Iktionaire
Succesvolle verbinding
Veel webwinkels bieden de mogelijkheid om ‘de status van je bestelling te volgen’, een kijkluikje in de virtuele pijplijn. Meestal wacht ik gewoon tot mijn pakje bezorgd wordt, maar laatst vroeg ik me af waar een Bol.com-boek bleef. Ik klikte op het kijkluikje en ontving de melding dat mijn boek dan-en-dan zou worden ‘uitgeleverd’.
Ik twitterde er iets over, en niet lang daarna reageerde Bol.com, met excuses en de vraag waar ik die formulering precies was tegengekomen. Dat heet ‘webcare’: bedrijven speuren het internet af op hun eigen naam, om te zien hoe zij over de tong gaan. Dat excuus vond ik een beetje overdreven, maar wel begrijpelijk, gezien de talrijke reacties op mijn tweet. ‘Dan moet dat boek wel iets heel ergs gedaan hebben’, ‘Hebben wij wel een uitleveringsverdrag met Bol.com?’ - dat soort grappen.
Wat bedoelde Bol? ‘Verstuurd’ denk ik, al is dat ook een rekbaar begrip, als je erover nadenkt. Voor de een is een brief verstuurd als hij zijn handtekening zet, voor de ander pas als hij die plastic tandjes van de brievenbus op de rug van zijn hand voelt. Uitleveren - het is zoiets als ‘the check is in the mail’: het boek is de deur uit, en dat noemen we ‘geleverd’. Opleveren, aanleveren, inleveren, doorleveren, uitleveren: leveren is een ‘prepositionizer’, een voorzetseljager.
Softwaretaal. Interfees. Je klikt en er verschijnt een mededeling, een woord, een ‘prompt’. Je vraagt je af hoe die taal tot stand komt. Zijn daar afspraken over? Tekstschrijver voor software, bestaat dat beroep? De digitale ghostwriter? Heeft Windows een hoofdredacteur?
Als je op een iPhone of iPad ergens mee wilt stoppen, moet je de button ‘gereed’ aanklikken. Wie heeft bepaald dat het ‘gereed’ moet zijn, en niet ‘klaar’? Of ‘sluit af’, of ‘einde’ of ‘exit’?
‘Bent u gereed?’
‘Ja James, breng me een sigaar.’
Druk op het verkeerde knopje van de dvd-speler en hij zegt: ‘Deze bewerking wordt door de disk niet ondersteund.’ Dat is interfees voor: ‘Dit kan niet.’
Wie heeft die zin bedacht? Bewérken? Ik wil helemaal niks ‘bewerken’. En dat ondersteunen - dat is echt zo'n softwarewoord geworden. Audio- en videoformaten worden door bepaalde apparaten ‘niet ondersteund’. ‘Het branden van dvd-schijven wordt door de Windows mediaplayer niet ondersteund.’ ‘iPad 2: geen ondersteuning 4G.’ Alsof er principiële bezwaren in het spel zijn. ‘Alles goed en wel, maar dat kan ik echt niet ondersteunen. Daar zoek je maar een ander apparaat voor.’
Waar het om draait is ‘kunnen’. Wat jij wilt, dat kán niet, maar toegeven dat iets niet kan, ligt in de hightech-branche blijkbaar een beetje gevoelig.
Daarom gebruiken ze het woord succes ook zo vaak, denk ik. Als de promptschrijver 's ochtends naar zijn werk gaat, denkt hij vast niet: ‘Ik heb met succes de deur achter me dichtgetrokken, toen heb ik met succes de fiets genomen en op die fiets ben ik met succes de straat uit gereden’, maar als je via zijn software het internet op gaat, staat er: ‘Er is met succes verbinding gemaakt.’ Als ik online de Volkskrant ga lezen: ‘U bent met succes ingelogd.’ Het mailprogramma: ‘Het bericht is succesvol verzonden.’
Wow. Ergens in het netwerk klinkt een virtueel applausje, voor de uitzonderlijke prestatie die hier geleverd werd.
‘Er is met succes verbinding gemaakt. Zó goed zijn wij. Dat u het weet.’
‘De verzending is geslaagd.’
Moeder en de kinderen staan rond het scherm gedrongen, armen angstig om elkaar heen, zoals je dat vroeger zag bij maanreizen, wachtend op het verlossende woord: missie geslaagd, capsule geland.
Oef! Och, ze zijn zo knap tegenwoordig.
Jan Kuitenbrouwer
Auteursrechtelijk beschermd