|
| |
| |
| |
[Het Taelverbond, 1847, nummer 4]
De bevelhebber van Vlissingen.
Geschiedkundig verhael.
I.
Na de demping des hevigen oproers te Luik, en toen, op negenden Mei 1469, het verdrag door het welk de hertog van Bourgondiën het graefschap van Ferette bekwam, te Sint-Omaers gesloten was, wilde Karel-de-Stoute al zyne Staten bezoeken. Op zulke reis leerde hy de noodwendigheden des volks kennen, beschermde hy deszelfs regten tegen de onderdrukking van sommige ryken en zocht hy te weten hoe zy, die de menigte in zynen naem bestierden, zich van hunne pligten kweten. Wee hem dien de hertog alsdan in gebreke vond. De strengheid waermede hy elke misdaed strafte was onverbiddelyk en joeg iedereen vrees in. Het verhael, dat wy den lezer aenbieden, levert daervan een schrikkelyk bewys.
Reeds had Karel te Gent, te Brugge en in andere steden van Vlaenderen eenigen tyd verbleven. Nu was hy naer Zeeland vertrokken, waer de overstroomingen der zee de dyken doorspoeld, en ten lande groote verwoestingen aengeregt hadden. In den beginne van Juny kwam hy te Vlissingen aen.
| |
| |
Den morgen op welken hy zyne intrede in die stad gedaen had, stonden, in eene der zalen van het huis des bevelhebbers, twee hopmannen aen eene hooge vensterraem te redekavelen. De eene, een mensch in den vollen bloei des levens, was klein van gestalte, hoewel zyne gespierde armen en breeduitgezette borst getuigden dat hy met eene buitengewoone sterkte moest begaefd zyn. Ligtbruin haer omkroezelde zyn hoofd, en de slimme grimlach die steeds om zyne lippen speelde, zegde dat hy tot jokkerny gestemd scheen, terwyl een sprankel van zachtaerdigheid welke uit zyne blauwe oogen straelde, tevens de goedheid zyner inborst gissen liet. De andere kon tusschen de vyftig en de zestig jaren oud zyn. De lokken die in zynen hals nederdaelden, waren alreeds sneeuwwit, en de menigvuldige rimpels die zyn hoog en bloot voorhoofd doorploegden waren te diep, dan dat zy er door den ouderdom alleen zouden ingegraven zyn. Een likteeken liep van het linker oog over zyne wang, verborg zich onder eenen half gryzen, zwaren knevel, en gaf den ouden hopman het voorkomen van een dapperen en waren soldaet.
- Ha! de hertog laet geene enkele misdaed ongestraft; by hem komt loontje altyd om zyn boontje! sprak de jongste lachend; wel, als onze bevelhebber het boek zyner zonden doorloopt, dan is het vast dat hy zoo nog al iets zal tegenkomen, waerover hy thans met regt een akte van berouw zal mogen verwekken.
- Hy mag nog al vreezen, Frans, hernam de gryzaerd; want ofschoon hy groote krygershoedanigheden bezit, welke hem van hertog Filips het bevelhebberschap van Vlissingen deden verkrygen, heeft hy niet te min vele gebreken. Het volk heeft reeds over hem geklaegd, hy maekte meer dan eens misbruik van zyne magt. En nog..... maer ust! - deed de ouderling en legde een vinger op den mond, - spreken wy wat stiller. Hy boezemt schrik in door zyn verheven rang. Karel verdraegt niets van een hooggeplaetste; moet hy hem straffen, dan dient de rang des pligtigen tot maetstaf der kastyding.
- Hoe grooter zyne plaets is, hoe hooger hy de koord zal om
| |
| |
den hals krygen, is het dat? - Doch, Herman, men kan iemand toch niet hooger dan de galg hangen.
- Maer spreek zoo luid niet, Frans, fluisterde nogmaels de oude hopman; men moest ons eens hooren. Ge weet niet hoe streng die Karel is; geen woord blyft ongestraft, en ge zoudt niet geerne hebben, geloof ik, dat uw lichaem tot voedsel der raven moest worden.
- Dat kunt ge toch wel denken, antwoordde Frans, zoo voor het kleinste woord zendt u de hertog van Bourgondiën maer stillekens naer de eeuwigheid, hy is wel edelmoedig. Ik wensch dan dat hy de stad op het spoedigste verlate.
- Ik heb gehoord, Frans, dat hy nog heden naer Gorcum vertrekt om het volk van Holland regt te doen.
- Bravo! zoo veel te beter, ziet ge wel, Herman; want ik word het moede eenen ganschen dag onder de wapenen te staen, en als een pael naest myne krygsknechten te pronken om in orde te zyn wanneer die groote heeren voorby komen. Waerachtig dat is geen leven! een soldaet moet zich zoo eens verlustigen, niet waer? Zie! - en Frans schudde verheugd de hand des gryzaerds, - dezen nacht zullen wy mogen uitblyven en dan zullen wy er eens eene malsche pint op zetten, wat zegt ge daer van?
- Helaes! myn vriend! sprak Herman met doffe stem.
Frans bezag zyn makker eens wel en hernam half lachend:
- Wel ja, ge ziet zoo aerdig? Ik geloof dat gy even als ik geerne uw vermaek hebt.
- Zwyg, Frans, ô zwyg toch!
- Ge zyt toch niet droevig, he? Wat zeg ik? Waerachtig, ik dacht er niet op. Er komen zoo hier en daer al eenige rimpels op uw gezicht; ge begint uw zestigste jaer te naderen, en als men wat oud wordt, valt ons het leven seffens lastig. Zoo ik in uwe plaets ware, zou ik nog eenig genot nemen van de stonden, die ik op de wereld nog moet doorbrengen. Ik zou ten minste eens lustig lachen.
- Weet ge wat ge zegt? - Och, laet my gerust, sprak Herman. Myne droefheid.....
| |
| |
De jonge hopman schoot in eenen luiden lach:
- Ha! ha! Het liedje dat ik al honderdmael gehoord heb, gaet weêr beginnen, en nu wordt hy nog kwaed; myne woorden hebben hem beleedigd.
- ô Neen, antwoordde Herman, ik heb u leeren kennen sedert dat wy op het slagveld den rang van kapitein gewonnen hebben; ge zyt nog jong, nog gelukkig, en dus vrolyk; doch gy hebt een goedig hart, en daerom heb ik u altoos bemind. Maer hoor, uwe woorden doen my pyn. Ik bid u, lach niet met myne droefheid, ge weet hoe diep het ongeluk zynen stalen vinger op myn voorhoofd geprent heeft, hoe zeer het wigt der smarte myne ziel onderdrukt, ô lach niet, Frans, ik bid u, lach niet!
Het gelaet van den jongen hopman nam eene ernstige uitdrukking aen:
- Ik weet hoe beklagensweerdig ge zyt; ook deel ik in uwe droefheid, dit hebt ge gezien zoo menigmael ge my uwe rampen verteldet; doch waerom u niet troosten? Het ongeluk van vrouw en kind te verliezen is groot, en de wyze waerop gy ze verloren hebt is yselyk. Doch de hemel heeft voor elke wonde een balsem gegeven, en zou er voor de uwe geen zyn? o ja, maer gy verwerpt alles.
- Myne wonde is ongeneeslyk, sprak de gryzaerd met eene stem die wanhoop verried; het verdriet heeft myn hart te diep verkanderd.... voor my is er geen geluk meer dan in den dood; want by de dooden vind ik terug wat my zoo dierbaer was, wat ik verloren heb.
- Maer vriend, vroeg Frans, wie heeft u van de dood uwer vrouw en uwer dochter verzekerd? Is het niet mogelyk dat zy de vlammen ontvlugt zyn?
Herman nam de hand van Frans in de zyne en drukte ze met aendoening, terwyl een traen zich in zyn oog opdeed.
- Vriend, sprak hy, ik zie het, ge wilt my troost bieden, ik dank u; maer weet dat alle troost nutteloos is. Zwyg, ik smeek u.
Voor den lezer zullen de laetste woorden der twee hopmannen duister zyn; het is dus noodig dat wy er den zin van opklaren.
Twintig jaren voor den tyd, waerin ons verhael voorvalt,
| |
| |
bewoonde Herman eene lieve pachthoeve dry uren van Vlissingen gelegen. Hy sleet er zyne dagen vreedzaem en gelukkig met eene gade, een engel van goedheid, welke hem eene dochter geschonken had, schoon als zy en tevens zoo goed.
Dit stil geluk duerde echter niet lang. Hertog Filips-de-Goede had eene belasting gesteld op het zout en de granen. De Gentenaren, die ze weigerden te betalen, maekten welhaest oproer en het duerde niet lang of ze begonnen hunnen grave en heere den oorlog aen te doen. De hertog, den opstand willende dempen, ontbood ter heervaert uit Bourgondiën, Henegauwen en Holland al zyne onderdanen, die in staet waren de wapenen te dragen. Herman bevond zich tusschen dit getal. Droevig en hartverscheurend was het afscheid dat hy van vrouw en kind nam. Een voorgevoel schokte zyne ziel op dien stond, een akelig voorgevoel dat eene wreede wezenlykheid werd. In Vlaenderen gekomen, voegde hy zich by de legers van den hertog en dra begon de schrikkelyke slagting van Gaveren, waerin het bloed van twintig duizend menschen vloeide en dry honderd dorpen tot assche verbrand of geslecht werden.
Schoon de vrede na dien bloedigen stryd gesloten werd, bleven de legers van Filips nog dry jaren onder de wapenen. Na dien tyd trok ieder naer zyne haerdstede terug. Herman spoedde zich naer de zyne; maer God! waerom mogt hy op het slagveld niet sneuvelen? waerom mogt hy zyn bloed met dit zyner broeders niet mengen? Dan ware er aen zyn hart een doodelyke slag gespaerd geweest. Hy vond op de plaets waer zyne wooning eertyds stond, niets dan puinen: een brand had des nachts alles vernield. Hy stortte bittere tranen op dien puinhoop, want daer onder, zei men hem, lag de assche van zyne gade en die van zyn kind.
Hy deed in alle omliggende dorpen opzoekingen of misschien nog een der twee persoonen die zyn hart zoo dierbaer waren, het vuer zoude hebben kunnen ontsnappen; maer alle zyne nasporingen bleven vruchteloos.
Het was dus zeer natuerlyk dat Herman telkens dat hy daeraen dacht niet tot vreugde gestemd was. Ook had Frans zyne scherst
| |
| |
gestaekt en antwoordde hy nog alleenlyk op de laetste woorden des gryzen:
- Kom, Herman, laet ons dezen avond te samen uitgaen en tracht dan ten minste een oogenblik uw verdriet te vergeten.
Op den zelfden stond ging de deur der zael wyd open en een man van korte gestalte trad binnen. Zyn aenzicht waerop een bruine tint lag, zyn gitzwart haer en even zwarte oogen zegden genoeg dat hy geen kind van Vlaenderen of Holland was.
Toen hy de twee hopmannen ontwaerde, naderde hy hen en sprak op fieren toon:
- Kapiteins, ik geloof niet dat uwe plaets in deze zael zy. Ge weet wel dat onze heer Karel, hertog van Bourgondiën en Braband, graef van Vlaenderen, Henegauwen en Holland, hier ter stede is, en dat uw pligt dus eischt dat gy u by uwe soldaten bevindet.
Frans bezag hem van top tot teen en antwoordde met een spottenden lach:
- En gy hebt gewis niet vergeten dat een kapitein des hertogs geene bevelen van den geheimschryver eens bevelhebbers ontvangt.
De eerste spreker haelde de schouders op.
- Ik moest my op dit trotsch antwoord verwachten, sprak hy; nogtans het doet my het hoofd niet buigen; integendeel kan ik het slechts met een grimlach van medelyden beantwoorden.
- Laffe pennenlekker! riep Frans.
- Zoudet gy niet zeggen, hernam de andere koel, wanneer men die heeren kapiteins hoort spreken of soldaetje ziet spelen, dat ze de gansche wereld het onderste boven gaen zetten, en och arme!.....
Een hevige blos liep over het aenzicht van den jongen hopman, hy bragt de hand aen zyn zweerd; doch terstond liet hy ze nederzakken en zegde:
- Waert gy het weerdig, myn degen zou u rekenschap vragen over uwe woorden; maer een stok zou u beter gelyken, ellendige!
- Ellendige, ha! ha!
- En wat zyt ge meer? vroeg Frans spottend.
| |
| |
- Ha! ha! ellendige! Zie, kapitein, ik geloof dat ge my niet kent; de tyd zou u wat anders kunnen toonen.
De jonge hopman kon zich niet weêrhouden van te lachen en sprak:
- U niet kennen? het is mogelyk. Over twee-en-twintig jaer waert ge een gemeen advokaet te Parys; ge waert arm, want de spitsvinnigheden uwer regtsgeleerdheid bragten geen geld op, en meer dan eens gebeurde het dat ge 's avonds met ledige beurs en ledige maeg slapen gingt. In veertien honderd een-en-vyftig, begaeft ge u, om niet van honger en gebrek te sterven, by de Engelschen die den oorlog tegen Frankryk voerden, en gy werdt verspieder by generael Talbot en verrader van uw vaderland! Na de nederlaeg van uwen meester, hebt ge u in ons land begeven, waer gy om eenige diensten aen onzen bevelhebber bewezen, by hem de plaets van sekretaris hebt afgebedeld; had hy ze u geweigerd, het zou my niet verwonderd hebben u het ambt van beul te zien vragen. Een ik u ofte niet?
- Ha, my zoo vernederen! riep de Franschman op een toon die gramschap verried.
- U vernederen! hernam Frans grimlachend; ik geloof dat de graed van eer by u zoo hoog staet als by hem die zonder blozen bekent dat hy de galg verdiend heeft.
- Ga voort, kapitein, toe! ik luister.
Herman had intusschen deze woordenwisseling in stilte nagehoord. Daer hy echter wist dat zyn makker een kryger was die ten koste van zyn bloed zyne eer zou verdedigd hebben, en daer het hem tevens niet onbekend was dat de geheimschryver de regter hand des bevelhebbers was, zegde hy eindelyk:
- Kom aen, Frans, waerom u in gramschap stellen voor zulk een verachtelyk man?
- Gy hebt gelyk, was het antwoord. De beleedigingen vallen op zyn hart juist als de dolk op het yzeren harnas, dat is te zeggen: zy botsen er op af. Kom, myn vriend, de tegenwoordigheid van dit walgelyk wezen doet my afschrikken.
Frans nam den arm des gryzaerds in den zynen en beiden
| |
| |
verlieten de zael. De geheimschryver zag hen spottend na, en toen zy henen waren zegde hy:
- Gaet, pochers, gaet! Ge denkt gewis dat alles voor uw persoon zal onderdoen; maer gy hebt u bedrogen. Geve de hemel my maer eene omstandigheid om my te verheffen en ik zal toonen dat hunne woorden op myn hart niet afbotsen en dat hun hoogmoed laeg kan dalen. Ik hoop dat ik binnen kort voor die heeren niet meer zal moeten zwichten. De bevelhebber heeft my raed gevraegd om in de liefde, die hy voor de vrouw van Dupré voedt, te gelukken - ik zal hem raed geven, en dan.....
Hy zweeg en deed voorzichtig eene deur open, vlak over de gene langs welke hy binnengetreden was, en met de woorden: Heer bevelhebber, - stapte hy in de naestgelegene zael.
Die zael vormde een ruim vertrek, gansch in den smaek dier tyden, met zware zyde en kostelyke tapyten behangen. Daer de ramen zeer klein waren heerschte er eene zekere somberheid, en de zonnestralen die op de geschilderde glazen dansten, wierpen op alles eenen echt fantastischen toon. Eene breede, rykgebeeldhouwde schouw verhief zich tegen den muer, regt over de vensters, en te midden der zael stond eene langwerpige zware eiken tafel, waerover eene kostbare brugsche tapyt, met dikke franjen bezet, gespreid was. Stoelen met hooge kappen en met rood fluweel overtrokken, waren achter de tafel en voor de schouw geplaetst.
Hy dien de geheimschryver by het intreden bevelhebber noemde, was een man wiens gezicht dapperheid te kennen gaf; ook was hy een moedig en beroemd ridder aen welken Filips-de-Goede, gelyk wy reeds gezegd hebben, tot belooning zyner kloeke daden het bevelhebberschap van Vlissingen toevertrouwd had. Doch in zyne gelaetstrekken vond men ook iets dat afschrikte, iets dat u deed twyfelen of er in zyn harte ook wel geene koude wreedheid woonde.
Aen de tafel gezeten, doorliep hy eenige perkamenten en brieven, en toen de geheimschryver binnen trad, hief hy het hoofd op en sprak op grimmigen toon:
- Ha! ge zyt daer? ik wacht u reeds lang. Maer zeg eens,
| |
| |
toen ge my raed gaeft, hel en duivel! sprak er dan een zinnelooze?
- Heer bevelhebber, werd er op vleijenden toon geantwoord, mag ik de oorzaek uwer gramschap kennen?
- Ik heb den hertog over onzen gevangene gesproken en hy wil Dupré zien.
- Daerop moesten wy ons verwachten, zegde de gewezene advokaet. Het is immers bekend dat Karel niemand in de boeijen laet zetten, zonder dat hy zelf de misdaed van den pligtigen onderzoekt. Hebt gy den hertog gezegd dat Dupré maer om vermoedens in hechtenis genomen werd.
- Ik heb gedaen gelyk ge 't my aenbevolen hadt.
- Dan hebt ge niets te vreezen, Heer bevelhebber; uwe handelwyze zal Karel zelfs een blyk van uwen iever zyn. Ge moet getoond hebben hoe gy de rust van den staet en de belangen des hertogs ter harte neemt, en hoe gy al uwe daden voor hem durft bloot leggen.
- Maer Dréval, hernam de ridder, hy zal Dupré ondervragen, en vindt hy hem onpligtig, blyven dan al myne poogingen niet zonder vrucht?
- Hebt gy de brieven getoond, welke Dupré aen zyne bloedverwanten van Luik geschreven heeft en welke wy door geld in handen kregen?
- Ja.
- Heeft hy ze gelezen? vroeg Dréval.
- Allen, sprak de ridder.
- Welke was op dit oogenblik de uitdrukking van zyn gelaet? hernam de geheimschryver.
- Ik heb niet de minste verandering in zyne trekken bemerkt.
- Die brieven behelzen toch niets dat tegen den gevangene zou kunnen pleiten. Hy jammert alleenlyk over den oorlog, die hem genoodzaekt heeft zyne vaderstad te verlaten. De bevelhebber heeft toch niet vergeten van de plakschriften te spreken, die Dupré zou moeten verscheurd hebben.
- Moord en dood! by myn degen, neen. Het zyn immers die brieven die ons zullen doen gelukken. Hier vrees ik niet voor, al zyn wy overtuigd van 's mans onnoozelheid.
| |
| |
De bevelhebber bragt de bel, die op de tafel stond, in beweging, en een paedje, in groene zyde gekleed, trad binnen.
- Alfred, sprak de ridder, breng myn gouden beker met besten wyn; myn lever is byna verdroogd: ik heb myne tong heden nog geen oogenblik rust kunnen geven.
De kleine paedje boog zich en vertrok.
- Ja, die plakschriften zullen ons doen gelukken; ging de bevelhebber tegen Dréval voort. Voor honderd guldens...... hel en duivel! Ik vind er meer dan eenen die niet achter het oor zal krabben wanneer hy voor honderd guldens een valschen eed kan doen.
De paedje kwam terug en bragt den gouden beker op een zilveren schenkplaet en bood hem den bevelhebber aen, die hem zegde:
- Plaets het op de tafel, Alfred.
De paedje zette zich aen zyne voeten neder en haelde uit zynen buidel eenige dobbelsteenen, waer mede hy begon te spelen.
- Ge moogt u verzekerd houden van een goeden uitslag, sprak de geheimschryver, en geloof my, wy hebben met den man begonnen; de vrouw zal welhaest volgen.
- ô, Dan was ik tot myn doel! riep de ridder, die vrouw! kon ik haer bezitten! - Gy hebt haer niet gezien, niet waer? ô! Zy is schoon, zy heeft my veel doen lyden, toen ze my verstiet en haer hart aen een anderen schonk; en nogtans ik zal alles vergeten, zoo zy de myne wordt: ik heb haer toch zoo bemind. Sedert dat ik haer in Vlissingen terug gevonden heb, zweeft my hare beeldtenis dag en nacht voor de oogen. Nu, - ging hy voort terwyl een strael van yselyke wreedheid in zyne oogen schitterde en hy met de tippen zyner vingeren in de blonde haren van den paedje speelde, - nu, ze moet de myne worden, of hy dien ze meer dan my harer liefde weerdig achtte, zal met den stroom van zyn bloed het vuer myner driften uitblusschen. Ik zal er haer wel toe dwingen.
- Ja, dwing, sprak Dréval op aenmoedigenden toon, en laet zien dat ge een man zyt. Moeders bidden hare kinderen of dreigen hen te slaen, wanneer ze wat koppig zyn; maer dwingen dat is
| |
| |
mannenwil. Vrouwen die weigeren zich aen een man over te geven, zyn als koppige kinderen; met dreigen en smeeken verkrygt men van haer niets. Sla en dan geven zy zich over als de kinderen, die zich in den schoot hunner moeder werpen, wanneer deze van de dreiging van slaen tot de daed zelve is overgegaen.
De bevelhebber ledigde den beker, de kleine paedje nam de schenkplaet en vertrok.
- Laet my begaen, zegde hy; als ik alles niet tot een goed einde breng, wil ik myne eer verliezen; noem my al wat ge wilt - dat moogt ge, indien ik haer binnen vier dagen niet bezit. - Maer, Dréval, wy verspillen onzen tyd met woorden. Ga en hael onzen gevangene hier. Ik verwacht den hertog op het oogenblik in deze zael. Hy geeft thans eenige bevelen aen zyn volk; ge weet dat Karel altyd zelf aen ridder en knecht voorhoudt wat hun te doen staet. De man, voegde hy er spottend by, geeft zich waerlyk moeite voor een hertog. Spoed u, hy nadert.
De geheimschryver was op een oogwenk de zael uit. Een stond daer na werd de deur geopend en Karel-de-Stoute trad met zyne ridders binnen. De bevelhebber was hem te gemoet gegaen en na de gewoonlyke beleefdheden afgelegd te hebben, sprak de hertog:
- Voor zoo veel my de tyd het toegelaten heeft uwe wyze van bestiering te onderzoeken, ben ik te vreden: ook wil ik u myn dank betoonen. Ga voort met het geluk van het volk te betrachten, op dat de menigte steeds mynen naem in uw persoon zegene.
- Deze woorden zyn te vleijend, lispelde de bevelhebber; hertog, ik heb ze niet verdiend: ze zyn my eene aenmoediging in het volbrengen myner pligten.
Karel deed als of hy deze gezegde niet gehoord hadde en ging voort.
- De tyd kort in; het uer tot ons vertrek bepaeld, is nakend. Gy hebt my gesproken over zekeren man, die eene briefwisseling met oproerigen van Luik hield: laet dien man voor my komen.
- Ik heb reeds het bevel gegeven hem hier te leiden, antwoordde de bevelhebber; hy is daer.
| |
| |
- Myne ridders, sprak de hertog, nemen wy plaets; wy gaen eenen heiligen pligt vervullen. En zich tot een man van zyn gevolg keerende: geheimschryver, zet u naest my en teeken alles op.
Allen zetteden zich op de stoelen achter de lange tafel.
Dan werd een man, met gansch neêrslagtig gelaet, door wachten binnengeleid. Deze bleven by de deur staen.
De hertog nam het woord:
- Nader, en zeg my uw naem.
- Lambert Dupré, antwoordde de gevangene met zwakke stem.
- Welk is uwe voedsterstad?
- Luik.
- Hoe komt het dat gy te Vlissingen woont?
De stem van den ondervraegde was zoo stil, dat Karel hem nogmaels gebood te naderen. Met neêrgeslagen oogen sprak hy:
- De oorlog, die sedert lang in myne vaderstad woedt, bragt den doodsteek aen den koophandel; en daer deze grond voor myne gade door het ongeluk heilig is en dat de nyverheid hier bloeit, heb ik hem tot verblyf gekozen.
- Ge weet gewis, waerom men u in hechtenis nam?
- Men zegt my, antwoordde Dupré, dat ik eene briefwisseling met oproermakers van Luik onderhield en dat ik de bevelbrieven des hertogs, welke in de straten gehangen waren, afgetrokken heb.
Karel hield op den gevangene steeds een aendachtig oog en ging voort:
- Is de beschuldiging ongegrond, het regt is daer om u vry te spreken. Zeg, hebt gy brieven aen zekere muiters van Luik gezonden? Antwoord, maer gedenk dat God u hoort.
Dupré verhief den blik omhoog en zyne stem werd luider:
- Ik heb bloedverwanten te Luik: mag ik geene betrekkingen hebben met hen die my door de banden des bloeds verknocht zyn?
- Gy hebt over den oorlog dien men tegen uwe geboortestad voerde, met lakende woorden gesproken.
- Nooit, sprak de gevangene op vasten toon. Ik heb dien oorlog betreurd, om dat hy my aen de liefde myner bloedverwanten onttrok.
| |
| |
- Men zegt nog dat de brieven des hertogs door u werden verscheurd.
- Dat is gelogen, antwoordde Dupré verontweerdigd.
- Gy beticht dus hen die u daer van beschuldigen, van valschheid? vroeg de hertog.
- Ik ben onpligtig.
Karel hield altoos het oog op den gevangene gerigt, en, om eene laetste proef te nemen of de man schuldig of onschuldig was, zegde hy zacht:
- Ge blyft by uw woord? - Weet, indien gy alles openbaert, dat gy verzachting kunt verhopen; doch volhardt gy met de waerheid af te stryden en wordt uw verraed ontdekt, dan moogt gy u op de volle strengheid der wetten verwachten.
- Ik ben onnoozel, antwoordde Dupré zonder wankelen.
- Wy kunnen toch aen die betuigingen van onschuld geen geloof hechten; ze zyn de gewoone toevlugt van den misdadige.
Na deze woorden stond de hertog regt en werd daerin gevolgd van zyne ridders; zich alsdan tot den bevelhebber keerende, sprak hy:
- Heer Van Steenveldt, op dit oogenblik kunnen wy ons van de pligtigheid of de onpligtigheid dezes mans niet verzekeren. Het is my genoeg dat ik hem gezien heb. Ik lever hem aen uwe voorzichtigheid over. Doe alle mogelyke opzoekingen. Binnen eene maend houde ik opene vierschaer te Gorcum om den volke geregtigheid te doen. Ge zult my door uwen raed in dit plegtig werk bystaen en daer spreken wy verder over dezen gevangene. Intusschen weet ge wat gy te doen hebt: de wetten zyn daer tot rigtsnoer uwer daden.
De bevelhebber antwoordde byna met fierheid:
- Geduchte Heer, ik heb gezworen myne pligten te volbrengen; de hertog, uw vader, sloeg my tot ridder.
Karel wendde zich tot zyn gevolg:
- Heeren, spoeden wy ons; ik wil voor het vallen van den nacht nog te Berg-op-Zoom zyn.
En na deze woorden gesproken te hebben, ging hy met zyne
| |
| |
ridders de zael uit. Wanneer de laetste aen de deur was, liep de bevelhebber naer den gevangene:
- Beken uwe misdaed, en ge zyt vry! fluisterde hy.
- Ik ben onnoozel, hernam Dupré.
- Ik weet het ook, sprak Van Steenveldt met een yselyken lach, en nam het slagtoffer zyner wraek by den arm. - Weet ge wel dat toen gy haer, die thans uwen naem draegt, nog niet gade noemdet, een man uwe liefde benydde?
- Ja, een ellendige, die dacht dat alles voor zynen wil moest buigen, zuchtte Dupré.
- Bezie my eens wel! deed de ridder lachend.
- Hemel! riep de gevangene en sloeg verschrikt de handen voor het aengezicht.
- De man, wiens liefde gy deedt verstooten, sprak de bevelhebber aen het oor des ongelukkigen, heeft beloofd zich te wreken; ge ziet dat hy zyn woord houdt! - En zich naer de wachten, die by de deur stonden, keerende, zegde hy: draegt zorg voor dien kerel.
Hy liet Dupré als van des hemels vuer geraekt staen, en snelde henen om zich by den stoet van den hertog te voegen.
| |
II.
Zoo lang de hertog van Burgondiën zich in Vlissingen opgehouden had, was de stad in woel geweest. De inwooners hadden hun werk verlaten; de winkels waren gesloten; want de burgers liepen op en neêr door de straten om hunnen vorst te zien; in een woord, het was een echt feest. - Doch nauwelyks was Karel vertrokken of ieder begaf zich weder tot zyne gewoone bezigheid, en de stad kreeg hare vorige stilte terug.
De zon begon allengskens ter westerkimme te neigen, en de stomppuntige gevels wierpen eene langere schaduwe in de straten
| |
| |
en op de openbare plaetsen neêr. Ofschoon de hitte van een brandenden junydag door de frischheid van het opkomend avondwindje getemperd werd, bleven al de burgers in hunne huizen, als of het loopen en draven achter hunnen hertog, onder eene gloeijende zon, hen geheel vermoeid en hun allen lust tot wandelen ontnomen had.
In een straetje, dat op de groote markt uitkwam, stond een huis, welks noordsch-houten gevel vooroverhelde en, met grofgesteken beeldwerk, verscheidene tafereelen uit het heilig Schrift voorstellende, versierd was. De weinige vensters, waermede het op de straet uitzag waren uit groenachtige en in het lood waggelende glazen samengesteld, en lieten niet dan een flauw schemerlicht binnen in de vertrekken dringen. Dit huis, dat te dien tyde eene redelyk fraeije burgerwooning uitmaekte, behoorde aen Dupré.
Wanneer men binnen trad, bevond men zich in eenen ruimen winkel of werkkamer waer men, aen de gereedschappen en de stoffen welke tegen den witgekalkten muer opgehangen waren, dadelyk kon vermoeden dat daer wollen goederen geweven werden. Achter den winkel was een ander vertrek, slechts half zoo groot. Niets verried er pracht of weelde, maer de witgeschuerde tafel en stoelen getuigden dat er eene overgroote zuiverheid heerschte.
By het vensterraem lag, in een wissen wiegje een kind, dat pas vier maenden kon oud zyn, zachtjes in slaep geschommeld. De moeder, die als een wakende engel, er naest zat, hield er een ander van twee jaer op heuren schoot, en op de gezichtjes der beide kleinen lag de zoetste gerustheid verspreid. Maer met de vrouw scheen het gansch anders gesteld. Op hare beeldschoone gelaetstrekken stond zooveel angst, zulke bittere droefheid te lezen dat hy, die haer had mogen aenschouwen, zeker met innig medelyden ware vervuld geweest. Van tyd tot tyd ontrolde aen hare lippen een uit het hart opwellende zucht, en de tippen harer fyne vingeren dreven dan een traen terug welke zich opdeed in haer blauw zachtdryvend oog; of wel, wanneer heur harte te vol schoot, drukte zy het kind dat in hare armen lag tegen den kloppenden boezem, en plaetste op zyn voorhoofd een langen, stillen kus.
| |
| |
Een geruimen tyd had zy daer reeds zoo gezeten, toen zy met eene stem, die byna aen wanhoop had doen gelooven, eensklaps uitriep:
- God! wat blyft Dupré lang weg! Gisteren avond, wanneer hy den winkel wou sluiten sprak hem een man aen, welken ik nooit gezien heb. Hy kwam by my, zegde dat hy spoedig zou terug keeren, en volgde den onbekende. En nog zie ik hem niet weder. Waer mag hy toch gebleven zyn? En Anna die ik uitzond om hem te zoeken, komt ook al niet. ô! Het is niet wel van zynentwege, my hier in schrikkelyk ongeduld en hartverscheurenden angst zoo lang te laten wachten. - Hy kan my toch niet vergeten zyn. Neen, hy kent te wel myne liefde, en ik weet te goed hoe zeer hy my bemint...... Zou mogelyk een ongeluk.......
En ze zweeg. Een zware traen rolde van hare wangen op het gezichtje van haer kind, dat zy nu weder onder eenen nog langeren kus aen heur bevend harte prangde. Daerna vouwde zy hare handen te samen, sloeg de blikken omhoog en het scheen of zy met een diepen zucht een vurig gebed ten hemel stuerde.
De deur van het vertrek ging open en Anna, de dienstmaegd van Dupré, trad binnen. Zy scheen mismoedig.
- Wel, hebt gy hem gevonden? vroeg terstond de moeder haer met vrees beschouwende.
Anna wachtte een oogenblik vooraleer zy antwoordde; en dan zegde zy:
- Ik weet waer hy is.
- Waer? deed de vrouw van Dupré, terwyl zy het kind dat zy in den arm hield aen de dienstmaegd overgaf en zich eene zwarte huik om het hoofd wierp.
Eene poos verliep er weder tusschen de vraeg en het antwoord.
- Ge kent myn broeder Josef, den knecht van den heer Dréval, den geheimschryver des bevelhebbers?
- Wel nu, spoed u.
- Hy heeft my gezegd waer uw man is.
- In Gods naem, zeg het my dan! riep de vrouw bevende van angst en ongeduld.
| |
| |
Het scheen dat Anna niet dorst of kon antwoorden; want tweemael begon zy te spreken en tweemael verstierven de woorden op hare lippen; eindelyk hernam zy:
- Gisteren avond werd uw echtgenoot by den bevelhebber geroepen.....
- Waerom? vroeg de gade, verbleekend.
- Ik weet niet.....
- Wel, vertel my dan alles wat uw broeder u heeft gezegd.
- Hy heeft my niets meer gezegd, stamelde de dienstmaegd.
- God! God! wat ben ik diep ongelukkig! riep de vrouw van Dupré, terwyl zy heur aengezicht met de handen bedekte om eenen traen, die haer oogen ging ontrollen, te verbergen. En waer is hy daerna gegaen?
- Meer kan ik u immers toch niet zeggen dan ik weet! antwoordde Annah met een zucht.
- Maer zou hy er nog zyn?
- Dit weet ik niet.
- Ik wil naer den bevelhebber gaen. Ik zal my voor zyne voeten werpen, ik zal hem smeeken my te zeggen waer Dupré is.
De dienstmaegd antwoordde niet, want zy wist niet wat zy te doen had.
Toch heeft de lezer uit hare tegenstrydige antwoorden reeds kunnen opmaken dat zy met het lot van Dupré bekend was; maer de goede vrouw wist welke liefde hare meesteresse haren man toedroeg, en zy vreesde dus met te veropenbaren welk een ongeluk aen Dupré overkomen was, haer eene vreeselyke en bloedige wonde in het hart te stooten; zy dorst daerom niet spreken, en stond zwygend en met angstige, medelydende blikken hare ongelukkige meesteresse gade te slaen, toen deze vroeg:
- Anna, waer is myne huik?
- Ik bid u, blyf t' huis, was het antwoord. Wacht nog tot morgen en ga dan naer den bevelhebber.
Anna dacht haer het droevig nieuws allengskens bekend te maken.
- ô! Heb ik dan nog niet genoeg geleden? Zou ik dan nog
| |
| |
een nacht in de schrikkelykste folteringen moeten doorbrengen? Neen, gy weet niet, kind lief, hoe pynlyk het voor het hart eener gade is van haren echtgenoot gescheiden te zyn, wanneer men niet weet waer die echtgenoot is. - Zeg, Anna, waer is myne huik?
- Gy hebt ze reeds opgezet, was het antwoord.
- Och, ja! - Zie, Anna, ik word nog zinneloos.
En de ongelukkige snelde de deur uit, en had weldra het verblyf van den bevelhebber bereikt.
Deze zat in eene laeg gewelfde zael, waer alles akelig, schrikinboezemend was. De margelsteenen muren waren grauw, de dry dikke deuren, die er zich in bevonden, met nagelen beslagen en met yzeren latten bezet. Tusschen twee dezer deuren was eene zware tralie, zoo dat de zael eene nare gevangenis scheen. Daer het daglicht slechts door twee kleine ronde ramen binnen kon stroomen, was de bevelhebber genoodzaekt geweest eene lamp te laten aensteken, en de weifelende glans dien deze van zich wierp, danste vervaerlyk op de sombere muren rond.
Naby de tralie, aen eene tafel, zat de bevelhebber voor eenige perkamenten welke hy, by het smookend lamplicht, met innig genoegen scheen te doorbladeren.
- Ha! sprak hy by zich zelven, de hertog is over myne bestiering vergenoegd, en zelfs heeft hy my gezegd, nadat hy Dupré gehoord had, dat hy meer aen zyne pligtigheid dan aen zyne onschuld gelooft. Hy nam de standvastigheid der onnoozelheid voor de onbeschaemdheid der misdaed. Ik heb hem bedrogen en alles is my medegegaen. Mogt nu Dupré's gade de myne worden! Myn geheimschryver heeft my verzekerd dat ze reeds weet dat haer man by my geroepen werd; en dan, die papieren hier, die ik heb doen gereed maken.....
Hy keerde op eens het hoofd om, want iemand trad binnen.
- Ha! gy zyt het, riep hy toen hy zag dat de ingekomene zyn sekretaris was; wat is er?
- Eene vrouw verlangt u te spreken, was het antwoord.
- Eene vrouw? deed van Steenveldt.
| |
| |
- En zoo ik my niet bedrieg, ging Dréval voort, is het de vrouw van onzen gevangene.
- Zy! riep de bevelhebber uit. ô Spoed u! breng haer hier. Ga, ge kent myne bevelen opdat ze niet ontsnappen zou.
De geheimschryver vertrok, en de ridder sloeg nog een vlugtigen oogslag op de perkamenten, waervan hy er een voor zich legde, wyl hy de andere wat ter zyde schoof.
Eenige oogenblikken daerna kwam de vrouw van Dupré binnen; zy bleef op eenen kleinen afstand van den bevelhebber staen.
- Mynheer, sprak ze stil.
- Wie spreekt my? vroeg Van Steenveldt met koelheid en zyn hoofd op den linker arm latende rusten, om zoo zyn aenzicht te verbergen.
- Eene ongelukkige vrouw, die u in 's hemels naem smeekt haer te aenhooren, was het bevend antwoord. Myn man werd gisteren by u geroepen; sedert dit oogenblik heb ik hem nog niet gezien. Zyne afwezigheid heeft my in angst en droefheid gedompeld. Mynheer, kunt ge my niet zeggen waer hy is?
Van Steenveldt antwoordde met dezelfde koelheid:
- Ik weet niet wat ge wilt.
- Gy hebt myn man gisteren by u doen komen, hernam de vrouw; zyn naem is Dupré: die naem zal u mogelyk alles herinneren. Ik bid u, zeg my waer hy is. ô! Zeker begrypt gy hoe angstig het voor myn hart is niet te weten waer myn echtgenoot blyft, en hoe pynlyk het voor myn kroost is hunnen vader een oogwenk te moeten derven. Wy hebben in de wereld niemand anders om ons te beschermen en te voeden. Om Godes wil, mynheer, zeg my waer hy is! Ik zie het, gy hebt een goedig hart; gy zult myne smeekingen aenhooren.
De bevelhebber, die deze woorden met een lach van helsch genoegen had aenhoord, sprak:
- Uwen man houde ik hier.
- Hier! riep de vrouw; hier, mynheer, gy houdt hem hier! en waerom bid ik u?
Van Steenveldt, die tot nu toe neêrgezeten gebleven was, stond
| |
| |
regt en kwam zich digt by de ongelukkige vrouw plaetsen.
- Die vraeg is niet moeijelyk te beantwoorden: het is eenvoudig om u hier te krygen... om u te zien.
- My! ridder?
- Weet ge dan niet, ging hy voort op vleijenden toon, hoe streelend het is voor het hart eens mans, die zich alleen op aerde bevindt, zich eens te kunnen spiegelen in het oog eener schoone vrouw?
- De echtgenoote van Dupré beefde verschrikt terug en antwoordde:
- Zulke woorden passen geenszins aen myne droefheid; mynheer, verstaet ge dan niet wat angst my benauwt?
- Verjaeg hem, schoone vrouw, hy zou uwe lieflyke gelaetstrekken kunnen schaden, sprak de ridder met zoete stemme.
- Ik eisch dat ge my zegt waer myn man is, antwoordde de vrouw vol verontweerdiging.
- Gy zyt toch niet kwaed? ik zou niet geerne zoo een lieve schoone als gy zyt stooren.
- Heer ridder, die teedere woorden doen my verschrikken; ik heb vrouweneer in het hart. Ik zeg u dat ge die vleijende tael voor anderen zoudt bewaren, en dat ik, zoo gy terstond aen myne vraeg niet antwoordt, u.....
- Ust! deed van Steenveldt, haer in de reden vallende en wreed grimlachend; ik heb het u immers niet geweigerd; ik zal het u zeggen waer hy is. Hoor, sprak hy met langzame en verschrikkende stem; uw man zit gevangen in de onderaerdsche kelders van dit slot.
- Myn man gevangen!
- Om dat hy pligtig is, ging de ridder altoos langzaem voort. Hy onderhield eene briefwisseling met zekere nietweerdigen van Luik, die oproer dorsten maken tegen onzen heer en hertog.
Het hoofd der vrouw zonk, met de bleekheid des doods overtogen, op hare borst, en hare armen vielen als magteloos naest hare zyde. Het is waer, dacht ze by zichzelven, hy zond dikwils brieven naer zyne geboortestad; maer neen.... En eensklaps riep ze:
| |
| |
- Dat is valsch, onmogelyk! myn man is onnoozel. Mynheer, geloof my, men heeft gedwaeld. Dupré pligtig! dit kan niet.
- Het is nogtans zóó. De hertog heeft hem misdadig gevonden en hem ter dood veroordeeld. Zie hier....
En hy toonde der arme vrouw een perkament, met een valsch vonnis beschreven!
Haer gezicht werd akelig bleek; zy zuchtte met beklemden boezem:
- Ach! myn man sterven!
De ongelukkige ging in onmagt vallen, wanneer de stem des bevelhebbers haer tot het leven terug riep.
- Gy ziet het, sprak hy; maer nogtans....
- Wat? zeg! riep zy met drift.
- Hy kan mogelyk gered, hernam Van Steenveldt.
- Is het waer? en hoe? ô spreek, ik zal God voor u bidden dat gy altyd moget gelukkig zyn, als ge het my zegt. - ô! Ge zyt my een troostende engel! Myn man gered! gered! maer hoe? zeg toch hoe!
En men hoorde aen het stamelen harer woorden en men zag aen het beven van geheel haer lichaem, hoe ongeduldig zy naer het antwoord haekte. Het was:
- De ketenen van Dupré kunnen vallen; alles hangt van u af.
- Van my! riep de vrouw met klimmende aendoening; en wat moet ik doen? God! wat ben ik gelukkig myn man te kunnen redden. Spoed u; niets zal my onmogelyk zyn; wat moet ik doen?
- Gy bemint Dupré zeer, sprak de ridder.
- Of ik hem bemin! - en is het myne pligt niet, mynheer? - Van myn zevende jaer was ik eene ongelukkige weeze. Myn vader bleef op het slagveld. Myn moeder, myn geliefde moeder..... God! ze stierf eene wel droevige dood. Zy liet my op deze wereld niets na dan tranen om haer te beweenen. De vader van myn man, die voor zyn koophandel eene reis in Zeeland deed, vernachtte by ons en heeft my dan het leven gered; hy heeft my opgevoed en bemind als zyn kind. En zoude ik nu de schuld, die de weldaeden der ouders my opgelegd hebben, den zoon niet betalen? Ik zou eene
| |
| |
bedorvene ziel moeten hebben, indien ik hem niet beminde, hem die my eerst in zyne kinderlyke liefde den naem van zuster gaf en dezen daerna met dien van gade verwisselde.
De bevelhebber beet zich de lip en een vonk als die der woede blonk in zyn oog. Na eene kleine poos sprak hy:
- Voor dat ik u de voorwaerden, op welke gy Dupré kunt redden, voorstel, moet ge my zweren nooit iets te reppen van het geen gy hier hooren zult.
- Waerom die eed, ridder? vroeg de vrouw verschrikt.
- Zweert gy het?
- Ik wil weten waerom gy dien eed van my vergt.
- Ik zal het u zeggen, sprak de bevelhebber met nydigen grimlach; maer ik dacht dat gy alles zoudt doen om uwen man in vryheid te stellen.
- Dit zal ik.
- Begin dan met den eed af te leggen dien ik eisch.
- Welaen, ik zweer het, zuchtte de vrouw.
- Goed, zegde nu van Steenveldt met duivelsch genoegen. Het eerste woord dat gy van de voorwaerden, die ik u ga voorstellen, uit uwen mond laet vallen, beantwoord ik met het hoofd uws mans.
- Hemel! riep de echtgenoot van Dupré met snydende stemme en hare knieën knikten onder haer lyf, zoo dat zy zich aen een stoel krampachtig vast hield.
De bevelhebber scheen dit niet te bemerken en zegde:
- Ik kan nu vry spreken. Het is thans dry jaren geleden dat u een man, te Luik, voor de eerste mael zag. De schoonheid uws aenzichts en iets meer, de schoonheid uwer ziel werkte als eene tooverkracht op zyn hart. Op zekeren dag gebeurde het dat gy u alleen bevondt met dien man. Hy beefde en een blos van schaemte verwde zyne wangen als hy voor u stond. Hy dorst u van liefde spreken. Dit zult gy u nog wel herinneren, denk ik, en ge zult ook nog niet vergeten hebben dat uw antwoord op zyne liefdeverklaring een yskoude grimlach was. Gelyk het kille water op den brandenden kalk valt, zoo viel de koudheid van dien grimlach op het vuer zyner
| |
| |
liefde; zy was niet gedoofd, integendeel ze gloeide feller. Nogmaels zeî hy u wat hy uitstond, hoe hy u beminde. En gy hebt niet geweerdigd hem te antwoorden; gy keerdet hem den rug toe. ô Dat was hem hartverscheurend! En toch bleef hy u beminnen. Niets kon de vlam dooven die in zyn boezem woelde. Hy wierp zich voor uwe voeten, hy smeekte u, gelyk een slaef hem te aenhooren. - En ten leste hebt gy hem aenhoord, aenhoord ja, maer met bitteren spot, met verpletterende verachting. Dit geheugt u nog?
- Waer wilt gy henen? vroeg de vrouw meer en meer verschrikt.
- Ge waert dan wel wreed.
- Ik minde reeds een man, zuchtte zy.
- En daerom moest gy dien anderen haten; sprak de bevelhebber met geslotene tanden; daerom moest gy hem met spot en verachting overladen; daerom moest gy zyn hart breken!
- Waer leiden die droevige herinneringen toch henen?
- Seffens; maer kent gy dien man nog?
- Het is dry jaren geleden.
- Ja - en gy hebt hem vergeten, riep de hevelhebber. Maer hy voelt nog steeds de bloedige wonde, die uwe bittere verachting in zyn harte stiet, hy heeft den spot, dien gy op zyne liefde wierpt, dry jaren lang moeten verkroppen; hy heeft de pynlyke marteling eener verstootene liefde, dry jaren lang, verdragen; hy heeft u niet vergeten, want, mevrouw, hy dien gy bespottet, vermoorddet - staet voor u, bezie hem - ik ben die man!
- God! riep de rampzalige en sloeg zich de beide handen voor het aengezicht en viel byna magteloos op eenen stoel neder.
Van Steenveldt ging voort:
- En wilt ge nu weten op welke voorwaerden gy uwen Dupré kunt redden? - Eens smeekte ik om uwe wederliefde - gy hebt my dan verstooten, en sedert dien tyd is de drift, die ik voor u voedde niet vermindert, maer heviger geworden. Ik heb nogtans alles aengewend om uwe beeldtenis uit myn geest te bannen: ik kon niet; ja, ik bemin u nog! Maer denk niet dat ik, als een bedelaer een aelmoes, eenen zoen van uwen mond zal afsmeeken. Ieder zyne
| |
| |
beurt, gy hebt de uwe gehad, ik moet thans de myne hebben. Ik bemin u nog; doch thans huist de wraek naest de liefde. Uw man is onnoozel; maer met hem begin ik myne wraek. Het was hy, dien gy de voorkeur gaeft op my: voor iederen traen, dien gy my deedt weenen, zal hy er ook eenen storten; voor iederen zucht, dien uwe koude onverschilligheid my onttrok zal hy er ook eenen slaken; de pynen, waer mede gy my marteldet, zal ik hem een voor een op andere wyzen doen onderstaen, en, om myne verstooten liefde te wreken, wil ik er eens vermaek in scheppen u op uwe beurt te zien kruipen. Kortom, gy zelve zult u aen my overgeven, gy redt uwen man niet, of gy zegt my: ik ben aen u.
- God! wat hoor ik, zuchtte de vrouw, ho! dat is helsch! - Bestaen er zulke menschen? Heer ridder, die voorstel is afgryslyk, maer ge meendt het niet, niet waer?
- Ik meen het, was het koude antwoord.
- Hy meent het! mompelde de vrouw tot zich zelve wyl zy haer aenzicht in heure handen verborg - hy meent het........ Welnu! riep zy eensklaps opspringend en hem met fierheid aenschouwend, uit - welnu! dan veracht ik uwe voorwaerden, gelyk ik u veracht heb en nog veracht. Ik vrees u niet. Ge weet niet wat eene vrouw kan braveren, die zich het hart door de rampen gebroken voelt. Denk niet dat ik het ongeluk dat gy op myn hoofd getrokken hebt, door eene laffe pligtschennis zal trachten te ontkomen. Ga heen! ge zyt den naem van man en ridder onweerdig, gy die u zoo laf op eene vrouw kunt wreken. Ga van my! Uw verfoeilyk gedrag ontslaet me van myn eed!
En na deze woorden gesproken te hebben vlugtte zy de zael uit.
De bevelhebber, die een oogenblik verslagen was blyven staen, wilde haer volgen, toen hy eensklaps by de deur door Herman tegengehouden werd.
- Maek u weg! riep hy woedend, terwyl hy den ouden hopman van zich wilde stooten. Doch deze hield hem met kracht staen en zegde.
- Ik bid u, blyf hier.
De bevelhebber trok zyn dolk en dreigde Herman te doorsteken:
| |
| |
- Pak u uit myn weg of uw bloed stroomt!
- Doe wat gy begeert - lever my aen den beul zoo ge wilt; maer aenhoor my en dan zult ge my danken en zegenen.
Deze woorden, zoo vreemd voor den ridder, deden hem stil staen; hy vroeg:
- Wel wat moet gy hebben? maer spoedig, hoort ge.
- U het leven redden, antwoordde Herman luid; doch stil sprak hy by zich zelven; die vrouw zal gevlugt zyn, God dank!
- My het leven redden? vroeg Van Steenveldt verschrikt en zyn dolk terug in de scheede stekende, wat is er dan? Is de stad in oproer?
- Neen de stad is in rust; maer daer aenstonds bevond ik my daer, by die deur......
- Waer, zegt ge?
- Daer, by die deur.
- En wat deedt ge daer?
- Ik weet niet. Iets dat ik niet kan uitleggen, maer dat myn hart ontroerde en deed beven, trok my naer deze kamer.
- En gy hebt my beluisterd?
- Vrees niet; ik was alleen, heer ridder.
- Ha! ha! sprak Van Steenveldt met een vreeslyken spotlach, gy hebt alles gehoord? Ge zult zwygen: eene gloeijende tang, die u de tong uit den gorgel zal halen, zal u het spreken wel beletten.
- Doe met my wat u belieft; daer is weinig aen my gelegen; maer luister. Stel den echtgenoot der vrouw, die daer aenstonds uit deze kamer gevlugt is in vryheid. Bevelhebber, vreest ge niet in uw eigen werk uwe dood te vinden even als die monik, die door het buskruid stierf waer hy de uitvinder van was? Gy die door uwen rang digter by den hertog staet dan ik, ge weet hoe streng deze is. Vreeslyk zal de wraek zyn, die hy op u zal nemen, indien hy weet dat de man dier ongelukkige vrouw ten onregte gevangen zit. Is het u niet bekend wat vyand van oneerlyke minnaryen onze hertog is? Gedenkt ge 't nog, dat hy over twee jaren eenen zekeren Wouter Condeyt, overtuigd van verkrachting op
| |
| |
eene vrouw, op een rad deed leggen? Alle voorspraek der hovelingen en der vrienden van den schuldige waren zonder vrucht; men kon zelfs zyne begrafenis niet bekomen; hy werd tusschen hemel en aerde gehangen tot....
- Wie gaf u het regt my deze lessen te geven? vroeg van Steenveldt verwoed.
- Heer ridder, antwoordde Herman moedig, myne liefde tot de geregtigheid en myne liefde tot u.
- Het ware beter dat gy u met het oppassen uwer soldaten bemoeidet dan met myne woorden af te luisteren; en waert ge zoo oud niet, zoo deed ik u op het oogenblik met het hoofd tusschen de knieën in eenen zak binden en u als eenen razenden hond in de zee werpen. Het water zou u het beluisteren myner woorden wel afleeren.
- Niets van al wat ik gehoord heb, zal ooit myner lippen ontvallen.
- Ik zou het bytyds voorkomen, hernam de ridder; thans ga henen; ik laet u het leven uit medelyden.
En Herman vertrok met langzame schreden; aen de deur bleef hy droevig staen. Hy twyfelde of misschien geene nieuwe bede het steenen hart des bevelhebbers hadde kunnen breken. Een traen rolde uit zyne oogen en bleef op zynen gryzen knevel hangen.
Van Steenveldt was aen de tafel gaen zitten en verborg het hoofd in zyne handen. - Zy is gevlugt, dacht hy; maer ze zal terug keeren; de maetregelen waren genomen..... Die oude luistervink moest my tegenhouden..... Maer - en hier overliep hem als eene rilling - die man, ofschoon hy het zwygen belooft, kan my verraden. Myne welligt wat al te barsche tael moet hem gekwetst hebben. Wy willen alle verraed voorkomen. En zich omkeerende, zag hy Herman, die nog altoos droevig by de deur stond.
- Herman Van Harderode! riep hy.
- Heer bevelhebber! zegde Herman, naer Van Steenveldt snellende.
- Er zyn stonden, begon deze, dat de drift den mensch vervoert en hem zyne pligten doet vergeten. Als ge daer by de deur
| |
| |
stondt, hebt gy gehoord hoe zeer en hoe lang reeds ik die vrouw bemin. Zy ontving my met verachting. Dan heb ik alles aengewend om de stem der liefde te doen zwygen; doch vergeefs. Over eene maend ontmoette ik haer in deze stad. Haer te zien ontstak myn drift met meer gloed. Ik heb haren man doen vatten opdat ze myner liefde zoude beantwoorden. Ik had myne pligten vergeten; gy roept er my tot terug.
- Zult gy uwen gevangene de vryheid geven? vroeg Herman verheugd.
- Ik zal naer u luisteren, en om u te toonen dat ik u aenhoor, doe ik op het oogenblik de deur van zynen kerken ontsluiten.
- Dank, hemel! riep de hopman met vervoering.
De bevelhebber haelde van de tafel eenen sleutel en:
- Zie hier, sprak hy, den sleutel zyner gevangenis, welke zich in de onderaerdsche gangen dezes huizes bevindt. De toegang tot de zelve is hier in deze zael.
Aen beide kanten der yzeren tralie was er eene deur. De eene geleidde in de zael, waer de misdadigen gemarteld werden, en de andere naer de kerkers. Het was deze, welke Van Steenveldt opende.
- Ga in, zegde hy. Ge zult kleine deurtjes in den dikken muer uitgekapt zien; het vyfde is een yzeren; dit zult gy ontsluiten; daer zit de gevangene.
- Herman wierp een blik in de donkere gangen welke voor hem open stonden; hy deinsde verschrikt rugwaerts:
- Wat yselyke gangen! ik vrees byna.
- Wacht, ik zal u lichten, sprak de bevelhebber en nam de lamp van de tafel. Men zou byna denken den inkoom der helle te zien.
- En wie weet, voegde er Herman stil by, zoo gy me niet aenhoord hadt, of gy mogelyk niet binnen kort in deze kelders hadt gezucht?
- Het is waer - ook zal ik u myn gansch leven dank weten, sprak de ridder een weinig ongeduldig, en hield de deur in de hand.
| |
| |
Herman zette eenen voet op den eersten trap, en met de vingeren naer een leun tastende om zich vast te houden, zegde hy:
- Hoe donker! ik zie niets voor myne oogen.
- Nu zult ge beter zien, antwoordde de bevelhebber en hief de lamp boven zynen schouder.
Herman stapte langzaem den kelder in; doch nauwelyks was hy op den derden trap, of de ridder schoot in een luidweêrgalmenden schaterlach en, de deur met zulke kracht toewerpende dat de gansche zael daverde, riep hy:
- En zie dat gy er nu ooit uitgeraekt!... Gy hebt het loon van uwe moeite gekregen, gy, luistervink, die my eene beminde prooi kwaemt onttrekken. - En de lamp met den sleutel op de tafel plaetsende, ging hy voort: en nu naer myne schoone omgezien!.... Zy is uit het slot niet kunnen vlugten, want myne gegevene bevelen zullen haer dit wel belet hebben.
Naeuwelyks had hy deze woorden gesproken of zyn geheimschryver trad de zael binnen.
- Waer is zy? vroeg terstond de bevelhebber,
- Toen zy van hier henen gesneld is, antwoordde Dréval, hebben haer de soldaten de vlugt belet met haer de punten hunner zweerden te toonen; zy is in bezwyming gevallen. Zyt gy by haer gelukt?
- Myne woorden hebben slechts verachting gevonden.
- Ik dacht noglans. - Ze was bleek.......
- Van verontweerdiging.
- Mogelyk van vrees, hernam de geheimschryver zachtjes. De bloote zweerden moesten haer verschrikken.
- Minder dan myn voorstel.
- Hebt gy geweld gebruikt?
- Ik trek liever het vossen- dan het wolvenvel aen, antwoordde de ridder.
- Wel hoor, zegde de geheimschryver vleijend, zou de heer bevelhebber myn raed willen volgen?
- Deed ik het niet altyd?
- Luister.
| |
| |
En Dréval fluisterde hem iets stil en vertrouwelyk in het oor, en bezag daerna den bevelhebber met vreugde en ondervragenden blik.
- Gevonden! riep Van Steenveldt met drift; dáér, achter die yzeren tralie. - Maer wat doet gy met de vrouw?
- Zy bekomt uit haren zwym; het heeft ons veel moeite gekost haer tot het leven terug te roepen: hare ziel moest hevig geschokt zyn. Ik leide haer hier, ze zal my gedwee volgen, want hare zinnen zyn nog gansch verward.
- En wat met hem gedaen? vroeg de bevelhebber.
- Slechts eene geeseling, dat is het zachtste, en de knoopen zullen hem wel een schreew onttrekken maer hem toch niet dooden.
- Op onze hoede! Ik ga de noodige bevelen geven en dan zullen wy ons best doen dat zy ons niet ontsnappe.
En beiden verlieten de zael. Het gezicht des geheimschryvers blonk van vreugd, want, dacht hy, hy zal gelukken en dan zal ik, om myn loon te eischen, wel daer zyn.
Van Steenveldt was in de zael getreden waer al de folteringen dier eeuwen verzameld waren. Op een gegeven teeken, kwamen twee beulen voor, aen welke hy, op koorden en roeden wyzende, eenige bevelen gaf.
Dréval keerde korts daerna in de zael terug. De vrouw van Dupré hing aen zynen arm. Wankelend ging ze voort en het aengezicht der ongelukkige was doodsbleek. Heure haren, druipend van het zweet, vielen verward langs hare wangen; heur adem steeg luid en pynlyk uit haren golvenden boezem op, en heur hoofd hing een weinig voorover gebogen. De geheimschryver plaetste haer in eenen leunstoel neder en sprak op een geveinsden toon van medelyden:
- Blyf hier, mevrouw; gy hebt rust noodig. Ge zyt zoo bleek; ach! uw staet is akelig: blyf hier.
- Hier? zuchtte de gade van Dupré. - Neen, laet my vertrekken.
- Ge zyt zoo zwak, ging Dréval altoos op den zelfden toon voort; ge zult vallen. Rust een weinig. Uwe ziel is nog te zeer ontroerd. Binnen luttel stonden zullen wy gaen.
- De lucht, die ik inadem, versmacht my. Laet my gaen, ik
| |
| |
bid u, ô laet my gaen! ge zult een goed werk doen dat u by God zal aengerekend worden.
- Gy hebt nog eenige zorg noodig, antwoordde de geheimschryver; ik ga trachten ze u te geven. Een oogenblik, en ik keer weder.
By de deur ontmoette hy den bevelhebber; beiden wisselden stil eenige woorden en wanneer Dréval henen was, deed Van Steenveldt de deur in het slot, en kwam daerna zachtjes naer het slagtoffer zyner doemnisweerdige liefde. Met het hoofd op de borst, lag daer de vrouw afgemat in haren stoel.
- Waer ben ik? zuchtte zy. Wat drukt de lucht hier pynlyk! ik kan nauwelyks ademen..... God! wat ben ik ongelukkig! Die laffe bevelhebber! Wat afschuwelyk voorstel om myn man te redden! Myn man..... en waer mag hy zyn? mogelyk in de handen van den beul! Myne vlugt werd misschien de oorzaek zyner dood! ach!
Zy hield de handen voor het gezicht, en aen de tranen, welke door hare vingeren heen biggelden kon men bemerken hoe bitter zy weende. De bevelhebber kwam met zyne armen op de kap van haren zetel leunen, en het hoofd een weinig over haren schouder stekend, bezag hy de dieplydende met wreed genoegen.
Na eenige oogenblikken ging zy voort:
- Die eed!.... Hemel! had ik maer niet gezworen nooit iets te zeggen van hetgeen ik zou hooren. Wat afschuwelyk mensch is die bevelhebber! Ik, myne deugd vermoorden om mynen echtgenoot te redden, hem ontrouw worden om zyn hoofd van onder de handen des beuls te trekken!.... God! wat harde beproeving zendt gy op myn hoofd; wat valt uwe straffende hand zwaer op myn hart; heb ik zulks toch verdiend op de wereld?..... mag ik de liefde, die ik Dupré zoo plegtig zwoer, met den voet vertrappen? Neen! nooit geef ik my aen dien schelmachtigen bevelhebber over! nooit word ik de prooi van dit monster!
- Goed! gelyk gy wilt, al ware het duivel! sprak Van Steenveldt met een spotlach en nog altoos op den zetel leunende.
De vrouw sprong regt als werd zy door eenen hevigen elektrischen schok aengeraekt, en gansch haer lichaem beefde onder den indruk dier woorden.
| |
| |
- God! hy! gilde zy angstig uit.
- Myne tegenwoordigheid doet u wel zeer afschrikken; waerachtig, dat doet my pyn.
- Laet my van hier gaen! hernam zy in wanhoop.
- Alleen, zonder uwen man? vroeg de ridder spottend.
- Hy is onpligtig, sprak de vrouw. Gy zult zyne banden losmaken of......
- Gy zult recht eischen by den hertog, misschien? zegde de bevelhebber, terwyl de wreedheid eens tiegers zich op zyn gelaet uitdrukte. - Gy kent uwen eed. Geen woord, verstaet ge, of het bloed van uwen man....
- Ach! riep ze met hartverscheurende stemme.
- Weet ge dat ge thans in myne magt zyt? dat de vlugt u onmogelyk is? Maer vrees niet, ik wil van myne mannenkrachten op u geen gebruik maken. Om Dupré te redden zult ge my van zelf zeggen: ik bemin u.
- Nooit.
- Ge moet my dan wel haten!
- Ik zou het doen, indien ik u niet verachtte.
- Het is my om het even, sprak de bevelhebber, uwe woorden doen my niets; doch wat myne tael niet vermag, zal er mogelyk eene die ge liever hoort, verkrygen. Eerst vraeg ik u nog eens of ge my uwe liefde schenken wilt?
- Nooit, zeg ik, nooit.
Van Steenveldt keerde zich naer de tralie en riep:
- Welaen dan, beulen, aen het werk!
- Wat roept gy? vroeg Dupré's gade met beklemde borst.
- Gy gaet het vernemen; was het spottend antwoord.
- Op den zelfden stond hoorde men het geklets van koorden op een bloot lichaem en een pynelyke kreet van achter de tralie komen. Dupré werd gegeeseld.
Zyne gade stond daer bevend in het gansche lyf; zy klemde zich aen de tafel vast, want de grond scheen haer te ontgaen. Moeijelyk en pynelyk werd hare ademhaling. Zy twyfelde, de rampzalige, of die schreeuw waerlyk uit den mond van haren echtgenoot kwam.
| |
| |
- Kent gy die stem? vroeg Van Steenveldt.
De vrouw scheen hem niet te hooren.
- Luister goed; ging hy voort, tusschen het wedergalmend kletsen der koorden en roeden.
- De stem van myn man.... Neen! riep ze.
- Gy twyfelt?.... Luister dan.
- Wat zyt ge wreed! - En een smeekende blik op den ridder werpende, hernam zy: Maer neen! Het is slechts een spel om my te verschrikken, niet waer? het is slechts een leugen; ge kunt eene diepongelukkige zoo niet martelen.
- Een spel, wat denkt ge? Een spel, sprak Van Steenveldt en een nieuwe kreet deed zich hooren. Luister en oordeel of dat een spel is.
- Houd op! riep de vrouw in de uiterste verschriktheid, hoort ge niet..... hy zal bezwyken!
- Neen, neen, vrees niet, hernam de bevelhebber met helschen lach: het is alleenlyk eene geeseling. Eenige koorden met yzeren bollekens, streelen hem den rug. Zy laten wel strepen blauw en zwart, zy onttrekken wel eenen schreeuw maer dooden niet. Daertoe hebben wy wel andere middelen. Vooreerst het keelstoppen; en weet ge waerin dat bestaet - het keelstoppen? Men spalkt den mond des pligtigen open, en men giet een lepel kokend lood in zynen gorgel. Of wel, een ander middel: men maekt een groot vuer aen den voet van eene wip, aen wier top eene koord door eene katrol gaet; men bindt den misdadige met het middenlyf aen de koord vast. Als het vuer in vollen gloed staet, laet men hem van boven af de wip in de gloeijende vlammen vallen, waer hy eenige stonden blyft braden. Dan trekt men hem weder naer omhoog in de koude lucht, en korts daerna ploft hy terug in het vuer. En dat heet het volk het klokkenluiden; ô, maer dat is pynelyk!
- Zwyg, riep de vrouw weenend, in Godes naem, zwyg!
- Wy hebben ook een eenvoudiger middel, ging de bevelhebber altoos lachend voort: men bindt de armen des pligtigen op den rug; men legt zyn hoofd op den kapblok, en de beul doet de rest.
| |
| |
- Ik bid u, houd op!
De bevelhebber beantwoordde die bede met een:
- Beulen, zyt gy vermoeid? Slaet toe!
En een pynlyker kreet ontvloog, onder de nieuwe en krachtigere slagen, aen de bloedende borst van Dupré.
- Mevrouw, sprak de bevelhebber, iedere weigering die ge doet, is een teeken dat ge geeft om de pynen uws mans te verdubbelen.
- Hebt ge dan geen medelyden met eene zwakke vrouw?
- Hadt gy er ooit met my?
De droeve echtgenoote wierp zich voor hem op hare knieën en, hare samengevouwen handen vooruitstekende, smeekte zy:
- In Gods naem - ge zyt toch geen tieger. Kunt gy vermaek scheppen in die pynelyke kreten? Kunnen myne bittere tranen u het hart niet weeken? Ach! ik smeek u, doe dit yselyk werk staken; ge wilt my niet dooden - zoo wreed zyt ge toch niet. Laet Dupré nu vry. Hy heeft zoo veel geleden - hy is zoo zwak - hy zal sterven. Trek hem uit de handen der beulen, en ik zal de vorige smarten die ge my deedt uitstaen, vergeten.
Van Steenveldt vatte haer by de hand:
- Geef u aen my.
- Nooit, riep ze, hem met afkeer terug stootende, wyl zy verwilderd regtsprong.
De bevelhebber bezag haer met zynen altyd vervaerlyken grimlach en zegde:
- Hy heeft te weinig geleden. Beulen staekt uw werk.... Ik wil het spel thans kort maken. Zoo gy nog eens weigert, vat ik de bel, dáér, van de tafel. Ik roer haer zachtjes met myne twee vingeren: zy klinkt - de beul heft de haren van uwen man op. By een tweeden schel slingert hy zyn byl....
- Zwyg!
- Voldoet ge my? - Is uw antwoord: ja, dan vallen de ketenen van Dupré terstond; is het: neen, dan valt zyn hoofd.
- Ik tart uwe bedreigingen, riep de vrouw met den moed der wanhoop.
| |
| |
- Ik dacht dat gy voor uwen man wildet sterven; zoo hoog zettet gy uwe liefde voor hem op. Gy kunt hem redden - en gy laet hem naer den kapblok leiden.
En de bel rinkelde voor de eerste mael.
De arme vrouw zonk schier magteloos in eenen zetel. Haer hoofd viel slingerend achterover, en haer oog blikte treurig ten hemel.
- God! is er dan geene straf voor het kwaed? Zal de boosheid dan zoo op aerde zegevieren? nokte zy.
- Uw gepreêk valt op myn hart als de graenkorrel op de rots. Ge moest het voor anderen behouden; - sprak de ridder, en zyn spottoon werd steeds vervaerlyker. - Nu wacht de beul met ongeduld het tweede teeken. Zyn arm moet vermoeid zyn zoo lang de byl omhoog te houden. Gy die medelyden vraegt, heb er dan ook met een beul; hy ook is een mensch. Voor den laetsten keer, verstaet ge: zyt ge aen my?
- Ik lever my aen geen duivel, zuchtte zy.
- Dan zal ik den beul maer uit zyn ongeduld trekken, antwoordde Van Steenveldt en greep naer de bel.
De vrouw sprong verwilderd op; hare oogen flonkerden in haer hoofd, hare tanden klapperden op elkander, en, den arm des bevelhebbers krampachtig vastgrypende, sprak zy op somberen toon:
- Laet af..... Ik ben aen u. Op 't oogenblik verlost ge mynen man........ God! gy ziet het! Ik verlies de bloem der vrouwendeugd.... ik vertrap haer niet met den voet.... de schelm steelt ze my. - En zy viel afgemat in eenen zetel. - Ik ben aen hem, ging zy na eene poos voort; maer nooit mag hy myne liefde verwachten. Ik heb voor hem slechts een vloek...... Ha! waerom werd ik vrouw geschapen! Ware ik man, myne stem zou meer klem hebben; doch, hemel, gy zult de uwe aen de myne paren; ik vervloek den lafaerd! Al wat hy mynen man deed lyden worde hem dubbel op het hoofd gestort! Ik vervloek hem!
En de bevelhebber, als ware al het afgryslyke van zyn wreed gedrag hem op eens voor de oogen gezet, bleef, eenige oogenblikken, verschrikt en verpletterd onder deze vervloeking staen.
| |
| |
| |
III.
Des anderdags, wanneer de zon reeds sints eenige uren boven de kimmen prykte en hare gouden stralen op den doorschynenden groenachtigen spiegel der Schelde liet dansen, bevond zich de gade van Dupré alleen in de zael, waer zy den vorigen dag de gruwelykste zielemartelingen had uitgestaen. Ze lag tegen de yzeren tralie, juist naest de deur der onderaerdsche kerkers. Haer hoofd hing een weinig voorover gebogen en, langs haren linker schouder, vielen de ravenzwarte haerstrengen verward op haren zwoegenden boezem neêr.
Eene blauwachtige bleekheid was over haer gezicht verspreid en hare oogen schenen vuer, zoo rood waren ze bekreten. Tusschen luide en pynlyke snikken sprak zy:
- Ik heb dan den moed gehad my aen dit monster te leveren om Dupré te redden; ongelukkige! Die schelm heeft my het offer van zyne vuige snoodheid gemaekt, en hy leeft! Goddelyke regtveerdigheid is er dan geene straf voor den booswicht? Eeuwig de prooi van eenen magtige te zyn, is dit het lot der zwakken? Hemel! en waerdoor heb ik dit verdiend?
En hier waren heure snikken zoo bitter en zoo luid dat de arme vrouw geen woord meer kon spreken. Eindelyk borst zy in tranen uit en na eenige oogenblikken weenens, ging zy voort:
- Wat ben ik toch diep rampzalig op de aerde! Had ik niet genoeg geleden? moest een snoode hand de eer, die eenige bloem van het vrouwenhart, my nog ontstelen? God! ja, ik heb thans Dupré gered; ik heb hem uit de handen van den dood getrokken; maer hoe zal hy my ontvangen? Mogelyk zal hy my vervloeken. Ik verbrak immers de trouw, die ik hem met zoo heiligen eede zwoer? Hy zal my als eene ondankbare doemen, en ik ben hem zoo oneindig veel verschuldigd. Zyn vader, die by ons eene schuilplaets tegen het onweêr was komen zoeken, redde my uit
| |
| |
de vlammen. Hy stelde zyn leven bloot om myne moeder uit den brand te halen. Hemel! waerom bleef zyne pooging zonder vrucht? Ik heb hem naer Luik gevolgd, want ik was weeze; men had my gezegd dat myn vader op het slagveld te Gaveren dood gevonden werd; hy heeft my naest zyn zoon opgebragt en bemind. En Dupré my vervloeken! God! ware ik te Luik gebleven, dan had ik dien laetsten droppel van lyden niet moeten proeven. Maer deze grond was my heilig; niet ver van hier rust de assche myner verbrandde moeder. Neen Dupré zal my niet doemen; ik zal my voor zyne voeten werpen; ik zal hem vergiffenis vragen en hy zal my vergeven. Het was immers om aen zyne pynen een einde te stellen dat ik myne deugd zag bevlekken. Maer waer is hy? ô, zyne boeijen zyn nog niet gevallen. Die trouwelooze bevelhebber!..... En eensklaps verschrikkend, riep ze: Ach! daer is het monster! - Welnu, ik vrees hem niet! - En zy zette zich moedig in het midden der zael.
Inderdaed Van Steenveldt trad binnen, en sprak met eene geveinsde zoetheid:
- Myne lieve, ge waert reeds zoo spoedig henen. Ik heb u lang gezocht. Wat wilt gy in deze afgryselyke zael doen? Wy gaen in prachtigere vertrekken dan dit: kom.
- Lafhartige, ga heen! sprak ze den arm vooruitstekend.
- Wees toch zoo boos niet, hernam de ridder spottend.
De vrouw was dol getergd, het witte schuim der woede stond haer op den mond.
- Ha! riep ze met een grimlach, maer met den yselyken grimlach der wanhoop, gy lacht! ja, dit ontbrak nog aen den zegeprael van uwe wandaden; als de duivel eene ziel in den afgrond gesleurd heeft dan lacht hy ook! - en het hoofd verheffend ging ze voort: maer ik beef niet meer voor u. De zwakke vrouw die gy overwonnen hebt, is thans boven de vrees. Het ongeluk heeft haer groot gemaekt; de rampen hebben haer moed in het hart gegoten. Beef gy zelf, lafaerd!
- Maer, zegde de bevelhebber op valschen, fleemenden toon, waerom nu zoo wreed zyn jegens my? ô! Wist gy hoe ik u beminne...
- Welnu, onderbrak zy hem, zoo gy my bemint, zult gy aen
| |
| |
myn verzoek voldoen. Ga henen, want uwe tegenwoordigheid is my hatelyk; uwe woorden doen my walgen, en uwe laffe teederheid baert my afschrik.
- Gy hoont my! sprak nu de ridder, als of hy gram ware geweest; niet op dien toon, hoort ge, of de liefde kon in woede veranderen. Vergeet niet dat gy in myne magt zyt en dat ik met u kan doen wat my belieft.
- Uwe bedreigingen doen my niet schrikken, en met uwe martelpynen voer ik den spot.
- Indien wy daer eene proef van namen, zoudt gy anders spreken, geloof ik! en dit zeggende keerde Van Steenveldt zich met den rug naer haer.
Zy liet deze gelegenheid niet verloren gaen.
- Beul! riep ze en nam hem langs achter zyn dolk af. Wel begin dan!
De bevelhebber wendde zich om; eene plotselyke bleekheid rees op zyn aengezicht, hy zag de vrouw met het bloote lemmer, daer dreigend voor hem staen.
- God! ik ben ontwapend, riep hy uit en sidderde.
- Ha! gy beeft! grynsde zy hem zegepralend toe; ha! dit oogenblik is my meer weerd dan al het goud der aerde. Uw hart is benepen door den angst dien de boozen by het aenschouwen des doods gevoelen. Wel, eeuwig verknage u die vrees tot vergoeding der pynen die ge mynen man deedt lyden; verschrikkelyk verscheure zy uw hart!.... Ho! nu smaekt myne ziel een oneindig genot. Ge weet, ik heb u vervloekt - myn vloek is verhoord! God heeft over my gewaekt, uwe straffe begint, snoodaerd, zy begint!
En zy zwierde het stael voor zyn aenzicht; en schoon was ze op dit oogenblik! vreeslyk schoon met heure vlammende oogen, met heure zwarte haren die om heuren jagenden boezem golfden, met dien flikkerenden dolk welken hare trillende hand rondzwaeide, vreeslyk schoon, nu zy, zwak schepsel, den wreedsten der beulen deed sidderen!
- Ge wilt my niet vermoorden? vroeg Van Steenveldt angstig, en de tafel, welke achter hem stond, krampachtig vasthoudende.
| |
| |
- U vermoorden!.... Neen daer! en ze wierp den dolk met zulke kracht weg dat het vuer uit de vloersteenen sprong. Ge moet leven, op dat de knagingen van den boosdoener uwe ziel zouden doorvlymen, valsche ridder.
- O woede! zuchtte de bevelhebber, zich de handen wringend.
- Ja, valsche ridder! Ja, want waer is myn man? Hadt gy niet beloofd hem in vryheid te stellen, zeg?
- De tyd heeft my belet deze belofte te volbrengen; was het antwoord. Maer ga in de voorzael, binnen eenige stonden is uw echtgenoot by u.
- Wee u! zoo gy uwen woorde te kort doet, zegde de vrouw en vertrok.
De bevelhebber raepte zynen dolk op en knarstandde.
- Moord en dood! ik heb van ontzetting voor eene vrouw moeten beven; ik heb voor haer moeten staen als een kind dat gekastyd wordt, voor zynen vader, ik die den dood zoo dikwils op het slagveld in het aenzicht heb getart. Zy heeft zich verheugd in mynen angst, onuitwischbare hoon! en my niet wreken? Dit zullen wy zien....... Ik moet haer Dupré terug geven. Zy is altoos verbonden door den eed, welken myne voorzichtigheid haer afeischte, zy zal wel zwygen. Haer echtgenoot kan my verraden; dit moeten wy voorkomen. Het middel is gevonden.
Hy schelde en de kleine paedje, welken wy in het begin van ons verhael zagen, trad voor.
- Alfred, roep mynen geheimschryver.
- Ridder, ge schynt zoo verwoed? vroeg de kleine.
- Dat dunkt u maer, vriend lief, antwoordde de bevelhebber met een gemaekten lach; en ware het zoo, dan zal het toch nooit tegen u zyn. Nu spoed u en doe Dréval komen.
Alfred boog zich en snelde heen. Eenige stonden later was zyne boodschap volbragt, want de geheimschryver stond voor Van Steenveldt. Deze sprak:
- Men heeft het bevel niet volvoerd dat ik gisteren avond gaf om de vrouw van onzen gevangen te dwingen zich aen my over te geven?
| |
| |
- Neen, heer, was het antwoord; gy hebt slechts één teeken gegeven: het moest immers maer by den tweeden bel geschieden?
- 't Is waer; maer zie dat het thans binnen eenige stonden volbragt zy. By myn degen! ging hy voort toen Dréval henen was, er zal geen verraed zyn: myn middel is onfeilbaer.
Verlaten wy eenige oogenblikken die nare tooneelen van angst en wreedheid, om op zoek te gaen naer Frans De Wilde, Hermans vriend.
Zoodra Karel-de-Stoute de stad verlaten had om zich op weg naer Berg-op-Zoom te begeven, wilde onze hopman de toelating, welke aen de soldaten gegeven werd, van 's nachts uit te blyven, waernemen, om zich eens wel te vermaken. De jonge kapitein was een man van opgeruimde inborst; geen enkel partytje zou hy hebben laten voorby gaen, en wanneer hy zich te midden van eenige vrolyke gezellen bevond, kende zyne uitgelatenheid geene teugels. Maer hoorde hy dat iemand zyner vrienden leed, dan verliet hy op staenden voet alle vreugden om tot den lydende te snellen.
Herman was de man voor wien Frans de grootste vriendschap had. Men zal zich misschien verwonderen dat een jong mensch als Frans, zich zoo nauw met iemand kon verbinden, die dertig jaren meer telde dan hy; doch dit was zoo, en zelfs zou hy, indien het noodig ware geweest, geen oogenblik gewankeld hebben zyn bloed te geven om den gryzaerd uit het lyden te redden of te wreken. En zulks zal niemand verwonderen, wanneer hy zal weten welke verpligtingen de jonge hopman aen den ouden Herman had.
In den bloedigen oproer van Luik, welken de hertog van Bourgondiën zoo veel moeite had om te dempen, gebeurde het, zekeren dag, dat Frans handgemeen werd met een der byzonderste belhamels, een beenhouwer. Deze stond gereed om den jongen kryger een bylslag op het hoofd te lossen, wanneer Herman, zyn zweerd rondzwierende, een houw in den schedel van den beenhouwer gaf, die, rood van borrelend bloed, schier levenloos ten
| |
| |
gronde stortte. De Wilde was dus zyn leven aen Van Harderode verschuldigd. Ook wonnen de beide krygers op denzelfden dag den rang van kapitein.
Frans had den ganschen nacht, met eenige andere hopmannen, doorgebragt in eene herberg, genaemd de Vier Lepels, en niet verre van het Karmelieten klooster gelegen.
Het was nu reeds zeven ure 's morgens.
Aen eene lange hardhouten tafel, waerop dobbelsteenen naest eenige kannen lagen, zat Hermans vriend nog met dry zyner makkers.
- Wel nu, sprak hy, terwyl hy twee teerlingen in zyne hand liet rammelen, dat is winnen, he! Hoeveel bezit ge nog ieder?
- Zoo arm als Job, antwoordde de eerste.
- Ik weet niet of ik nog genoeg heb, zegde de andere, om een knop aen myn kleed te laten zetten.
- Bah! de weerd kan maer onthouden hoe veel pinten ik gehad heb, sprak de derde, want al keerde ik myne tesschen honderd mael om, dan kan ik hem toch nog niet de schaduw van een blind oordje toonen.
Frans klopte met eenen ledigen pot op de tafel en zegde aen de weerdin, die toegesneld was:
- Vul onze dry kannen nog eens en zeg my dan hoe veel wy verteerd hebben. Vrienden, ik betael het gelach; het kan er af, ik heb genoeg gewonnen.
Een lange bravo volgde op deze woorden.
Als de weerdin terug kwam, gaf hy het geld dat ze vroeg.
Een kapitein, die aen eene ander tafel gezeten had, wendde zich tot Frans en zyne makkers en vroeg:
- Sa, vrienden, blyft gy nog langer hier? - ik ga wat slapen.
- Als dit hier ledig is, gaen wy mede, was het antwoord.
- Zie, hernam de nieuwbygekomene, De Wilde, gy hier zonder Van Harderode! - het is nooit gebeurd; ik bemerk het nu eerst.
- Ja, antwoordde Frans; ik heb hem wel tienmael willen mede nemen; hy was aen het suffen; het doet my spyt dat hy niet hier is.
- Die plaeg schynt Herman nog al dikwils te overvallen?
| |
| |
- Het is niet zonder reden; Van Harderode heeft bittere stonden; dat weet ik. Maer zwygen wy daer over. Waerom ons droevig maken na zulk een lange vreugde? Toe, toe.
De hopman, welke des nachts het huis van den bevelhebber had moeten bewaken en nu afgelost was, was intusschen in de herberg getreden en had de laetste woorden van De Wilde gehoord. Hy ging tot hem en sprak:
- Ja, Van Harderode heeft het zeker bitter, want God weet waer hy is.
- Wat wilt ge zeggen? vroeg Frans, half met verwondering en half met schrik.
- Dat Herman tegenwoordig zit waer hem de ketenen niet ligt zullen wegen, of misschien sedert gisteren avond naer de eeuwigheid is.
- God! riep De Wilde, wees klaerder.
- Ik moest gisteren avond wacht houden by de geregtszael om te beletten dat daer eene sukkel van een vrouwmensch de vlugt zoude nemen. Och God! ze viel in bezwyming als zy het flikkeren van myn degen zag. Terwyl ik my daer stond te verdrieten, was Herman in de zael getreden waer de bevelhebber zat. Den ganschen nacht heb ik vergeefs naer zyne terugkomst gewacht en dezen morgen heel vroeg was de zael ledig. Er was geen Herman te vinden. Dus zit hy gevangen of is hy mogelyk een man der andere wereld.
- Zyt ge zeker dat hy niet wedergekeerd is uit de zael, vroeg Frans met nadruk.
- Dat ik zoo zeker was van in den hemel te komen, dan ging ik er geleersd en gespoord naer toe.
- De Wilde fluisterde de makkers die met hem gespeeld hadden iets in het oor, waerop zy antwoorden: het is wel, wy zullen het doen als ge niet terug keert; en, na hun vaerwel gezegd te hebben verliet hy plotselings de herberg.
Gelyk men vermoeden kan was hy ter ontdekking van Herman gespoed.
Hy kwam in de regtszael by Van Steenveldt, op het oogenblik
| |
| |
dat dezes geheimschryver hem verliet om zyn bevel te doen gaen uitvoeren.
De ridder was neêrgezeten toen Frans binnen stapte en, zich omkeerende, vroeg hy:
- Hopman De Wilde, wie gaf u het regt by my te komen, zonder u te doen aenkondigen?
- Wil het my niet ten kwade duiden, heer bevelhebber, sprak Frans beleefd; de zaek die my tot u voert, heeft my dezen kleinen pligt doen vergeten.
- Is het eene zaek van groot belang voor my? vroeg Van Steenveldt.
- Voor my misschien meer dan voor u, was het antwoord.
- Dan moogt gy ze my ook zwygen.
- Ik wil nogtans dat ge my aenhoort, heer bevelhebber.
- Zachter, als het u belieft: hopman De Wilde, zulken toon verdraeg ik niet.
- Heer ridder, er was een tyd, sprak Frans met nadruk, dat ik u eerbied toedroeg, dat ik u beminde als een kind zyne ouders: het was toen ik op het slagveld onder uwe bevelen vocht. Maer zoo ik thans nog iets in myn harte voor u voel, is het alleenlyk smaed en verfoeijing.
- Vervloekt! riep Van Steenveldt regtstaende; gy durft my beleedigen in myne tegenwoordigheid, ellendige! dit betaelt ge my duer.
- Ik lach met uwe bedreiging. De heilige pligten die ik thans vervul, verheffen my boven de vrees; maer ge weet niet wat de vriendschap vermag; gy hebt nooit bemind - daer voor is uw hart niet vatbaer......
- Moet ik zulken hoon van eenen nietsweerdigen verdragen? Ik doe terstond uwen kop op den grond voor uwe voeten rollen! sprak de bevelhebber knarstandend.
- Ik herhael dat ik met uwe bedreigingen spot. - Ik wil eens weten wie van beiden het meeste beven mag...... Waer is hopman Van Harderode?
- Wat gaet my dit aen? was het koude antwoord.
| |
| |
- Ha! dat gaet u niet aen? hernam Frans met klem. Maer hoor eens, heer bevelhebber. Er zyn in deze kamer dry uitgangen; myn vriend is by u langs die deur gekomen, door welke ik binnen trad. Men heeft my gezegd dat hy niet uitgegaen is, langs waer hy kwam; en, weet, men heeft het goed gezien. Hy, die in die kamer treedt, - en hy wees op de zael waer Dupré gegeeseld werd - komt nooit levend terug, dit weet ge beter dan ik. De derde deur van deze plaets geleidt naer de onderaerdsche kerkers. Dus is de vraeg: is hopman Van Harderode dood of gevangen?
- De kelders zyn ruim en groot genoeg; er is nog plaets, verstaet ge dit? sprak Van Steenveldt spottend.
- Zoo, hy zit gevangen, heer bevelhebber? Ik wil de reden van uwe handelwyze niet kennen, maer daer ik overtuigd ben van de onnoozelheid myns vriends, bid ik u, op eigen stond, zyne boeijen te slaken.
- Of wel ik doe u beiden aen eene koorde....
- Wacht u van in uwen eigen strik gevangen te worden, viel de Wilde hem in de rede; ik vrees niet. Indien ik binnen eenige oogenblikken by myne makkers niet terug gekeerd ben, gaet er een brief naer den hertog; uw gedrag wordt hem bekend gemaekt, en de koorde, welke gy my daer even beloofdet, kan de plaets van het gouden halssnoer, dat ge draegt, wel vervangen. Ik handel met grootere voorzichtigheid dan gy.
- Doemnis! mompelde de ridder woedend....
- Heer, hernam Frans, gy hadt my schoon schrik in te jagen, met my van ophangen en onthalzen te spreken; dit is u niet gelukt.
- Moord en dood! sprak de bevelhebber, zyne vuisten stuiptrekkend toewringend; uwe woorden ontwapenen my, ik moet sidderen voor u, ik beken het. Maer wat wilt ge?
- De vryheid van myn vriend, ik heb het u reeds gezegd.
- De vryheid van hopman Van Harderode! weet ge wat ge vraegt?
- En spoedig! sprak De Wilde bevelend; hy heeft reeds te lang in de duistere kelders geleden, dus gauw, of een hooger bevel zal er u toe dwingen.
| |
| |
- Ziet ge niet dat ik niet kan? ik ga myn leven bloodstellen; hy zal my by den hertog aenklagen.
- Slaek zyne ketenen en ik beloof u op myne eer, dat myn vriend u zyn lyden zal vergeven.
- Heb dank! hopman, heb dank! riep Van Steenveldt als verheugd uit; maer op eens scheen hy in gedachten te verzinken.
Hy wist dat Herman alleen zyn gedrag jegens Dupré en dezes vrouw kende, en dat hy het by Karel-den-Stouten kon verraden.
Frans had hem tusschen twee afgronden getrokken en onvermydelyk moest hy in eenen vallen. Van Steenveldt voelde het; ook nam hy zyn besluit. Hy gaf De Wilde den sleutel der kerkers, denkende dat er nog tyd was om uit den strik te geraken en daerna de beide hopmannen van kant te krygen. Hy zegde:
- Ik ga van hier; myne tegenwoordigheid zal Van Harderode in gramschap stellen. Tracht hem te stillen; ik zal hem vergiffenis vragen.
- Tel op myn woord, antwoordde Frans.
- Bestel my spoedig den sleutel terug, sprak de bevelhebber in het henen gaen.
De Wilde wierp nog een blik van verachting op hem en zuchtte:
- De wreedaerd! waerom heeft hy dien grysaerd in den kerker geworpen? Mogelyk heeft myn vriend in zyne goedheid zyn gedrag berispt. Wat snoode wraek! doch laten wy Herman niet langer in die verdufte krochten.
Hy wrong den sleutel in het slot rond en de deur van de onderaerdsche gevangenissen draeide op hare hangels. Herman trad den kelder uit, bleek, en met een bebloeden zakdoek om het hoofd gebonden. Nauwelyks was hy boven en had hy Frans gezien of hy sprong hem om den hals en riep:
- Ben ik vry?... Myn vriend, gy myn redder!
- Wat zie ik? vroeg de jonge hopman, van waer komt dit bloed aen uw voorhoofd?
- Die bevelhebber is toch een wreed mensch, sprak de gryzaerd. Hy houdt een man gevangen, die niet aen de minste misdaed pligtig is. Ik bid hem dien man in vryheid te stellen; de valschaerd! hy
| |
| |
schynt my te aenhooren; hy doet de deur van deze kerkers open, zeggende dat de gevangene er opgesloten zit. Nauwelyks ben ik den eersten trap afgestegen, of hy slaet de deur achter my toe. In den donkeren schuif ik uit, over eene pad, geloof ik, en stort van eene hoogte van twaelf trappen met het hoofd op den grond. Ik weet niet hoe lang ik bewusteloos op de steenen bleef liggen. Toen ik bekwam, wilde ik my verlossen, doch te vergeefs; ik sloeg op de eiken deur, maer 't scheen of ik op eenen muer sloeg, zoo dik is zy. Ten leste vond ik, naest de deur en de posten, eene spleet, en ik kon hooren spreken - God!....
- En moeten wy aen de bevelen van zulken man gehoorzamen? vroeg Frans, hem in de rede vallende; neen, ik voel my verontweerdigd. Herman, ik ben als vrywilliger in het leger gekomen, ik mag het dus verlaten; myne oude moeder zal my met opene armen ontvangen. Ik ga den sleutel der kelders aen den bevelhebber terug dragen, en leg dan ook myn degen af.
- Gy verlaet my? sprak Van Harderode tot Frans die wilde vertrekken; waer gaet gy zonder uw vriend? Ja, het is schande dat wy onzen degen nog langer dragen en onder het bevel van zulk een man staen; ik ook wil myn zweerd afgeven; maer zeg my eerst, hebt gy geene vrouw gezien?
- Waer?
- Hier in deze zael.
- Ik vond geen sterveling buiten den bevelhebber, antwoordde De Wilde.
- Ik heb haer nogtans daer straks gehoord, wen ik voor de spleet in de onderaerdsche gangen zat; zy lag tegen de deur; daerna ging ze verder de zael in, en dan kon ik haer niet meer verstaen.
- De wonde, die gy aen het hoofd hebt, sprak Frans met medelyden, heeft mogelyk uwen geest hevig geschokt; het was misschien alleenlyk een spel uwer inbeelding?
- Een spel myner inbeelding! hernam Herman droevig; myn vriend, kondet gy voelen wat er in myn harte omgaet, gy zoudt dit niet zeggen.
| |
| |
- Ik mag hier niet meer vertoeven: ik moet dezen sleutel by den bevelhebber wederbrengen; hy heeft het my geboden; en bleef ik nog langer, dan is het zeker dat hy woedend tegen my zou uitvallen.
- Ga, maer leg uwen degen nog niet af. Wacht een weinig, dan geef ik den mynen ook. Ik wil eerst de vrouw, die ik gehoord heb, zien.
- Gelyk ge wilt; maer het spyt my dat ik nog langer de knecht van eenen beul moet blyven, sprak Frans en vertrok, om den sleutel naer Van Steenveldt te dragen.
Herman ging mismoedig met den elleboog tegen een muer liggen, en zuchtte:
- Een spel myner inbeelding!..... Mogelyk is het niet meer.... Maer neen! ik voel myn hart te hevig ontroerd; ik heb te wel geluisterd als ik tegen die deur zat.... Een droom! Neen! dit kan niet - maer God! daer is zy!
En inderdaed, de echtgenoote van Dupré trad binnen.
- Waer is de meineedige? riep zy: Hy belooft my spoedig myn man te zenden; ik heb met ongeduld gewacht; maer vergeefs. De godvergeten lasteraer!
Herman's knieën knikten; hy beefde in geheel zyn lichaem. - Die gelaetstrekken, sprak hy, alles zegt het my - neen ik bedroog me niet! Hemel! wat slag bereidt ge my - ik bezwyk. En naer de vrouw vliegende, riep hy:
- Mevrouw!
- Wie zyt ge? Ga van my? Vervloekt zoo gy me raekt! sprak zy op woesten toon en deinsde terug.
- Laet die wreede woorden daer, sprak Herman smeekend; die zyn me pynlyk. Ge ziet, ik ben een gryzaerd: mogelyk hebben de jaren my reeds wat kindsch gemaekt; mogelyk is het een spel myner inbeelding; maer ik bid u, aenhoor my.
- Weg! Alles wat dit huis bevat is valsch; doch Gods vloek zweeft er op; eens zal hy uwe hoofden treffen. - Beeft, doemelingen!
Ieder dezer woorden ging als een degensteek in het harte des
| |
| |
hopmans. ô Wat leed de ongelukkige gryzaerd! Een vloed van bittere tranen borst uit zyne oogen, en smartelyk rolde het van zyne lippen:
- Ik bezweer u, spreek toch zulke harde woorden niet; zy verscheuren myne ziel. Ik heb u immers niets misdaen. Heb medelyden met my; wil my aenhooren, ik smeek u.
- Ja, hy ook smeekte, de booswicht, riep de vrouw met eenen nydigen grimlach; hy smeekte en terwyl deed hy mynen echtgenoot geeselen! het monster! hy smeekte, en terwyl zocht hy myne eer te ontrooven!..... Weg!
Herman dreef met geweld de brandende tranen uit zyne oogen en wrong zich kramptrekkend en wanhopig de handen; hy sprak met zielverscheurende stemme:
- Rampzalige! Zy verwerpt my! Afgryzelyke folteringen! en nogtans, ik voel het aen het kloppen myns harten: zy is het! Ja, er is eene stem in my die het my zegt. Ik ben tot stervens ontroerd. Ach! Zy verstoot my! Zy verstoot my!....
- Ha! gy ook, gy beeft! Wel, dat is de straf van den booze. Vrees, want God is regtveerdig.
- Zwyg! riep de gryzaerd; wat pynigt ge myne ziel.... Wees toch medelydend..... Antwoord my.... Een woord slechts. Hoe was de naem uwer moeder?
Die vraeg verjoeg eensklaps de woede der vrouw. Eene droevige uitdrukking kwam zich op haer gelaet vertoonen en den hopman met goedheid aenziende, sprak zy:
- Myner moeder?.... Hebt gy haer gekend? Zy was wel ongelukkig, niet waer? Zoo levendig verbrand!
- Hoe was heur naem?
- Maer zeg, waertoe die vraeg?
- Spreek, Blandina! riep Herman, haer by den arm vattende.
- Wie zeî u dat ik Blandina heet? vroeg ze en bezag den ouderling met de uiterste verwondering.
- Hoor my, ging hy voort; bewoondet gy met uwe ouders over zestien jaer geene pachthoeve boven Westcapelle?
- Wel - en.....
| |
| |
- God! ik kan niet meer! - Uw vader? vroeg Herman met snelle stem terwyl hy in al zyne lidmaten sidderde.
- Wat?
- Hoe is zyn naem?
- Waertoe vraegt ge dit alles? Sprak de vrouw bevend en hem strak in de oogen ziende.
- Aenhoor my slechts - heette uw vader niet Van Harderode? Men heeft u gezegd dat hy te Gaveren dood gevonden werd..... Men heeft zich bedrogen.
- Van Harderode! myn vader!.... Leeft hy nog?
- Myn kind! myn kind! riep Herman - en hy klemde Blandina aen zyn kloppend harte; en lang bleef zy, door duizend gewaerwordingen overstelpt, met het hoofd op haers vaders schouder liggen. Doch eensklaps rukte zy zich uit zyne armen los en sprak somber:
- Ik uw kind? - Neen, dien naem ben ik niet meer weerdig.
- ô Gy doodt my? riep de gryzaerd droevig. Ik weet alles. Uwe ziel is altoos rein, myn kind; ge zyt niet pligtig. Alleen de misdaed heeft zich iets te verwyten, het ongeluk niet. Ge zyt nog zuiver als te voren; wees gerust, ge zult gewroken zyn. De snoodaerd heeft u eenen eed afgeëischt; maer de hemel heeft u bewaerd: hy heeft my gezonden om u te wreken.
- Dank ô God! zegde Blandina; doch terstond viel haer hoofd op hare borst neder en ze sprak weder somber: Vader, is myne ziel nog zuiver? Heb ik den eed niet verbroken, welken ik Dupré zwoer? - Ja, ik ben pligtig: ik ben mynen man ontrouw geworden.
- Al wat ge deedt, was immers uit liefde voor hem?
- ô, Ja!
- Myne dochter, gy zyt een engel gebleven, kom hier aen myne borst. Er is geene vlek op de lelie van uw hart gevallen, en indien er eene ware, dan zou myn vaderkus haer uitwisschen.
En Herman drukte zyne lippen op haer voorhoofd.
- Daer nadert myn vervolger! riep Blandina verschrikt.
- Vrees niets, antwoordde de hopman; ik ben oud, maer
| |
| |
myn arm is nog krachtig en de wraek zal my dubbelen moed geven.
- Vlugt, myn vader! want dit monster gaet op de gruwelen als de voet op het gras.
- Ik zal my een weinig verwyderd houden. Wee hem, zoo zyne hand u raekt!
De bevelhebber trad binnen met deze woorden:
- Waerom hebt ge de kamer verlaten, waer ik beloofd had Dupré te doen brengen.
- Had ik niet lang genoeg gewacht, zeg, en waer is hy nu? vroeg Blandina.
- Ge zult hem in de voorkamer vinden, hernam de ridder met zyn helschen lach en spoedde zich henen.
- Vader kom, riep de vrouw bevend en leidde Herman by de hand voort. - Smeek toch by myn echtgenoot vergiffenis af. Kom, sneller. ô Ik ga hem wederzien, maer de schaemte klimt op myn voorhoofd; heb medelyden met uwe dochter, wie anders kan er voor haer hebben. Smeek by Dupré, ik bid u, smeek voor haer.
- Wees kalm, kind, herhaelde Herman steeds. Uw man zal u niet vervloeken, hy zal u zegenen.
In de voorzael gekomen, zagen zy in eenen hoek eene berrie staen, met een zwart laken bedekt.
- God! riep Blandina, en sloeg byna van schrik achterover. Vader, zie hoe de beulen hem hebben doen lyden! Zie, hoe zy hem hebben afgemat!... Hy kan niet meer gaen..... Kom.....
En ze trok den wankelenden Herman naer de berrie voort. Een hoek van het zwart laken werd opgeligt en Blandina stortte in bezwyming; haer vader stond als versteend.........
Op de berrie lag het lyk van Dupré!
| |
| |
| |
IV.
Na dat Karel-de-stoute, Vlissingen verlaten had, ging hy voort met Zeeland en Braband te bezoeken. Overal trachtte hy het volk te voldoen; maer zyne strengheid boezemde ieder meer schrik dan liefde in. De hertog scheen niet anders te zoeken - en nogtans was niets gemakkelyker dan zyn persoon te naderen: edel en onedel, elk werd in zyne tegenwoordigheid toegelaten en, indien Karel zoo zeer wenschte van iedereen gevreesd te worden, was toch zyn groot vermaek de klagten zyner onderdanen, die der arme lieden mogelyk met meer gedienstigheid nog dan die der anderen, aen te hooren.
Te Gorcum, gelyk wy in het begin van ons verhael gezien hebben, wilde hy opene vierschaer houden. Den 28 juny was hy binnen de muren dier stad getrokken, waer eene menigte volks uit Holland, Braband en Zeeland kwam samengestroomd, om regt van Karel te eischen. Den 1 july was daertoe de bepaelde dag.
In eene groote zael van het regtshof had de hertog eenige zyner ridders vergaderd. Aen den hoek eener lange tafel, met een kostbaer tapyt van rood Utrechtsch fluweel bedekt, zat Karel, aen den anderen hoek zyn geheimschryver Boisseau, en achter de tafel, bevonden zich de ridders, waervan sommige neêrgezeten waren, andere op de kappen der stoelen leunden en eenige regt stonden. Den bevelhebber van Vlissingen kon men bemerken tusschen degenen die neder zaten: hy was dáér; de hertog had het hem bevolen, gelyk wy gezien hebben. Voor hem bevond zich een hoog breed venster, dat uitzicht had op het voorhof waer men gewoonlyk de pligtigen regtte. Zy, die voor het een of ander leed hun aengedaen dachten regt te mogen vragen, en buiten deze nog vele nieuwsgierigen hadden zich op dit voorhof vergaderd; want het gebeurde somtyds dat een misdadige ter dood werd veroordeeld,
| |
| |
en dat de straf het vonnis onmiddelyk volgde; en te meer, wanneer er in een paleis of raedhuis iets gebeurd, wat talryke menigte vereenigt zich alsdan niet om te zien wat daer achter de muren geschiedt?
Het is dus niet wonder dat het volk op het voorhof zoo digt op een gepakt stond, als hadde dit een vloer van menschenhoofde gekregen. De zon, die in het midden van hare blauwe baen prykte, zond gloeijende stralen op al die schedels neder. De lezer stelle zich het jammeren der vrouwen voor, wier krytende kinderen schier verpletterd werden; het ongeduldig stampen dergenen welke zich verdroten om dat er nog geene onthalzing of ophanging plaets greep; dan het krakeelen van eenige persoonen die men op den voet getrapt had of tegen het lyf gevallen was; verder het morren en vloeken van soldaten die orde moesten houden onder die menigte, maer er niet toe kwamen; ten leste, het blazen van allen, want het zweet liep by beken langs hunne aenzichten af, en hy zal zich een gedacht konnen vormen van deze vergadering.
Op de yzeren tralie van het venster, dat zich het digst by de regtszael bevond, was een hoop jongelieden geklommen, die, indien men naer hun schateren en hunne gebaren moest oordeelen, zich buitengewoon vermaekten.
- Eh! Rombaut, zeg eens, riep een matroos die zich met handen en voeten aen de tralie vasthield, wie is er daer binnen gegaen?
- Een boer, die zeker gaet klagen omdat de hazen 's nachts zyne koolen opeten.
- En wie moet er nu ingaen? vroeg een derde; ik kan dat van hier niet zien.
- Wel, hernam Rombaut, ik weet niet wat het voor iets is. Maer het schynt my eene begyn: zy is van top tot teen in het zwart en een lange sluijer bedekt haer gezicht.
- Die zal zeker vermoeid zyn, schreeuwde de matroos met een lach, onder haren regel te leven. Ik geloof dat ze zal gaen vragen om in het klooster te treden waer er twee paer schoenen
| |
| |
onder het bed staen; want volgens ik kan zien heeft ze daer iets by de hand.
- Dien ouden daer? vroeg een ander. Ik geloof dat gy er den zot meê houdt. Zy is nog een frisch ding, en ze zal gemakkelyk wat anders kunnen krygen. Dat ze maer eens by my kome.
Doch de boer, die volgens Rombaut klagten was gaen doen, omdat de hazen zyne koolen opaten, trad de zael uit.
- Hooren wy er thans anderen, sprak Karel-de-Stoute.
- Zyn er nog? Vroeg een ridder stil aen den hoofdman, die by den inkoom stond.
De hertog had deze woorden gehoord en regtspringend, riep hy:
- Wie doet die vraeg? Wie is er hier vermoeid? Of is er misschien iemand voor wiens oor de klagten des volks niet zoet genoeg zyn? Het is ons, grooten, niet genoeg ons door het vermaek te bedwelmen en het geringe volk door de trotschheid van sommigen te laten onderdrukken. Dit zal ik nooit lyden, daerom draeg ik de kroon van Bourgondiën niet. Ik ben te Gorcum gekomen om geregtigheid te doen aen allen die regt vragen. Ik ligt deze zitting niet op voor dat de laetste klagt gehoord zy. Hy, wien dit te zwaer valt, mag vertrekken; ik gedoog hem in myne tegenwoordigheid niet. En zich nederzettende vroeg hy aen den hoofdman: wie nu?
- Een gryzaerd met zyne dochter, was het antwoord.
- Laet hen binnen treden.
En de vrouw, wier kleedsel Rombaut ons deed kennen, en welke niemand anders dan Blandina was, werd met haren vader binnengebragt. Op dit oogenblik liep er eene hevige siddering over het lichaem des bevelhebbers en hy keerde zich een weinig met den rug naer de binnentredenden.
De ouderling wierp zich met zyne dochter voor Karels voeten, en bood hem een brief aen met deze woorden:
- Regt, hertog, regt voor myn kind.
Karel brak den brief open, las hem terwyl eenige teekens van gramschap zich op zyn gelaet vertoonden, en sprak:
| |
| |
- Staet op!... vrouw, uw man werd vermoord; zyn naem is?
- Dupré, zuchtte zy.
- Dupré!... dien naem heb ik nog gehoord, hernam de hertog nadenkend. Uw man verbleef te Vlissingen, geloof ik; hy was beschuldigd van oproer tegen my te willen maken.
- Leugen! sprak Blandina.
- Is het overige, wat my de brief zegt, waer?
- Zoo waer als er een God is die ons hoort, zegde Van Herderode.
- Vrouw, regt zal u geschieden. En met eene schrikkelyke stem ging hy voort: vreeslyk zal de straf van den booswicht zyn!
Wie op dit oogenblik het gelaet des bevelhebbers had gadegeslagen, hadde gezien dat eene nare bleekheid er zich over verspreidde.
- Hoofdman, sprak Karel, leid dezen gryzaerd en zyne dochter henen. Gy, ridders, laet my alleen. Slechts Van Steenveldt blyve hier om my raed te geven.
Wanneer zyne bevelen volvoerd waren, zegde hy aen den bevelhebber, terwyl hy hem den brief van Blandina aenbood:
- Lees, liegt dit geschrift ofte niet? Ik eisch dat gy my de waerheid zegget. Neem dan aen. Waerom weigert uwe hand dit geschrift te aenveerden? ô, Ik zie het, het beven uwer leden, de bleekheid van uw aenzicht zeggen my reeds genoeg.
- Genade! geduchte heer, genade! smeekte de ridder op zyne knieën.
Karel schoot in woede en den brief op de tafel werpende, riep hy:
- Genade! gy durft my die nog vragen? Gy die eenen onnoozelen man als eenen pligtige in de boeijen wierpt; die my deedt gelooven dat hy misdadig was. Gy hebt my bedrogen; gy onbeschaemde, hebt met my gespot! met my, Karel, hertog van Bourgondiën!
- Om 's hemels wille! zuchtte Van Steenveldt.
- Gy vraegt genade! gy, die eene zwakke vrouw door laffe
| |
| |
bedreigingen marteldet; die haer de vryheid van haren onschuldigen man ten pryze van hare eer aenboodt, die, na eene helsche drift te hebben voldaen, uw woord ontrouw werdt, en in plaets van den echtgenoot dier ongelukkige vrouw zyne vryheid te geven, hem den dood gaeft!.... En gy zyt ridder? Daer! - schreeuwde de hertog in klimmende gramschap en trok den bevelhebber zyne gouden ketting van den hals. - Gy zyt onweerdig deze eereteekenen te dragen. Geef my uw degen!
Van Steenveldt stond langzaem op en gaf Karel den gevraegden degen af.
- Hertog! sprak hy.
- Ge spreekt nog?
- Ik bid u!
- Ge wilt u verschoonen?
- Ik ben pligtig, stamerde hy; ik belyde het, maer vergeef eene misdaed waertoe een onweêrstaenbare drift my vervoerde. Ik heb die vrouw bemind; myne liefde werd verworpen en ging over tot razerny. Ik was my zelven niet meer meester. Zeker verdien ik groote straf, doch uwe genade zal de strengheid van het regt verzachten. Gedenk toch, voor dat uw mond myn vonnis uitspreke, de diensten, welke ik den heere, uwen vader bewees.
- Ha! ik moet my die herinneren! sprak Karel spottend. Ze zyn zeer goed in myn geheugen geprent. Indien gy uwe pligten zoo wel onthielt als ik uwe diensten onthoude, dan zoudt ge thans niet als misdadige voor myne voeten moeten smeeken. Ge denkt mogelyk dat ik u beloonen zal tot andermans nadeel: gy bedriegt u. Ik sta nu als regter voor u, en niet als de belooner van uwe diensten, verstaet ge dit? Eene vrouw die gy in het ongeluk gedompeld hebt, het bloed van eenen ongelukkigen echtgenoot lafhartig onthalsd, roepen my om wraek. Ik heb beloofd dat goede geregtigheid zou gedaen worden en de hertog van Bourgondiën verbreekt zyn woord nooit!
- Geduchte heer, sprak de bevelhebber met zwakke stemme; ik doe alles wat de klagten van die vrouw kan stillen.
| |
| |
- Ik ben waerachtig nieuwsgierig. Laet hooren wat ge doen zult.
- Ik beloof, op myne eer, haer te trouwen en al myne schatten aen haer en hare kinderen te maken.
Eene geveinsde kalmte verscheen op het gezicht des hertogs en hy sprak:
- Ik wil thans niets beslissen. Het is toch altoos goed dat gy u met die vrouw verzoent en hare klagten stilt. Welnu schryf uw voorstel op dit perkament in der voege, als ik u zeggen zal; schryf.
De bevelhebber schreef de volgende woorden, die hem de hertog voorzegde:
- Ik zweer op myn woord de weduwe van Dupré te huwen en na myne dood al myn goederen, roerende en onroerende, aen haer en hare kinderen te laten.
Na dat hy het met zynen naem onderteekend had, overhandigde hy het perkament aen Karel. Deze sprak:
- Ik zal het voorstel doen; intusschentyd, ga in de kapel en spreek uwe biecht. Wordt het voorstel aengenomen, dan weet ge dat men met God verzoend moet zyn als men het sakrament des huwelyks ontvangt; wordt het verstooten, dan wilt ge toch met geene zonde op het hart in de eeuwigheid gaen, geloof ik. Nu, ga henen.
Hy zag den ridder met verachting na en dacht: een bevelhebber van Vlissingen durft den hertog van Bourgondiën bedriegen. Wy zullen dien worm bytyds verpletten.
Hy belde en den hoofdman verscheen.
- Gelei den ouderling, zegde Karel, en zyne dochter die my regt kwamen vragen, hier.
Luttel stonden daerna was zyn bevel volvoerd.
- Gryzaerd, sprak hy, gy hebt regt voor uw kind gevraegd; ik heb beloofd u zulk te laten weêrvaren.
- Dan ben ik verzekerd het te bekomen, zegde Herman. De hertog is een ware ridder.
- Dan zal de moordenaer, voegde er Blandina by, zyne welverdiende straf hebben.
| |
| |
- Valt zyn hoofd, hernam Karel, dan zyt ge niet gewroken; want dan zou de vlek die hy op uwe deugd wierp, niet uitgewischt zyn. By het volk zoudt gy altoos voor eene trouwelooze gade doorgaen. Het volk immers weet niet wat helsch gedrag de bevelhebber jegens u hield. Gy zoudt het kind dat ge draegt, dat toch uw bloed is, dat ge zult beminnen al haet ge den vader, van een ieder verstooten zien, en gy zoudt lyden, vrouw, bitter lyden.
Blandina zag den hertog verwonderd aen.
- Hoor, ging deze voort, ik wil uwe eer hersteld zien. De bevelhebber belooft u te trouwen; hy biedt u zyn hart en zyne schatten!
- God! riep Herman, verbleekend.
Blandina bleef eenige oogenblikken als versteend; dan, hare verontweerdiging lucht gevend, sprak zy:
- Zyne schatten, zegt ge! Heb ik u begrepen? hy biedt my zyne schatten voor het bloed van mynen man. Ik voel dat de blos der schaemte op myn voorhoofd klimt, wanneer men my dien koop voorstelt: - Geld voor bloed! Hy biedt my zyn hart? - Die man heeft my waerlyk liefgehad!.... Wanneer hy marteling op marteling verzon om myne ziel te folteren; wanneer hy my de akelige kreten die het geeselen mynen man onttrok, deed hooren; dan schepte hy vermaek in myn lyden, want dan speelde een grimlach van helsch genoegen om zynen mond; die man heeft my waerlyk bemind!... Wanneer de zuchten in mynen benepen boezem smoorden, dan hitste hy lachend de beulen aen om de folteringen myns mans te verdubbelen, en zoo zocht hy nieuwe pynlyke kreten uit myn hart te roepen. Die kreten moesten hem wel zoet zyn, want dan blonk zyn oog van vreugd. En die man heeft my liefgehad, niet waer?..... Hertog, ik verstoot zyn voorstel met verachting. - Hebt ge vergeten dat er tusschen my en den bevelhebber een stroom vloeit, die ons altyd van elkander verwydert - een bloedstroom? Weet ge niet dat er tusschen my en hem een eeuwige scheidspael ligt - het lyk van myn vermoorden man?
- Myn kind, bedaer!.... riep Van Harderode. - Hertog, overdenk wat ge vraegt; myne dochter met den moorder van
| |
| |
haren man doen trouwen, weet ge wat dit beteekent? ô, Dit is afschuwelyk!
- Vader, en gy jonge vrouw, denkt ge dat ik iets anders wil dan uw goed? vroeg Karel met nadruk.
- Zoo ik dacht, antwoordde Blandina, dat gy iets anders wildet, hadde ik u geen regt geeischt.
- Laet my dus begaen; volg myn verzoek en trouw met den bevelhebber.
- Met den moorder van Dupré?... nooit!
- Gy weigert dus naer my te luisteren?
Blandina zuchtte diep en sprak:
- Wanneer de beulen mynen man geeselden, en onder de verdubbelde slagen de koorden hem een pynelyk geschreeuw deden slaken, dan is my geen enkele slag, geen enkele schreeuw ontgaen; ik luisterde. Iedere kreet van mynen echtgenoot zonk tot in het diepste van myn hart en vond daer eenen wedergalm, die my riep: haet aen den lafaerd! en ik heb geluisterd. Eischt gy nu dat ik doof blyve voor die kreten, voor den galm dien zy in myn binnenste deden ontstaen?..... Dit kunt, dit moogt ge niet..... Ik moet den bevelhebber haten, ik heb het gezworen en gy vraegt dat ik hem beminne, hertog!
- Om dat dit huwelyk niet alleen uw geluk, maer ook dit van uw kroost zal zyn. Wat lot is uwe kinderen beschoren, nu zy de hand die hun het voedsel gaf, verloren hebben?..... Uw vader is te oud - gy zyt te zwak. Wat staet hen te wachten? - Armoede en ellende! Gy weigert my te aenhooren; wat zult gy antwoorden, wanneer gy uwe kinderen van honger en gebrek zult hooren smeeken en weenen?
- Ik kwam hier, sprak Blandina, om regt te krygen en niet om nieuwe martelpynen uit te staen.
- Gy misgrypt u over myne inzichten, hernam Karel. Ik doe u het voorstel des bevelhebbers uit pligt en ik verzoek u het te aenveerden uit liefde voor uwe kinderen.
- Ik verstoot het uit liefde voor Dupré.
- Ik deed het u kennen; om dat ik denk dat het uw geluk zal maken.
| |
| |
- En ik verwerp het uit eerbied voor my zelve, antwoordde Blandina met fierheid.
- En zoo ik u gebood het te aenveerden,
Blandina nam Hernam by de hand en zegde:
- Vader, laet ons vertrekken.
- Blyf, sprak Karel op dwingenden toon. Ik heb uw goed gewild; gy hebt geweigerd aen myn verzoek te voldoen. Nu zult gy aen myn bevel gehoorzamen. Spoed u naer het outer.
- Het helsch treurspel door een moordenaer en vrouwenverkrachter begonnen, antwoordde Blandina met een nydigen grimlach, moet een hertog van Bourgondiën eindigen; het is schoon!
- Ik verdraeg geduldig, sprak Karel en scheen vergramd, dat men weigeringen doet aen myne verzoeken; maer minder dat men my beleedigt. Ga! want ik lyde in het geheel niet dat men zich tegen mynen wil verzet.
- Dat weten wy, ging de weduwe van Dupré met bitteren grimlach voort; want ge zyt hertog en graef. Het geringe volk moet de hand der grooten in zyn aengezicht laten slaen en die hand, beklad en rood van burgerbloed, dan nog dankend kussen. Wy moeten ons gedwee den nek laten klemmen door de vuist dier trotschen - wy mogen niet klagen; gy hebt geene ooren dan voor het gewoel van het feest en voor de laffe tael eens vleijers. Willen de grooten de wonden des volks heelen, dan is hun troost woorden en hun geneesmiddel vergif!
- Die hoon gaet te ver. Ga, of ik doe u wegsleuren.
Herman vatte Blandina by den arm en riep wanhopig:
- Men rake ze niet. Kom, myne dochter, dezen laetsten slag nog gevoeld! Hebben de slagen van een bevelhebber ons het hart niet kunnen breken, die van een hertog zullen het vermorzelen. De daed is volgens den rang. Kom aen, Blandina!
En hy trok haer naer de kapel voort. De hertog scheen verheugd, want hy sprak:
- God dank! ik heb het verkregen; nu is myn doelwit getroffen.
Hy ging aen de deur van het naestgelegen vertrek, en riep:
| |
| |
- Myne ridders, komt, spoedt u. - In gewigtige zaken, ging hy voort, wanneer zy by hem waren, zie ik u geerne naest myne zyde. - En het perkament met het voorstel des bevelhebbers beschreven, aen zynen geheimschryver gevende:
- Druk het hertogelyk zegel op dit perkament en overhandig het daerna aen de vrouw, die terstond uit de kapel zal treden. Dit geschrift van eenen misdadige moet haer tot waerborg dienen dat zyne goederen en erfdeelen haer na zyne dood toebehooren. Nu nog iets. Ik wil regt doen op het voorhof. Ga, draeg dit bevel.
- Vorst, aen wien?
- Begrypt ge dit niet?
- Vergeef, geduchte heer, vroeg Boisseau; het is....
- Voor den beul.
De geheimschryver boog zich en ging henen.
- Heeren, sprak Karel tot zyne ridders, myne handelwyze moet u waerschynelyk een raedsel zyn. Binnen luttel stonden zal u alles verklaerd worden, en ik ben zeker dat ge zult bekennen dat ik regtig handel.
Op dit oogenblik keerden de bevelhebber, Blandina en haer vader uit de kapel terug. Eene zekere vreugde lag op het gezicht van Van Steenveldt, zyn oog blonk helder; hy dacht den dood ontsnapt te zyn. Het gelaet der vrouw en des gryzaerds integendeel waren bleek en hunne oogen ten gronde gerigt.
- Bevelhebber, vroeg Karel, ge zyt verzoend met de weduwe van Dupré?
- Vorst, de priester Gods heeft ons vereenigd.
- Gy, vrouw, zyt ge nu voldaen?
Blandina antwoordde met een stille grimlach, maer met een grimlach, waerin zich de diepste wanhoop en de bitterste zielesmart verzamelden.
- Ik had my nogtans beloofd dat ge mynen naem zoudt zegenen, hernam de hertog.
- Ik ook - met een vloek! zuchtte de vrouw.
- Het doet me spyt dat ge myne inzichten blyft misdenken....... Bevelhebber, gy zyt zeker te vreden?
| |
| |
- Ja, hertog, zegde Van Steenveldt op dankbaren toon.
- Maer de geregtigheid niet! donderde Karel met verschrikkelyke stem; en den arm uitstekende naer het venster dat op het voorplein uitzicht had, grynsde hy den bevelhebber toe: daer wacht men u!
- Dank! dank! - Vader, ik ben van het monster verlost, riep Blandina in geestvervoering.
Op het voorhof had het volk eene plaets geruimd. Eene diepe stilte heerschte nu onder de nieuwsgierige menigte. Te midden der lediggemaekte ruimte stond een kapblok en naest dien kapblok, de beul, met opgestroopte armen en eene byl in de hand.
Van Steenveldt had met het oog de rigting gevolgd waer de hertog hem heen wees, en hy zag zyn wachtend vonnis staen. Bleek als ware hy reeds dood geweest, sprong hy vooruit, viel op zyne knieën en smeekte:
- Genade! genade!
Maer kalm en onverbiddelyk klonk de stemme des hertogs:
- Die schonk Karel van Bourgondiën nooit!
En eenige stonden later ging er, als uit eenen mond, een lange zucht op uit de menigte die op het voorhof was vergaderd.
Het hoofd van den bevelhebber van Vlissingen, was grimmend voor de voeten van den beul gerold!
Hendrik Peeters.
|
|
Auteursrechtvrij