

- Een glas bier is spoedig gedronken - zegde Barbara, terwyl zy den brief op de borst tusschen haren halsdoek verborg.

- Op eene andere mael, Barbara, ik mag mynen tyd niet verklappen, ik heb hem te groot noodig; daerby ik moet van avond nog vyf brieven bestellen en de pastor, de doctor en de notaris wachten naer hunne gazet. Nu tot weêrziens.

- De beste rust, Jan - zegde Lambrecht, den briefdrager de hand drukkende.

- Wel te huis, Buts - wenschten hem de twee zusters byna te gelykertyd.

- Vaerwel, Barbara, vaerwel, Goele, vaerwel, Lambrecht - antwoordde de briefdrager, terwyl hy thans zonder nog langer te talmen de deur uitstapte.

Turk wenschte den briefdrager voorzeker op zyne wyze ook de goede rust, want eensklaps sprong hy uit zyn hok en blafte hem luidruchtig achterna. Hans, de kleine verkenshoeder, dacht ondertusschen zeker weêr aen het schitterende lot dat hem in de toekomst te wachten stond, want even als voor de komste des briefdragers lag hy nu ook weêr in zyne hardhouten slaepbank te ronken. Alles was in de hoeve weêr stil. De kleine

Hans alleen zong zyn eentoonig deuntje nog onafgebroken voort.

Het uerwerk dat nevens de schouw aen den muer hing, wees thans negen uren.

- Dit lang uitblyven van vader begint my te verontrusten, Barbara - zegde Goele.

De oudste der zusteren wendde zich tot de deur, maer Lambrecht greep den hazelaren stok die in den boek nevens de schouw stond.

- Barbara, lieve - zegde hy - ik zal eens over en weder naer het dorp gaen zien, of ik den pachter daer nergens vinden kan.

- Dat is geen kwade inval - deed Goele.

- Waertoe noodig - merkte Barbara aen - het is niet zeker dat vader in het dorp is, en toch gy kunt elkander missen; het is buiten zoo donker en er zyn verscheiden wegen.

- Toch wil ik een eind wegs gaen zoeken - antwoordde Lambrecht, en zonder langer verwylen verliet hy de wooning.

Ruim een kwaert uers bleef hy weg en toen hy terugkeerde, was hy nog even verre gevorderd als toen hy vertrok; hy had noch pachter, noch levende ziel onderwege ontmoet. De twee zusters gingen verscheiden malen aen de deur uitkyken, doch alle moeite bleef vruchteloos; hunne oogen, hoe goed zy daermede in de duisternis rondkeken, ontwaerden toch den pachter niet.

Hans, de kleine verkenshoeder, ronkte zyn eentoonig lied nog altoos voort; misschien droomde hy toen dat men hem de drydubbele kroon op het hoofd drukte of dat men hem de sleutelen van Rome in de hand stak.

Nu sloeg het nerwerk een schellen slag. De wyzer wees eene halve uer voor tien. Byna gelyktydig begon Turk buiten op eene zonderlinge wyze te janken. De knecht en de twee zusters sprongen haestig tot de deur en Barbara spoedde zich om dezelve te openen.

- God zy gedankt, daer is de pachter! - riep Lambrecht met blyde opgetogenheid uit.

Byna gelyktydig trad een kort ineengedrongen man de hoeve binnen; hy zag er bezonder droefgeestig uit. Zyne kleederen

waren doorweekt en druipten van het nat en zyne lange gryze haerlokken hingen als tegen zyne slapen geplakt. Sprakeloos plaetste hy zich op eenen stoel. Die man was niemand anders dan Michiel Schevelsteen, de vader van Barbara en Goele.

- Uw laet uitblyven heeft ons diep verontrust, vader - waegde Barbara.

- Gy hebt toch reeds gegeten, kinderen, hoop ik - vroeg de pachter treurig en met zachte stem.

- Wy hebben op u gewacht, vader - antwoordde Goele.

- Gy hebt ongelyk gehad, kinderen, ik heb geen honger - zegde de gryzaerd.

- Vader, gy verbergt ons iets - snikte Barbara met tranen in de stem - gy hebt verdriet.

- Gy bedriegt u, kind, ik verzeker u....

- Pachter, ja, Barbara heeft gelyk - viel thans de knecht zynen meester in de rede - het is waer, ik zie het thans ook, gy hebt verdriet, gy doet niet wel hun dit te verbergen; aen my dit is wat anders, maer zy zyn uwe kinderen en zy hebben u lief.

- Welnu, ja, ik heb verdriet - antwoordde de gryzaerd snikkend, terwyl hy de overvloedige tranen die zyne oogen ontrolden met den doorweekten kiel dien hy om het lyf droeg, wegvaegde - ik ben ongelukkig, diep ongelukkig.

- En gy verzweegt ons uw lyden - zegde Barbara zacht verwytend, terwyl zy hem by de handen vatte - gy verborgt ons dit verdriet, om er ons niet in te doen deelen.

Goele integendeel, strengelde hare armen zacht rond den hals haers vaders, kuste hem liefderyk op het voorhoofd en streelde hem zoo teeder kozend, dat zeker een minder lyden dan het zyne onder die liefdebetuigingen in eens zou hebben weggesmolten. Maer zyn wee, het lyden van den milddadigen pachter, van dien goeden gryzen vader moest wel groot zyn om aen alle die sprekende bewyzen van kinderliefde te kunnen weêrstaen. Lambrecht wilde heengaen om den pachter met zyne kinderen alleen te laten, hy wilde als het ware het geheim

zyns meesters niet kennen, doch deze hield hem tegen en zegde:

- Blyf, Lambrecht, blyf, gy zyt een goede jongen en byna van den huize, gy ook moet weten wat my op den herte ligt, wat my zoo diep martelt.

- Vergeef my, pachter - begon Lambrecht - ik geloof dat ik beter zou doen....

De gryzaerd liet hem echter niet uitspreken, met den vinger wees hy hem een stoel aen, terwyl hy zegde:

- Blyf, Lambrecht, ik verzoek het u.

Er lag iets zoo gebiedend in den toon waerop hy die woorden uitsprak; de toon was zoodanig in tegenspraek met de woorden dat het verlangen des pachters veeleer aen een bevel dan aen een verzoek geleek. Lambrecht voelde zich door de kracht dier woorden gansch overmeesterd; zonder tegenspraek zakte hy werktuigelyk als een kind terug op den stoel waeruit hy zich een oogenblik te voren had opgeregt. Er heerschte eene diepe en doodsche stilte in de hoeve. Even als Lambrecht waren Goele en Barbara door de zonderlinge handelwyze huns gryzen vaders als bedwelmd geworden. Allen wachtten met eene soort van onrustigen angst op hetgeen de pachter zou zeggen. Michiel Schevelsteen vaegde met den rug der hand terwyl hy zich omkeerde, over de wangen en vroeg met eenigszins schorre stem:

- Hans, de kleine verkenshoeder, waer is hy?

Niemand waegde te spreken, allen hielden pynlyk den adem die hun op het herte brandde, in de borst opgesloten; doch Goele wees met den vinger op de hardhouten slaepbank. Alsof de kleine Hans in zynen slaep gehoord had, dat men over hem sprak, vong hy byna op denzelfden oogenblik weêr op nieuw met ronken aen.

- Goed, het is goed - zegde de gryzaed - hy slaept vast en zal ons in zyne slaepbank niet kunnen hooren - en na een weinig wachtens voegde hy er byna onmiddelyk by - nu kan ik beginnen, luistert:

- Kinderen - begon Michiel Schevelsteen - er hangt ons

een groot ongeluk boven het hoofd. Ik heb myne dagen steeds met u in tevredenheid en zoet geluk gesleten. Ik weet niet dat ik ooit verdriet heb geleden en ook herinner ik my niet dat ik ooit by myne wete anderen heb doen lyden. Thans echter schynt de kaert gekeerd; de goede God, die ons tot heden onbezocht had gelaten, is ook aen onze deur komen kloppen; thans gevoel ik my voor de eerste mael myns levens ongelukkig, diep ongelukkig.

Een oogenblik slechts, als om nieuwen adem te halen, wachtte de gryzaerd; dan met de hand op de borst kloppende ging hy stotterend voort.

- Ziet, kinderen, dit zit my hier aen het herte vast, dit zal my spoedig op het kerkhof by myne vrouw zaliger voeren, maer toch....

- Vader, vader.... - gilde Goele angstig opspringend - in 's hemels naem, wat hebt ge, wat is het dat u let?

- Wat my let? Ha! gy hebt gelyk, gy weet niet wat my zoo bedroeft, wat my zoo diep martelt! Welnu, luistert, ik ga voort: gy weet dat wy twee achtereenvolgende jaren een slechten, doorslechten oogst gehad hebben? Gy weet dat wy niet ryk zyn en dat de rente der hoeve binnen eenige dagen vervalt?

- Welnu? - vroeg de oudste der zusters.

- Welnu, kind, gy vraegt welnu? wy hebben geen geld om den intrest der rent te betalen.

- Is het anders niet, en moet gy nu daer verdriet in maken? - vroeg Barbara.

- Hoe! gy verstaet dan niet hoe verre zich ons ongeluk uitstrekt?

- Dit ongeluk is zoo groot niet, vader - antwoordde Barbara, - morgen zal ik u myn diamanten hert en mynen gouden ring geven, gy kunt die in de stad verkoopen.

- Oh! ja - zegde Goele met blyden lach - ja vader, en myne groote gouden oorbellen en myne halsketting.

- Nooit kinderen - antwoordde de oude pachter, bedroefd met het hoofd schuddende, - nooit, myne vrouw, uwe zalige moeder,

schonk u dit op haer sterfbed; die geschenken zyn thans uw eigendom, zy hooren u toe.

- Maer wy geven het u, vader - zegde Barbara - niet waer, Goele?

- Ja, oh! ja - antwoordde de jongste zuster, terwyl zy haren vader vriendelyk over de wangen streelde en hem met kinderlyke teederheid de tranen uit de oogen kuste. - Oh! ja, en zoo gy het niet aenneemt, zie, dan wil ik u nooit meer geerne zien.

- Dank, kinderen - hernam de ouderling, terwyl zyn mond zich in bittere plooijen samentrok - dank, ik wist wel dat gy my waerlyk van herte liefhebt, maer uwe liefde kan ons toch niet redden.

- Hoe! - deed Barbara verwonderd.

- Het diamanten hert, de gouden oorbellen, de ring en de ketting uwer moeder zaliger bedragen nog niet het vierde der weerde, die wy noodig hebben om onze...

- Niet het vierde? - vroeg Goele met groote oogen haren vader beziende.

- Maer hoe hoog beloopt dan onze schuld? - vroeg Barbara.

- Acht honderd frank, kind - zegde de pachter met doffe stem.

- God! zoo veel! - merkte Lambrecht aen, die tot hiertoe nog geen woord gesproken had - pachter, ik dacht dat de intrest der rente slechts tot de helft dier somme beliep.

- Ja, maer wy hebben twee achtereenvolgende slechte jaren gehad en sedert heb ik ook den intrest der rente niet kunnen betalen.

- Maer, vader - begon Goele - blyft er dan geen middel?...

- Middel, kind - zegde de pachter - ik heb alles beproefd; weet ge wat de schuld is, dat ik van avond, zoolang van de hoeve ben weggebleven? Neen, niet waer, dit weet gy niet? Welnu, ik ben by myne goede vrienden geweest, by Tiste Raeymakers, myn ouden schoolmakker, by Hendrik Baetes, die een myner getuigen was, toen ik over dertig jaren met Lisbeth, uwe moeder zaliger, trouwde, by Giede Stockmans, by Karel Wagemakers

en by nog wel tien anderen, en ieder antwoordde voor zich, allen zegden my byna hetzelfde: Michiel, beste vriend, ik moet het u niet zeggen, gy weet het toch zoo goed als ik, wy hebben een slecht, doorslecht jaer gehad; ik zal zelfs moeite hebben om myne pacht te betalen..... Kinderen, ziet, dat is een pak dat my op het hert ligt, zwaer als lood!

En de gryzaerd snikte zoo luid en zoo droevig dat hem de woorden byna in den gorgel verstikten en overvloedige tranen rolden hem over de wangen. Barbara ook, verborg het aengezigt achter haren voorschoot, en Goele, de goede blonde Goele, die met het hoofd op den schouder haers vaders, te weenen lag, kuste tusschen hare tranen, zonder ophouden, het smertwater van zyne wangen weg. Lambrecht ook deelde mede in het verdriet van het brave gezin. De hoeve, die steeds een verblyf van stillen vrede en huisselyk geluk was geweest, geleek op dien oogenblik niet slecht aen een verblyf van bitteren rouw en droeve tranen.

Een onverwacht voorval kwam eensklaps de aendacht van allen op zich trekken. Hans, de kleine verkenshoeder, die door het gerucht der woorden was wakker geworden en het laetste gedeelte der samenspraek had afgeluisterd, zonder er echter toch goed wys aen te kunnen worden, lag thans als een kind in zyne hardhouten slaepbank te snorken.

- Lieve hemel! een ongeluk komt nooit alleen, nu heeft de kleine Hans alles gehoord - stotterde Michiel Schevelsteen ontsteld.

- Baes, ik zal heel myn leven by u voor den kost werken, ik zal... ah, Baes, zeg het maer in de stad en overal, zy zullen u wel gelooven.

- Waerom zyt ge wakker geworden zonder de toestemming van den pachter? - vroeg Lambrecht, niet goed wetende wat hy zegde, - spreek, waerom hebt gy ons afgeluisterd?

- Ach! Lambrecht, het is myne schuld niet, - snikte de kleine verkenshoeder, - ik kon er niet aen doen; ik droomde dat ik bisschop was en met eenen grooten gouden myter op het hoofd en met eenen schoonen gouden staf in de hand, zoo als Sint-

Niklaes in onze parochiekerk er eenen heeft, het dorp rondwandelde; ik zag al de dorpelingen, kleinen en grooten, voor my op de knieën vallen, ik hief de regte hand op om hen te zegenen en toen, ah! zie Lambrecht, het is myne schuld niet.... maer dan schoot ik eensklaps wakker en dan hoorde ik den pachter klagen van den slechten tyd en luid op weenen, en ik stak het hoofd over de slaepbank en Barbara en Goele weenden mede en gy ook, en dan sprongen my ook de tranen uit de oogen....

- Welaen, pak u weg! - beval Lambrecht, een gezigt zettende, alsof hy boos was, - naer den stal, en koom niet terug vooraleer gy geroepen wordt.

- Blyf, Hans, blyf, - zegde de pachter met stille stemme, - ge zyt een goede jongen, gy ook moogt hooren wat er gezegd wordt.

Hans kroop in een der hoeken zyner slaepbank, plaetste eene der handen voor den mond om zynen adem niet te laten ontsnappen en hield zich zoo doodstil dat men byna aen zyne tegenwoordigheid zou getwyfeld hebben.

Lambrecht onderbrak het eerst de droeve stilte die in de hoeve heerschte.

- Maer, pachter, - vroeg hy - hebt gy reeds den eigenaer der rent over uwen moeijelyken toestand gesproken?

- Gesproken niet, Lambrecht, - antwoordde Michiel Schevelsteen, - maer reeds heb ik hem dry brieven geschreven; op de twee eerste weigerde hy volstrekt mynen toestand te verstaen; den derden heb ik eergisteren morgend zelf naer het postkantoor gedragen en toch heb ik nog geen antwoord.

- Lieve hemel! - zegde de oudste der zusters, met het hoofd aendachtig rondzoekende alsof zy iets verloren had.

- Barbara, in uwen halsdoek! - riepen Goele en Lambrecht als uit eenen mond.

De oudste der zusteren bragt, nu teregt gewezen, oogenblikkelyk het schrift dat Jan Buts haer overhandigd had, te voorschyn.

- Hoe, een brief! - gilde de gryzaerd, wyl hem zoete hoop uit de oogen straelde.

- Uit Brussel, vader.

- Geef, geef, kind.

Nauwelyks had hy echter den brief geopend, en eenen oogslag op zynen inhoud geworpen, of het schrift viel hem spoedig uit de handen, terwyl zyn voorhoofd versomberde en zyn mond zich in scherpe hoeken samentrok; bittere teleurstelling stond thans baerblykelyk op zyn anders zoo effen en kalm gelaet te lezen.

- Vader, wat staet erin? wat meldt de brief? - vroeg Goele verwonderd en angstig.

- Lees... lees zelve, kind... - stotterde Michiel Schevelsteen. Lambrecht raepte het schrift van den grond op en las.

Brussel, 13 Meert 18..
Pachter,
Het is onnoodig dat ge my nog schryft: overmorgen zal het half Meert zyn, dit is te zeggen de uiterlyke vervaldag. Overmorgen moeten de 800 frank by my in huis geteld liggen, zoo niet, ben ik genoodzaekt uwe hoeve te doen verkoopen.
Ik reken op u tegen overmorgen, want ik heb myne penningen noodig.
Frederik Straetman.

Lambrecht hield op met lezen; ook hem viel de noodlottige brief voor de voeten.

Op dien oogenblik sloeg het uerwerk middernacht.

Als twee geknakte veldbloemen, zaten Barbara en Goele thans op den grond voor de voeten haers gryzen vaders, op wiens knieën zy met de hoofden rustten. De brave kinderen hadden, nog maer korte oogenblikken geleden, gepoogd de droefheid haers vaders te verdryven, thans was hy het integendeel, de gryze pachter, die met zyne zoete woorden balsem op hunne geopende hertewonden gieten moest.

- Laten wy ons ter rust begeven, kinderen, - zegde hy - het is meer dan tyd; morgen doe ik eene laetste pooging; ik zal zelf naer Brussel gaen en slaeg ik niet in myne onderneming, in Gods naem, Hy heeft het ons gegeven, Hy mag het ons ontnemen; geloofd zy zyn heilige naem.

- Maer zoo hy weigert, pachter? - vroeg Lambrecht.

- Dan verkoopen wy de hoeve - antwoordde Michiel Schevelsteen - er zal ons nog altyd ruim genoeg overblyven om iets anders te beginnen.

De tafel stond nog altoos gedekt, maer de honger was heen; niemand dacht aen de melk waer Barbara zoo goed had voor gezorgd.

Eene halve uer later droomde Hans de kleine verkenshoeder, dat hy pastor van het dorp was en dat hy in de kerk voor een zwart baer stond, waeronder het lyk van den pachter in eene kist lag. Hans deed een teeken met de hand alsof hy de kist met wywater besproeide en al snorkende zong hy luid op een De profundis.

Het vertrek naer Brussel.

Den volgenden dag was het huisgezin des pachters reeds vroeg te been. Dat elk hunner in het byzonder een onrustigen nacht had doorgebragt, is ligt te beseffen. De noodlottige verklaring, den avond tevoren door Michiel Schevelsteen aen zyne kinderen en aen Lambrecht gedaen, had ook ieder in het byzonder genoegzaem ruime stof tot denken gegeven. De oude pachter zag er somber uit; zyn hoog voorhoofd waer steeds gulle tevredenheid op te lezen stond, droeg thans de merkbare blyken van achterdochtige ingespannenheid; aen de diepe groeven die op dit anders zoo effen voorhoofd gespreid waren, was het duidelyk zigtbaer, dat pynlyke geesteskwellingen hem dien ganschen nacht op zyn rustbed niet hadden toegelaten de oogen te sluiten. Nogtans lag er over die sombere plooijen eene vaste beladenheid te lezen, iets dat verried, dat Michiel Schevelsteen dien nacht een besluit genomen had, dat hy vast voornemens was, kost wat kost, ten uitvoer te brengen.

In vroegere dagen, wanneer zy niets als liefde en geluk kenden, geleken Barbara en Goele elkander als tweelingzusters en thans,

ofschoon de blos van rust en vrede van hunne wangen eensklaps verdwenen was, toch ook was het thans duidelyk merkbaer dat het de zelfde oorzaek was, die hunnen teederen herten, hunne liefderyken zielen, eene diepe, al te diepe wonde had geslagen. Bleek was elks aengezigt, bleek als marmer en hare groote blauwe oogen, dit open boek hunner gevoelige zielen, waer steeds en liefde en eenvoud uitstraelden, waren thans droog en met een droeven rooden rand omgeven. Over het gansch gelaet der zusteren lag een pynlyke zweem van droefgeestigheid gespreid.

Lambrecht die door den pachter eer als een zoon dan als een knecht beschouwd werd, Lambrecht die byna een broeder was voor Goele en voor Barbara, misschien wel iets meer, Lambrecht ook, had op zyn rustbed de rust niet gevonden, tot zelfs Hans de kleine verkenshoeder zag er uit of hy dien nacht in zyne hardhouten slaepbank niet had geslapen. Welligt had hy gedroomd, dat de oorlog het land in vlammen zette en dat het muitzieke volk de kerk van het dorp overrompeld en geplunderd had en dat men hem met stokken uit de gemeente had verjaegd even als de Franschen in 1793 deden, toen zy in ons land meester waren of liever toen zy er zich meester waenden en er doch werkelyk den baes speelden. Wat er van zy, de kleine Hans begluerde met schuinsche blikken beurtelings den pachter, de twee zusters en Lambrecht, en toen hy gewaer werd dat allen het stilzwygen bleven behouden, krabde hy zich met beide handen zoo duchtig het achterhoofd alsof hy daer het raedselwoord zou gevonden hebben van hetgene waernaer hy zoo angstig zocht.

Met het zelfde stilzwygen, namen allen het onbyt en, toen zy daermede gedaen hadden, stond de gryze Michiel Schevelsteen regt; sprakeloos stapte hy tot by eene kast, haelde zyn blauw zondagrok er uit, dien hy aentrok, zette zynen hoed op het hoofd en vatte vervolgens zyn hazelaren stok in de hand. De knecht dit ziende rigtte zich op, stapte tot by zynen meester dien hy by den arm greep en sprak:

- Pachter, een woord!

- Wat wilt ge, Lambrecht? - vroeg de gryzaerd.

- Waer gaet gy heen?

- Naer Brussel.

- Waerom, pachter?

- Gy weet het, Lambrecht, ik wil Mynheer Frederik Straetman nog eens gaen spreken.

- Pachter, dezen ganschen nacht heb ik ernstig nagedacht op het geen gy gisteren ons hebt medegedeeld - zegde de knecht, en na eene poos, voegde hy er droevig met het hoofd schuddende by, - pachter ik geloof dat er van die pooging niet veel te wachten is.

- Mogelyk, Lambrecht - antwoordde de pachter - maer toch.

- Nogtans geloof ik het middel gevonden te hebben, om ons, althans voor den oogenblik, uit den netelachtigen toestand waerin wy ons bevinden, te redden.

- En welk is dit middel?

- Gy weet dat Barbara en Goele u gisteren de juweelen, die hare moeder zaliger haer op haer sterfbed schonk, hebben aengeboden.

- Zwyg daervan, Lambrecht, zoo gy my geen grooter verdriet wilt veroorzaken - antwoordde Michiel Schevelsteen - gy kent myn gedacht, ge weet wat ik gisteren daer omtrent zegde.

- Nogtans, pachter, ik geloof dat gy daer voor toch wel twee honderd frank zoudet bekomen; ik heb even zoo veel op de bank staen, dit zou een jaer intrest der rent maken; dan waren wy ten minsten voor één jaer gered.

- Ach! ja, vader, dit is een goed middel om ons uit de verlegenheid te helpen! - zuchtte de gevoelige Goele met zachte stem.

- Maer weet gy dan niet dat men op de bank zyn geld niet kan terugkrygen of men moet daervan de vrage ten minste zes weken op voorhand doen? - vroeg de pachter.

- Gy hebt gelyk - zegde Lambrecht dubbend - maer Mynheer Straetman zou misschien dit kort uitstel wel verleenen.

- Ik dank u, Lambrecht, ge zyt een brave jongen, - zegde de gryzaerd, terwyl hem van erkentenis de tranen uit de oogen sprongen; - ik dank u, maer toch, het kan niet: het diamanten

kruis, de gouden oorbellen, de ring van Lisbeth, van myne vrouw zaliger, ah! neen, nooit... verstaet gy dan niet, kinderen, dat het niet mag... Ho! neen, het mag niet, zeg ik u.

- Vader - sprak de oudere zuster - zoo gy het diamanten kruis niet neemt, welnu dan offer ik het aen de Onze-Lieve-Vrouwe van het dorp.

- En zoo gy de gouden oorbellen en den ring weigert - voegde de jongere zuster er by - zie, dan verkoop ik ze, en deel de opbrengst ervan aen de armen der parochie uit.

- Wees gezegend, goede God - snikte Michiel, terwyl hy de overvloedige tranen die hem over de wangen biggelden, met den rug der hand wegvaegde - wees gezegend, ik dank den hemel daer hy my zulke goede kinderen heeft geschonken.

- Welnu, pachter, wat zegt ge? - vroeg Lambrecht.

- Niets, niets, wy zullen zien.

- Zie, pachter - ging de knecht voort - vooraleer gy vertrekt, moet ik u toch nog iets zeggen; gy weet dat ik uwe oudere dochter bemin en dat zy myne liefde beantwoordt; gy hebt u tegen dit wederzydsch gevoelen niet gesteld; welnu, zoo gy van ons aenbod geen gebruik maekt, dan zal ik Barbara aensporen hare bedreiging ten uitvoer te brengen en dit zal zy; zoo ik haer goed ken, ben ik er zeker van, en ook wat Goele betreft, die zal haer woord niet breken.

- Zoo als wy zegden, zullen wy doen - voorspelden de twee zusters gelyktydig en als uit eenen mond.

- Welnu, het zy zoo - antwoordde de gryze pachter - als het niet anders kan zyn, zal ik van uw edelmoedig aenbod gebruik maken; maer slechts als ik geene andere uitkomst om ons te redden meer zie.

- Dank, vader, dank! - snikte Barbara verheugd.

Goele zegde niets, maer zy vloog haren vader rond den hals en zy kuste hem herhaelde malen op de wangen; Goele zegde nooit heel veel, maer wanneer zy waerlyk verheugd was, kost zy zich niet weêrhouden dit gevoel haers herten door eenen kus lucht te geven. Het zy de kleine Hans of Turk met zyne

stekelachtige huid, dit was haer dan toch om het even; op zulke oogenblikken scheen haer wegsmeltende blauwe oogappel vochtig te glinsteren: ook was dit nu weêr het geval; Goele was waerlyk een goed eenvoudig meisje en bezat eene regtgevoelige ziel.

Lambrecht voorzag een tooneel dat tranen zou doen vlieten en dat welligt pynlyke indrukken moest verwekken; hy wilde dit voorkomen, daerom toonde hy zich man. Hy greep zynen ouden meester by de hand en zegde:

- Geef my uwe hand, pachter, want ik betrouw my op u, zoo als wy gezegd hebben.

- Lambrecht - antwoordde Michiel Schevelsteen, terwyl hy zyne kinderen omhelsde - van avond ben ik by u terug; pas op de hoeve en zorg dat er aen de kinderen geen leed geschiede: voor vandaeg zyt gy hun vader.

Ofschoon de kleine Hans thans niet sliep, toch lag hy in zyne hardhouten slaepbank luid op te snorken. De verkenshoeder was nogtans op dien stond zelfs nog geen koster.

Eenige oogenblikken later stapte de gryzaerd met verhaesten tred langs de baen die van Hoylaert naer Brussel geleidt. De goede ouderling scheen geen aendacht te maken op de dikke sneeuwvlokken die dwarrelend rond hem heen vlogen, hy koesterde slechts een gedacht: de oneer die hem en zynen kinderen boven het hoofd hing, af te wenden.

Eene ontmoeting.

Tegen den middag belde Michiel Schevelsteen aen de poort eener groote heerenwooning op het Kantersteen, te Brussel gelegen. Een knecht opende.

- Is Mynheer Straetman te huis - vroeg de pachter.

De knecht bezag den gryzaerd van het hoofd tot de voeten en antwoordde op lossen toon:

- Ik weet niet, ik zal eens zien. Wien moet ik aenkondigen?

- Michiel Schevelsteen van Hoylaert - zegde de gryzaerd.

De pachter trad binnen; byna eene halve uer verbleef hy in de wooning van Mynheer Straetman en wanneer hy die verliet, zag hy er ruim zoo droefgeestig uit, als toen hy aen de groote heerenwooning belde. Met langzamen tred en met gebogen hoofde stapte hy suffend door de prachtige straten der hoofdstad totdat hy eindelyk in eene enge stege byna werktuigelyk eene herberg binnentrad.

- Een glas faro? - vroeg hy.

De weerdin die zich achter de toonbank bevond, voldeed oogenblikkelyk aen zyne vraeg. Dubbend en zonder het bier aen te raken bleef de gryzaerd eene wyle zitten.

Buiten Michiel Schevelsteen en de weerdin, bevond zich nog een man in de herberg aenwezig.

Hy had een eenigszins deftig voorkomen en aen zynen langen knevelbaerd en hoogtoegeknoopten rok, met passementen en strikken versierd, zou men hem by den eersten oogslag voor een buitendienst gestelden officier hebben genomen en zelfs aen zyn knoopsgat droeg hy iets dat, voor iemand die geen kenner in de zaek was, naer een ordelint zweemde. Wanneer de gryzaerd de herberg binnentrad, had die man een scherp doordringenden blik op hem geworpen en sedert had hy niet opgehouden met zyne kleine gryze oogen de minste bewegingen des pachters, al zyn doen en laten, met de grootste nauwkeurigheid gade te slaen. Omtrent een groot kwaert uers was reeds verloopen en nog zat Michiel Schevelsteen even stilzwygend voor zyn steeds onaengeroerd glas. De toegeknoopte rok rigtte zich eensklaps op, vatte zyn glaesje schiedammer in de hand en plaetste zich tegenover den pachter aen dezelfde tafel.

- Gy zyt ziek, vriend - zegde hy op deelnemenden toon, terwyl hy Michiel op den schouder klopte - gy zyt ziek, of wel gy hebt verdriet.

De oude Schevelsteen liet het gezegde van den knevelbaerd onbeantwoord, maer deze sprak zoo goed en zoo schoon, dat de tong in den mond des pachters, eer er een nieuw kwaert uers

verloopen was, losraekte en nog vooraleer er een derde kwaert uers was heengevloden, kende de toegeknoopte rok de gansche geschiedenis des pachters van het begin tot het einde.

De onbekende verzocht een nieuw glaesje schiedammer, dat hem aenstonds door de weerdin werd voorgeschonken; echter verwylde hy niet lang stilzwygend.

- Vriend - zegde hy, terwyl hy de regterhand op de borst tusschen den toegeknoopten rok verborg - vriend, uw verhael heeft my diep getroffen en ik moet het u bekennen, het Staetsbestuer doet weinig, veel te weinig, zelfs byna niets, om den landbouw die zoo deerlyk lydt, uit den kwynenden toestand, waerin hy verkeert, op te beuren.

- Het Staetsbestuer, zegt ge - deed Michiel verwonderd - Wat heeft het Staetsbestuer toch in heel die zaek te zien, Mynheer?

- Wat het Staetsbestuer daerin te zien heeft, pachter? Waerlyk, ik versta niet, hoe gy my zulke vraeg kunt doen. Is de jaerlyksche pacht die de landbouwer aen den grondeigenaer te betalen heeft, niet hoog, niet drukkend genoeg?

- Dat is waer; maer wat heeft nu toch het Staetsbestuer met die zaek gemeens?

- En de hooge belastingen die men van den landbouwer eischt, en die hy ongelukkiglyk met elk komend jaer ziet verhoogen?

- Dit is waer, maer zonder inkomsten, kan het land toch ook geene uitgaven doen en....

- Ja maer, vriend, veroorloof my te zeggen, dat de uitgaven niet te zwaer op den landbouw mogen drukken, want zeker is het dat de landbouw de nuttigste aller nyverheidstakken is. Dunkt u niet dat men ten minste de eigene levensmiddelen een weinig beter zou kunnen beschermen met die uit den vreemde een weinig meer te belasten?

- Gy kunt gelyk hebben - antwoordde de oude Schevelsteen - ik ook ben een weinig van uw gedacht, maer in de Statenkamers is daer reeds zoo veel voor en ook zoo veel tegen gesproken, dat ik in der waerheid niet heel goed weet, wat het best zou zyn.

- Nu, nu, pachter, als gy het niet weet, ik toch weet het wel - zegde de toegeknoopte rok op eenigszins lossen toon, terwyl hy zich oprigtte, eene cigaer uit den zak zyns kleeds trok en die aenrookte - ik weet het zeer goed. Men heeft my dikwils als kandidaet voor de kamer der volksvertegenwoordigers willen voordragen, ik heb altoos stellig geweigerd, maer deze mael doe ik my kiezen. De belangen van den landbouw worden te zeer verwaerloosd, er moet iets voor dien nuttigen nyverheidstak gedaen worden.

- Volksvertegenwoordiger - dacht Michiel Schevelsteen, den man met den knevelbaerd en toegeknoopten rok van het hoofd tot de voeten bekykende - een man die volksvertegenwoordiger zou kunnen zyn; zulk iemand heb ik nog nooit gesproken. Lieve hemel! die moet er wat af weten.

En inderdaed de woorden des onbekenden boezemden den landbouwer vertrouwen, zeer veel vertrouwen in. Eene lange wyle tyds bleef hy sprakeloos voor zich zitten staren, doch eensklaps schoot hem een gedacht te binnen en hy vroeg:

- Vergeef my, Mynheer, ik beken het, er ligt waerheid, zeer veel waerheid in uwe woorden, maer ik zie toch nog niet, wat het Staetsbestuer, in het ongeluk dat my bedreigt, te zien heeft, immers...

- Hoe....

- Welnu, het Staetsbestuer heeft er immers toch weinig schuld aen, zoo wy twee achtereenvolgende jaren zulken slechten oogst gehad hebben, ik zie daer hoegenaemd niets in dan eene schikking Gods.

- Het Staetsbestuer had wys gehandeld met zulks te voorzien; doch dit moet u niet bedroeven, vriend, uwe zaken staen toch nog zoo slecht niet.

- Zoo slecht niet? - vroeg Michiel verwonderd.

- Neen, by den drommel niet, zoo gy my slechts wilt laten begaen. In myne jongheid heb ik een weinig de regten bestudeerd, en ik ken een man die u zou kunnen helpen.

- Zou het mogelyk zyn? - vroeg de gryzaerd meer en meer verwonderd.

- Luister: gy hebt, zoo het waerheid is, wat gy my zegdet, het regt voor u. Ik zal u by een advokaet geleiden die u uwe zaek zal helpen winnen.

- Een advokaet! Maer gy stelt my dan een proces voor?

- Inderdaed.

- Een proces! - zegde Michiel diep nadenkend, - een proces! Neen dit niet, dat kost te veel geld en daerby ik heb een hekel tegen procederen, men draegt te dikwils het goede geld by het kwade.

- Gy hebt gelyk, vriend, en daerby spreekt gy wyselyk, - antwoordde de onbekende eenigszins wrevelig en schudde, als misnoegd over zich zeken, met het hoofd, - maer ik heb my niet goed verklaerd; een proces is het juist niet en veel geld zal het u ook niet kosten.

- Goed, maer groote vriend van advokaten ben ik toch ook niet - zegde de pachter - die heeren scheeren meesttyds of er wol is of niet en zy nemen de laetste wol die het schaep overblyft voor zich.

- Dit is waer, - zegde de knevelbaerd - althans, wat het meestendeel der advokaten betreft, doch allen handelen zoo niet. Tusschen alle koorn is kaf; maer ook gebeurt het soms wel eens dat er tusschen het kaf een verloren graen is geslopen. Ik ken advokaten dat heel brave lieden zyn.

- Mogelyk - antwoordde Michiel bedenkelyk met het hoofd schuddende, - maer toch voor processen gevoel ik weinig trek.

Zyn gansch leven had Michiel Schevelsteen een afkeer voor iets dat aen regtsgedingen raekte, gevoeld en thans was hy wel van inzigt nog niet in den gevaerlyken appel te byten die hem als het ware met honig omstreken onder zulk een behagelyk schynkleed werd aengeboden. Doch de toegeknoopte rok praette zoo lang en zoo schoon, hy deed den pachter zoo goed gevoelen dat het niet voor zich was dat hy sprak, maer dat integendeel zyne eigen belangen dit vereischten, dat de gryzaerd ten leste aen het wankelen geraekte en toch eindelyk in den gevaerlyken appel beet. Na eenige stonden vertoevens betaelden de knevelbaerd en Michiel de weerdin en beiden verlieten de herberg.

Het kantoor van mynheer de Munck.

Er zyn huizen waervan de gevels by den eersten oogopslag, weelde en overvloed verraden; andere dragen het onmiskenbare zegel van armoede. Deze laetste zyn meesttyds kleine stulpen met afgekalkte muren, vermolmde vensterramen en verbroken ruiten. Toch zyn er ook wel heerenwooningen waervan de gevels zulk een droevig voorkomen hebben. Wanneer het somtyds gebeuren mogt, dat gy voorby zulk een ouderwetsch paleis treedt, zeg dan vry in vollen gemoede:

- Daer binnen woont een gierigaerd.

Van de tienmalen dat gy zulks zeggen of denken zult, hebt gy ten minste negen malen juist geraden. De tiende is een ouderling die van de wereld afgestorven, zich binnen zyne ouderwetsche bouwvallige muren opsluit en zich de moeite niet meer kan getroosten zyne wooning een nieuw kleed aen te trekken.

Telkens dat gy een man ontmoet die eene driftige voorliefde tot goud gevoelt, zeg dan ook zonder aerselen:

- Om zyne schatten te vermeerderen, zou die man voor geene misdaed achteruit treden.

Van de tien malen hebt gy er wederom negen gelyk; de tiende is stellig een godvruchtige vrek die de hel vreest en slechts met de jaren vrek is geworden, of wel misschien een dommerik die slechts geene misdaed durft bedryven uit vrees voor het geregt. De liefde tot goud doet het meestendeel der gierigaerden voor geene laekbare zaek, zelfs voor geene misdaed achteruit deinsen. Misdaed? vraegt gy misschien. Door misdaed moet men juist geen diefstal of moord verstaen, maer er zyn toch van die laekbare oneerlyke feiten, die men met de namen van woeker, aftruggelary, misbruik van vertrouwen bestempelt en die daerom toch wel degelyk diefstallen zyn en somtyds de dood van een eerlyk man tot gevolg hebben. Welnu, wat naem zoudt gy aen zulke verachtelyke daden geven? Kiest gy zelve: misdaed of moord?

Omtrent het midden der Moesbergstraet, verheft zich zulk eene wooning. De lage voorgevel is op menigvuldige plaetsen van kalk en schildering ontdaen en laet de roode baksteenen aen het oog der voorbygangeren zigtbaer. Voorwaer men zou byna zeggen, een bedelaer met verhakkelde lompen of liever de vervallen afstammeling eener voorheen magtige, eener oudadelyke familje, met slordig versleten kleedsel om de lenden; vodden zoo vuil dat men eraf walgt, lompen zoo verhakkeld en verscheurd dat het den edelen bedelaer niet mogelyk is de naekte ellebogen en knieën, achter zyne eertyds ryke, doch thans helaes! versleten flarden te verbergen. En toch boezemt de man die in zulk kleedsel gehuld is u nog eerbied in; zyn opgeheven voorhoofd, zyn scherpe blik, zyn fiere houding, zeggen u spoedig dat hy geen gewoon bedelaer is. Even zoo ook is het gelegen met de huizen. Zie, daer ginds die heerenwooning, die overal de naekte steenen door de afgevallen kalkbrokken zigtbaer laet, die groote ronde poort, waertegen een gansch leger spinnen heeft post gevat en haer met een aschgrauw net heeft overweven, en die kleine in haer lood rammelende bruine ruitjes achter die zware yzeren traliekasten zoo doof en vuil dat de zon hare heerlyke gouden stralen met moeite, door dit morsig glas kan binnenbrengen.

Byna te midden der vuile met spinnenwebben overdekte straetpoort dezer heerenwooning, op omtrent de hoogte eener manslengte kan men op eene zinken plaet in zwarte letteren lezen: Advokaet Th. De Munck. Voorzeker zou niemand dit huis voor het verblyf eens regtsgeleerden nemen en nogtans was dit zoo en zelfs er huisde daer nog wel een der meestbefaemde advokaten uit Brussel.

Binnen de wooning, achter de zware yzeren staven, die het vensterwerk beschutten, stond een breede zwartgeverwde lessenaer, waervoor van wederzyde eene hooge pikkelstoel met lederen kussen was geplaetst. Een dier stoelen, de digtste by de deur, stond ledig; op den anderen zat een kort ineengedrongen man, met kael hoofd en dikken rooden neus en een rok om

de lenden die eertyds eene kleur moest hebben gehad, iets dat voor den oogenblik nogtans zeer twyfelachtig scheen, zoodanig was hy met inktvlekken overladen. Die man zag er ruim zestig jaren uit en bekleedde by Mynheer De Munck de plaets van klerk en boodschaplooper. Het werk waermede hy zich voor den oogenblik onledig hield, scheen echter in geenen deele, noch van verre noch van naby den advokaet te raken, want hy was nu juist bezig met, zoo smakelyk mogelyk, een half-stuivers-broodje met een halven radys binnen te spelen. Telkens dat hy een stukje van den radys in het zout dopte, bezag hy het met een onuitsprekelyk genoegen, vooraleer hy dit met behulp van zyn pennemes aen den mond bragt.

- Goed... goed... - morde hy lachend binnen 's monds. - De meester is ryk... en ik arm... arm... toch weet hy niet wat goed is... was ik eens zoo ryk als hy... ik zou wel weten... - en na een oogenblik wachtens, dopte hy een nieuw schyfken radys in het voor hem liggende zout, waerna hy weder hernam, - goed... neen radys is goed... De meester weet niet wat goed is.

Nadat Michiel Schevelsteen en de toegeknoopte rok de herberg hadden verlaten, doorkruisten zy verschillige enge straten en stegen totdat zy eindelyk in de Moesbergstraet voor de wooning van advokaet De Munck stilhielden. De toegeknoopte rok schelde aen; na een kortstondig vertoef werd hun de poort geopend en eene oude vrouw met twee groote vooruitstekende tanden in den mond, gryze hairlokken en een voorkomen der verleden eeuw, trad voor.

- Is Mynheer te huis? - vroeg de toegeknoopte rok.

Het oud wyf grommelde iets byna onhoorbaers binnen 's monds, keerde de twee bezoekers den rug toe en liet hen gansch alleen in den donkeren gang staen kyken. Eenige oogenblikken later vertoonde zich een lang mager man met zwarten rok om het lichaem. Een witte halsdoek waervan de punten ten halve zyner borst daelden was in zynen langen nek vastgeknoopt. Op zyn uiterlyk te oordeelen kon die man omstreeks den ouderdom van vyf-en-

veertig jaren bereikt hebben. Wanneer hy nog op eenige stappen afstands was, boog hy zich dry of viermael vriendelyk voor Michiel, terwyl hy zich niet geweerdigde een oogslag op den knevelbaerd te werpen. Deze beet zich wrevelig op de onderlip en trok zyn voorhoofd in diepe plooijen saem; doch spoedig verdween die zweem van opwellende gramschap en een ligte, maer duivelsche lach verscheen op zyn hoekig gelaet.

- Vriend De Munck - sprak hy - ik breng u iemand die zich geerne met u over ernstige zaken zou onderhouden.

- Mag ik weten?.... - begon de advokaet.

- Maer voor eerst, Theodoor - viel hem de knevelbaerd in de rede - de pachter heeft een afkeer van advokaten en wat nog meer is, in een proces wil hy zich volstrekt niet wikkelen.

- De pachter kan zich geruststellen; wanneer hy in myne handen is, zal hy er ook zuiver uitkomen.

- Goed, zoo is het ook dat ik de zaken versta; hy is een myner vrienden; derhalve zult gy hem niet te veel plukken - zegde de toegeknoopte rok, wyl hy een schuinschen blik op Michiel wierp - handel slechts met hem volgens gewoonte en toon nog eens te meer dat alle advokaten elkander niet gelyken.

- Treed maer binnen, pachter - deed de advokaet met een vriendelyken hoofdknik - dit zal zich alles wel schikken.

Nu opende mynheer De Munck in den gang eene deur waerop het woord Kantoor te lezen stond en deed den pachter daer binnentreden. Michiel voldeed aen dit verzoek; terwyl verliet de toegeknoopte rok haestig het huis des advokaets.

- Zoodra de oude klerk zyn meester met den pachter zag binnentreden, wierp hy den overschot van zyn brood en radys in den lessenaer, vatte eene pen, boog zyn hoofd voorover en begon te schryven, te schryven, alsof zyne pen door de kracht van den stoom over het papier gedreven werd.

- Roefs! - riep de advokaet binnentredend met scherpe stem.

Doch het klein manneken met zyn kael hoofd en dikken rooden neus zag van zyn papier niet op en bleef onverpoosd voortschryven.

- Matthias Roefs! - riep de advokaet eenigszins wrevelig.

Maer, ja wel, Matthias Roefs gaf geen antwoord en de advokaet werd zoo boos dat hy van gramschap met den voet op den grond stampte en nydig uitriep:

- Matthias Roefs! wilt ge hooren, doove kwakkel!

Het manneken met zyn kaelhoofd en rooden neus had nu den tyd gehad, het stukje radys op te slikken dat hy nog in den mond had, toen zyn meester het kantoor binnentrad; ook liet hy zich thans niet langer roepen, maer het hoofd verheffende, vroeg hy op ootmoedigen toon.

- Meester, hebt gy niet gesproken?

- Matthias Roefs, waermede houdt gy u bezig? - vroeg de advokaet.

- Niemand, Mynheer, er heeft niemand gebeld - antwoordde de klerk - met het hoofd ontkennend schuddende, waerna hy zich weder even als te voren aen het schryven zette.

- Vraeg ik u dit? - riep de advokaet luid - Roefs wat hebt gy verrigt?

- Ha! zie ik schryf de stukken betrekkelyk het proces van Janssens tegen Claessens.

- En de lyfrent van Deckers?

- Binnen eene uer - antwoordde de klerk altoos zonder opzien.

- Ik vraeg of gy aen de lyfrent van Deckers hebt gedacht? - schreeuwde de advokaet overluid.

- Gy moet zoo luid niet spreken, meester - antwoordde Roefs - ik heb u wel verstaen; de stukken zyn gereed.

- Welnu, draeg ze naer het enregistrement - riep Mynheer de Munck op zulk een luiden toon dat men dit gemakkelyk buiten moest kunnen hooren - en ga zie eens op de greffie, wanneer de zaek van Janssens tegen Claessens wordt geroepen.

Matthias Roefs liet zich van zynen hoogen pikkelstoel glyden, stapte tot by den muer, ontdeed zich van zyn kleed en haekte van een kapstok een ligt appelgroenen rok met vetten kraeg waermede hy zich deftig tooide en die daerby zoo lang was dat hy hem byna op de hielen daelde. Hy vatte vervolgens zynen hoed waer-

in hy eerst zynen blauwen katoenen zakdoek borg en waermede hy zich het hoofd dekte. Dan stapte hy weder tot by den lessenaer, nam er eenige papieren van, die hy onder den linken arm plaetste, en verliet daermede eindelyk, onder 't maken van eenige deftige buigingen, het kantoor. In alle de bewegingen des ouden klerks lag iets zoodanig talmends, alsof hy met voorbedachtheid op het kantoor scheen te willen verwylen, met het inzigt misschien, om eenige woorden tervlugt op te vangen. Mynheer de Munck had zich echter vergenoegd, met den pachter toe te wenken, dat hy eenen stoel zou nemen.

Michiel had zich ook gehaest aen dit verzoek te voldoen en onmiddelyk had hy den eenigen openstaenden zetel, den hoogen pikkelstoel ingenomen; de advokaet wandelde intusschen eenige malen het kantoor op en neder. Nauwelyks echter had Matthias Roefs de deur achter zich gesloten of Mynheer De Munck stapte tot voor Michiel en zegde, terwyl hy voor hem stilhield:

- Zie, pachter, nu kunt gy gerust spreken, thans zyn wy alleen, ofschoon dit toch onnoodig was; myn klerk zou ons toch niet verstaen, hy is zoo doof als eene kwakkel.

Lang liet zich Michiel niet pramen, want oogenblikkelyk begon hy den advokaet zyne gansche geschiedenis te verhalen en eer er tien minuten verloopen waren, wist Mynheer De Munck, meer dan hy wel noodig had te weten. Wanneer de oude Schevelsteen zyn verhael staekte, bleef de advokaet eenige oogenblikken sprakeloos staen, als het ware in ernstige gedachten verdiept; eindelyk vroeg hy:

- En gy zegt dat Mynheer Frederik Straetman volstrekt zyn geld eischt?

- Morgen, Mynheer, morgen, - zuchtte de pachter bedroefd.

- Welnu, hy heeft daertoe geen regt.

- Denkt ge dit, zou het waer zyn? - vroeg Michiel, op wiens gelaet eensklaps een zweem van blyde hoop verscheen.

- Of ik het denk? - zegde de advokaet - wat meer is, ik ben er zeker van.

- Lieve hemel! dan zou ik de hoeve niet moeten zien verkoopen? - vroeg Michiel.

- Luister - antwoordde Mynheer De Munck - voor eerst, gy moet al doen wat ik u zeg, heel mynen raed volgen, of ik sta voor niets in; gy zult ongeveer zes weken in de stad moeten verblyven.

- Lieve hemel! zes weken hier blyven! - riep Michiel verwonderd uit.

- En my dagelyks komen bezoeken, want ik zal u dikwils moeten spreken.

- Maer dit is onmogelyk!

- Hoe!

- Dit kan niet!

- En wat scheelt er aen, als het u belieft?

- Ik heb geen geld by my.

- Is het anders niet? Myne meid zal u ergens brengen waer gy kunt vernachten; ik zal alles voor u verschieten, later zult gy my dit wel teruggeven.

- Maer dit zal verschrikkelyk veel geld kosten?

- Valt alles goed uit, zoo als ik het denk, dan kost het u geen stuiver.

- Maer, Mynheer.... - begon de pachter.

De advokaet opende de deur en riep:

- Anna!

Dan zich tot Michiel keerende, sprak hy:

- Laet my slechts begaen, gy zult u over myne handelwyze niet beklagen; ik wil dien Frederik Straetman eene les geven.

Op dien oogenblik trad de oude meid met hare groote vooruitstekende tanden, hare gryze haerlokken en haer overeeuwsch voorkomen, al grommelende, met de armen in de leden het kantoor binnen.

- Anna, ge moet met dezen heer uitgaen, spoed u wat! - beval de advokaet.

Binnen's monds morrende verliet de oude het vertrek en eenige stonden later kwam zy met een katoenen mantel op den arm, nog altoos even knorrig terug.

- Anna, - zegde de advokaet, - gy zult dien man naer het

Wit Peerd in de Vincketstraet brengen en aen den weerd zeggen dat ik zyn gelag zal betalen, hoort ge?

De meid bezag haren meester met oogen waerin tevens verwondering, nieuwsgierigheid en ontsteltenis te lezen stonden. Nadat zy hem aldus eenige stonden van het hoofd tot de voeten in oogenschouw had genomen, wierp zy haren mantel over de schouders en maekte zich gereed om de wooning te verlaten. De pachter volgde haer werktuigelyk en byna even verbaesd op de hielen.

- Vergeet niet, dat ik u morgen vroeg omtrent acht uren verwacht, - riep Mynheer De Munck hem achterna.

Niet zoohaest had de oude overeeuwsche meid de poort achter zich toegetrokken of er verscheen een helsche lach op het gelaet van Mynheer Theodoor De Munck en, terwyl hy zich de handen vreef, zegde hy half luid:

- Wy zullen thans zorgen dat deze onderneming goed gelukke.

De advokaet en de toegeknoopte rok.

De avond begon te vallen. Matthias Roefs zat volgens gewoonte op zynen hoogen lederen pikkelstoel. De oude klerk van Mynheer De Munck was druk bezig met een werk dat al zyne aendacht scheen te eischen. Van tyd tot tyd en by korte tusschenpoozen wierp hy zyn penmes voor zich op den lessenaer, vreef zich duchtig de handen ineen, legde het hoofd eens eventjes op den regter en dan weêr eens op den linkerschouder en, terwyl er een blyde lach om zyne lippen zweefde, morde hy binnen's monds:

- Goed, schoon, hy zal er komen.

Dan wierp hy weêr op nieuw het hoofd eens eventjes regts en links, liet een klein stipje zyne tong zien, terwyl hy even te vreden lachte, krabde met beide handen aen het achterhoofd, trok zich eens met het tipje van den neus, raepte zyn penmes weêr op en zette zich op nieuw even vlytig aen het werken. Hadt gy over

de schouders van den ouden klerk kunnen heen kyken, gy hadt gezien, dat het werk waerover hy zoo tevreden scheen, niets anders was dan zyn naem die hy zocht te vereeuwigen. Voor hem, op het blad zyns lessenaers las hy reeds in volle letteren M. Roef. Nog eenige stonden en zyn naem leefde voor eeuwig of minstens zoo lang als het kantoormeubel zou bestaen. Juist dacht hy met nieuwen moed de hand aen het werk te slaen om er nog de laetste letter by te voegen; doch het penmes viel hem als door tooverkracht uit de hand; spoedig greep hy zyne pen, boog het hoofd zoodanig voorover, dat hy byna met zynen dikken rooden neus het papier raekte en zette zich aen het schryven, aen het schryven dat het de moeite weerd was om zien, zoo snel liep zyne pen over het papier.

- Roefs, waermede houdt gy u bezig? - vroeg Mynheer De Munck, die in het gezelschap van den toegeknoopten rok het kantoor binnentrad.

Maer, jawel, de oude klerk zag niet op, het scheen of hy niet hoorde wat zyn meester hem toeriep.

- Matthias Roefs, doove kwakkel, wat verrigt gy? - schreeuwde de advokaet met luide scherpe stem.

- De stukken betrekkelyk de lyfrent liggen op het enregistrement, meester, - antwoordde nu de oude klerk zonder opzien - en de zaek van Janssens tegen Claessens zal nog in langen tyd niet geroepen worden.

De advokaet stapte tot by den ouden klerk, schoof het papier dat hy voor zich liggen had, ter zyde, wees met de regterhand op de letteren die op het blad des lessenaers gesneden stonden, en, terwyl hy met de linkerhand hem duchtig by het oor vatte, vroeg hy:

- Roefs, wat staet daer?

- Ay! - schreeuwde de oude kaelkop een leelyk gezigt zettende.

- Matthias Roefs, - vervolgde de advokaet op langzamen afgemeten toon, daer een helsche lach zich rond zyne lippen plooide, - Matthias Roefs, dit zal u in het vervolg leeren, nog mynen

tyd te stelen en myne meubelen te beschadigen, Matthias Roefs, doove kwakkel!

De advokaet verwyderde zich. Zoohaest de oude klerk dit bemerkte, vreef hy zich eenigszins zenuwachtig met de linkerhand over het oor, terwyl hy zonder tydverlies met de regterhand zyne pen vatte en zich weêr op nieuw aen het schryven zelte. Inmiddels was de advokaet tot by den toegeknoopten rok gestapt.

- Welnu, Lodewyk Borgions? - vroeg hy.

- Welnu - antwoordde de toegeknoopte rok - welnu, ik zeg niets, maer ik denk, desniettemin, dat vriend Theodoor weet, hoe een meester zyne knechten moet behandelen.

- Ho! dit is slechts eene kleinigheid, ik ben te goed, veel te goed - lachte Mynheer De Munck - maer die doove kaelkop zou iemand razend maken.

- Gy zyt te goed, inderdaed veel te goed - herhaelde Borgions met een schamperlachje.

- Te goed, veel te goed - morde Matthias Roefs, nauw hoorbaer binnen's monds.

- Lodewyk, aen welk toeval moet ik uw bezoek toeschryven? - hernam de advokaet.

- Zeg eens, Theodoor, hoe hebt gy hem gevonden? - vroeg de toegeknoopte rok.

- Wien?

- Wien anders dan dien lompen vlegel van daer straks?

- Lompe vlegel! Wat wilt ge zeggen? Ik versta u niet.

- Hoor eens, De Munck, ge moet met my den schynheilige of den onwetende toch niet spelen; ik zelf heb u immers dien man gebragt en het is daerby ook toch de eerste zaek niet, die wy met elkander dryven?

- Ho! neen, ik weet het - stamelde de advokaet - de boer heeft gebeten; hy hangt reeds aen den angel, alles zal zich denkelyk goed schikken.

- Des te beter, want ik begon op het droog te geraken.

- Hoe! weêral, maer in 's hemels naem, wat doet ge dan toch met uw geld?

- Vriend Theodoor, dit zyn myne zaken - antwoordde Lodewyk Borgions, - daer hoeft gy u niet mede te bekommeren: ik vraeg u immers ook niet wat gy met het uwe niet doet?

- Nu, nu, zwygen wy daerover, het was slechts by wyze van spreken.

- Dan denkt gy toch dat de zaek zich wel zal schikken? - vroeg de toegeknoopte rok.

- Allerbest.

- En hoeveel zal dit alles voor my wel opbrengen?

- Volgens gewoonte, tien ten honderd van de zuivere winst.

- Ja, maer hoeveel? Welke som? Wel duizend franken?

- Zie, Borgions, dat weet ik niet, zoo ver kan ik u dit niet zeggen - antwoordde de advokaet, zyn ondervrager scherp in de oogen kykende - misschien minder dan die som en ook misschien meer.

- Welnu, dat geeft er niet aen - zegde de knevelbaerd - wat gy weten moet, vriend De Munck, is dat ik geld noodig heb en dat ik u een voorstel koom doen.

- Een voorstel!

- Wilt gy myn aendeel koopen?... Vyf honderd franken?

- By den drommel niet.

- Gy weigert?

- Voorzeker.

- En waerom?

- Zie, dit is doodeenvoudig; valt de zaek slecht uit, dan ben ik nog myn geld op den hoop toe kwyt.

- Dan trekt gy het af op de eerstvolgende die wy met elkander zullen verrigten.

- Ik dank u, Lodewyk Borgions! De eerstvolgende zou misschien nooit komen. By den duivel! gy hebt altoos geld te kort, maer nooit te veel.

- Dit is myne zaek; doch laet zien, leen my slechts honderd franken op rekening.

- Lieve hemel! Honderd franken! Gy spreekt eraf of dit geen geld was. Honderd franken! Waer zou ik die toch halen? -

vroeg de advokaet eenigszins angstig. - vyftien of twintig, dat waer een verschil.

- Welnu, als het niet anders zyn kan....

- Dat is te zeggen....

- Geef er dan slechts vyftig, ik zal zien hoe ik het stel.

- Maer ik kan niet, zeg ik u.

- Welaen, geef er dan twintig, het is toch beter dit dan niets, spoed u.

- Twintig franken - zegde de advokaet fluisterend en vatte den toegeknoopten rok by den arm - zie, Lodewyk Borgions, op myn woord, het spyt my, maer ik kan niet, het is my onmogelyk, ik heb geene dry franken in huis.

- Hoor eens, beste vriend - hervatte de toegeknoopte rok - het spyt my dat gy zoo slecht by kast zyt, maer zonder geld kan ik toch niets uitrigten, dan zal ik genoodzaekt zyn hier te blyven.

- Maer dat staet my niet aen, ik wil niet....

- My ook staet het niet aen, vriend Theodoor....

- Maer myn huis....

- Zachtjes, vriend, zachtjes, de kaelkop zou u kunnen hooren; ik blyf slechts totdat gy eene rekening hebt ontvangen en dan vertrek ik terstond.

Mynheer De Munck ziende dat de toegeknoopte rok het waerlyk meende en niet zou heengaen vooraleer hy geld hoorde klinken, daer hy op den hoogen pikkelstoel reeds had plaets gevat, bragt de hand langzaem aen den rok zyns onderkleeds en na een stond wachtens stopte hy den lastigen bezoeker iets byna ongemerkt in de hand. Deze opende ze.

- Loop naer den duivel, oude schynheilige strooper - morde hy, zoohaest hy bemerkte dat hy zich met twee vyffrankstukken moest vergenoegen, en terwyl hy wrevelig den advokaet den rug toekeerde, verliet hy zonder langer verwylen het kantoor.

Theodoor De Munck lachte alsof hy weende en vreef zich de handen, zoo blyde, zoo droevig blyde alsof hy op dien oogenblik een regtsgeding gewonnen had, aen welks goeden uitslag hy

sedert langen tyd twyfelde, maer dat hem daerby toch geen halven cent in den zak zou brengen. Even na het vertrek van Lodewyk Borgions verliet de advokaet het kantoor. Niet zoodra was de deur gesloten of Matthias Roefs wierp zyne pen op den lessenaer, stak de tong uit den mond, plaetste er van wederzyde een vinger naest, bleef een oogenblik in die houding verwylen, stak vervolgens zyne gesloten vuist dreigend naer de deur uit en lachte dan luid:

- Hi! hi! hi!.... ik heb alles gehoord! alles gehoord! hi! hi! hi!....

De oude klerk zette zyne twee ellebogen op het blad des lessenaers en legde zyn hoofd in de handen te rusten. Zoo toefde hy eenige stonden; dan verhief hy op nieuw eensklaps het hoofd, sloeg de tong met een schel geluid tegen het gehemelte zyns monds en sprak:

- Hi! hi! hi!.... De meester heeft my weêr met het oor getrokken!.... met het oor getrokken!.... hi! hi! hi! hy heeft met dien boer iets kwaeds in het zigt!.... iets kwaeds in het zigt!... hi! hi! hi!... het was van hem dat zy spraken!... ik zal my wreken!... my wreken!... hi! hi! hi!...

Zonder vertoeven vatte de klerk en boodschaplooper van Mynheer De Munck zyn penmes weêr in de hand en zette zich aen het snyden, zoo spoedig aen het snyden, dat hem het zweet van vermoeijenis op zyn kael hoofd perelde, en niet eerder staekte hy dit werk, dan wanneer de S voltooid was en hy in volle letteren zynen naem, den naem van M. Roefs op het blad des lessenaers kon lezen. Dan wierp hy zyn penmes ter zyde, sloeg op nieuw dry of viermael kletterend met de tong tegen het gehemelte des monds, legde het hoofd eens eventjes op den regter en ook eens op den linkerschouder en lachte:

- Hi! hi! hi!... Matthias Roefs!.. het staet er!... Matthias Roefs!... hi! hi! hi!...

De brief.

Een dag en een nacht waren heengesneld sedert het vertrek van Michiel Schevelsteen naer Brussel. Sints al dien tyd had niemand op de hoeve aen rusten gedacht. Lambrecht, de twee zusters en zelfs de kleine Hans had een ongerusten en akeligen nacht doorgebragt. De pachter die stellig beloofd had voor den avond huiswaerts te keeren, was op de hoeve nog niet teruggekomen. Dikwils hadden Barbara en Goele het voorhof opgewandeld, om te zien of zy hunnen ouden vader niet zouden ontwaerd hebben; meer dan eens had ook Lambrecht de hoeve reeds verlaten om den gryzen pachter op de groote baen te gaen opzoeken; de kleine verkenshoeder had in zyne hardhouten slaepbank knielend zoo menigen Vaderons gebeden voor het behoud zyns goeden meesters; allen hadden zoo menigvuldige tranen gestort dat hunne oogen van het overvloedig weenen, met roode randen als omzoomd waren. Maer, lieve hemel! moeite en waken, tranen en gebeden, niets had geholpen, alles was vruchteloos gebleven, de oude Michiel was op de hoeve niet teruggekeerd. Te midden der wooning stond de tafel gedekt, maer, ofschoon de spyzen van den vorigen avond daer nog onaengeroerd stonden, toch gevoelde niemand lust tot eten. De magen der aenwezigen waren wel ledig, maer er woog hun integendeel iets zwaers op het hert, iets loodzwaers dat hun de eetlust benam en aller adem pynlyk in de borst opgesloten hield.

Eensklaps galmden in de hoeve eenige schelle klanken. De twee zusters en Lambrecht blikten weemoedig naer de schouw. Het uerwerk wees elf uren. Het spinnewiel stond stil en de kleine Hans die door de vermoeijenis was ingeslapen, vong op dien oogenblik zyn eentoonig ronkend lied aen. Barbara sprong ylings regt en stapte de hoeve met verdubbelden tred eenige malen op en neder, waerna zy weder in den stoel waeruit zy opgestaen was, ging nederzitten. De maegd sloeg eene harer handen aen haer brandend voorhoofd, terwyl hare oogen, die als vuerkolen

schenen te gloeijen, even als die eener waenzinnige, rond het vertrek dwaelden.

- Ik ben ongerust, - ylde zy met scherp snydende stem, - ik ben ongerust; vader had beloofd voor den nacht terug te keeren: wie weet...

- Barbara! - snikte Goele droevig.

- Wie weet, zien wy hem nog wel ooit terug! - gilde de oudste der zusteren.

- Zwyg, zuster, zwyg, vader zal terugkomen, gy zult het zien, - weende Goele.

- Terugkomen? wie zegt het u? O! ik heb een voorgevoel dat my toeroept, dat wy vader niet meer zullen zien. Ik voel in de borst eene yzeren klanw die myn hert aen stukken knypt en in myne ooren galmt er sedert gisteren eene schrikkelyke stem die my gedurig, spottend toeroept: Gy wacht uw vader te vergeefs, hy heeft de hoeve verlaten om haer nooit meer weder te zien. Uw vader is dood!

- Dood! - gilde Goele plotseling regtspringende en hare zuster aen den hals vliegende, terwyl zy haer met tranen en kussen den mond zocht te stoppen, - dood! het is niet, Barbara! wat gy zegt, is niet waer! Zuster, gy dwaelt!

- Dood! - kreet Barbara daer zy zich uit de omhelzingen harer zuster trachtte los te rukken. - Dood! Luister, Goele! hoort gy het niet! gy hoort het ook niet waer! luister! luister! daer klinkt zy weêr de stemme! dood! dood! dood!

- Zwyg, zuster! zwyg! - gilde Goele haren betraenden blauwen oogappel zoo smeekend op hare zuster rigtende dat deze plotseling en als ontzield op haren stoel nederzakte.

- Myn hert! ach! - kreet zy scherp gildend, - myn hert! er vloeit bloed uit myn hert!

Goele kuste hare zuster zoo lang en zoo liefderyk op den mond en op de slapen dat deze weldra van hare ylhoofdigheid terugkwam en haer gansch bewustzyn weêrkreeg. Ook Lambrecht had voorzeker dit hertverscheurend tooneel niet beweegloos bygewoond; voorzeker had hy dit alles met geen onverschillig oog gade

geslagen. Ofschoon sints lang ouderloos, wist hy toch wat kinderliefde is; hy had een hert dat vatbaer was voor edele en zoete gewaerwordingen en wist dat kindermin de zuiverste liefdebron des Alscheppers is; maer al had by de tranen in de oogen weêrhouden en tot zyn hert teruggestooten, toch waren zyne troostende woorden niet in staet geweest Barbara's hertewonde te balsemen, toch had hy het pynlyk lyden zyner geliefde niet kunnen heelen. De kleine Hans zelf was niet beweegloos gebleven; ook hy had opgehouden met ronken en luidop biddende had hy zich meermalen in zyne hardhouten slaepbank omgedraeid; doch alles bleef vruchteloos; alleen Goele's wegsmeltende vochtige oogappel bezat de magt om het lyden der diep gefolterde maegd te lenigen.

Er ligt in de herten van twee wezens die elkander waerlyk liefhebben, eene zonderlinge aentrekkingskracht, die des menschen geest moeijelyk beseffen kan. De oogappelen, die brandende fakkelen der ziel, zyn de krachtige leiders langs waer der zielen vloeistof zich een weg baent en het eene hert in de vreugde of in het lyden, in de zoete of in de bittere gewaerwordingen van het andere doet deelen. Zoohaest uit het oog van een liefderyk wezen een sprankel vreugde of geluk straelt, deelt het zusterhert mede in heil en vreugde en spoedig, door eene ongekende magneetkracht aengedreven, vloeijen er uit de zieletolken van het medeminnend wezen, gloeijende sprankels, die hemelsche vreugde en liefderyk geluk verkonden. Even zoo is het ook met het lyden gelegen; want zie, niet zoodra bewatert eene traen het oog des lyders of even spoedig, byna gelyktydig, vertoont zich ook de wrange smertperel in het zusteroog.

Zoo ook verging het thans met de twee kinderen van Michiel Schevelsteen. Barbara en Goele beminden elkander zoo als weinige zusters zich onderling liefhebben; ook waren de tranen der jongste zuster alleen in staet om Barbara mede te doen weenen en haer uit hare waenzinnigheid terug te roepen. Wanneer het oog weent is het smertvergeten naby, want met de tranen daelt ook meesttyds hoop in het hert van den lyder en voor elke wonde, hoe diep die ook moge wezen, is hoop steeds heilryke balsem.

Welnu, Barbara ondervond thans die waerheid: de tranen die hare jongste zuster gestort had, waren op haer hert teruggevallen en, terwyl zy nu samen vry uitweenden, was ook hun lyden voor een stond verzoet; voor een stond, want lang toch duerde haer weenend smertvergeten niet. Spoedig blikte Barbara rond zich heen en met den eersten oogslag die zy om zich wierp, ontwaerde zy Lambrecht, die met den hoed op het hoofd en een elsenhouten wandelstok in de hand, te midden der hoeve te wachten stond. De maegd scheen de inzigten des jongelings te begrypen, want droevig met het hoofd schuddende, sprak zy:

- Dank, Lambrecht, dank; gy zyt een goede jongen, gy geeft u veel moeite, ik weet het, maer toch het zal niet helpen.

- En waerom niet? - vroeg de knecht eenigszins streng.

- Ach! Barbara, lieve - snikte Goele hare zuster liefderyk omhelzende - laet hem.... laet Lambrecht gaen, gy kunt niet weten....

- Reeds tien malen heeft hy de baen op en neder gewandeld en toch te vergeefs,- zegde Barbara zacht, terwyl hare blauwe oogappelen vochtig straelden en een mengsel van twyfel en van hoop verrieden.

- Ge kunt niet weten, zuster - begon Goele - misschien....

- Deze mael keer ik niet terug vooraleer ik den pachter gevonden heb - viel haer Lambrecht in de rede - ontmoet ik hem onderweg niet, welnu, dan volg ik slechts de baen tot Brussel, daer toch moet ik hem vinden.

- Ach! ja, goede Lambrecht, doe dat - zuchtte de jongste der zusteren - ik zal u daervoor zoo dankbaer liefhebben.

- Welnu, in Gods naem, - stemde Barbara toe - wie weet, gy hebt misschien gelyk, beproef het dan nog eens.

De knecht maekte zich gereed om te vertrekken. Op dien oogenblik blafte Turk zoo geweldig op het voorhof, dat men zou gedacht hebben, dat eene bende boosdoeners de hoeve bedreigde; eenige stonden later werd de deur langs buiten geopend.

- Hemel! Jan Buts! - riep Lambrecht verwonderd en min of meer ontsteld.

- Zie, zie - lachte de briefdrager - de kleine Hans, zoo als ik u eergisteren zegde, is juist onze oude pastor, zoo als hy zondags het parochiesermoon doet, gewisseld en gedraeid; de jongen moet studeren, hy zal het ver brengen, pastor, wie weet, bisschop misschien, ja, wie kan dat weten?

- Brengt gy ons eenig nieuws, Jan? - vroeg Barbara, zonder op de woorden des briefdragers acht te slaen.

- Zwyg, het hagelt buiten dat het klettert, de wegen staen onder water, het is een weder om geene honden door te jagen, ik ben doornat tot op het hemd.

- Ja maer....

- Briefdrager! Zie Barbara, zie Goele, had ik het slechts eerder geweten.

- Brengt gy ons een brief. Jan? - vroeg Lambrecht, den briefdrager het woord afnemende.

- Gy hebt gelyk, ik dacht er niet aen, waer zyn toch myne zinnen - antwoordde Buts, spoedig in zyne zwarte lederen tesch rondzoekende - uit Brussel, daer.

De twee zusters schoten onverwyld toe; met haest wierp Barbara eenen blik op het schrift en even spoedig riep zy:

- De hemel zy gedankt! het is een brief van vader.

Jan Buts wenschte allen een goeden dag en terwyl Goele den kleinen Hans dankbaer aen het hert drukte, ontvouwde Barbara het schrift. Luid op las zy:

 

Brussel, 15 meert 18...

 

Goede kinderen,

 

Eenigen tyd zal er moeten verloopen, vooraleer ik by u zal kunnen terugkeeren: de goede uitslag onzer zaken hangt er van af. De advokaet heeft my verzekerd dat alles op zyn best zal gaen en dat het regt voor ons is. Lambrecht, beste vriend, aen u vertrouw ik de hoeve en de kinderen, zorg voor haer behoud en welzyn. Ge zyt een goede jongen, ik betrouw my op u als

op myn toekomenden zoon. Zoo iemand my spreken moest, ik verblyf thans in de herberg het Wit Peerd, Vincketstraet. Vaerwel.

 

Uw goede vader,

Michiel Schevelsteen.

 

- De advokaet.... het regt.... dus heeft vader zich in een regtsgeding gewikkeld.... - morde Barbara binnen's monds en droevig met het hoofd schuddende.

- Lieve hemel! vader is te Brussel, er is hem dan geen ongeluk overkomen - zegde Goele, dankbaer snikkende.

- Ik weet niet - sprak de oudere zuster dubbend en met schrille stem - een akelig voorgevoel zegt my dat nieuwe ongelukken ons nogmaels staen te wachten.

Gedurende eenige stonden heerschte er in de hoeve eene doodsche stilte, niemand sprak een woord, droevige gedachten hielden aller mond en hert gesloten.

Eindelyk rigtte Lambrecht zich op en zegde:

- Ik ga naer Brussel, ik wil den pachter spreken. Ik zal hem raden van dit regtsgeding af te zien.

Weinig later stapte hy met verhaesten tred op de baen die naer de hoofdstad geleidt.

Tegen den avond keerde hy van zyn bezoek terug; hy had den pachter gesproken en uit dezes mond breedvoerig vernomen, wat hy in korte woorden in zynen brief des morgens aen zyne kinderen had medegedeeld. Van het regtsgeding wilde hy echter niet afzien; de advokaet had hem van deszelfs goeden uitslag verzekerd. Hoop en vrede heerschten nu toch weêr in de hoeve.

Pro justitia.

Omtrent veertien dagen waren reeds verloopen en nog was Michiel Schevelsteen niet op de hoeve teruggekeerd. Gedurende al dien tyd, had niets den stille vrede die op de hoeve voortduerde, komen stooren, maer ook was niet de geringste hoop op een aen-

staende einde, aen het door den pachter ingespannen regtsgeding, de goede zusters komen streelen. De gryzaerd bleef van de hoeve afwezig en de twee kinderen kregen niet de minste tyding die de aenstaende terugkomst haers goeden vaders aenkondigde. Dit gemis aen tyding uit Brussel vergalde het bestaen van Barbara en Goele en op haer anders zoo frisch en open gelaet lag thans eene droeve tint van achterdocht en weemoed gespreid. Vroeger geleken de kinderen des gryzen pachters twee ontluikende zomerroozen, die overal waer zy gingen, balsemende geuren rond zich spreidden; thans stapte zy met de hoofden op de borst gebogen, traegzaem voort; bleek waren hare aengezigten en hare anders zoo heldere oogappelen waeruit vroeger steeds liefde en geluk straelden, schenen thans zonder leven. De zomerroozen waren heen en hadden plaets gemaekt voor twee treurende affodillen-bloemen die by voorkeur de eenzame graven opzoeken om op derzelven boorden stervend te bloeijen.

Op een zondag in den beginne der maend April trad Lambrecht van de twee zusters en van Hans vergezeld, naer het einde der hoogmisse de dorpskerk uit. Zwygend stapten zy tusschen de groepen dorpelingen die op het doodenplein voor het huis Gods naer hunne kennissen te wachten stonden, en even zwygend, sloegen zy den weg hunner wooning in. Reeds waren zy er niet verre meer van verwyderd, toen de knecht het hoofd oprigtende een klein man met langen afdalenden rok om de lenden voor de deur der hoeve ontwaerde. Oogenblikkelyk deelde hy de zusters deze ontdekking mede.

- Laet ons wat spoedig voortstappen, Barbara, - zegde hy, - wie weet, misschien brengt die man ons tyding van den pachter.

Aenstonds verdubbelden allen den tred met het inzigt om zoohaest mogelyk de hoeve te bereiken. Toen zy slechts nog op eenige stonden afstands waren, keerde de onbekende persoon eensklaps het hoofd om; zeker bemerkte hy Lambrecht en de twee zusters die haestig op hem toetraden, want eensklaps trok hy zich als iemand die zich ongeerne liet kennen, den hoed in de oogen en als een misdadiger die op het feit is betrapt geworden, stoof hy achter de wooning weg.

Deze handelwyze prikkelde de nieuwsgierige verwondering des knechts; maer toen hy voor de deur der hoeve stond, wist hy waerlyk niet wat denken. In hunne afwezigheid had er iemand een papier op geplakt, waerop iets te lezen stond. De goede jongen gaf zich veel moeite om den inhoud van het gedrukte papier te ontcyferen: hy las en erlas het, spelde het opschrift van het begin tot het einde, raekte elke letter met den vinger aen, maer waertoe holp het? Al wat hy deed was en bleef vergeefsche moeite.

Pro justitia! Zoo luidde het opschrift; dit was geen vlaemsch en al wat op die twee woorden volgde, was zoo onverstaenbaer als het opschrift zelf. Lambrecht, Barbara en Goele bezagen elkander alsof zy zeggen wilden:

- Verstaet gy het?

Maer, jawel! daer bleef het by, niemand sprak een woord, want niemand hunner, ofschoon allen goed lezen en schryven konden, verstond den inhoud van het zonderling papier.

- Pro justitia! - morde Lambrecht, - pro justitia! dit zal fransch zyn en die tael versta ik niet.

Op dien oogenblik kwam Hans die zich achter de hoeve had begeven, ylings toegeschoten.

- He! Lambrecht! - riep hy - koom eens zien hoe dit klein manneken, met zynen grooten appelgroenen rok over het veld loopt, het is byna of hy iets van de hoeve had medegenomen, zulke haest heeft hy om zich weg te maken; hy denkt misschien dat wy hem zullen achtervolgen. Koom eens zien, Lambrecht!

- Pro justitia - mompelde de knech, terwyl hy zich duchtig het achterhoofd krabde, en zonder acht te slaen op de woorden van den kleinen verkenshoeder, trad hy met Barbara en Goele de wooning binnen.

Des avonds vertelde men in het dorp dat de hoeve van Michiel Schevelsteen door het geregt zou verkocht worden.

Zoo als men het zich wel kan inbeelden, was Lambrecht dien dag niet te huis blyven zitten. Hy moest het raedselwoord van dit geheim, dat hem hevig verontrustte, kennen. By den veldwachter met wien hy nog al goed bevriend was, had hy de verklaring daer van gaen opzoeken. Deze ofschoon dan toch ook al geen fransch kennende, verstond zich zoo wat aen regtsvorraen en, daer hem alreeds iets van de zaek ter ooren gekomen was, verhaelde hy al spoedig aen den knecht van Michiel hoe het met dezes zaken gelegen was.

Des anderendags 's morgens reeds vroeg begaf hy zich naer Brussel om zynen meester over het gebeurde te verwittigen. Het verhael des knechts verwonderde Michiel niet weinig, en te regt; want dagelyks had hy Mynheer Theodoor De Munck, zoo als deze hem bevolen had, gaen spreken en telkens had hy hem met de hoop op eenen goeden uitslag gevleid. Nu wist hy echter niet wat denken. Van Lambrecht vergezeld, begaf hy zich naer de wooning des advokaets en verzocht dezen hem dit raedsel té ontsluijeren. Mynheer De Munck liet den pachter vry uitspreken, en toen hy ophield, zegde de advokaet lachend:

- Zoo, zoo, Mynheer Frederik Straetman, gy speelt daer een aerdig spel, dit zou u duer kunnen kosten.

- Welnu? - vroeg Michiel.

- Het regt is altoos voor u, pachter, - antwoordde Mynheer De Munck - doe slechts zoo als ik u bevolen heb: koom my dagelyks spreken. Tot de inbeslagneming der hoeve heeft Frederik Straetman geen regt; dit alles is slechts een middel dat hy gebruikt om u den schrik op het lyf te jagen; ik verzeker u dat de hoeve niet zal verkocht worden, te meer hy heeft van het geregtshof geen oorlof ter onteigening bekomen.

Meester en knecht verlieten nu, wat meer gerustgesteld, de wooning des advokaets; de pachter begaf zich naer het Wit Peerd in de Vincketstraet en Lambrecht spoedde zich terug naer Hoylaert met de groetenis van Michiel voor dezes kinderen.

Eenige dagen later verscheen er in het dorp een man met toegeknoopten rok en langen knevelbaerd, niet slecht aen een buiten-

dienst gestelden officier gelykende. Deze vertelde in de herbergen aen allen wie het hooren wilden, dat hy goed wist hoe het met de zaken van Michiel Schevelsteen gelegen was en dat de hoeve niet zou verkocht worden.

 

In het dorp baerde die lange afwezigheid niet weinig verwondering; ook maekten de dorpelingen allerhande gissingen. Eenige der boeren hechtten geloof aen de woorden van den toegeknoopten rok en dachten dat de hoeve van Michiel Schevelsteen niet zou verkocht worden; doch het meestendeel hunner namen de woorden van Lodewyk Borgions - want de toegeknoopte rok was toch niemand anders - voor louter grootspraek en dachten dat het slechts gezegden waren van iemand die meer wilde vertellen, dan hy wezentlyk van de zaek wist. Want waerom toch had men anders de hoeve te koop gehangen? En ook waerom was Michiel Schevelsteen zoo eensklaps uit het dorp verdwenen, zonder dat iemand wist waerhenen hy zich begeven had? Dit alles gaf den dorpelingen ruime stof tot praten en iets dat daertoe nog meer bybragt, was dat Tiste Raeymakers, Hendrik Baetes, Giede Stockmans en Karel Wagemakers, die als byzondere vrienden des pachters bekend waren en dan ook meer van dezes zaken dan al de andere schenen te weten, zich reeds eenige halve woorden hadden laten ontvallen; ook bragt dit voorzeker niet weinig by, om de gezegden van den knevelbaerd te doen in twyfel trekken. Allen schenen het dan ook eens dat die lange afwezigheid des pachters toch hoogst onwelvoeglyk was.

- Lambrecht zit alleen op de hoeve met Barbara en Goele - zegden de dorpelingen - alle dry zyn jong en niemand is daer om op hunne handelingen te waken. Lieve hemel! wie toch zal zeggen wat daer omgaet?

De boerenmeiskens praetten ook; in het openbaer zegden zy wel niet veel, maer wanneer zy by elkander waren, dan gaven zy ook des te meer aen hunne tongen den vollen tengel

en dan klapten en babbelden zy, als regte snaphaentjes dat zy waren. Kwaed zegden zy echter van de twee zusters niet, haer gesnap kwam alleen hier op neêr:

- Barbara en Goele zullen nog moeijelyk aen eenen man geraken; toch is het wel ongelukkig; want de twee zusters zyn inderdaed toch deugdzame meiskens; maer zoo zes weken met den knecht alleen op de hoeve te zitten! Lieve hemel! wie toch is daerby in staet zynen goeden naem te behouden?

De boerenknapen rookten des avonds na het avondmael als gewoonlyk hunne pyp, dronken des zondags een goed glas bier, speelden met de kegelen of schoten met pyl en boog op de wip of naer den doel en zegden niets, of, zoo het somtyds al eens gebeurde dat zy voor eenige oogenblikken hunne ernstige bezigheden staekten en hun dan eens een woord ontviel, dan was het:

- Lambrecht heeft gelyk, hy moet weten wat hem te doen staet; hy heeft het in der waerheid toch zoo slecht niet voor.

Ook gebeurde het wel eens dat somtyds een der knapen daerop antwoordde:

- Zoo ik my in Lambrechts plaets bevond! Lieve Hemel!....

Maer dat was ook al, want dan vatten ook allen hunne glazen in de handen en ieder dronk een goeden teug, waerna de pylen weêr spoedig de lucht invlogen dat er de boogpezen af snorden.

Dit gesnap en gepraet had voor gevolg, dat telkens dat iemand Lambrecht of de zuster ontmoette, men de hoofden byeenstak en hen een eind wegs achterna keek, even alsof zy vreemdelingen in hun eigen dorp waren.

Gelukkig dat Lambrecht of de zusters deze zonderlinge handelwyze ten hunnen opzichte niet bemerkten, anders ware dit zeker hun folterend lyden, dat alreeds groot genoeg was, nog komen vergrooten.

Een bezoek.

De maend April liep ten einde. Op eenen zondagachternoen, zat Lambrecht met de twee zusters op de hoeve. De lange afwezig-

heid des pachters maekte de stof hunner samenspraek uit. De kleine Hans lag in zyne hardhouten slaepbank te ronken; welligt dacht hy toen dat hy tot de weerdigheid van Aertsbisschop verheven was en een concilie van hooge prelaten voorzat, want nooit nog had zyne borst zulke lage invallende toonen laten hooren, als op dien oogenblik; ook draeide en keerde hy zich menigmalen in zyne slaepbank om; het scheen waerlyk dat de kleine Aertsbisschop niet allerbest over zyne onderhoorigen tevreden was, zulkdanig leven hield hy in zyne hardhouten kist. Eensklaps ving Turk op het voorhof geweldig met blaffen aen. De zusters staekten het gesprek en Lambrecht rigtte zich op om te gaen zien wat de oorzaek van Turk's ongewoon rumoer was. Toen hy de deur geopend had, zag hy een klein manneken voor zich staen, met langen tot op de hielen afdalenden rok om het lyf en eenen neus zoo rood als eenen tros sorbendruiven in het aengezigt. Zoodra het manneken den knecht ontwaerde, scheen het heel onthutst en verlegen en aen gansch zyne houding was het baerblykelyk zigtbaer dat het in der waerheid op dien oogenblik, ook niets zoo lief zou gehad hebben, als zoo spoedig mogelyk eenen uitweg te vinden, om in allerhaest het hazenpad te kunnen kiezen; doch wanneer het bemerkte dat dit onmogelyk was, vatte het kleine manneken eerbiedig den hoed van het hoofd en maekte eene diepe buiging, alsof het slechts gekomen was om aen Lambrecht zynen kaelkop te toonen en om hem te vragen of het hem wel mogelyk was, daer op iets te ontdekken dat naer een overgebleven haerpyl zweemde. Lambrecht die geen woord aen die meer dan zonderlinge handelwyze verstond, en die niet wist waerom die onbekende zich op het voorhof bevond, waegde het te vragen:

- Gy zyt hier gekomen, mynheer?...

- Ik ben hier gekomen... vergeef my, mynheer... pachter, wil ik zeggen... - viel hem het manneken haestig stotterende in de rede.

- Om de hoeve te zien? - vroeg Lambrecht.

- Om de hoeve te zien, - antwoordde de onbekende, zich met zynen blauwen katoenen zakdoek het zweet wegvagende, dat hem in dikke druppelen op het kael hoofd perelde.

- Treed binnen, mynheer - zegde Lambrecht - maer ik moet u verwittigen dat de hoeve niet zal verkocht worden.

- Hebt gy geld om den intrest der rente aen Mynheer Frederik Straetman te betalen? - vroeg de kaelkop eenigszins nieuwsgierig.

- Neen, - deed Lambrecht.

- Welnu?

- Toch zal de hoeve niet verkocht worden.

- Welnu, pachter, morgen wordt uwe hoeve en overmorgen de huisraed verkocht.

- Maer hoe weet gy dit?

- Hoe?.. welnu... zie, ik kan niet zeggen... ik weet het zelf niet, hoe ik het weet... maer toch weet ik het, pachter.

- Maer ik ben de pachter niet, ik ben slechts zyn knecht.

- Ho! dit is gelyk, zeg dit dan aen uwen meester.

Nauwelyks had het manneken met zyn kaelhoofd en rooden neus deze woorden gesproken of hy keerde Lambrecht den rug toe en verliet in allerhaest het voorhof der hoeve, waerna hy het op een loopen zette alsof hy een kwaeddoener ware geweest dien men met de gewapende magt achtervolgde. De knecht bleef hem eene wyle achterna kyken en, toen hy terug de wooning binnentrad, ontwaerde hy den kleinen verkenshoeder, dien met het half lyf over de hardhouten slaepbank, nieuwsgierig lag te luisteren.

- Lambrecht - riep hy - dit is het zelfde manneken met zynen appelgroenen rok, dat op dien zondag, nu omtrent eene maend geleden, toen wy uit de hoogmisse kwamen, voor de hoeve stond, ge weet wel, toen dit papier dat gy niet kondet lezen, op de deur was geplakt. Lambrecht, zie hem eens achterna!

Meester en knecht.

Des anderendags 's morgens, omtrent negen ure, zat Michiel Schevelsteen in de estaminet-zael van het Wit Peerd. De gryze pachter was juist bezig met het ontbyt te nemen, toen de toe-

geknoopte rok, buiten verwachting, de herberg binnentrad. Deze bestelde aen de weerdin een glaesje schiedammer, haelde eene cigaer uit den koker en na hy die aengestoken had, plaetste hy zich aen dezelfde tafel, waeraen Michiel zich op dien oogenblik met zyne ernstige bezigheid onledig hield.

- Het gaet goed, pachter? - vroeg de knevelbaerd.

- Dit is te zeggen - begon Michiel.

- Nu, nu - viel Lodewyk Borgions hem in de rede - gy ziet er op dezen oogenblik, om den drommel! toch niet ziek uit, gy eet en drinkt ten minste alsof gy eene stalen maeg en gezondheid in overvloed hadt, dit is nog eene oude herinnering aen het landleven, pachter!

- Ja, ja, wat dit betreft - zegde Michiel lachend - daer kan ik my niet over beklagen, maer...

- Welnu, dit is toch wel het byzonderste, hoop ik, want wanneer de maeg en het hoofd goed zyn, dan is toch alles goed? -

- Dit weet ik, en ook is het juist dit niet, mynheer, waerover ik my beklaeg.

- En waerover beklaegt gy u dan? Laet eens hooren.

- De zaken van het regtsgeding vorderen zoo weinig.

- Ha! zie, dat is iets anders, maer daerover moogt gy u toch ook niet beklagen. Gy zyt hier immers goed en hoeft hier niet te werken?

- Maer ook verdien ik niets en God weet wat my dit ledig zitten, op den hoop toe nog zal kosten.

- Kosten? Gy verwondert my! Heeft Mynheer De Munck u niet laten hooren, dat hy u voor zyne moeite niets zon rekenen en dat hy daerenboven nog de onkosten van vernachting zou betalen.

- Maer zeg my toch eens, wat reden heeft die advokaet toch om zyne moeite en zyn geld aldus nutteloos te besteden, naer het hoofd te smyten van iemand, dien hy, by myne wete ten minste, nooit ontmoet heeft?

- Zie, dit is iets dat ik u niet kan verklaren. Misschien heeft die Mynheer Straetman hem eens ergens in den weg geloopen en denkt hy dat dit nu eene goede gelegenheid is, om zich op dien man te wreken, of welligt iets anders, wat weet ik.

- Mogelyk, maer toch koomt het my verwonderlyk voor.

- Nu, nu, daermede hebt gy u niet te bekreunen; advokaet De Munck moet weten, waerom hy dit doet, iets van meer aenbelang voor u en dat ik met ons gepraet, ofschoon ik alleen hier voor gekomen ben, byna zou vergeten hebben u te zeggen, is dat overmorgen middag uwe zaek stellig voor het geregtshof geroepen wordt.

- Hoe! wat zegt ge? - deed Michiel Schevelsteen met eenige belangstelling.

- Dat ge overmorgen avond welligt aen het Wit Peerd zult mogen vaerwel zeggen en terug naer Hoylaert zult kunnen wandelen.

- Maer hoe weet ge? - vroeg de pachter eenigszins nieuwsgierig, - wie heeft u dit gezegd?

- Gisteravond heb ik advokaet De Munck gesproken, het is van hem dat ik het weet.

- De hemel zy gedankt, - zegde de gryzaerd, - dan zal ik eindelyk myne kinderen mogen omhelzen.

- En hen nimmer verlaten, hoop ik; maer nu wil ik u ook iets mededeelen wat my betreft; toekomende maend is het kiezing voor de Statenkamers; ik draeg my voor als vertegenwoordiger van uw distrikt; vergeet mynen naem niet, pachter, want ik reken op uwe stem.

- Dit moogt ge en ook op die myner vrienden.

Op dien oogenblik trad een derde persoon de herberg binnen en kwam op eens het gesprek van den toegeknoopten rok met Michiel stooren.

Die nieuw binnengetreden was niemand anders dan Lambrecht. Zoohaest de pachter zynen knecht bemerkte, stond hy eensklaps regt en eenigszins verwonderd, vroeg hy hem:

- Gy hier, Lambrecht, wat koomt gy doen.

De knecht wenkte zynen meester dat hy hem zonder getuigen wilde spreken; de pachter die dit sein scheen te verstaen, stapte onmiddelyk tot by Lambrecht. De toegeknoopte rok luisterde:

- Gy hebt hier lang genoeg verwyld, pachter, - zegde de

knecht fluisterend, - uwe plaets is thans niet hier, maer wel te Hoylaert; heden wordt de hoeve en morgen de huisraed verkocht, ik heb er de verzekering af.

De knevelbaerd wist genoeg, misschien reeds te veel; spoedig vatte by zyn glaesje schiedammer van de tafel en ledigde het in eenen teug. Zoodra hy hiermede gedaen had, stapte hy tot by Michiel en hem vertrouwelyk op den schouder kloppende, zegde hy hem, terwyl een spottend lachje rond zyne lippen speelde:

- Ik laet u, aen uwe bezigheid, vriend, vaerwel.

- Een oogenblik, - deed Michiel.

- Ik heb geen tyd, myne bezigheden roepen my elders - antwoordde Lodewyk Borgions, tot de deur stappende - zoo gy my iets moet zeggen.....

- Een oogenblik - herhaelde de pachter.

- Welnu, dezen middag zal ik my hier terug bevinden.

Met deze woorden verliet de toegeknoopte rok het Wit Peerd.

Nu bevonden zich meester en knecht alleen. Lambrecht vertelde al wat hem op het herte lag en verzweeg geen woord van zyne ontmoeting van den dag te voren met Matthias Roefs, want, en de lezer heeft het voorzeker reeds geraden, het kleine manneken met den langen tot op de hielen dalenden appelgroenen rok, rooden neus en kael hoofd, was toch niemand anders dan de klerk en boodschaplooper van Mynheer De Munck.

- Om de waerheid te zeggen, nu begryp ik geen woord meer aen de gansche zaek - sprak de pachter, zich dubbend met het tipje van den neus trekkende - verwonderlyk, alles draeit my verward door het hoofd, ik weet niet wat daervan te denken.

- En thans, pachter, gaet ge met my naer Hoylaert? - vroeg de knecht.

- Keer terug huiswaerts, Lambrecht - zegde Michiel, na zich eenige stonden bedacht te hebben - nog heden ben ik op de hoeve terug.

- Pachter, ik heb aen uwe kinderen beloofd, niet zonder u huiswaerts te keeren.

- Nogtans moet gy zonder my vertrekken, ik kan niet mede gaen, nog eenige bezigheden heb ik in de stad te verrigten, maer dezen nacht slaep ik op de hoeve.

- Gy belooft het, pachter?

- Ik geef u myn woord, wat er ook moge voorvallen; dezen avond ben ik by de kinderen terug.

- Welnu, ik ben tevreden - antwoordde de knecht, de hand zyns meesters, alsof hem dit beter verzekerde, vastgrypende.

- Wacht een oogenblik, ik ga een eind wegs mede - zegde Michiel.

De pachter vatte daerop zynen hoed van de tafel, drukte hem op het hoofd, vatte zynen wandelstok in de hand en verliet daermede in het gezelschap zyns knechts, de herberg het Wit Peerd.

Een laetste bezoek op het kantoor van mynheer De Munck.

Zoo statig als een koning op zyn fluweelen zetel, zat Matthias Roefs op zynen hoogen lederen pikkelstoel. Zyn scepter, een blinkend kerselaren liniael, hield hy in de linkerhand, terwyl hy met de regter, zyne pen met eene verwonderlyke snelheid over een voor hem liggend papier stuerde. Zyn meester, de advokaet, met zyn zwart kleed om het lyf, stond beweegloos, met de handen op den rug, achter den stoel van zynen klerk en boodschaplooper, dien hy met een schuinschen blik over de schouders keek.

- Roefs! - riep eensklaps de advokaet met schorre stem.

De klerk scheen niet te hooren, want zonder opzien bleef hy voortschryven. Mynheer Theodoor De Munck plaetste ongemerkt den middelvinger der regterhand op den duim, bragt die even ongemerkt vooruit en terwyl er een helsch lachje rond zyne lippen speelde, liet hy eensklaps den middelvinger schieten en gaf daermede een nydigen knip tegen den rooden neus van den kleinen kaelkop.

- Matthias Roefs! - riep de advokaet met luider stemme, terwyl zyne oogen tevreden glinsterden en hy waerlyk moeite had zyne lachspieren te bedwingen.

Die knip werkte als een electrische schok; de klerk sprong ylings regt en hief het blinkend kerselaren liniael in de hoogte, alsof hy daermede slaen wilde; maer niet zoo spoedig ontwaerde hy het lachende gezigt zyns meesters of de opgeheven hand zakte hem terug naest het lichaem.

- Matthias, jongen - zegde de advokaet met honigzoete stem - ge werkt als een schoolknaep en zet nergens punten op uwe iën.

De kaelkop sprak geen woord, zyne pen liep op nieuw met verdubbelde snelheid over het papier; maer desniettemin glinsterde hem de tranen in de oogen en zyn dikke roode neus zwol op, nog wel eens zoo rood en zoo dik als gewoonlyk; het scheen waerlyk dat heel zyne wraek zich op dien oogenblik in zyn reuktuig byeen hoopte.

Mynheer De Munck plaetste de handen weder op den rug en begon dubbend zyn kantoor op en neêr te stappen. Wanneer hy eenige minuten aldus had rondgewandeld, opende zich eensklaps de deur en daer vertoonde zich nu de toegeknoopte rok. Er lag op dien stond eene bleeke tint over het gelaet van Lodewyk Borgions gespreid en tevens scheen het ademhalen hem moeijelyk; alles op zyn uiterlyk te oordeelen toonde aen, dat hy zich gespoed had om zich by den advokaet aen te bieden. Zoodra deze den nieuw intredende bemerkte, vroeg hy:

- Welnu, Lodewyk?

- Slecht - antwoordde de knevelbaerd - doorslecht; de zaken staen niet goed, zy loopen in den war; gy kunt u aen een bezoek van dien dommen boerenkinkel van Hoylaert verwachten.

- En is het anders niet?

- Ik koom zoo even uit het Wit Peerd, ik heb den pachter gesproken, maer ik vrees dat ik deze mael toch al myn latyn voor den koning van Pruissen zal besteed hebben.

- Maer in Gods naem, spreek zonder omwegen, of gy besteedt uw latyn eene tweede mael voor den zelfden vorst.

- Nu, nu, spot niet, de zaek is te ernstig.

- Welaen, verklaer u dan - zegde de advokaet een weinig wrevelig.

- Word niet gram, vriend Theodoor - deed de knevelbaerd - word niet gram, gy gaet het weten; de knecht des pachters is te Brussel.

- En wat kwaed steekt daer in? Ik zie daer in der waerheid in het geheel niets ongeruststellends in.

- Niet?

- Op myn woord.

- Ik wel, vriend Theodoor, en gy zult met my instemmen, wanneer ik u zal gezegd hebben, dat de knecht zynen meester de waerheid over het verkoop der hoeve verteld heeft.

- De duivel hale meester en knecht - bromde de advokaet wrevelig met den voet op den grond stampende.

- Dit heb ik ook gedacht - sprak de toegeknoopte rok - maer weet gy nu raed? Ik weet er geen.

Op dien oogenblik werd er buiten aen de straetpoort gebeld. De advokaet nam den toegeknoopten rok by den arm, trok hem tot by den muer waer hy eene deur opende.

- Treed daer binnen, Lodewyk - sprak hy, met de band op eene in den muer gemaekte kast wyzende - en luister aendachtig.

De knevelbaerd had byna nauwelyks den tyd om de deur te sluiten of reeds trad Michiel Schevelsteen het kantoor binnen.

- Welnu? - vroeg hy.

- Matthias Roefs, draeg de stukken betrekkelyk het regtsgeding van Mertens tegen Pauwels naer het enregistrement, - gebood Mynheer De Munck.

De klerk scheen echter volgens gewoonte dit bevel niet gehoord te hebben en bleef zonder ophouden voortschryven. De advokaet, stapte tot by hem, neep hem in den arm en herhaelde nog eens boosaerdig lachende dezelve woorden, waerop Matthias Roefs spoedig zynen appelgroenen rok aenschoot, zynen hoed op het

hoofd plaetste en met eenen bundel papieren onder den arm het kantoor verliet. De klerk was niet zoodra verdwenen of Michiel Schevelsteen hervatte:

- Welnu?

- Morgen... - begon Mynheer De Munck.

De pachter liet hem niet uitspreken, maer viel hem eenigszins vergramd in het woord.

- Morgen zal het te laet zyn, heer advokaet - zegde de boer wrevelig - heden wordt de hoeve verkocht.

- Ik weet niet wat gy zeggen wilt - antwoordde Theodoor De Munck, een lang gezigt zettende.

- Ik wel, mynheer, ik wel, de zaken staen niet al te best, wiens schuld het is, weet ik echter niet, maer er is iemand die stokken in het wiel heeft gestoken en by slot van rekening zal ik het zyn die de gebroken ruiten zal moeten betalen.

- Maer, ik begryp u niet, wat wilt gy toch zeggen.

- Wat ik zeggen wil, heer advokaet, dat het misschien nog tyd is, om alles in goede beschikking te brengen; oogenblikkelyk ga ik naer het geregtshof en dezen nacht slaep ik op de hoeve.

- Doe, zoo als gy verkiest, - antwoordde mynheer De Munck, - zoo gy my niet vertrouwt, dan trek ik my uwe zaken niet meer aen.

Michiel Schevelsteen scheen niet veel naer de woorden des advokaets te luisteren en zonder verder oponthoud verliet hy ook dezes kantoor. Zonder verwylen opende de advokaet de ingemaekte kastdeur en nu trad oogenblikkelyk de toegeknoopte rok uit zynen schuilhoek te voorschyn.

- He wel! - wat heb ik u gezegd? - vroeg hy.

- Lodewyk, - sprak de advokaet, - zoo de pachter heden het geregtshof niet bezoekt, is alles nog gered.

- Daer zal ik voor zorgen - zegde de knevelbaerd lachende, - terwyl hy met den wysvinger der regterhand op het voorhoofd tikte.

- In 's hemels naem, spoed u dan, of wy zyn verloren - deed de advokaet angstig sidderende.

- Geef my geld - gebood Lodewyk Borgions.

- Daer, daer, - deed Mynheer De Munck en hy stak zynen vriend een stuk van twintig franken toe.

Spoedig verliet de knevelbaerd het kantoor, nog eenige oogenblikken bleef de advokaet over en weder stappen; dan verliet hy insgelyks zyne wooning.

Eene halve uer later, zat Matthias Roefs weder op zynen hoogen lederen pikkelstoel; in plaets van te schryven, leunde hy nu met de ellebogen op het blad zyns lessenaers en terwyl zyne kin in de palmen zyner handen rustte, morde hy:

- Zou die pachter misschien de eigenaer der hoeve van Hoylaert zyn... Lieve hemel!... Zoo dit waer was... Ha! ha!... ik zal dit onderzoeken... en my wreken... my wreken...

Eene muizenval.

Voor het geregtshof der hoofstad strekt zich een tamelyk groot vierkant plein uit; met angstige stappen wandelde de toegeknoopte rok dit plein op en neder. Reeds eenige stonden had hy daer verwyld, toen hy in de verte eensklaps Michiel Schevelsteen ontwaerde die den hoek der Keizerstraet omkeerde en de geregtshofplaets opstapte; zonder aerselen trad Lodewyk Borgions oogenblikkelyk den pachter te gemoet en, wanneer hy dezen op een drietal schreden afstand genaderd was, hield hy plotseling voor hem stil, terwyl hy hem halfschertsend toesprak:

- Welnu, pachter, het is de tweede mael dat wy heden elkander zien, nog eens en dan betaelt gy een glaesje schiedammer.

De pachter antwoordde niet, maer vergenoegde zich met een eenigszins terughoudenden blik, dien hy op den knevelbaerd liet vallen, waerna hy zynen weg dacht te vervorderen; doch dit scheen den toekomenden volksvertegenwoordiger niet allerbest te bevallen, want deze plaetste zich nu eensklaps voor Michiel en terwyl hy hem eenigszins scherp in de oogen keek, vroeg hy hem schalksch:

- Ho! ho! pachter, wat is dit nu? My dunkt gy zoekt my zonder antwoord te ontloopen.

- Ik heb geen tyd! - zegde de boer, zich gereedmakende om verder te stappen.

De knevelbaerd dit ziende verhinderde hem daerin; want hy vatte hem by den arm en sprak:

- Nogtans zegdet gy my daer straks, dat gy my moest spreken, en thans....

- Heb ik geen tyd.

- Gy denkt misschien dat ik u reeds het glaesje schiedammer zou doen betalen? - vroeg de toegeknoopte rok lachend, - gy bedriegt u, pachter, ik heb u slechts twee malen ontmoet en...

- Mynheer, ik moet het u bekennen, maer voor den oogenblik gevoel ik weinig trek om naer uwe woorden te luisteren, - viel de pachter zynen aenspreker in de reden, - myne oogenblikken zyn te kostelyk en ernstige zaken roepen my elders; dus, vaerwel.

By het hooren dier woorden liet de toegeknoopte rok eensklaps den arm des pachters los, kruiste zich daerentegen de armen op de borst en zich terzelfder tyd nog een weinig digter by den ouderling schuivende, sprak hy:

- Pachter, gy handelt waerlyk zonderling met uwe vrienden. Regtuit, ik ook, op myne beurt, moet het u bekennen; maer zonder omwegen, zeg my eens, als het u belieft, waerhenen begeeft gy u toch, dat gy thans zelfs den tyd niet vindt, om iemand die u met wyzen raed heeft bygestaen, den goeden dag dien hy u in het voorbygaen toestuert, weder te geven.

- Waer ik heengaen? - vroeg Michiel, - hoe, gy raedt dit niet?

- En hoe zou ik zulks kunnen?

- Hoe heet dit gebouw, - zegde de pachter, met de hand naer het groot steenen gevaerte wyzende, dat statig op het einde der plaets waer zy zich bevonden, oprees.

- Het geregtshof! - deed de knevelbaerd eenigszins verwonderd.

- Gy hebt het geraden, - antwoordde Michiel, - thans weet gy ook, waerhenen ik my begeef.

- Maer wat gaet gy daer doen?

- Gy verwondert my, mynheer. Wat houdt my toch sedert ruim zes weken te Brussel?

- Ha! ik begin thans te begrypen, - antwoordde Lodewyk Borgions, - maer zegde ik u dezen ochtend niet, dat uwe zaek morgen voor het geregtshof zou geroepen worden?

- Goed, heel goed, maer ik vrees....

- Gy vreest?...

- Dat iemand my bedrogen heeft en dat het morgen te laet zal zyn.

- Hoe dan, denkt gy?....

- Niet, dan dat ik my zelven van de waerheid wil overtuigen.

- Allerbest - zegde de knevelbaerd - daer, op eenige stappen afstands, bevindt zich het geregtshof, op den oogenblik zult gy er binnentreden, ik wil het thans ook, want ik heb opgemerkt dat gy iemand verdenkt, misschien my, ik weet het niet; echter moet gy daertoe reden hebben, anders zoudt gy zeker zoo niet handelen. Ik heb u gezegd dat uwe zaek morgen zou geroepen worden, straks zult gy oordeelen of ik waerheid heb gesproken, maer thans gaet gy vooreerst met my hier over in de Kroon een glaesje schiedammer drinken.

- Neen, neen - zegde de pachter - ik heb geen tyd.

- Vrees niet, kameraed, dat gy uw geld zult moeten laten zien, wanneer ik iemand wil vergasten, heb ik de gewoonte van zelf te betalen.

- Ik dank u, mynheer, ik drink nooit snaps.

- Nu, nu, daertoe zal ik u toch ook niet dwingen, maer bier dat drinkt gy eventwel?

- Ik kan niet, ik moet vooreerst.....

- Vooreerst een glas faro en dan al wat ge wilt; er moesten nog wel vyf zaken geroepen worden, eer de beurt aen u is, dus, het is middag; vyf zaken, zie, pachter, ik begin waerachtig te twyfelen of gy morgen nog wel zult kunnen huiswaerts keeren.

Michiel Schevelsteen weigerde echter te luisteren naer de woorden des toegeknoopten roks, doch deze praette zoo lang en zoo schoon dat de pachter eindelyk gedwongen werd zyn aenbod

aen te nemen en hem te volgen. Lodewyk Borgions vatte den gryzaerd onder den arm en terwyl zyn gelaet uiterlyke tevredenheid ten toon spreidde, stapten beide de herberg de Kroon binnen.

 

De estaminet-zael der Kroon was tamelyk groot en ofschoon niemand buiten den weerd zich daerbinnen bevond, toch kozen zich Michiel Schevelsteen en Lodewyk Borgions een afgelegen hoek uit, waer zy plaets vatteden. Deze laetste bestelde aen den weerd eene flesch lambik en een glaesje schiedammer. Zeker moesten zy zich wel belangryke zaken mede te deelen hebben, althans hun halfluid gesprek en hunne eenigszins driftige gebaerden schenen dit alleszins aen te duiden. Wanneer de flesch ledig was, bestelde de toegeknoopte rok er eene tweede en op deze volgde eene derde en eene vierde, zonder dat de begonnen samenspraek daermede scheen te zullen eindigen. Reeds een geruimen tyd was er aldus verloopen, toen de weerd bemerkte dat de knevelbaerd een gedeelte des inhouds van zyn glaesje schiedammer in het glas bier des pachters goot. De weerd dien zulke daed wel verwonderlyk voorkwam, doch die dit dan ook voor de eerstemael in zyne herberg niet zag gebeuren, liet zulks als onopgemerkt voorbygaen.

Nieuwe klanten bezochten intusschen de herberg: de weerd bedienden de eenen voor en den anderen na en had nu ook den tyd niet meer om op de handelingen van den toegeknoopten rok en van den pachter te letten. Zyne bezigheden riepen hem in den kelder en in de keuken; hy liep onder en boven en vond intusschen toch ook nog den tyd om zoo goed mogelyk het middagmael te nemen. Wanneer hy hier mede gedaen had en in de herbergzael wederkeerde, vond hy den pachter met het hoofd op de tafel liggen slapen.

De toegeknoopte rok, alsof hy op de terugkomst van den weerd gewacht had, stond eensklaps by dezes verschynen regt, stapte tot by de toonbank, wierp een goudstuk op dezelve, wees met het hoofd naer de tafel waerop Michiel te ronken

lag en feselde den weerd, terwyl deze hem den overschot van zyn goudstuk voortelde, iets lachende in het oor, waerop deze even lachende antwoordde alsof hy wilde zeggen dat hy de zaek allerbest verstaen had. Lodewyk Borgions stak daerop het geld dat hy van den weerd ontvangen had, in den zak, ontstak eene cigaer en terwyl hy de blauwe rookwalmen naer de hoogte blies, verliet hy alleen, eenigszins tevreden, althans zoo het scheen de herberg.

Het was eerst tegen het vallen van den avond, toen de weerd bezig was met de gaz te ontsteken dat de pachter ontwaekte. Aerdig was het om zien hoe hy de lange armen boven het hoofd uitstrekte en hoe hy daerna met de handen herhaelde malen over de oogen vreef; maer toch nog veel aerdiger scheen het den weerd, toen hy bemerkte hoe vreemd Michiel de herberg rond keek. Het scheen byna of deze niet wist waer hy zich bevond en hoe hy op die plaets gekomen was, althans vroeg hy stotterend:

- Wie... wat... hoe... wie heeft my hier gebragt?

- My dunkt, gy zyt van uwe dronkenschap nog niet goed genezen - zegde de weerd schertsend.

- Wie heeft my hier gebragt? - vroeg Michiel nogmaels - hoe ben ik hier gekomen?

- Zie, vriend, gy vraegt my meer dan ik zelve weet - zegde de weerd, lachend - maer toch zoo ik het wel voor heb, hoe gy hier gekomen zyt? Op uwe voeten, geloof ik. En met wie? Zie, dit is iets anders, ik ken alle de persoonen niet die myne herberg bezoeken; maer toch uw makker had my dunkt geheel het voorkomen van een afgestraften sergantmajoor.

- God! God! nu herinner ik my alles - gilde de boer, en na een oogenblik wachtens vroeg hy: - is het geregtshof nog open?

- Nu? - deed de weerd, schokschouderend - gy spot!

- Hemel! dit is een helsch bedrog! - morde de pachter zich gereed makende om de herberg te verlaten.

Maer de weerd liet hem hiertoe den tyd niet, want hem eensklaps by den arm grypende, zegde hy:

- Niet zoo, vriendschap, wanneer men drinkt, moet men betalen.

- De toegeknoopte rok....?

- Heeft u voor het gelag laten zitten.

- En ik heb geen geld.

- Dan blyft gy hier totdat ik de policie van het voorval kennis heb gegeven.

- Ha! ha! zyn spel was te voren berekend, om my in het verderf te storten - gilde de boer, van woede op den grond stampende - ik heb het verdiend - en na zich een oogenblik bedacht te hebben, trok hy een groot zilveren uerwerk uit den zak zyner ondervest, stak het den weerd toe, en zegde, - zie daer, neem binnen eenige dagen ben ik hier terug en zal u alsdan komen betalen.

De weerd aenveerdde echter het uerwerk niet; aen de doenwyze des pachters en ook aen de halve woorden die deze zich had laten ontvallen, had hy bemerkt dat er iets ongewoons achter het gedrag van den knevelbaerd schuilde. Onmiddelyk veranderde hy ook van handelwyze en eenigszins ernstig nadenkend, zegde hy nu:

- Steek uw uerwerk weg, pachter: de toegeknoopte rok heeft my alles betaeld; maer toch, ik geloof dat gy de speelbal eens gelukzoekers zyt. Betrouw u niet te veel op dien man; hy heeft geen goed voorkomen.

- Hoe! heeft hy u iets gezegd? - vroeg Michiel meer en meer angstig.

- Het spel dat ik daer zoo even met u gespeeld heb, werd my door hem ingeblazen, daerby, hy had my verzocht u hier zoo lang mogelyk op te houden, tot morgen kon het zyn.

- Ho! een schandelyk bedrog - zuchtte de pachter met bevende stem - ik vrees my door een eerloozen bedrieger te hebben laten misleiden. Die onbekende heeft my eenen strik gespannen; als eene muis ben ik in de val geloopen.

En zonder den weerde wiens nieuwsgierigheid thans niet weinig opgewekt was, verderen uitleg over het gebeurde te geven, verliet hy schielyk, bitter mompelende, de herberg.

 

Buiten heerschte er een yselyk weder. De aschgrauwe lucht was digt gesloten en spreidde eene akelige duisternis over de straten der hoofdstad. De regen stortte onafgebroken in kletterende vlagen neder, terwyl een hevig loeijende noorderwind schouwen en dakpannen van de hoogten der huizen omlaeg wierp.

By zulk droevig weder begaf zich Michiel Schevelsteen naer Hoylaert. In plaets van den grooten weg te volgen, koos hy de binnenpaden langs de velden en langs het Seuningenbosch, om des te eerder de hoeve te bereiken; maer de regen had het meestendeel der wegen onder water gezet en, ofschoon hy de baen zeer wel kende, belette hem de duisternis de wegen goed te onderscheiden. Half tastend, half door de kennis der bane geleid, strompelde hy zoo goed mogelyk voort. Iets achterdochtigs woog den armen gryzaerd op het hert en het verlangen om zyne kinderen weder te zien, om uit hunnen mond te vernemen hoe het met de zaek der hoeve gelegen was, dreef hem voort. Zyne gryze haerlokken plakten hem door den regen tegen de slapen; doornat tot op het hemd, snelde hy altoos verder en verder. Menigmalen was hy genoodzaekt voor de eene of andere overstroomde gracht stil te houden, die hy zich dan gedwongen zag springens te overschreiden. Zoo vervorderde hy, steeds angstig voortgezweept, zynen weg; meer dan eens schoten hem zyne krachten te kort, en zelfs dry of vier malen, wanneer hy met eenen sprong den overkant eener breede gracht dacht te bereiken, gebeurde het dat hy te midden van den waterplas aenlandde. Echter was dit alles niet in staet hem den moed te benemen; hy moest verder en ook altyd liep hy verder. Iets angstig, iets ongekend, waervan hy zichzelven geene rekening geven kon, dreef hem naer de hoeve waer zyne kinderen

gewis op hem wachtten. Meer dan eens zeeg hy van vermoeidheid neder; meer dan eens botste hy tegen eenen boom die de duisternis hem belette te zien, doch niets was in staet hem in zyne vaert te stuiten; verder, altoos verder strompelde de arme gryzaerd; viel hy neder, hy liet zich door de moeijelykheid niet afschrikken. Eindelyk kwam hy gansch vermoeid, na lang ronddwalen, doornat en beslykt, in plaets van te Hoylaert, aen het gehucht Petite Épinette aen. Michiel Schevelsteen had den regten weg misloopen en nu was hy nog wel op anderhalve ure gaens van zyne wooning verwyderd.

Wel liep het zweet hem over het gezigt; maer toch hy had beloofd voor den avond aen de hoeve aen te komen en thans was het reeds byna nacht. Op nieuw vatte hy moed. Onderweg had hy zynen hazelaren stok laten vallen en niet meer teruggevonden; nu brak hy een tak van eenen braemstruik, die in het bosch terzyde van den weg groeide, en half op zyne ofschoon reeds wegzinkende krachten rekenende, half door de ligging der plaets waer hy zich thans bevond, geleid, zette hy zynen weg voort. Meer dan twee uren zocht hy te vergeefs rond en toen hy eindelyk het doel zyner reis dacht bereikt te hebben, zag hy zich echter nogmaels daerin te leur gesteld. Het was naer de hoeve, naer Hoylaert dat hy zich wilde begeven, daerom had hy zich op weg gezet en thans bevond hy zich in het gehucht Grande Épinette. Nog altoos scheidde hem dezelfde afstand van zyne kinderen. De gryzaerd kon van vermoeidheid nu niet meer verder. Zyne krachten hadden hem begeven; nog wilde hy het echter beproeven voort te stappen, doch zyne beenen weigerden hem thans den hun afgeeischten dienst. En, lieve hemel! waertoe toch noodig? Rond hem was alles stikdonker; elken oogenblik botste hy tegen de boomen aen of viel hy over het lage schaerhout; zyne kleederen druipten van het nat, reeds zoo menigmalen was hy onderweg ten gronde gevallen, zoo lang reeds had hy te vergeefs den regten weg gezocht. Misschien ware het niet al te verstandig, met zulk een akelig weder nog willen voort te stappen en zeker was het veel geraedzamer in het gehucht eene schuil-

plaets voor den nacht op te zoeken. Door dit gedacht overmeesterd, strompelde hy met behulp zyns braemstoks waerop hy leunde, nog verder. Daer ontwaerde hy nu eensklaps een openstaende wagenhuis, dat aen eene hoeve paelde; meer toch had hy niet noodig, ook legde hy er zich spoedig te rusten.

Ofschoon zoo zeer afgemat, voorzeker toch sliep de arme gryzaerd niet spoedig in. Zyne kinderen, Lambrecht, de hoeve, advokaet De Munck, de toegeknoopte rok, dit alles dwarrelde hem verward door het brein en, wanneer de vermoeidheid hem eindelyk dwong de oogen te sluiten, dan ook nog vond hy de rust niet, dan nog danste hem dit alles veel akeliger, veel schrikkelyker door den geest.

Zoo kwam de ochtend.

Eensklaps werd hy in zynen slaep gestoord. Angstig schoot hy wakker, wreef zich herhaelde malen met de handen over de oogen, maer wat hy toen ontwaerde, scheen hem zoo schrikkelyk, dat eene pynlyke zenuwachtige trilling hem als een kind deed beven en dat hy waerlyk dacht dat op dien stond, de grond onder zyne voeten wegzonk. Daer, voor hem stonden nu twee gewapende diefleiders, die hem, barsch en ruw als het diefleideren hoeft, dwongen van den bussel stroo, waerop hy zoo onrustig den nacht had doorgebragt, op te staen.

De brave ouderling had niemand leed gedaen; dit gevoelde hy; zyn geweten had hem niets te verwyten, toch moest hy als een afschuwelyke boosdoener, de twee gehate dieflyders volgen. In plaets van zyne kinderen te kunnen omhelzen, zoo als hy het gewenscht had, werd hy nu terug naer de hoofdstad geleid. Thans zou hy in geen wagenhuis den nacht meer moeten doorbrengen; de gevangenis der kleine Karmelieten werd hem tydelyk, zonder dat hy wist waerom, tot verblyf gegeven.

Arme zwervelingen.

Tegenover de kerk van Hoylaert bevindt zich eene herberg, voor uithangbord voerende, een omgekeerden biekorf, waerover

zich iemand wat al te diep schynt gebukt te hebben; althans zoo men dit mag veronderstellen, door een paer beenen, die aen een mensch schynen toe te hooren, en die even als twee scheepsmasten, ofschoon niet zoo steil, een weinig meer vlottend, in de hoogte steken. Menige nieuwsgierige voorbyganger, zou voorzeker niet kunnen raden, wat dit geheimzinnig uithangbord moet bedieden, zoo niet de slimme Schilder, onder zyn meesterstuk, er de oplossing had van gegeven. Daer wy gedwongen zyn den lezer de herberg binnen te leiden en hy voorzeker de plaetsen verlangt te kennen, vooraleer hy die bezoekt, zullen wy hem ook vooraf toevertrouwen met wat naem de dorps-Rubens zyn meesterstuk heeft gedoopt. Rond den biekorf, in roode gothische letteren op een vergulden band, leest men:

In den Zoeten Inval, herberg.

Omtrent op de zelfde uer dat Michiel Schevelsteen, als een booswicht tusschen de twee diefleiders, Brussel werd binnengebragt, hadden zich velen der byzonderste pachteren van Hoylaert in voormelde herberg vergaderd. Eenigen hadden plaets gevat aen tafels en hielden zich bezig met een glas bier of snaps te ledigen; anderen stonden, te midden der kamer rond de groote stoof, zich te warmen, want ofschoon de maend April ten einde liep, toch was het weder guer en killig. Wat de boeren zich onderling vertelden, weten wy niet; maer telkenmale dat de deur die op de straet gaf, geopend werd, keerden allen het hoofd nieuwsgierig daer heen, alsof zy iemand verwachten die hun iets byzonder gewigtigs mede te deelen had.

Reeds een geruimen tyd was er verloopen, zonder dat iets het raedselwoord hunner handelwyze was komen oplossen, toen de deur zich op nieuw opende en een zestal boeren gelykertyd de herberg binnentraden.

- Ha! ha! eindelyk zyn zy daer - zegde nu een der persoonen die zich rond de stoof bevonden.

- Van wie spreekt gy, Peer - vroeg een der nieuwingetredenen,

terwyl hy den weerd teeken deed hem een glas bier te brengen.

- Van u, Giede Stockmans, van niemand anders - antwoordde de eerste spreker - wy hebben u reeds lang gewacht; zeg eens, zyt gy nu gisteren naer Brussel geweest?

- Ja, ja, wy zyn er geweest - deed Giede Stockmans - en wy komen eerst van de reis terug.

- Hoe? gy zyt er allen geweest? Hendrik Baetes, Karel Wagemakers, Tiste Raeymakers.....

- Allen, allen - sprak Giede tot zynen ondervrager.

- Welnu? - hernam deze.

- Welnu! - herhaelde Giede.

- Was er veel volk?

- Niemand dan wy - antwoordde Giede.

- En de toegeknoopte rok - voegde Tiste Raeymakers erby.

- Die is niet van het dorp - deed Giede schokschouderend.

Er heerschte eene poos stilte; velen der boeren wisten echter zich haer goed ten nutte te maken, want het meestendeel hunner keken eens eventjes in hunne glazen, waerna zy den weerd uit den Zoeten Inval, verzochten die op nieuw te vullen. Terwyl deze zich hier mede bezig hield, zegde een der boeren die zich rond de stoof bevonden.

- Zie, vrienden, ik moet het u bekennen, ik ben waerlyk tevreden dat de hoeve van Michiel niet verkocht is geworden.

- Hoe! wat weet gy ervan? - vroeg Karel Wagemakers.

- Wat ik ervan weet? - zegde hy die de stilte onderbroken had - wat ik ervan weet? niets, maer daer er niemand buiten u gezessen zich bevond, en.....

- En, de toegeknoopte rok! - deed Tiste Raeymakers.

- Ha! gy hebt gelyk.... maer toch wil ik hopen....

- Hopen, dat moogt ge, maer bevestigen, dat is heel wat anders, vriend.

- Dan is de hoeve verkocht? - vroeg de eerste aenspreker eenigszins verwonderd.

- Ja.... neen.... misschien.... ik weet niet - stamelde Raeymakers.

- Welaen, verklaer u.

- Ik weet niet wat ervan te denken, ik versta er my om den drommel niet aen.

- Nogtans, zyt gy er tegenwoordig geweest?

- En toch!....

- Maer, lieve hemel! hoe zullen wy het dan ook weten?

- De som waervoor de hoeve toegewezen werd, is zoo gering.

- Hoeveel?

- Raed eens.

- Nu, nu, zeg slechts voor hoeveel?

- Een spotprys, voor den inzet; niemand onzer wilde bieden, de toegeknoopte rok verzekerde ons dat zy volstrekt niet zou toegewezen worden.

- Hoeveel? hoeveel? - schreeuwden nu vier of vyf boeren te gelyk.

- Voor negen duizend franken.

- Onmogelyk! dit is omtrent de helft der weerde - merkte de eerste toespreker verwonderd aen.

- Nogtans is het waer - antwoordde Raeymakers.

- Dus heeft de toegeknoopte rok?....

- Ik weet het niet.

- Maer weet gy dan niet wat er gebeurd is?

- Ja wel, maer alles schynt my zoo zonderling..... de toegeknoopte rok noemde zyn naem niet en na de verkooping zegde hy den regter iets in het oor..... misschien is het een zaekgelastigde van Michiel.

- Een zaekgelastigde van Michiel - deed Giede Stockmans dubbend met het hoofd schuddende - neen, neen, de toegeknoopte rok is slechts een lage gelukzoeker.

Wederom hervielen de boeren in stilzwygen, doch dit duerde slechts eene korte poos; weldra verbrak een hunner die stilte en zegde:

- Ik ben benieuwd om te weten hoe hier de zaken zullen afloopen?

- Dan wordt de huisraed van Michiel toch ook verkocht? - vroeg Hendrik Baetes.

- Binnen eene uer - antwoordde een der landlieden.

Lang nog bleven de boeren onder elkander, over die zonderlinge gebeurtenissen, waeraen zy niet goed wys konden worden, twisten en allen verklaerden volmondig dat zy niets van de aengeslagen goederen huns dorpsgenoots zouden begeeren. Slechts toen, wanneer de uer sloeg, waerop de aengekondigde verkooping aenvang zou nemen, verlieten de boeren de herberg den Zoeten Inval. Allen begaven zich naer de hoeve van Michiel Schevelsteen, waer de deurwaerder en de veldwachter reeds op hen wachten.

 

De dag liep ten einde en ook het weder scheen eenigszins opgeklaerd, want de maen stond nu helder te midden der hooge hemelbaen te glansen en goot haer rustig licht als een milddadigen balsem over de velden. De stralen der bleeke nachtbodinne drongen ook even door de naekte takken der overgeblevene gedeelten van het eeuwenoude Seuningenbosch en leende die eenzame streek voorwaer een zoo tooverachtig voorkomen dat het woud met al wat het omringde, op dien stond levenloos zou hebben geschenen, had niet van tyd tot tyd de nog steeds voortheerschende wind grimmig tusschen de naekte boomtakken gefloten en leven te midden dier akelige stilte komen verkonden. Binnen in het woud, op eenen afgehakten elzenboom, zaten twee jonge vrouwen; hunne hoofden helden treurig voorover op de borst en op hun beenig gelaet lag weemoed en droefheid gespreid. Een groote doghond met gele stekelige huid lag met het hoofd op den schoot der jongste te rusten; van tyd tot tyd, by korte tusschenpoozen verhief hy stiljankend den snuit en likte dan, zoo vriendelyk met de tong, de wangen der vrouw, dat het zigtbaer was, dat hy daermede hunne streelingen wilde afsmeeken; doch Goele of Barbara - want zy waren het toch - schenen de tegenwoordigheid van den getrouwen Turk niet op te merken. De droefheid die hunne diep gefolterde herten

overstelpte, liet niet toe die vriendelyke deelneming, die het arme dier betoonde, gade te slaen. Zy waren op dien oogenblik als onbewust van al hetgeen in hunne tegenwoordigheid voorviel, want, ofschoon zy met den geest wakende waren, toch hoorden of zagen zy niet; hunne gedachten dwaelden te verre van die eenzame streek. Nevens de maegden, op den grond, zat Hans, die met het hoofd op het lyf van Turk, luid op te te snorken lag; zoo de kleine verkenshoeder zich van tyd tot tyd niet bewogen had, zou men byna getwyfeld hebben, of hy sliep, of wel of hy weende; doch dan ook moest spoedig allen twyfel verdwynen, want zigtbaer was het dat overvloedige tranen hem over de kaken rolden.

Op eenige slappen afstand, stond Lambrecht, met de armen op de breede borst gekruist, onbeweeglyk als de oude knobbelige vlierboom waertegen hy leunde. Zyn gelaet was kalm en bleek, geene tranen waren in zyne oogen zigtbaer, slechts diepe groeven, sporen van lyden, plooiden zich akelig rond zynen hoekigen mond en schenen alleen die blykbare kalmte, eene tergende uitdrukking te geven; doch telkens dat hy een blik op Goele of Barbara vallen liet, verdwenen die harde plooijen en dan ook verried het gelaet des jongen mans de droefheid die in zynen boezem opgesloten lag. Het huisgezin van Michiel Schevelsteen geleek voorwaer op dien stond aen een gezin bannelingen veroordeeld om verre van hun vaderland, veracht en verstooten, de wyde wereld rond te dwalen.

En wat waren zy inderdaed anders dan arme bannelingen? Wat bezaten zy thans toch in die wyde wereld die voor hen openstond? Wat ze waren? Pelgrims die in het woud een vliertak konden afbreken om op te steunen tydens de lange reize die hen akelig toewenkte. Wat zy bezaten? Zelfs niet een stuk brood; de hoeve met den huisraed was verkocht en in handen van anderen overgegaen; de kleederen die zy om het lyf droegen waren thans hun eenige eigendom, Turk hun eenige overgeblevene vriend. Welnu, arme beklagensweerdige schepselen, rigt u op, staert niet om u heen, verdryft de schaemte die uwe herten te pletten

nypt, voort, stapt voort, steekt de handen uit, misschien zal eene aelmoes er invallen en uwen nakenden honger komen lenigen; staet op, goede zielen, staet op, gy, die nimmer kwaed in uwe onschuldige herten liet binnensluipen en dwaelt thans rond langs die boosaerdige wereld, die gy niet kent; thans is zy de eenige baen die voor u openstaet.

Lang reeds zaten de ongelukkige wezens daer, op die plaets, alleen aen hunne droefheid overgelaten; hunne folteringen lagen in hunne herten opgesloten; tot zelfs de moed om de gedachten die hen overmeesterden aen elkander mede te deelen, ontbrak hun thans. Het werd steeds later en later en toch zaten zy nog altoos op dezelfde plaets. Nog lang hadden zy daer kunnen blyven zitten, had Turk hen eensklaps niet uit hunne nare droomen losgeschud. De getrouwe hond ried gewis de koude en den honger die de zusters bibberend deden klappertanden, want eensklaps ving hy akelig aen met luidruchtig te janken. Dit was eene waerschuwing voor Lambrecht. In stilte wierp hy een oogslag op Barbara en Goele. De maen die zich achter de dryvende wolken verborgen had, liet hem byna niet toe de zusters in de heerschende duisternis te onderscheiden; maer toch werd zyn hert bewogen, de armen zakten hem naest het lichaem en byna werktuigelyk, zonder zich te bedenken, zegde hy:

- Barbara, lieve, het wordt reeds laet.

By het geluid, by het hooren dier woorden, verhieven de zusters en Hans, eensklaps en byna gelyktydig het hoofd en Barbara vroeg:

- Wy hebben geen dak om onder te rusten, Lambrecht. Waer zouden wy gaen?

- Gy hebt gelyk, - antwoordde deze, - voor my is het niet, maer gy en uwe zuster, kunt eventwel hier niet verblyven.

- Denk niet aen ons, goede vriend, - zegde Barbara - het noodlot heeft zich aen ons vastgehecht, wy kunnen niets, dan gedwee onder zyne slagen het hoofd bukken.

- Misschien zullen wy nog wel zoo gelukkig zyn in het dorp iemand onzer oude kennissen te vinden, om u te vernachten, en morgen....

- Morgen?...

- Zal ik een huis opzoeken en rondvragen om werk; myne armen zullen ons middelen verschaffen om te bestaen, en....

- Zwyg, Lambrecht, nooit, dit nooit.

- Ach! ja, Barbara, ik ook zal werken voor u en voor Goele, - snikte Hans, de kleine verkenshoeder, - ik zal voor u arbeiden en bidden, en voor den pachter ook, ik heb u allen zoo lief.

- Gy weigert myn aenbod, Barbara? - vroeg de knecht met verwondering.

- Zeker, stellig Lambrecht.

- En waerom? Wat heb ik u misdaen?

- Niets, ho! niets.

- Welnu?

- Hebt gy dan niet gehoord, wat men in het dorp, in ons byzyn vertelde?

- Wat men in het dorp vertelde! - deed Lambrecht nieuwsgierig.

- Ja, - hernam de oudere zuster, - hebt gy dan zoo wel als ik, niet gehoord, dat men onze handelwyze besprak?

- En wat zegde men, Barbara.

- Dat wy op de hoeve zoo langen tyd alleen in de afwezigheid van vader hebben doorgebragt?

- Ha! die gevloekte kwade tongen - kreet de brave Lambrecht, verwoed met den voet op den grond stampende.

- Maek u niet boos, goede vriend - zegde Barbara - de wereld spreekt zelden goed, ge weet het, onze beste daden zelve legt zy steeds ten kwade uit, bezonder in dagen van tegenspoed; maer toch begrypt ge nu wel....

- Welnu, ik wil en zal voor u en uwe zuster werken...

- Onmogelyk.

- Wy beminnen elkander sints lang, wy zullen ons voor het altaer verbinden; voor myne vrouw en voor myne zuster, zal ik dan toch het regt hebben te mogen zorgen.

- Dit kan niet, Lambrecht.

- Hoe?

- Eerst moet ik weten wat er van vader geworden is.

- En ondertusschen wat gaet gy doen?

- Dwalen, rondzoeken, zoo lang totdat wy hem hebben gevonden.

- Dank, dank- snikte Goele, en om de gevoelens die haer hert overstelpten, vryer lucht te geven, kuste zy Turk herhaelde malen op de ruwe stekelachtige huid.

De knecht bleef eenige oogenblikken op het goede zusterpaer staren. Eene in hunne droefheid deelnemende traen rolde hem over de wangen en, terwyl hy die met den rug der hand wegvaegde, sprak hy:

- En ik zal steeds en overal uwe schreden volgen, niemand kan my toch dwingen u te verlaten.

Nu sprong Hans, de kleine verkenshoeder, eensklaps regt, vatte de handen van Barbara en van Goele in de zynen en terwyl hy die vurig, driftig zoende, snikte hy met afgebroken stem:

- Ik ook... ik zal u volgen... niet waer... gy zult my immers niet verlaten?...

Het scheen dat de hemel dit verbond wilde bezegelen en hun genomen besluit goedkeurde, want op dien oogenblik vertoonde zich de maen weêr helder glansend boven hunne hoofden. De hemel zelf scheen op dien stond met hun voornemen in te stemmen.

 

(Het vervolg hierna).


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs


plaatsen