Onze Taal. Jaargang 83

Gesignaleerd

Onplatbaar
Koen van Rossum - Nijmegen

Mijn fietsenmaker maakt reclame met de kreet ‘Wij maken uw fiets onplatbaar!’ Dat moet, gezien de afbeelding erbij, erop duiden dat de banden niet meer lek kunnen raken. Deze ‘onplatbare’ band wordt vervaardigd door de firma Schwalbe, niet geheel toevallig een Duits bedrijf (eine Platte is Duits voor ‘een lekke band’). Zou één zwaluw een nieuwe taal-lente maken?

Superlatieven
Brigitte Duurkoop - Koog Aan de Zaan

Half april vertelde Jeroen Pauw in een uitzending van De wereld draait door waarom Paul Witteman en hij stoppen met hun dagelijkse programma. De suggestie van Matthijs van Nieuwkerk dat hun dagelijkse talkshow misschien wat ‘vrolijker, energieker, sneller en optimistischer’ had gekund, werd door Pauw beaamd. Wel nuanceerde hij: ‘Aan elke tafel waar mensen programma's maken en tijdschriften, zeggen ze dat: “Het moet beter, het moet slimmer, het moet strakker” - allemaal superlatieven.’

Maar vrolijker, energieker, sneller, optimistischer, beter, slimmer en strakker zijn natuurlijk helemaal geen superlatieven (oftewel overtreffende trappen), het zijn comparatieven (ook wel: vergrotende trappen). Superlatieven zijn termen als vrolijkst, energiekst en snelst.

Maar het kan nog sterker. Soms wordt die overtreffende trap zelfs verward met de gewone, stellende vorm. Zo schrijft iemand op Musicmeter. nl over het duo Thao & Mirah en hun gelijknamige album: ‘Leuk, fijn en andere superlatieven zijn hier op z'n plaats.’

Illustratief is tot slot een stukje in het AD dat in februari van dit jaar verscheen, en waarin te lezen valt dat Wesley Sneijder (Galatasaray) na een hattrick tegen Bursaspor ‘bedolven’ werd ‘onder superlatieven’. Zo had de Turkse sportkrant Fanatik hem een rapportcijfer 9 gegeven. Maar een superlatief is geen 9. Een superlatief is een 10, en anders wel een 11.

Repatrouilleren
Sandra Baars - Wateringen

Het zag er niet eens zó raar uit toen ik de eerste keer het woord repatrouil(l)eren tegenkwam in een bericht op Kankerpatient.net: ‘Ze repatrouileren je, en stoppen je in een opvanghuis, en als je vervolgens de financiën op orde hebt, kun je de kosten van repatrouilering terugbetalen... dat doet de Nederlandse overheid voor zijn onderdanen.’

Bij het hardop voorlezen hoor je nauwelijks het verschil met het woord dat er natuurlijk had moeten staan: repatriëren, wat letterlijk betekent: ‘terugbrengen naar het vaderland’ - nu is het een combinatie met patrouilleren. De schrijver zelf vindt er kennelijk helemaal niets vreemds aan, want hij gebruikt het maar liefst tweemaal in één zin (waarbij hij en passant ook tweemaal een l'etje achterwege laat).

Staat hij alleen? Nee! Op internet zijn tientallen sporen zichtbaar van mensen die zich eveneens op die manier vergisten: ook in Vlaanderen komt het voor (‘En zelfs al word je vastgehouden en probeert men je te repatrouilleren, je land van herkomst chanteert België wel met economische compensaties om je terug te nemen, dus dat gebeurt niet’) en zelfs op een online cv: ‘2007-heden Repatrouilleren van patiënten vanuit Europa naar Nederland.’

Of zouden al die mensen écht opnieuw gaan patrouilleren?