Van Aaf tot z
Het nieuwe pinnen
Bekentenis: ik ben een taalliberaal. Dat betekent dat ik bijvoorbeeld niet tegen Engelse woorden in het Nederlands ben. En ik vind het bijvoorbeeld ook niet heel erg, of heel zorgelijk, dat het lidwoord het aan het verdwijnen is en wordt overgenomen door de. Als in: de paardje, de meisje, de huis.
Dat komt allemaal doordat ik in mijn studietijd het boek Language Change: Progress or Decay? moest lezen. Een Engelse titel, sorry voor sommige lezers. Het boek was er alleen in het Engels. Maar de vertaling zou dus zijn geweest: ‘Taalverandering: vooruitgang of verval?’
Alleen al die vraag: vooruitgang of verval, vond ik een enorme eye-opener. Taalverandering hoefde dus niet, zoals veel mensen zeggen, en zoals veel boze ingezondenbrievenschrijvers altijd maar weer betogen, per se slecht te zijn. Taalverandering is een natuurlijk proces. Ooit vonden Nederlanders het misschien vervelend dat het Franse woord horloge hun taal was in geslopen. Maar nu, duizenden jaren later, vinden we horloge toch vrij normaal. In ieder geval normaler dan polsuurwerkje.
Enfin - om met een beroemde Nederlandse columnist te spreken. Ik zit dus niet zo met exotische invloeden of andere veranderingen in de taal.
Maar een taalverandering waar ik echt niet tegen kan, is ‘het nieuwe pinnen’. Ja, wist u dat nog niet? Het woord, of merk, pin is overheidshalve uit de taal gegooid. Je mag niet meer spreken van ‘pin’, je moet spreken van ‘het nieuwe pinnen’. Omdat dat heel anders is. De pinpas gaat in een andere sleuf. En de sleuf leest een chip, in plaats van een magneetstrip. En daarom mag het woord pin niet meer.
Van zo'n opgelegde taalverandering word ik, excusez le woordgrap, pinnig. Ten eerste: hoe moeten we hier een werkwoord van maken? Pin werd al gauw, en logisch: pinnen. Maar wat maak je voor werkwoord van het nieuwe pinnen? ‘Kan ik hier het nieuwe pinnen doen?’ ‘Mag ik even het nieuwe pinnenen?’ ‘Ik wil graag betalen middels het nieuwe pinnen.’ Allemaal even verschrikkelijk.
Ten tweede: hoelang blijft iets nieuw? Over een jaar vinden we het niet zo bijzonder meer dat we die pinpas in die andere sleuf steken. Het nieuwe is er dan dus wel af. Maar dan heet het nog steeds ‘het nieuwe pinnen’.
Of zou de overheid dan verordonneren dat we het nu ‘het oude pinnen’ moeten gaan noemen?
Aaf Brandt Corstius
Auteursrechtelijk beschermd