Onze Taal. Jaargang 79

Gesignaleerd

‘Je woont hier heel fraai’
R. den Hertog - Tilburg

In een huizenprogramma op tv hoorde ik een presentatrice zeggen bij een woningbeoordeling: ‘Tjonge, je woont hier heel fraai.’ Zij en de huiseigenaar stonden op dat moment in de tuin, maar echt fraai was het daar zeker niet. Uit het vervolg bleek echter dat ze ‘vrij’ bedoelde: ‘Je woont hier heel vrij’; er was namelijk achter het huis geen andere bebouwing: je keek zo de weilanden in.

Nu vind ik Poldernederlands, dat bekendstaat om de ‘aai’-uitspraak van de ij-klank, over het algemeen niet zo vreselijk klinken, maar in dit geval was het duidelijk dat dat polderaccent zomaar voor verwarring kan zorgen.

Waarneer
Chrisje Meima - Leiden

Steeds vaker hoor ik mensen in mijn omgeving niet vragen ‘wanneer’ een bepaalde gebeurtenis plaatsvindt, maar ‘waarneer’. Bijvoorbeeld: ‘Waarneer is de verjaardag van je opa?’ Deze uitspraak doet mij hypercorrect aan. Wanneer wordt immers over het algemeen algauw als ‘waneer’ uitgesproken, wat door sommige mensen vervolgens gezien kan worden als de ‘slordige uitspraak’ van waarneer, net zoals waarvoor óók vaak zonder r wordt uitgesproken.

Niet alleen in de gesproken taal komt waarneer voor; een simpele verkenning via Google levert eveneens verscheidene waarneer-resultaten op, vooral op internetfora. Op een ervan stond laatst bijvoorbeeld de vraag ‘Waarneer komt Morgenrood in het Nederlands uit als boek?’ Daar zag ik de ironie wel van in: ik vond het zinnetje op www.goeievraag.nl.

Semigranten
Ron van Doorn - Waldfeucht, Duitsland

We kennen de woorden emigratie en remigratie, voor het proces van weggaan en terugkomen. Maar waar ik woon, net over de grens, zou het handig zijn om een term te hebben voor een begrip dat net even iets anders uitdrukt. Want hoe noem je de mensen die weliswaar in het buitenland wonen, uitgeschreven zijn uit Nederland, gemeentebelasting betalen in hun buitenlandse woonplaats, daar ook verzekerd zijn, met een buitenlands kenteken rijden, maar die tegelijkertijd een Nederlands paspoort hebben, in Nederland werken of een uitkering uit Nederland (WIA of AOW) hebben en inkomstenbelasting aan de Nederlandse fiscus betalen? Je zou kunnen zeggen dat deze mensen ‘semi’-geëmigreerd zijn. Het zijn dus ‘semigranten’.

Autosleutels
Sjoerd van der Werff - Helmond

In de jaren vijftig en zestig had mijn vader ze nog echt: autosleutels. Eén voor de portieren en het contactslot, één voor de kofferbak en één voor het handschoenenof zo u wilt dashboardkastje.

Tegenwoordig zijn voor ons gebruiksgemak alle functies bedienbaar met slechts één sleutel (ik reken de reservesleutel niet mee), en soms zelfs dat niet: dan is er alleen een startknop of een chipkaartje om de auto mee te bedienen. Toch hoor ik bijna iedereen nog het meervoudige autosleutels gebruiken: ‘Ik heb de autosleutels op je bureau gelegd’, ook al is er dus helemaal geen sprake van meer dan één sleutel.

Kennelijk gaat de autotechnologie sneller vooruit dan het taalgebruik.

De startknop vervangt steeds vaker autosleutels.