Onze Taal. Jaargang 79

[p. 181]

Zong
Liefdesduet

Guus Middag

Waarom zingt Eva de Roovere ‘Jij is lastig’ en ‘fantastig’? En de jongens van Opgezwolle ‘proef die woofer’? En hoe komt het dat dit zo bijzonder klinkt? In zijn rubriek ‘Zong’ staat Guus Middag stil bij de taal en de poëzie die te horen is in allerlei Nederlandstalige liedjes, oud en nieuw.

Ik ken een lied, in het Engels, dat begint met deze regel: ‘A great man once said: “Winter never fails to turn into spring.”’ Ik moet er altijd om lachen. Wat een wijsheid: hoelang de winter ook duurt, er komt altijd wel weer een lente. Het is een dooddoener van het type ‘Na regen komt zonneschijn.’ Hij wordt hier ook nog eens toegeschreven aan ‘a great man’, zonder verdere naamsvermelding.

Het zijn de beginwoorden van het lied ‘Together We're Strong’ (1983). Ze werden uitgesproken, op een normale praattoon, door Patrick Duffy. Hij was geen zanger, maar een tv-acteur, in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw erg bekend door zijn rol als Bobby Ewing (‘de broer van J.R.’) in de tv-serie Dallas. Hij was het type van de ideale schoonzoon. Hij werd in het lied vergezeld door een vrouw die, hoewel maar drie jaar ouder, heel goed zijn schoonmoeder had kunnen zijn: Mireille Mathieu. Samen vormden ze een merkwaardig duo: hij lang, zij klein; hij Texas, zij Parijs; hij met een jeugdige uitstraling, zij een beetje ouderwets; hij acteur en beginnend zanger, zij zangeres met een mooie stem en al een lange internationale zangcarrière achter zich.

‘Duet’ van Brigitte Kaandorp en Herman Finkers: een hit in 1990.

Op deze onderlinge verschillen was de tekst van hun liefdesduet toegesneden. ‘You are the night, I am the day’, zong Mireille in het ene couplet. ‘You are the land, I am the sea’, zong Patrick in het andere. Maar samen vormden ze toch, juist door hun verschillen, een heel sterk paar, zoals ze in hun parlando tussenstukjes, maar vooral in hun langgerekte zangdialogen in vele variaties benadrukten. Ze waren elkaars tegenpool, maar ze vulden elkaar ook heel goed aan. Mireille zong ‘You are the instrument I play’, Patrick neuriede op de achtergrond voor de zoveelste keer ‘Together we're strong’, en daarna zongen ze samen: ‘We can't go wrong.’

■ Parodie

Het lied hing van de zoetsappige liefdesclichés en de oudbakken tegeltjeswijsheden aan elkaar, maar toch werd het een grote internationale hit, in het voorjaar van 1983. Het succes maakte het duet ook erg geschikt voor een parodie. Die volgde in 1990. De rol van Mireille wordt gespeeld door cabaretière Brigitte Kaandorp en de rol van Patrick door cabaretier Herman Finkers. Geen geschoolde topzangers, en ook geen beroemde acteurs, maar dat maakt het alleen maar grappiger.

De openingsdooddoener van Patrick (na winter komt altijd lente) wordt door Herman meteen gepareerd met een minstens zo algemene wijsheid, nu wel met bronvermelding: ‘En zei Socrates al niet: op ieder potje past een dekseltje?’ Daarna gaat het opgeruimde liefdesduet tussen Herman en Brigitte van start. Net als in het origineel volgt er een reeks van voorwerpen die bij of op of in elkaar passen - allemaal beelden voor hun liefde. ‘Jij bent de sleutel, ik het slot. / Jij bent de gids, ik ben de grot’, zingt Brigitte. En Herman: ‘Jij bent de zee, ik ben de pier. / Jij bent het glas, ik ben het bier.’ De erotische toespelingen dienen zich vanzelf wel aan. ‘Jij bent de koe, ik ben de stier.’ Maar door de rijmdwang worden soms ook de mooiste regels gevonden: ‘Eén uur met jou is vijf kwartier.’ Ondanks al hun verschillen passen ze eigenlijk enorm goed bij elkaar. Zo zingen Brigitte en Herman elkaar samen naar een gedeeld hoogtepunt. Misschien gaan ze wel beroemd worden met hun liefdesduet, en rijk, en misschien kunnen ze dan wel, fantaseert Brigitte, ‘een villa en een jacht’ kopen.

■ Kink

Tot zover volgt het lied de opgaande lijn van het romantisch bedoelde origineel. Maar dan komt er een kink in de kabel. Herman ziet zich genoodzaakt even tussendoor op te merken dat hij een villa en een jacht te duur vindt. Zijn argument: ‘Ik vind romantiek best, maar het moet wel betaalbaar blijv'n.’ Dat is meer nuchterheid dan Brigitte verdragen kan. Vanaf nu begint zij uit te varen tegen haar Herman, met zijn zuinigheid. En Herman voelt nu ook wel aan dat de chemie tussen hen verdwenen is. Zong hij eerst nog liefdevol ‘Ik ben het zakje, jij de thee’, nu verliest hij zich in het opsommen van een lange lijst van niet te verzoenen tegenstellingen. ‘Ik ben de kip, jij bent de grill. / Ik ben de paus, jij bent de pil.’ Met elke nieuwe regel worden de verschillen alleen maar groter. Ze branden elkaar af. Nu verhouden ze zich tot elkaar als ‘Bonifatius en een Fries’. En van erotische aantrekkingskracht is ook helemaal geen sprake meer: ‘Jij bent het schrikdraad waarop ik pies.’

In het begin van hun lied zongen ze nog, op de bekende wijs van ‘Together We're Strong’: ‘We staan samen sterk.’ Aan het eind van het lied is daar niets meer van over. Dan zingen ze, op dezelfde wijs, maar nu ieder voor zich, met valse uithalen: ‘Het leek me ook sterk.’