Onze Taal. Jaargang 79

[p. 70]

Het gebeurde in... februari 1931
Nellie ‘pêche’ Melba overlijdt

Ewoud Sanders

Woorden, dingen, zaken, gedachten... alles heeft een voorgeschiedenis. Ewoud Sanders gaat in deze maandelijkse rubriek terug in de tijd om te kijken wat er precies deze maand - maar dan jaren geleden - veranderde in de taal, in de breedste zin van het woord.

De krant Het Vaderland bracht het nieuws op 23 februari 1931 op de voorpagina. ‘Na een langdurige ziekte, welke zij in October in Egypte had opgedaan,’ zo lezen we daar, ‘is te Sydney in Australië op bijna 70-jarigen leeftijd overleden de eertijds beroemde zangeres Nellie Melba.’

Voor de lezers van Het Vaderland kan dit nieuws niet als een verrassing zijn gekomen. De krant hield zijn lezers al weken op de hoogte van de gezondheidstoestand van Nellie Melba - waar we toch uit moeten opmaken dat ze niet alleen ‘eertijds’ beroemd was, maar ook toen nog. 27 januari: Melba's toestand gaat vooruit. 16 februari: zij is gisternacht weer ingestort. 21 februari: de toestand van de ‘groote zangeres’ is zeer ernstig; haar familie is voortdurend bij haar.

■ Franse chef-kok

Op 23 februari 1931 gebeurde het onvermijdelijke: Melba overleed. Zij was een schitterende kunstenares en een prachtige verschijning, schreven de kranten. En een vrouw die voortleefde in ‘een verfijnd gerecht’.

Want inderdaad: de ‘pêche melba’ is naar haar genoemd.

Helen Porter Mitchell, zoals zij eigenlijk heette, kwam uit Richmond, een voorstad van Melbourne. In 1887 maakte ze haar debuut in Brussel, als Gilda in Verdi's Rigoletto. Dit optreden sloeg in als een bom. In 1888 trad ze voor het eerst op in Londen, in 1889 in Parijs. Daarna begon een triomftocht door alle grote steden in Europa en de Verenigde Staten.

Al bij haar debuut in Brussel had Mitchell een artiestennaam aangenomen: Nellie Melba, naar Melbourne, de stad waar ze als zesjarige al op de planken stond. Vanaf 1918 mocht ze de Engelse titel Dame voeren en sindsdien stond zij bekend als ‘Dame Nellie’ of ‘Dame Melba’.

Volgens de overlevering kreeg Melba het in 1892, tijdens een tournee, aan de stok met Georges-Auguste Escoffier, de beroemde Franse chef-kok van het Savoyhotel in Londen. De diva gaf een galasouper en wilde ‘pêches flambées’ als dessert, maar Escoffier stond erop ijs te serveren. Het dispuut eindigde in een compromis: een nieuw nagerecht, dat Escoffier ter ere van de sopraan ‘pêche melba’ noemde. Het originele gerecht moet hebben bestaan uit vanille-ijs, in vanillesiroop gestoofde perziken en frambozensap. Pas later voegde men vaak slagroom, geraspte amandelen of pistaches toe.

■ Toast

Er is trouwens nog een ander gerecht naar Dame Melba genoemd, namelijk ‘melbatoast’. Escoffier vond dit toastje in 1897 uit, op aanwijzingen van Marie Ritz, de echtgenote van de eigenaar van het Savoy. Aanvankelijk noemde hij het ‘toast Marie’, maar op haar verzoek werd dit kort daarna veranderd in ‘Melba toast’, naar Nellie Melba, die vanwege een kuur alleen droge toast wilde eten.

Nellie Melba (1861-1931): naamgeefster van de ‘pêche melba’ en de ‘melbatoast’.

De melbatoastjes van Escoffier waren overigens gekruld en zeer breekbaar. Ze werden slechts als exclusief hapje in dure restaurants geserveerd. De uitvinding van de platte melbatoast staat op naam van de Amerikaanse Marjorie Weil. Weil, die in 1932 de Devon Bakery in New York kocht, ontdekte dat melbatoastjes plat uit de oven kwamen als je een strijkijzer op het deeg zette.

Het Vaderland bleef in 1931 overigens nog geruime tijd over Nellie Melba berichten. Over de bijzetting van haar lichaam, over de teraardebestelling en over een herdenkingsconcert, dat op 24 maart 1931 werd gehouden in Adelaide in Australië, met een koor met maar liefst 5000 zangers. ‘De dienst werd bijgewoond door tachtigduizend menschen, een zoo groot aantal, als men te Adelaide nog nooit bij elkaar heeft gezien’, aldus Het Vaderland.