Onze Taal. Jaargang 83

[p. 216]

Raymond Noë
Boeken

‘Boeken’ licht u in over nieuwe uitgaven in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten. Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Taal van Couperus

In het voorjaar van 2013 werd in Den Haag een symposium gehouden over het eigenzinnige en karakteristieke taalgebruik van schrijver Louis Couperus (1863-1923). Er werden lezingen gegeven door de taalkundigen Ariane van Santen en Marc van Oostendorp, kunsthistoricus Erik Löffler en neerlandicus Gé Vaartjes, over onder meer Couperus' woordkeus, zijn zinsbouw en de ‘melodie’ van zijn werken, met als centraal thema de vraag wat zijn taalgebruik nu zo bijzonder maakt. De lezingen (plus een column van taalhistoricus Ewoud Sanders) zijn nu gepubliceerd in het veertiende Couperus cahier, onder de titel De taal van Couperus.

De taal van Couperus is een uitgave van het Couperus Genootschap en kost €12,50 (geniet, 64 blz.). Bestellen: maak €12,50 over op NL10INGB0000600367 onder vermelding van ‘Cahier XIV’. ISBN 978 90 75321 13 5

Schrijfgids

In Schrijven is schrappen laat Hans Hogenkamp, schrijfdocent en directeur van de Amsterdamse Schrijversvakschool, zien hoe je verhalen en romans kunt verbeteren door ze uit te benen. Dat kan op zinsniveau door overbodige woorden weg te halen, maar het kan ook door hele zinnen en alinea's, of zelfs hele passages en hoofdstukken weg te laten - want vaak is het beter om te suggereren dan om te beschrijven. Hogenkamp sluit af met een hoofdstuk over het ‘kill your darlings’-principe, oftewel hoe je je weerstand tegen schrappen kunt overwinnen.

Schrijven is schrappen is verschenen in ‘De schrijfbibliotheek’ van uitgeverij Atlas Contact en kost €12,50 (gelijmd, 112 blz.). ISBN 978 90 457 0595 8

Citaten

De Vlaamse auteur en acteur Gerd de Ley verzamelt al vijftig jaar citaten en aforismen. Hij begon er ooit mee omdat de bestaande naslagwerken volgens hem te veel leunden op een verzameling klassiekers die nauwelijks werd uitgebreid. De Ley vulde die gouwe ouwen aan met puntig geformuleerde wijsheden van eigentijdse auteurs, en het duurde niet lang of hij ging zijn collectie publiceren. In die vijftig jaar heeft hij vele verzamelingen citaten in boekvorm en op cd-rom uitgebracht, vaak gegroepeerd rond een bepaald thema.

De Leys magnum opus is Het grootste citatenboek ter wereld (uit 2009), dat zo'n 40.000 uitspraken en wijsheden van zo'n 10.000 bekende en minder bekende mensen bevat, van de Oudheid tot tegenwoordig. Van dit lijvige boekwerk verscheen onlangs een uitgebreide derde druk. De citaten zijn ondergebracht onder 6000 trefwoorden, te beginnen bij aal (Jan Vercammen: ‘Een aal kruipt het liefst in het nauwste gat’), en eindigend bij Zwitserland (Simon Carmiggelt: ‘Als een Zwitser nog eens de Nobelprijs krijgt, zal het zijn voor een hotelrekening’). Alle geciteerden zijn opgenomen in een auteursregister achter in het boek.

Ter gelegenheid van De Leys zeventigste verjaardag verscheen er onlangs ook een bloemlezing met daarin de citaten die hij zelf het mooist of het raakst vindt, onder de titel Als ik groot ben wil ik een kleine jongen zijn (ooit gezegd door Joseph Heller). De uitspraken zijn hierin niet thematisch geordend, maar alfabetisch per auteur, van dichter Bertus Aafjes (‘Als bloemen konden spreken zouden zij zwijgen’) tot ‘cabaretauteur’ Dirk van Zoutelande (‘Hij had een splintertje talent. Daar maakte hij een balk van die hij anderen in het oog dreef’). Als motto heeft De Ley dit boek een aforisme van hemzelf meegegeven, dat in zekere zin veel van de opgenomen wijsheid weer tenietdoet: ‘Als ik je één goede raad mag geven: luister nooit naar goede raad.’

•	Het grootste citatenboek ter wereld is een uitgave van Lannoo en kost €29,99 (gebonden, 1350 blz.). ISBN 978 94 0141 513 2
•	Als ik groot ben wil ik een kleine jongen zijn is verschenen bij Uitgeverij Marmer en kost €10- (gelijmd, 300 blz.). ISBN 978 94 6068 170 7

Kinderreisgids voor Duitsland

Voor alle kinderen die dit jaar hun vakantie in Duitsland doorbrengen, is er nu de vrolijk vormgegeven reisgids Jippie naar Duitsland! Hierin staan allerlei wetenswaardigheden over het land (Welke regio's zijn er? Wat kun je daar doen?) en de mensen (Van welke sporten houden ze? Wat eten ze?). Bovendien kunnen kinderen er allerlei Duitse woorden en nuttige zinnetjes mee leren, zoals ‘Das ist doof!’ (‘Dat is stom!’) en ‘Ich finde dich süß’ (‘Ik vind je lief’). Het boek bevat ook raadsels, spelletjes, weetjes en recepten.

Eerder verschenen er al delen in de ‘Jippie’-reeks over Frankrijk, Italië en Spanje. Zie www.jippieopreis.nl.

Jippie naar Duitsland! van Kitty van Zanten en Mireille Spaas is een uitgave van Kosmos en kost €14,99 (ingenaaid, 128 blz.). ISBN 978 90 215 5472 3

En verder

● Combinatiewoordenboek van Piet de Kleijn. Derde, sterk uitgebreide editie van lijvig

[p. 217]

woordenboek (uit 2003) van vaste combinaties van zelfstandige naamwoorden en werkwoorden, zoals boodschappen doen en inlichtingen inwinnen. Zie ook de aanbieding op blz. 210. Rozenberg Publishers, €65- (gebonden, 1331 blz.). ISBN 978 90 361 0384 8

● Chineasy van ShaoLan. Prachtig vormgegeven lesmethode Chinees voor beginners. Zie ook de aanbieding op blz. 210 en het artikel in het aprilnummer. Fontaine Uitgevers | Lannoo, €19,95 (gebonden, 192 blz.). ISBN 978 90 774 3802 2

● Een lust voor het oog van Ton den Boon. Bijbelse uitdrukkingen als een roepende in de woestijn en in zak en as verklaard en toegelicht. Zie ook de aanbieding op blz. 211. Van Dale, €14,99 (gelijmd, 168 blz.). ISBN 978 94 6077 176 7

● Taal is zeg maar... nog iets van Paulien Cornelisse. Uitgave in één band van de bestsellers Taal is zeg maar echt mijn ding en En dan nog iets. Atlas Contact, €15- (gelijmd, 448 blz.). ISBN 978 90 450 2740 1

● Het Nederlands op het kruispunt van wereldtalen van Pieter Paessens. Verzameling van 4650 ‘polyconsonanten’: woorden die in de buurtalen Nederlands, Frans, Duits en Engels een sterk verwante vorm hebben, zoals pil - pilule - Pille - pill. Het boekje (64 blz.) is in eigen beheer uitgegeven en wordt tegen kostprijs geleverd. Meer informatie en bestellingen: www.polyconsonant.com.