Horstlog
Big Sister
In het Europese Parlement was in maart veel te doen over de manier waarop je gehuwde en ongehuwde dames moet aanspreken (zie ook het bericht op bladzijde 140 van dit nummer). In het Engels gaat het van oudsher om de keuze tussen Mrs (getrouwd) en Miss (ongetrouwd). Een nieuwe Europese richtlijn schrijft nu voor: allemaal Mrs.
In het Nederlands bestaat het probleem al een hele poos niet meer. Het vroegere mejuffrouw voor ongetrouwde dames is intussen nagenoeg verdwenen, en iedere dame van zekere minimale leeftijd wordt nu met mevrouw aangesproken, en vooral: aangeschreven. Probleem opgelost.
Zelfs menskracht begint bij ons ingeburgerd te raken voor het oude en zo kwetsende mankracht. Maar nog niet in het Engels. We kennen dit soort getouwtrek al veertig jaar, dus het was voorspelbaar dat allerlei, veelal mannelijke, Europarlementariërs zich ertegen zouden verzetten. Of dat ze onder de koffie vervelende en seksistische commentaren en grappen ten beste geven.
Wat of ik daarvan vind? Nee, niet van die commentaren en die grappen; daar schijnt weinig tegen te doen. Het gaat om de aanspreek- en aanschrijfvormen.
Ik vind het een begrijpelijke maar vervelende actie. Beslist begrijpelijk. Zolang in Europa vrouwen en mannen nog steeds geen helemaal gelijke kansen hebben, zolang er nog seksebepaalde inkomensverschillen en promotiekansen zijn, zolang er in topfuncties nog steeds relatief weinig vrouwen werkzaam zijn, en zolang er in de koffiekamer nog van die vunze commentaren en grappen circuleren, zo lang moet elke man beseffen dat ieder vermoeden van discriminatie een gevoelige kwestie is. En acties om daar iets aan te doen zijn dus meer dan begrijpelijk. Zelfs als ze niet helpen.
In het algemeen mag je ervan uitgaan dat als een taal onderscheid maakt, dat onderscheid zinvol en nuttig is. Of, en daar gaat het nu om, dat het in het verleden zinvol en nuttig was. Miss of Mrs was ooit belangrijk, want het duidde op iemands wel-of-niet-beschikbaarheid op de huwelijksmarkt. Menige Mrs die destijds maar wat graag met Miss werd aangesproken. Dat is nu niet meer zo, heb ik mij laten vertellen. Ook niet in de Engelstalige wereld. De normale gang van zaken is dan dat zo'n onderscheid vanzelf verdwijnt. Ongeveer zoals dat in het Nederlands gebeurd is.
Maar Britten die opgevoed zijn rond 1960 en 1970 hebben uit een boekje vernomen dat het heel belangrijk en beschaafd is om Missen en Mrs'en goed uit elkaar te houden. Dat die etiquette intussen juist onfatsoenlijk geworden is, dat hebben ze nog niet geleerd. Zonder etiquetteboekjes zou het Engelse probleem niet bestaan. Zo bezien gaat het enkel om een actualisering van de Britse omgangsvormen. Daar ben ik een voorstander van.
Maar vervelend is alleen dat zulke ijveraars meteen ook de smaak te pakken krijgen en denken dat ze de taal kunnen verbouwen door andere woorden te verbieden, zoals weerman of vuilnisman, ook in gevallen dat het mannen zijn. Ik ben een verklaard tegenstander van alle Big Brothers die zich aan mijn taal vergrijpen. Blijf eraf. Vraag, ja eis gelijke vrouwenrechten, inclusief het recht om met Mrs aangeschreven te worden, maar ga niet aan de taal prutsen. Weervrouwen mogen voor mijn part een eigen titel opeisen, maar ik wil de weerman die een man is, een weerman blijven noemen.
Joop van der Horst
Auteursrechtelijk beschermd
