Horstlog
16 minuten
Vroeger kwam je weleens mensen tegen die, aangesproken op hun taalgebruik, ter verdediging zeiden: ‘Nou ja, als het maar duidelijk is, toch? Als je het maar kan begrijpen.’ Daar werd erg op neergekeken. Vrij algemeen heerste namelijk de mening dat duidelijkheid en begrijpelijkheid slechts een lage trap van taalbeheersing waren, en dat er voor het echte werk wel wat meer vereist was. Het is mogelijk dat ik dat vroeger zelf ook vond.
Als dat zo is, dan ben ik van gedachte veranderd. Ik denk nu dat duidelijkheid en begrijpelijkheid absolute prioriteit verdienen, en dat goede, beschaafde, correcte of mooie taal, ofschoon aangenaam en wenselijk, van ondergeschikt belang is. Ik denk dat omdat ik meer en meer besef hoezeer ik omringd word door informatie die deels of geheel onbegrijpelijk is, die niet precies zegt wat de spreker bedoelt, die op vitale punten onvolledig is, of die weliswaar op zichzelf verstaanbaar is maar waarvan ik niet weet waarom het tegen mij gezegd wordt. Ik geef een voorbeeld van het laatste.
Eerst een woordje uitleg over de omstandigheden. Ik woon in België, maar ik heb kinderen en kleinkinderen in Nederland. Daardoor rijden wij met regelmaat van Leuven naar Amsterdam (Brussel - Antwerpen - Breda - Utrecht) of naar Den Haag (Brussel - Antwerpen - Rotterdam). Ook moet ik af en toe in Groningen zijn, soms in Maastricht, en we hebben vrienden in Deventer. Bijgevolg zijn veel snelwegen in Nederland en België mij redelijk goed bekend.
Op diverse plaatsen staat boven de rijbanen een zogenoemd portaal dat mededelingen doet aan het verkeer. Wie ook maar een beetje kilometers maakt, passeert al gauw een tiental van die portalen.
Het gaat me om die mededelingen. Het zijn mededelingen in de trant van: ‘Brienenoord 16 minuten’, ‘Prins Clausplein 7 min.’, ‘Antwerpen-Zuid 4 min.’ Het ligt niet in mijn aard, en ik ben zeker niet zo opgevoed, dat ik mededelingen van overheidswege negeer. Ik neem die serieus. Maar hoe?
Wat moet ik met de informatie ‘Brienenoord 16 minuten’? Ik veronderstel dat daar meegedeeld wordt dat de (gemiddelde) rijtijd vanaf dat punt tot aan de Van Brienenoordbrug vandaag 16 minuten bedraagt. Afhankelijk van files kan de duur natuurlijk variëren. Is 16 minuten de duur van ongestoord doorrijden? Of duidt ‘16 minuten’ juist op een vervelende file? Kijk, om dat te kunnen vaststellen, zou ik moeten weten hoelang het vanaf dat punt normaal duurt om bij de Van Brienenoordbrug te zijn. Dat weet ik niet. Ik weet slechts dat het onder gunstige omstandigheden circa twee uur duurt om van Leuven naar Den Haag te komen. Maar ik weet niet hoelang het duurt van een willekeurig punt onderweg naar een volgend willekeurig punt onderweg. Anders gezegd: bij ‘16 minuten’ heb ik geen flauw idee of dat duidt op een file of juist op lustig door kunnen rijden. Nog anders gezegd: van ‘16 minuten’ word ik niks wijzer.
Waarom geeft Rijkswaterstaat of de ANWB mij voortdurend informatie waar ik niets mee kan? Enkel voor automobilisten die dat kleine stukje dagelijks rijden, en die dan wel de normale tijdsduur zullen kennen, is zo'n portaal misschien van nut. Voor alle andere weggebruikers is het non-informatie. Zou Rijkswaterstaat echt zo provinciaal denken?
Je kunt inlichtingen vragen. Soms staat dat ook op een portaal: ‘Vragen over de weg? Bel 0800 - 8002.’ Dat is een telefoonnummer dat vanuit het buitenland niet gebeld kan worden.
Joop van der Horst
Auteursrechtelijk beschermd
