Het Taelverbond. Jaargang 6

[p. 565]

Pryskampbeoordeeling¹, door Eug. Zetternam.

Opdat wy ons met het keuren van een boek zouden bemoeijen, moet het doel grootscher zyn dan eene recensie te schryven. Wy kennen het lot van meestal de boekbeoordeelingen, en weten dat geen lof een slecht schrift in de oogen van het publiek verdiensten kan geven.

De eenvoudige lezer blyft de onpartydigste regter, en de recensent heeft het mis, die vermeent dat hy zyn gevoelen over een boek aen de menigte kan opdringen.

Het is ook geene letterkundige hekeling welke men hier verwachten mag. Eerder is het eene bedenking op de wyze waerop de pryskamp der dichtstukken by de dood onzer Koningin, geoordeeld is.

Het is almede eene aenstipping der nadeelen, welke willekeurige uitspraken in literarische pryskampen, op onze letterkunde kunnen uitoefenen.

De pryskampen hebben by ons nog te grooten invloed, dan dat zy op eene slechte baen zouden mogen helpen, en daer wy overtuigd zyn dat de voorliefde, waermede de regters der belgische Akademie het stuk van den heer Bogaers behandeld hebben, de jongere poëten over de echte weerde der dichtkunst kan misleiden, is het onze pligt hen daervan te verwittigen. Men verwondere zich niet dat wy de uit-

1 Het bekroonde gedicht van den heer Bogaers en de lierzang van J. Van Beers, zyn gezamentlyk verschenen by den heer Peeters, in de Cité, waer men ze kan bekomen tegen den prys van 75 centimen.

[p. 566]

spraek der regters betwyfelen: het is voor die heeren niet genoeg een oordeel te vellen; zy moeten ook dit oordeel voor het publiek kunnen staven. Daerom, mag hun rapport geene verguizing der letterkunde zyn; maer moet het eene bezadigde en kalme redenering wezen.

Reden waerom de Regters der Koninklyke Akademie van België, geen vreemdeling in den pryskamp van het gedicht op de dood der Koningin van België mogten of konden bekroonen.

Een dichtstuk op de dood eener koningin is iets nationaels, iets eng nationaels.

Het moet de weêrgalm zyn van de droefheid der landbewooners en in de lezing de burgers bevredigen, welke by het overlyden hunner koningin smart gevoelden.

Alleen een Belg kan dus met gepasten nadruk zyne koningin bezingen. Zyn toon alleen kan de gevoelens zyner medeburgers wedergeven; want hy alleen begrypt hunne smart, hy alleen verstaet hunne klagten.

Er is iets te huishoudelyks in een gedicht op de dood eener koningin, dan dat een vreemde dichter daer beter dan een van 't land in lukken zou. Misschien zou het werk des vreemden wel een weinig styver kunnen wezen; - maer kwame myne moeder te sterven, ik zou niet verlangen dat myn gebuer haer kwame beweenen, indien zyne conventionele tranen, door haer, hooger dan myne diepgevoelde smart, moesten geschat worden.

Dat hadden de regters moeten bevroeden; want de vlaemsche dichters denken over hunne koningin als wy over onze moeder; daerom heeft hen de uitspraek der belgische Akademie zoo diep gegriefd!

Er lag ook iets hoonend in die uitspraek; zy luidde: ‘Gy hebt uwe koningin beweend, vlaemsche dichters, maer uwe smert was te diep gevoeld; uw treurzang is in woeste galmen uitgestroomd, en een aengenomen mode moest hem hebben ingetoomd. Ge zyt te bedroefd geweest en daerom juist, - omdat uw toon, te vlaemsch, te vaderlandslievend, te oorspronkelyk was - daerom juist hebben wy de min smartelyke dichtregelen eens vreemdelings beter gekeurd!

Geen van u allen, vlaemsche dichters, is bekwaem de dood uwer Koningin te bezingen.’

[p. 567]

Dat die beweering gewaegd zy zal niemand betwisten, daer ieder weet hoe sterk het in Vlaemsch-België betwyfeld wordt, of het gedicht des heeren Bogaers meer literarische verdiensten dan sommige medekampende gedichten der vlaemsche poëten, heeft.

Dit voor als nu op zyde latende, herhalen wy nogmaels dat het gedicht des vreemdelings hier den palm niet behalen kon, daer een welkdanig schrift, om goed te kunnen zyn, zyn doel vervullen moet.

Het doel eens gedichts op de Koningin is van volksch te wezen, is van dermate geschreven te zyn dat het door de afwisseling zyner toonen gelezen en herlezen kunne worden, dat het den geest der inwooners treffe, en dat ieder er de weêrspiegeling zyner eigene gevoelens in vinde.

Men heeft den lierzang des heeren Bogaers slechts in te zien, om de overtuiging te bekomen dat hy, ten minste voor België, aen geen dier vereischten voldoet. Zyn lied kan voor Holland zeer schoon, zelfs schooner dan dat des heeren Van Beers zyn; maer daer hadden de regters der belgische Akademie niets mede te doen. De pryskamp was voor België uitgeschreven; het gedicht moest in België gelezen worden en de regters moesten keuren welk gedicht voor België het best geschikt was. Zy waren hier niet geroepen om styve prosodisten te vergenoegen: aen de eischen der menigte moest voldaen worden.

Blyft onse literatuer oorspronkelyk of wordt ze klassiek?

Dit vroegen wy ons af toen wy het bekroonde stuk van Bogaers en het onbekroonde van J. Van Beers gelezen hadden. Het scheen ons zoo onmogelyk het eerste, hier te lande, het beste te keuren, dat wy de toewyzing van den prys aen het involgen van een systema toeschreven.

Ieder weet dat onze jonge literatuer door twee letterkundige stelsels wordt verdeeld. Het eene, dat wy tot nu toe als stervend beschouwden, hebben wy uit den hollandschen tyd overgeërfd. Al de ouderlingen onzer literatuer: zy die onder Willem I geleefd, geleerd of gebloeid hebben, kleven dit systema aen. Het is eene koude navolging van het reeds zoo koude conventionele, waer men een deel der hollandsche literatuer zou mogen mede karakteriseren, en het bestaet meer in al wat oud, eentoonig en glad is te weerderen en na te volgen, dan in oorspronkelyke werken voort te brengen.

[p. 568]

De verzen door de volgelingen van dit systema, hier te lande, gemaekt, zyn over het algemeen hard en stroef¹. Daerom oordeelen die dichters des te strenger en zy recenseren uren lang over vormen, die zy niet begrypen, veel min toepassen kunnen. Die school, waer onze groote Willems het hoofd van was, en Snellaert de steert van is, hadde de vlaemsche beweging in waerheid niet verre gedreven.

Gelukkig trad er een nieuw systema op den voorgrond.

Die nieuwe school waer Ledeganck de voorbode van was, welke onder Conscience rypte en die door J. Van Beers, indien hy niet werkeloos blyft, tot een hoogen trap van kracht, smaek en fynheid zal gevoerd worden, wierp op eenmael al de oude schoolvormen op zyde. Zy putte aen de eeuwige bronnen der natuer en van het gezond verstand, en bragt werken voort die wel op geen latynschen of franschen leest zyn geschoeid, maer waerin onze tyd en ons leven afgespiegeld waren, en in welke onze natie zich dus ook kan verlustigen.

1 Om daer een staeltje van te geven kunnen wy niet nalaten eenige verzen van den heer Snellaert te laten volgen. Hy liet ze in het Album der schoone kunsten van dit jaer drukken:

Priester der geheimenissen,

Voor wier magt 't geweld verbleekt, (?)
Jager op de duisternissen,
Die gij als de schimmen breekt, (?)
Wie beroept gij in den tempel?
Mannen van den echten stempel,
Van het pinksterlicht (!) bestraeld?
Zijn het allen van die kloeken,
Die geen ander doel en zoeken
Dan wat Vlaendrens dank betaelt?
Hier en zijn toch geen verklikkers,
Bloed- en zenuwlooze knikkers,
Wanklend tusschen ja en neen!
God bewaer' hem voor de zonden,
Wie ook onzer wierd bevonden
Scheef van blikken, scheef van reên;
Het Decretum flamingantum
Storte dondrend op zijn hoofd!

God zij geloofd! (!!!!!)

't Juichlied mag omhooge klinken,
't Pinkstervuer (!) mag nederzinken
En ontbinden aller tong.

[p. 569]

Die nieuwe school, die niet verwaend was omdat zy talent had, worstelde geenszins tegen de oude. Zy had met vasten tred de eerste plaets der letterkunde ingenomen, en liet den ouderlingen het vruchtgebruik van zekere plaetskens en titels, die op zich zelven niemand kunnen bevredigen dan hen die op verslenste lauweren rusten.

Geen der groote talenten onzer jongere literatuer kwam in de Akademie, en hoewel het dus stellig is dat onze vlaemsche beweging er geenszins vertegenwoordigd is, wordt daer nimmer tegen gemord. Men denkt dat de verkleefden aen de vroegere school toch wel iets mogen hebben om zich over hunne onbeduidendheid te troosten, en daerom treft men in de Akademie van België vlaemsche letterkundigen aen, wier faem in België, zich niet buiten de honderd vermaegschapte of verkleefde persoonen uitstrekt.

Iets nog dat in de volmagt der ouderlingen bleef, was het regterschap der pryskampen. Niemand zag er gevaer in dat mannen van een ander literarisch stelsel onze jonge literatuer beoordeelden. Zy konden onmogelyk hunne verouderde denkbeelden begunstigen, geen enkel aenkomeling kleefde ze aen.

Waren er vele koude conventionele stukken bekroond geworden, 't is zeker dat het regterschap in andere handen ware overgegaen. Maer nu dulde men de oude regters omdat het ongevaerlyke menschen waren, die op de jonge literatuer hoegenaemd geen invloed hadden. Men verguldde hunne onbeduidendheid.

't Schynt dat het heden voor onze literatuer zou gevaerlyk worden, indien men hun het ambt van regter zoo vreedzaem als vroeger liet waernemen. Door de mededinging van Hollanders in onze pryskampen, krygen de regters de gelegenheid, styve, conventionele, voor ons land ongeschikte werken vooruit te zetten, en 't is te vreezen dat zy nooit zullen nalaten, door de verwerping van oorspronkelyke vlaemsche boeken, een slag toe te brengen aen het literarisch stelsel dat hen heeft onttroond.

In dien zin nemen wy de uitspraek der regters van den pryskamp der gedichten op de dood onzer Koningin, als eene oorlogsverklaring tegen onze letterkunde op.

Wy zouden die grootspraek onverlet hebben laten voorbygaen, by aldien zy inderdaed geene gevolgen kon hebben; maer verliezen wy niet uit het oog, dat de goedkeuriug der regters en der Akademie zoo onvoorweerdelyk aen het gedicht des Heeren Bogaers gehecht, aen

[p. 570]

onze letterkundige aenkomelingen zou kunnen doen gelooven dat het stelsel, door de Hollandsche schryvers gevolgd, beter dan dat der Vlaemsche letterkundigen is.

Dit ware eene echte ramp, want dan zouden wy weldra ontkiemende talenten van den goeden weg zien wyken, en dichtwerken zien voortbrengen, die den half opgewekten leeslust onzer medeburgers weêr zouden aen 't sluimeren brengen.

En men beweere niet dat dit onwaer zy; want dan zou men willen zeggen dat het de werken van David, Bormans en Snellaert, en niet die van een Ledeganck, een Conscience, een Van Beers en van zoo vele andere zyn, die aen het volk hebben herinnerd dat het eene tael bezit, met welke te lezen het zich beschaven kan.

Iets wat ons heeft verrast, is dat de stryd tegen onze letterkunde door Snellaert in zyn rapport en door de uitspraek der regters zelve zoo openhertig aengekondigd is. Men kan onze letterkunde niet openlyker miskennen dan in den persoon van J. Van Beers. Is die dichter dan niet een der volledigste verpersoonlykingen van ons jong vlaemsch literarisch systema? Is hy niet vol smaek, oorspronkelyk, fyn? Is zyn vorm niet een der magtigste van al onze poëten, en zyn zyne, helaes, te weinig talryke voortbrengsels niet steeds de meestgezochte?

Dit is lang erkend - en lang erkend is het ook dat zyn gedicht op de dood onzer Koningin geen zyner minste gewrochten is. Wie van ons allen, jeugdige vlaemsche letterkundigen, zou het niet met graegte erkennen, en hebben wy er niet allen een weêrklank van ons zelven, van ons eigen gevoel in gevonden?

Allen droomden wy immers voor den lykzang onzer Koningin iets grootsch, iets oorspronkelyk, iets algemeen, iets volksch; - iets dat door ieder met geestdrift kon gelezen worden, en niemand vervelen zou, - en heeft het gedicht van J. Van Beers dien droom niet verwezentlykt? Heeft hy ons niet iets geschonken dat algemeen was en waer ieder iets van zyne smert in gevoelde? - Welnu, de regters der Akademie zyn tegen ons aller overtuiging ingegaen, zy hebben onze nationaliteit verloochend, den smaek van ons volk miskend, de oorspronkelykheid misacht, de grootheid vernederd! -

Want bekennen wy het ronduit, het gedicht des heeren Bogaers, hoe schoon ook als gedicht, voldoet onze wenschen niet, veel min nog die des volks. Zouden wy te streng zyn indien wy verklaerden dat dit gedicht eene lykrede van Flechier in prachtige hollandsche verzen is? Wy zyn stellig overtuigd dat die zwakheid eene der hoe-

[p. 571]

danigheden is waerom het door Snellaert en consoorten is bekroond. Die regters begrepen niet hoe kernachtig een treurzang op onze Koningin moest zyn, anders voorwaer hadden zy geen lied bekroond dat by het sterfbed van alle koninginnen dienen kan. Men verandere den naem van Maria Louisa in een anderen en men zie of het gedicht des heeren Bogaers daer niet even goed te pas komt.

Waer zyn in dit hollandsch gedicht de treffende dood onzer koningin, hare liefde tot het volk en de treurenis van al de standen? Waer hoort men in dit gedicht en de klagten der armen, en de smert der bedrukten, en het geschrei der kinderen, en de weekreet der Vlamingen, gepaerd aen de grove stem onzer republikanen, die insgelyks, hier te lande, hunne hulde aen onze goede Vorstin bragten?

Al die noodzakelyke omstandigheden, al die karakteristische trekken, die binnen jaren nog moesten bewyzen dat de treurzang wel voor Maria Louisa en in 1850 gemaekt is; - al die historische feiten die het gedicht benevens zyne poëtische weerde, onsterfelyk moesten maken en het later tot inlichting aen de geschiedschryvers moesten doen dienen, ontbreken volstrekt in den lierzang des heeren Bogaers, of wel zyn er zoodanig vlugtig in behandeld, dat zy niet in aenmerking kunnen worden genomen.

Daerom verklaren wy dat het gedicht des heeren Bogaers den prys niet kon mededragen, en daerom schryven wy de bekrooning aen stelselmatigheid toe. De regters hebben het klassieke boven het oorspronkelyke, het algemeene boven het toepasselyke willen stellen. Het conventionele gold by hen meer dan de natuer, en iets dat in Holland kon geacht worden, hebben zy gesteld boven hetgeen hier volklief moest zyn.

Wy veroordeelen de daed der regters níet; want wy eerbiedigen elks overtuiging; wy voegen hier nog enkel by:

Dat het gemakkelyker is het keurig nagevolgde van als schoon erkende werken te weerderen, dan het schoone van het oorspronkelyke te verstaen.

Het schynt dat de regters der Akademie voor dit laetste niet berekend zyn, en daerom zou er voor meer bevoegde mannen moeten gezorgd worden. De Vlamingen willen geene schoolsche, maer wel eene oorspronkelyke letterkunde.

Eenheid en eentoonigheid.

Eenheid en eentoonigheid, zie daer twee woorden wier onderlinge beteekenis zoo digt by elkander komt, dat men eene hooge maet van

[p. 572]

schranderheid, veel smaek, en veel gezond verstand moet bezitten, wil men het eene met het andere niet verwarren.

Althans schynen de regters der Akademie die woorden verkeerd begrepen te hebben; want stellig is het dat de regters zich misgisten toen zy beweerden dat er geene eenheid in het dichtstuk van J. Van Beers is.

Inderdaed, even zoo goed hadden zy kunnen staende houden dat er by het afsterven onzer Koningin geene eenheid in de droefheid des lands was, omdat de eene persoon niet op dezelfde wys als de andere treurde, en omdat de dagbladeren zich niet allen op dezelfde wyze uitdrukten.

Verscheidenheid moet er in de eenheid zyn, wil zy geene eentoonigheid worden; zoo dat er geene oneenheid in het gedicht van Van Beers kan bestaen, als hy in zyn stuk de gevoelens van heel het land afspiegelt en de droefheid der verschillige standen op eene voor elken stand eigenaerdige wyze uitdrukt.

De regters hadden juister gesproken, byaldien zy gezegd hadden dat er geene eentoonigheid in het stuk van J. Van Beers is, en dat zy het daerom niet hebben bekroond! Dan waren zy in de waerheid gebleven; want geen Vlaming zal de twee stukken lezen zonder tot de overtuiging te komen dat, onaengezien de andere hoedanigheden des gedichts van den heer Bogaers, het zich nog al door eentoonigheid onderscheidt.

Versmaet.

Zie daer iets waer wy niet zeer competent in zyn. Wy hebben in eene reeds lang begraven Tooverdoos wel eenige verzen bedolven; maer dat was dan ook meer aen het toeval dan aen het genie te wyten; en dat die verzen ook niet om hunnen vorm uitgescholden zyn, dit ligt vooral aen ons gehoor en geenszins aen onze schoolstudie.

Verwacht u dus niet, geachte lezer, aen al de lamben, Trocheën Dactylussen en andere zonderlinge namen waer u een geleerde zou mede overladen. Wy laten die allen op zyde en willen slechts eenige bemerkingen maken op de beweering der regters: dat de verscheidenheid der versmaet in het gedicht van J. Van Beers, de eenheid van dit stuk nog meer breekt.

Het dichtstuk van J. Van Beers, bestaet hoofdzakelyk uit de klaegstemmen der bedrukten, der kinderen, der weduwen en weezen, der bedelaren, der republikanen, enz. enz., die elk afzonderlyk hunnen treurzang aenheffen.

[p. 573]

Gelyk wy het boven bewezen, mangelt er geene eenheid in dit plan, vermits het den toestand des lands by de dood der koningin juist afbeeldt. Hier moet bygevoegd worden dat de poëet Van Beers voor elke dier stemmen eene versmaet gekozen heeft, welke aen haer karakter past. Zoodat hy de kinderen op eenen kinderlyken, eenvoudigen; de bedrukten op eenen zwaren slependen toon doet spreken, terwyl de republikanen eene barsche versmaet hebben.

Zeggen dat dit ongepast is, komt even daerop neêr alsof de regters wilden staende houden dat de kinderen gelyk de groote menschen en de koningen gelyk de bedelaren spreken moeten.

De ongerymdheid van zulke beweering valt in het oog. En zeggen hoe onnatuerlyk, hoe conventioneel, hoe eentoonig (wy zeiden byna vervelend) eene gelyksoortige versmaet in gedichten is, waer verschillige persoonen in optreden, dit hoeven wy den vlaemschen lezer niet.

Voegen wy er slechts by, dat het afkeuren der verscheidenheid in de versmaet, eene nieuwe kettery tegen onze jeugdige letterkunde is; want daerdoor veroordeelen de regters der Akademie niet alleen Van Beers; maer ook Van Ryswyck, Ledeganck en anderen.

Weinige befaemde gedichten dier schryvers bestaen er, of zy hebben er zoo veel verschillige versmaten als 't mogelyk was ingelascht. Zy begrepen dat die afwisseling niet alleen aengenaem aen den lezer is maer dat zy zelfs levendigheid aen het verhael byzet.

Ook wisten zy dat verandering in de versmaet een hoofdvereischte is om gedichten in ons land te doen lukken. De reden daervan bestaet hierin dat de Vlaming, over het algemeen nog weinig in de letterkunde ervaren, by het lezen der verzen gewoonlyk op maet en rym drukt. Hy toeft achter elken dichtregel en dan drukt hy op nieuw op de maet en het rym van den volgenden. Zoo gaet dit eentoonig en onverbiddelyk voort zonder dat hy noch punctuatie, noch nadrukkelyke woorden in acht neemt. Men kan denken hoe spoedig dit eentoonig gezaeg verveelt, als de versmaet niet afgewisseld is.

Onze groote dichters weten, hoe zeer de vorm moet verfynd zyn, wil ons verachterd volk hem voelen; daerom hebben zy altoos den takt de versmaet dermate te schikken, dat zy aen de gedachten meer helderheid schenkt. Men neme daerover inlichtingen in den Eppenstein en in de Balladen van Van Ryswyck; en in het Slot van Zomerghem door Ledeganck.

Meer andere onzer dichters hebben dit stelsel gebruikt en zelfs ver-

[p. 574]

beterd, onder anderen de heer J. Van Beers, die het op kleine gedichten zoo als De zieke jongeling en De bloem uit het volk, toepaste, gedichten waer niemand eene groote verdienste zal durven aen ontzeggen.

Slechts menschen die onzen toestand niet begrypen, menschen die ver beneden onze letterkunde zyn, kunnen de afwisseling in de versmaet berispen, en aen gedichten die eentoonig de zelfde versmaet behouden den voorkeur geven.

Wy hopen dat onze jeugdige dichters den wansmaek dier verachterde menschen niet zullen involgen.

Rapport over den pryskamp der dichtstukken op de dood onzer Koningin opgesteld en aen de Akademle van België voorgelezen door den heer F. Snellaert, van Gent.

Niets smert een Vlaming meer dan aen een anderen Vlaming te moeten verwyten dat hy onze letterkunde en de vlaemsche beweging een onberekenbaer nadeel heeft aengedaen.

Als men dit verwyt aen eene verzameling van persoonen, waer niemand eigentlyk de verantwoordelykheid draegt, moet toesturen, valt dit nog niet zoo hard; maer dit is hier ongelukkiglyk het geval niet.

Al waren er dry regters om den pryskamp by de dood der Koningin te oordeelen, daerom was er toch maer een rapporteur; maer een schryver van het smaedschrift, dat wy hier bedoelen, - en die schryver was - Snellaert.

Het zou ons spyten indien de twee overige regters kennis van het rapport hadden, vooraleer het voorgelezen wierd; want dit ware een bewys dat zy de vlaemsche letterkunde ook wetens en willens hebben benadeeld.

Hoe by het lezen van het rapport des heeren Snellaert er geene Vlamingen zyn opgestaen om tegen die misachting der vlaemsche letteren te protesteren, is onbegrypelyk, tenzy men aenneme dat er in de Akademie van Brussel geene echte Vlamingen zyn.

Dat de gezworen vyanden van het vlaemsch in de Akademie talryk zyn, valt buiten kyf; dat er velen zyn die zeggen dat er geene vlaemsche letterkunde bestaet en geene bestaen kan, weten wy ook; maer dat een Vlaming, dat M. Snellaert tegen die tegenstrevers van 't vlaemsch zeggen kan: - ‘Nu, ja, ge hebt gelyk, er is geene vlaemsche literatuer; het is eene schooljongery waer wel wat vuer in steekt, maer die toch van alle kunstmatigheid is ontbloot!’ - Ziedaer iets dat wy niet wisten.

[p. 575]

Snellaert is toch overtuigd dat er eene vlaemsche letterkunde bestaet, en dat die letterkunde schitterend genoeg is om de oogen van het verwonderd Europa op zich te trekken. Waer by komt het dan dat Snellaert onze literatuer in den schoot der Akademie misacht? Aen welk gevoelen moeten wy dit toewyten? - Is het waen? - Wil Snellaert misschien, door de letterkunde zoo klein te achten, zich boven haer doen gelden, en denkt hy dat met onze groote literatoren als schooljongens te behandelen, hy de grootste letterkundige des lands zal schynen?

Wie weet welk valsch gedacht zich sommige menschen van de optiek kunnen vormen; maer kortzichtig is de schryver die om zich groot te maken de goede werken van voortreffelyke letterkundigen durft verachten.

Niets is uitzinniger dan de fabelachtige redekunde van het rapport des heeren Snellaert.

‘Heden’ - roept die schryver daerin uit - ‘Heden, in weêrwil der onbeduidende ondersteuning van het staetsbestuer, hebben de Vlamingen de volmaekte kennis hunner spraek herkregen. Dat wil daerom niet zeggen dat de vlaemsche letterkunde der laetste jaren, zeer ryk in belangryke voortbrengselen zy: de stoutheid kan door zich zelve die schoone vormen niet voortbrengen, welke de studie der evenredigheden alleen kan schenken. Geeft de stoutheid kracht aen de opvattingen des vernufts, die kracht zelve, door geene studie ondersteund, slaet tot woestheid over!’

Ziedaer nu onze woeste letterkunde die geene belangryke werken meer voortbrengt!

Zou dit misschien zyn omdat de heer Snellaert zich de moeite niet getroost die belangryke werken te lezen? Dat zou kunnen gebeuren; doch hoe dit zy, ziet ge hoe M. Snellaert met zyne roede op onzen Parnassus stygt. Ziet gy hoe hy onze letterkundigen tuchtigt en met welke gemoedelykheid zich onze Conscience, onze Ledeganck, onze Van Ryswyck, onze Cracco, onze Van Kerckhoven, onze Van Duyze, onze Dautzenberg en zoo vele andere aen zyne zweepslagen onderwerpen.

Wie zou zich toch durven vermeten tegen dien grooten man, tegen dien nieuwen Boileau op te staen, en moet ieder zich niet schuchter buigen voor den heer Snellaert, die zich zelven door zyn rapport als oppergod der vlaemsche dichtkunst, en als onfeilbaren wetgever van onzen Parnassus opwerpt.

Wie gezond verstand bezit en dit alles met koelen bloede naziet, denkt onwillekeurig aen Duimken, die geheel in zyne leerzen van zeven

[p. 576]

mylen verzonken, de groote menschen voorby loopt zonder ze in zyne snelle vaert te zien.

Dat zulke grappige verwaendheid het vlaemsch benadeelen kan, dat is te betreuren. Anders, voorwaer, zou zy slechts een mispryzenden lach op de lippen roepen. Maer Snellaert moest weten wat nadeel zyn rapport aen de vlaemsche letterkunde zou toegebragt hebben, en het was aen hem, als vertegenwoordiger der vlaemsche zaek niet toegestaen, aldus over de vlaemsche literatuer in de Akademie te spreken.

Dat een fransquillon de gewrochten onzer schryvers beoordeeld had gelyk Snellaert het heeft gedaen, dit zou ongemerkt zyn voorby geloopen omdat men zyne misachting op rekening van zynen afkeer zou hebben aengeschreven; maer nu is het geheel anders.

Voor de vyanden van het vlaemsch vergroot de beteekenis der woorden van den heer Snellaert, zy zeggen met regt:

‘Een, die in de Akademie als voorstaender der vlaemsche letteren is gekend, heeft een onwederlegbaer belang om de misslagen der letterkunde te verbloemen. Hoe belachelyk moet de vlaemsche letterkunde dan zyn, daer een harer voorstaenders aldus van haer spreekt! Snellaert zegt: de vlaemsche letterkunde is woest - wel dan is ze barbaersch. Snellaert zegt: ze is zonder kunst - wel dan is ze plomp. Snellaert zegt: Ze brengt geene belangryke werken voort. Als Snellaert dat zeggen durft dan mogen wy met regt denken dat hare voortbrengselen onbeduidend zyn.’

Ziedaer hoe de vyanden van het vlaemsch het rapport van Snellaert uitleggen, en diepdenkend voegen zy er dan by:

‘Hoe nietig moet dan toch de vlaemsche letterkunde zyn, daer hare voorstaenders in een nationalen pryskamp het stuk eens vreemdelings hebben moeten voorschuiven, om hare naektheid te verbloemen!’

Ziedaer welke gedachten het rapport van Snellaert in den geest onzer franschgezinde vyanden (welke onze letterkunde reeds begonnen te ontzien) gestort heeft. Was die heer toen hy het schreef dan van blindheid geslagen of bragt eene vlaeg van waenzinnigheid verwarring in zynen geest. Helaes! wie zal dit vaststellen? Maer zeker is het dat de heer Snellaert, (tenzy hy door God met meer talent en meer takt begaefd wordt, dan waervan hy tot hiertoe blyken heeft gegeven), nimmer het nadeel zal kunnen herstellen dat hy in de belgische Akademie aen het vlaemsch heeft toegebragt.