|
| |
| |
| |
De zevende.
Eene geschiedenis
Naer het Hoogduitsch door P. Schuybroeck.
In den zomer van 1849 bezocht dien, welke dit verhael schryft, een oude vriend, welken hy in byna dertig jaren niet meer gezien had. Gy kunt wel denken, lieve lezer, dat er toen veel te vertellen was en veel te vragen. Onder anderen vertelde my de vriend de volgende geschiedenis, die hy in eene der voornaemste steden des Rhynlands ondervonden had.
Alles in de wereld heeft zyne twee zyden, zoo sprak myn vriend, zoo is het ook met de ambachtsvryheid. Daer verkrygt ieder jongen, die ter nauwernood uitgeleerd is, zyn ambachtsbewys, en zet zich als baes neêr, en, daer hy toch geen meester is en ook geen wordt, zoo verlaegt hy door lage pryzen en slechten arbeid het handwerk, en wordt des niettegenstaende arm en maekt ook andere eerlike meesters tot arme menschen. Dat heb ik eenmael zeer bitterlik ondervonden, toen ik nog in C** woonde. Daer had ik eenen schoenmaker, eenen zeer verstandigen en braven man, die goed werk leverde, maer toch zeer arm was. Myne huislieden, welke hem my aenbevolen
| |
| |
hadden, vertelden my, dat hy even zoo brave en tuchtige vrouw had, maer dat, daer er met zes kinderen toch niet veel te verdienen stond, hy zich nooit eenen ordenteliken ledervoorraed aenschaffen kon. De zes knapen veroorzaekten hem vele onkosten, en toch was geen hunner nog zoo ver, dat hy mede helpen kon. Ik nam des te meer deel aen die familie, hoe meer goeds ik van haer hoorde. Myne afgelegde kleederen kreeg meester Dorper, zoo heette de schoenmaker, en zyne vrouw wist daer uit de deftigste kleederen voor hare jongens te maken. Daervoor verrichte my de oudste, als hy uit de school kwam, allerlei kleine diensten, en by den vader en de moeder stond ik in groote eere.
Op eenen dag trad, na dat ik hem had doen roepen, meester Dorper in myne kamer, om my een paer laerzen aentemeten. De man was heden niet zoo vrolik en viendelik als voorheen, en menigmael hoorde ik een diepen zucht, die hy voor my te verbergen zocht. Als hy my de maet genomen had, reikte hy my met groote verlegenheid eene kleine rekening. Het waren zoo wat acht of tien stuivers, die ik hem voor kleinigheden nog schuldig was.
- Vergeef my, - zeide de arme man, - dat ik die kleinigheid nu eisch; ik heb het geld alte noodig, want.... want....
- Ei, - viel ik hem in de rede, - waerom wilt gy u verontschuldigen? Ik ben het u schuldig en gy hadt my reeds lang moeten zeggen, hoeveel het bedroeg, want ik wist het niet. - Als ik hem het geld gaf, en in zyne oogen zag, bemerkte ik er tranen in. Dit ontroerde myn hart.
- Er zyn tranen in uwe oogen, meester Dorper, - zeide ik. - Wat is er? Laet my uw leed kennen; zet u en vertel het my.
Ik dwong hem zich neder te zetten, en nu begon hy, nadat hy zich de tranen afgewischt had, en zeide: - Ach, wat in andere gevallen ons zeer gelukkig gemaekt hadde, moeten wy in onze armoede als een ongeluk beklagen. Nauwliks kunnen wy, myne brave vrouw en ik, door vlyt en spaerzaemheid onze zes kinders en ons zelven onderhouden, de zware huishuer betalen en er
| |
| |
eerlik doorkomen. Nu heeft ons God dezen nacht nogmaels met een jongentjen gezegend. Het is de zevende. Nu kan myne vrouw in langen tyd niet arbeiden en ik ben ook gebonden. En het is alweêr een meer, die onderhouden, opgevoed en gekleed wil zyn.
Ik zag met oprechten medelyden den armen handwerksman aen, en zocht hem te troosten. Aanvankelik deed ik dat op eenen vroliken, moedverwekkenden toon, terwyl ik hem het spreekwoord herinnerde: ‘Laet God wassen een haesjen, dan laet hy ook wassen een graesjen.’ Ook hy lachte weemoedig. - Ja, - zeide hy, - indien het met het graesjen gedaen ware!
Maer nu herinnerde ik den manne daeraen, dat eens een groote man zegde: waer vele kinders zyn, daer is ook veel zegen Gods; want waer zoo vele kinders zyn, zyn er vele, die bidden, en waer veel gebeden wordt, daer is louter zegen Gods.
Toen werd de man ernstig. Eene zekere opgeruimdheid overglanste zyn aengezicht en hy zeide: - Ja, dat is een woord, dat ons troost. Wy hebben alle in 't gebed reeds dikwerf de kracht tot het dulden, maer ook de hulpbrengende genade Gods ervaren!
- Nu, dan vat goeden moed en vertrouw op God. Wie weet, of niet de zevende nog een rechte zegen voor het huis wordt. - Zoo sprak ik tot den man, die hartelik voor den troost dankte en werkelik vroliker weg gaen wilde. Ik riep hem terug.
- Hebt gy dan reeds eenen peet voor uwen kleine? - vroeg ik.
- Ach, - zeide hy, - wie zal my armen manne dien dienst der liefde bewyzen? Ik zal hem wel zelf op de doopfonte moeten houden.
- Reeds weder eene moedeloosheid, meester Dorper, - zeide ik, - die niet wel is. Eerst twyfelt gy aen Gods hulp en nu aen de liefde der menschen! Ik wilde my daertoe aenbieden, indien ik u aengenaem ware?
Hy zag my twyfelend aen. - Ach God, gy? - zeide hy half luid.
- Waerom dan niet? - vroeg ik. - Het is myn volle ernst, indien ik u beval.
Toen traden weder twee tranen in des armen mannes oogen,
| |
| |
en hy kon niets zeggen, zoo onverwacht kwam hem dit aenbod voor. Eindelik kwam hy tot zich zelven weder, en nam met veel dankbaerheid deze eer, zoo hy zeide, aen. Ik drukte hem twee daelders in de hand, liet myne toekomende petemoei groeten en gaf vroliken moeds afscheid aen den vader, wiens hart ook weder veel vlugger klopte.
My gingen eene menigte gedachten door het hoofd, om te weten op welke wyze ik die arme familie ondersteunen zoude; maer, zoo als het gewoonlik gaet, de beste kwam het laetste. Ik herinnerde my namelik, dat eene wet bestond, volgens dewelke de koning by het zevende kind eens echtpaers, - wanneer de rei der zeven door geen meisjen onderbroken wordt, - de plaets van peet aenneemt, en gewoonlik een aenzienlik geschenk geeft.
Berlyn was ver. De koning heeft ook meer te doen, dan op iederen brief rechtstreeks te antwoorden. Dat berekende ik en haestede my, my aentekleeden, om op het stadhuis en tot den priester te gaen, en my de getuigen te halen die ik noodig had.
De burgemeester en de pastor verklaerden my schriftelik, dat de nieuwgeborene jongen de zevende in ononderbrokene rei van denzelfden vader en dezelfde moeder was, en beide gaven my bereidwillig de loffelikste getuigenissen over het goed gedrag van meester Dorper. Daermede ylde ik naer huis. Onderweg ontmoette my de doktor, een goed, weldadig man, en ryk daerby. Hy hiet Willem, ik Frederik, dat waren de twee namen des konings.
- Doktor, - zeide ik, - gy moet met my peet zyn, en wy beide moeten de plaets vervangers van onzen koning zyn.
- Zyt gy dol? - vroeg hy verwonderd.
- Ik ben geheel by mynen verstande, - zeide ik, en vertelde hem de geschiedenis. Hy kende den eerliken schoenmaker zeer wel, en was vreugdig over het geen ik doen wilde, nam ook het peetschap aen en beloofde wakker het huisgezin te ondersteunen.
Het bart klopte van vreugde in myne borst. Ik ylde naer huis en schreef terstond een bidschrift in Dorpers naem. Ik vertelde
| |
| |
den milden koning den staet der familie, legde er de attestatiën by, en bad om de genade, dat zyne majesteit peet des nieuwgeboren kindes wilde worden. - Het bidschrift ging met myne beste wenschen weg. Intusschen verkreeg ik van eenige my bekende weldadige familiën, ondersteuning voor de kraemvrouw en haer huisgezin, en meer dan ik verwachtte.
Eenige dagen daerna kwam Dorper tot my. Zyn gezicht straelde van vreugde. Hy vattede myne hand, maer spreken konde hy niet, tot dat hy weder tot zich zelven gekomen was.
- Gy hebt de waerheid voorspeeld, - zeide hy. - De zevende is een ryke zegen geworden; maer wy weten waer des zegens begin is, en onze dankgebeden gedenken u voor God.
Nu vertelde hy, hoe hun van alle kanten kinderkleedingstukken, voedende spyzen, geldondersteuningen, en eene menigte schoenmakersarbeid toevloeiden. Hy moest nu, zoodra zyne vrouw genezen was, een of twee gezellen nemen om alle de nieuwe klanten te bedienen. De man konde niet genoeg door woorden zyne dankbaerheid uitdrukken. Hy verzocht my, hem toch nu ook eenmael te bezoeken, om mynen petezoon en de gelukkige moeder te zien. Dit beloofde ik en zeide hem, dat de doktor zich ook tot peet aengeboden had, indien hy niets daertegen hadde. De man was geheel buiten zich zelven van vreugde en ylde naer huis.
Weldra volgde ik hem en trad in de kamer der arme lieden. Tot myne verwondering vond ik er de grootste zindelikheid. Wel is waer men zag overal armoede, maer orde was in alles en geen stofken was zichtbaer. De jongere kinderen speelden stil onder elkaer. De oudste waren in de school. Een hunner wiegde het kleine kind, en de moeder zat daer reinlik gekleed en bereidde aerdappelen voor den maeltyd, terwyl de vader yverig aan zyne werkbank arbeidde. Vrolikheid lachte op alle gezichten. Ik bevond my zeer wel in de kleine, vriendelike kamer. En met welke vreugde en dankbaerheid werd ik ontvangen. Met welk geluk toonde my de moeder het kleine petekind, dat zoo bevallig en zoo liefderyk in zyn zuiver bedjen lag.
| |
| |
- Over den naem des kleinen kindes, - zeide ik, - ben ik met den doktor eens geworden; ik denk, dat gy daer niets tegen hebben zult, indien wy hem Frederik-Willem heeten?
Glimlachende zeide de moeder: - Dat is toch ook de naem onzes lieven konings, waerom zouden wy dien niet gaerne nemen?
- Met de doop echter, - zeide ik, - zullen wy nog eenigen tyd wachten. Ik heb nu nog eenige gewichtige zaken te eindigen, die ik gaerne echter wenschte te hebben, wanneer wy de doop vieren.
Zy stemden volkomen toe, en alles was in de beste orde.
De my bekende familiën voeren getrouwelik met hunne ondersteuningen voort, en myne huislieden zeiden my met groote vreugde, dat de heerlike Dorper heden eenen gezel genomen had. De familie was vol lof en dankbaerheid over de wending van haer lot.
Ik kan wel zeggen, dat ik my zelven gelukkig gevoelde in het geluk diens braven huisgezins.
Eindelik bracht my de postbode eenen brief met den koningliken zegel. Ik brak hem met bevender vreugde open. Juist! de koning had het peetschap aengenomen en, aengezien de armoede des vaders en zyne voortreffelike getuigenissen, eenen wisselbrief van honderd daelders als petegeschenk er bygelegd.
- God zegene den koning! - riep ik vrolik uit, besloot echter vooreerst de vreugde in myne borst, en liep tot den doktor. - De koning heeft het aengenomen, - riep ik hem toe, - nu moet echter tot overmorgen een ordentlike kinderdoop ingericht worden.
- Dat spreekt van zelf, - antwoordde de dokter, - maer ik versta niets van zulke dingen. Weet gy wat, richt alles in, en zeg my naderhand, wat ik te betalen heb. Ook met het petegeschenk moeten wy ons niet van gierigheid laten betichten!
- Verstaen! - antwoordde ik hem, - hoe veel denkt gy?
- Ik dacht, - sprak de doktor, - dat wy door onze petegeschenken den man in staet zetteden, zynen handel een weinig uitbreiding te geven. Zyn u twintig daelders voor uw aendeel niet te veel?
- Neen! - zeide ik.
| |
| |
- Zoo blyft het daerby, - vervolgde de doktor. - Voor klanten zal ik reeds zoo trouw zorgen, als gy het gedaen hebt.
Na deze afspraek ging ik weg en recht naer Dorpers huis toe. Op nieuw vond ik de voorbeeldelikste orde en zindelikheid. - Ik zeide nu tot de moeder, dat overmorgen de kinderdoop, 's namiddags om een uer zyn zou, en bemerkte, dat zy zich geene bezwaernis en geene kosten maken moest, dewyl de doktor en ik alles bezorgen en bestryden zouden.
Zonder hunnen dank aen te hooren, ylde ik weg en liet door myne brave huisvrouw koeken, koffy en al het noodige toebereiden. Ik zond een behoorlik aental flesschen wyn over.
Op het bepaelde uer kwam de doktor. Wy gingen tot onze gelukkige petelieden. In fieren optocht, den vader tusschen ons beiden, togen wy naer de kerk. Als wy uit de kerk terugkwamen, was de kamer geruimd en feestelik versierd. Eene lange tafel stond in het midden, en op dezelve de kostelike koeken, de geurige koffy en de gulden wyn.
De pastor, verscheidene achtbare burgerfamiliën en Dorpers bloedverwanten en naburen waren genoodigd.
Vrolikheid en vreugde zaten met ons aen tafel. Als de koffy gedronken was, en de treffelike wyn in de glazen perelde, haelde ik het koninglike schrift uit myn zak, en nam aldus het woord: Mynen lieven petelieden en den eerwaerdigen gezelschappe ben ik nu nog de bekentenis eens kleinen schelmstuks verschuldigd, dat ik bespeeld heb. Het is welbekend, dat eene wet bestaet, dat, wanneer eene familie in ononderbrokene rei zeven jongens telt, de koning pete des zevenden is. Dan heb ik zoo in stilte aen des konings majesteit voor mynen vriend Dorper geschreven, en de koning heeft toegestaen dat hy pete des knapelyns is; de doktor en ik zyn slechts zyne plaetsvervangers. De verhevene peet heeft echter ook te gelyk een petegeschenk van honderd daelders er bygevoegd, dat ik hiermede myner vrouw petemoei overhandige.
De beide ouders waren van verwondering en vreugdige ontsteltenis geheel stom en bleek.
| |
| |
De pastor echter stond op en nam het glas: Laet ons met dankvervulde harten den hooggeplaetsten pete een levehoog brengen, zeide hy, en de glazen klonken klaer, en het ‘Vivat’ dreunde frisch en krachtig.
- Maer, - vervolgde de pastor, - ook de twee brave plaetsvervangers zullen lang leven!
En wederom klonken de glazen en het ‘langleve’ lustig op.
Nu stond meester Dorper omhoog en zeide: - Niemand zal my wys maken, dat er heden tendage geene propheten meer zyn! Als ik by den heer *** met bedroefden harte kwam, om hem de laerzen te meten, en hem vertelde dat my een zevende kind geboren was, troostede hy my en zeide dat die my zeker zegen brengen zou!
Dat is heerlik waer geworden, rykliker als ik het immer te hoopen gewaegd hadde. Naest God, dank ik het u, riep hy uit, en heldere tranen stonden in des gelukkigen oogen.
Dat echter ook waerlik de zevende zegen bracht, toonde zich oogenschynlik; want de meester kreeg eenen grooten kring van klanten, welken hy door voortreffelik werk, door rechtschapenheid behield. Hy arbeidde in 't vervolg altyd met twee of drie gezellen, en als zyne jongens groot waren, dan was hy een zeer vermogend, maer ook zeer geachte man. En dat kwam met de ‘Zevende.’
|
|
Auteursrechtvrij