Tabu. Jaargang 16

[p. 38]

Spiering
Reactie op Een syntactisch Ingvaeonisme?

In het vorige nummer van Tabu (jrg. 15, nr. 4) wordt in Sassens spiering voor het oneigenlijk-modale hulpwerkwoord zullen de volgende plusquamperfectumconstructie gegeven:

(A)	had(den) + zullen + Infi.

Constructie (B) levert echter een synonieme lezing:

(B)	zou(den) + VDi + hebben,

getuige de volgende zinnen:

(A)	Jan had voor de wijn zullen zorgen.
(B)	Jan zou voor de wijn gezorgd hebben.

Wanneer nu het werkwoord zou (den) in (B) vervangen wordt door een overeenkomstige vorm van willen, moeten, kunner, of mogen, is volgens de ANS, door Sassen geciteerd, de B-constructie in het ABN niet (goed) mogelijk. Vergelijk:

(1)	(a)	*Jan wilde voor de wijn gezorgd hebben.
	(b)	*Jan moest voor de wijn gezorgd hebben.
	(c)	*Jan kon voor de wijn gezorgd hebben.
	(d)	*Jan mocht voor de wijn gezorgd hebben.

Deze constatering moge op zichzelf juist zijn, ze houdt evenwel niet in dat de zinnen (1) (a-d) in elke interpretatie ongrammaticaal zijn.

Het Nederlands kent namelijk zinnen als onder (2) - (5) genoteerd staan:

(2)	(a)	Ik wil die brief voor 17.00 uur gepost hebben.
	(b)	Ik wilde die brief voor 17.00 uur gepost hebben.
(3)	(a)	Hij moet dat boek voor vrijdag gelezen hebben.
	(b)	Hij moest dat boek voor vrijdag gelezen hebben.
(4)	(a)	Hij kan dat boek voor vrijdag gelezen hebben.
	(b)	Hij kon dat boek voor vrijdag gelezen hebben.

[p. 39]

(5)	(a) Je mag die brief voor 17.00 uur gepost hebben.
	(b) Je mocht die brief voor 17.00 uur gepost hebben.

Van elk paar is de b-zin de imperfectum pendant van de a-zin. Ze zijn het meest ‘plausibel’ als ze een futurele tijdsbepaling bevatten.

(Met mogen zijn ze dan niettemin nog wat stroef).

We hebben in de zinnen van (2b)-(5b) te maken met een C-constructie. De vormen gepost en gelezen zijn verbale of adjectivistische participia. De zinnen zijn in principe voor tweeërlei interpretatie vatbaar, al naar gelang van de vraag of het agens van de participia al of niet coreferentieel is met het subject.

Ik ga op de problemen die de C-constructie oproept verder niet in.

Verwijzing:

Sassen, A. (1985)

‘Een syntactisch Ingvaeonisme?’ In: Tabu 15, nr 4, p. 156-160.