Onze Taal. Jaargang 83

[p. 361]

Taalergernissen

‘Smaakvolle’ of ‘smakelijke’ tomaten?
Foto: Wikimedia / Softeis

Smaakvol
Wim Lammers - Hoogeveen

In een artikel over de evolutie van de tomaat, onlangs in Nrc.next, staat dat er ‘een smaakvolle tomaat bestaat’ Nou, niet dus. Een smákelijke wel.

Het is niet de eerste keer dat dit gebeurt. In Nrc.next, maar ook in andere media worden die twee woorden steeds vaker door elkaar gebruikt. Maar smaakvol betekent toch iets totaal anders, namelijk ‘chic’, ‘elegant’, ‘modieus’, ‘luxueus’, ‘sierlijk’, ‘getuigend van goede smaak’. Zulke eigenschappen kun je met enige fantasie wel aan tomaten toekennen, maar dat is hier zeker niet bedoeld.

Als dit een trend wordt, is dit de zoveelste loot aan de taalverloederingsboom, die de laatste jaren toch al zo hard groeit.

Oo in plaats van o
Wim Hagendijk - Oosterhout

Het is bij sommige nieuwslezers en presentatoren de gewoonte om de o in bijvoorbeeld word te verlengen tot een oo. Word klinkt dan als ‘woord’. Opvallend is dat die verlengde o voorkomt voor de (Gooise, bijna als j klinkende) r, en niet voor andere medeklinkers.

Bij het tv-programma Opsporing verzocht was er bijvoorbeeld een oproep om uit te zien naar een jongeman van bepaalde lengte, gehuld in donkerkleurig T-shirt, ‘koorte’ broek en met een roodkleurige ‘snoor’. Bovendien werd verteld dat het misdrijf had plaatsgevonden in ‘Doordrecht’.

Slordige uitspraak vind ik nog tot daaraan toe. Echter, wanneer daardoor de betekenis verandert, kan het leiden tot vervelende misverstanden. Zo werd het voor Cor pijnlijk toen men over hem zei: ‘Coor spoort niet’ (‘Cor sport niet’). Op slag werd hij van niet lenig ook nog tot gek verklaard.

‘Ónderzoeker’
Hans van der Straten - Odijk

Het valt mij de laatste tijd op dat steeds meer nieuwslezers, commentatoren en journalisten moeite hebben met de juiste klemtoon van het woord onderzoeker. Steeds vaker hoor ik ‘ónderzoeker’, alsof er ook ‘bovenzoekers’, ‘tussenzoekers’, ‘naastzoekers’ en ‘achterzoekers’ zouden bestaan. Volgens mij is de enig juiste uitspraak nog steeds ‘onderzóéker’.

De gesprekspartners hebben bovendien de neiging om klakkeloos de verkeerde beklemtoning over te nemen. Hebben we hier te maken met een inmiddels min of meer geaccepteerde uitspraakvariant? Ik heb er nog steeds moeite mee.

Itch
Roddy Zecha - Oegstgeest

Laatst las ik in de Oegstgeester Courant over loopbaanprofessionals die vinden dat veel mensen rondlopen met een ‘itch’ (itch is Engels voor ‘jeuk’); dat had te maken met ‘het idee: ik moet toch eens met iemand over mijn baan praten’. Waarom niet gewoon een Nederlands woord gebruikt?