Onze Taal. Jaargang 80

[p. 177]

Taalergernissen

Hoort of ziet u taalverschijnselen die u lelijk, verwerpelijk, leuk, nieuw of anderszins opmerkelijk vindt? Laat het ons dan weten. Liefst per e-mail ([e-mail], met vermelding van uw adres) of anders per reguliere post (Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag).

Metaal en ijzer
H.M. van Veen - Den Haag

De woorden metaal en ijzer worden in toenemende mate met elkaar verwisseld. Zo valt geregeld te lezen dat een vliegtuig van ijzer is (terwijl dat een wel erg zwaar metaal is voor iets wat moet vliegen). In een uitzending van Schooltv hoorde ik iemand juist zeggen dat met magneten ‘metaal’ uit het afval wordt verwijderd, maar metalen als goud, zilver, koper en tin blijven toch echt achter in het afval als je er een magneet boven houdt.

Gaat het hier om een niet meer te stuiten verandering in de omgangstaal of is het een begin van taalvervuiling waarbij nog herstel mogelijk is?

Snel
Adriaan Pels - Den Haag

In een normaal tempo iets opzoeken of doen, schijnt niet meer te kunnen. Voorbeelden van wat ik in één dag tegenkwam:

- ANWB-hoofddirecteur Van Woerkom over het jubileum van de Wegenwacht in de Kampioen: ‘... kijk snel op pagina 59!’
- Een aanbieding voor een stedentrip Parijs: ‘Lees snel verder...’
- Over een paasontbijt bij de Pasta Company: ‘Reserveer snel.’
- Een tip over parkeren op Schiphol: ‘Ga snel naar (...) smartparking.’

Mensen, doe toch niet zo gestresst. Ga snel naar www.onthaasting.nl.

Ooit
Jan Ottens - Hilversum

Ik heb begrepen dat het bijwoord ooit in de zin van ‘de snelste marathon ooit’ helemaal ingeburgerd is. Ik blijf me er desondanks aan ergeren. Volgens mij is het een gemakzuchtige vertaling van het Engelse ever. Een betwistbaar argument misschien. Wellicht nog betwistbaarder: ik vind het ook lelijk. Maar een krantenkop in Nrc.next van donderdag 17 maart levert een volmaakte illustratie van het beste argument: dat van de mogelijk tweeërlei uitleg. Er staat ‘Europol rolt grootste pedonetwerk ooit op’. Je moet het artikel lezen om erachter te komen of het al gebeurd is of dat het nog gebeuren moet. Ooit.

Eén goede morgen
Aad van Westen - Pijnacker

Tijdens het scheren 's ochtends heb ik altijd het Radio 1 Journaal aan staan. Zo hoor ik elke werkdag even na half acht het sportoverzicht van Tom van 't Hek, en dat is iedere keer weer prettig om naar te luisteren. Van 't Hek heeft kijk op de zaak, formuleert helder, en is eloquent, ad rem en beslist niet ongeestig. Er is alleen geregeld een moment dat ik bijna uitschiet met mijn scheermes, en dat is als hij het presentatieduo begroet. Vaak zegt hij dan niet ‘Goedemorgen’, en ook niet ‘Een goede morgen’, maar hij zegt: ‘Eén goede morgen’, dus met één als in ‘niet twee maar één’.

Waarom schuurt dit zo bij mij? Het is oubotaal, dat is de kern van de zaak, taal die ik heb horen gebruiken door ambtenaren die gortdroge vergaderingen probeerden op te leuken met telkens dit geintje. Het is taal van Debiteuren crediteuren, de beroemde reeks van Jiskefet. Heel misschien, zo bedenk ik opeens, bedoelt Van 't Hek het ook wel net zo: als pastiche van kantoormannentaal - maar ik vrees toch dat dit niet zo is.

Van 't Hek bevindt zich trouwens in hoog gezelschap, want president Obama doet iets soortgelijks. Ook hij vervangt in onbepaalde lidwoorden de eh-klank heel vaak door de ee. ‘It was “ee” very good decision’, zegt hij bijvoorbeeld. Gelukkig hoor ik Obama maar zelden tijdens het scheren.

De Hr. Ms. Tromp
Wilco Kramer - Heerhugowaard

Als marineschepen in het nieuws komen, schrijven veel journalisten dingen als: ‘De Hr. Ms. Tromp is vertrokken uit Den Helder.’ Maar Hr. Ms. is een afkorting van de bezitsvorm Harer Majesteits, wat betekent ‘van de Majesteit’. Het gaat kortom om een schip, in dit geval de Tromp, die aan de Majesteit behoort. Het lidwoord de is hier dus niet op zijn plaats. Juist is: ‘Hr. Ms. Tromp is vertrokken uit Den Helder.’