Onze Taal. Jaargang 77

[p. 114]

Taalergernissen

Hoort of ziet u taalverschijnselen die u lelijk, verwerpelijk, leuk, nieuw of anderszins opmerkelijk vindt? Laat het ons dan weten. Liefst per e-mail ([e-mail], met vermelding van uw adres) of anders per reguliere post (Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag).

Denk aan onze kinderen
Jan van Eijk - Rotterdam

Herhaaldelijk zie je in dorpen en steden in ons land een bord langs de weg met daarop vermeld: ‘Denk aan onze kinderen’. De bedoeling is uiteraard dat je voorzichtig rijdt en goed uitkijkt, maar intussen áán de kinderen in de desbetreffende buurt denken lukt mij niet, want ik ken ze niet eens. Zou het niet beter zijn om op de borden te zetten ‘Denk om onze kinderen’?

Zo zie je ook dikwijls, bijvoorbeeld nadat je door een tunnel gereden bent, het bord staan met ‘Denk aan uw lichten’. Ook hier zal het waarschijnlijk meer gaan om denken óm dan om denken áán.

Gratis geschenk
M.J. Favejee - Vlaardingen

Waar ik me enorm aan erger, zijn de ‘gratis geschenken’ die vele postorderbedrijven als lokkertje gebruiken om iets te bestellen. Volgens mij is dat een pleonasme: een geschenk is tenslotte altijd gratis.

Normaal gesproken
L. van Kampen - Hurdegaryp

De uitdrukking normaal gesproken, die strijk en zet te horen ofte lezen is in plaats van gewoonlijk, in het algemeen of normaliter, vind ik nogal onzinnig. Wat is de tegenstelling? Abnormaal gesproken? En wat is er normaal aan dat spreken?

Het verbaast me steeds weer dat zulke nieuwigheden, die je tot een bepaald moment nooit had gehoord, plotseling massaal opduiken.

Troepen
N. Velzeboer - Purmerend

Er is al vaker over geklaagd in Onze Taal, maar ik blijf me eraan ergeren dat de media het alleen nog maar over ‘troepen’ hebben, als het om individuele soldaten of militairen gaat. Zo memoreerde Twan Huys in het tv-programma NOVA op 3 oktober 2007 in een gesprek met generaal Berlijn dat er tot dat moment reeds ‘elf troepen’ waren gesneuveld in Afghanistan.

Iedere militair zou zich met recht beledigd kunnen voelen als hij op deze manier ‘troep’ wordt genoemd.

Gedrang of geding?
Frans Lisman - Velp

‘De zege kwam onnodig in het geding.’ Dergelijke zinnen lezen en horen we steeds vaker, omdat velen het verschil tussen het statische in het geding zijn en het dynamische in het gedrang komen niet kennen. Een geding is ‘een geschil in rechte’ en, wat ruimer, ‘een voorwerp van bespreking’, zoals in de zin ‘Zijn geloofwaardigheid was in het geding.’

De kwaliteit van het taalgebruik is in het geding: die komt behoorlijk in het gedrang!

Stukken overleggen
mr. F. van der Wind - Rotterdam

Een grote ergernis: in mijn werk als rechter kom ik dagelijks tegen (in geschreven én gesproken vorm): ‘Ik overleg hierbij de stukken waaruit blijkt dat (...).’ Mijn retorische vraag ‘Oversteekt u de straat ook?’ leidt niet altijd tot duidelijkheid, waarna ik soms voorstel dat betrokkene even met zijn cliënt gaat overleggen of hij stukken ‘over zal leggen’.

Uitspraak Dutch-woorden
Richard Wank - Amsterdam

Nederlanders spreken Engelse woorden als Dutch, cup, gun, etc. vaak uit met de u van surfen en turf, terwijl de u zo ongeveer als de eerste a in het woord vakantie zou moeten klinken. Ze zeggen ‘dutsj’ en ‘kup’ in plaats van ‘datsj’ en ‘kap’.

Die zeer consequent foute uitspraak ontsiert het Nederlands op een verbijsterende wijze. Hoe meer Engels je ‘achteloos’ door het Nederlands heen vlecht, hoe hoger je standaard zou moeten zijn voor hóé je het doet.

Baan, vak en strook
T. Hoevers - Amsterdam

Voor de moderne wegen en delen daarvan bestaan officiële benamingen, maar behalve in het blad Kampioen van de ANWB brouwt men er maar wat van. Ik las in verschillende kranten:

-	De vierbaansweg wordt verbreed tot zes stroken. (In één zin staat zowel baan als strook voor de wegbreedte tussen twee strepen.)

‘Genootschap, doe er wat aan!’

-	De auto vloog over de middenberm en kwam op de verkeerde strook terecht. (Nu staat strook voor de weghelft van zijberm tot middenberm.)
-	De baan richting Arnhem is wegens werkzaamheden afgesloten. (Nu is een baan weer de weghelft in één richting.)

En dan is er ook nog het begrip vak. In het tv-programma Blik op de weg hoorde ik: ‘De motorrijder reed over het vak voor rechtsaf, maar ging daarna rechtdoor.’ Dus de wegbreedte tussen twee strepen is in de media - via een ‘baan’ en een ‘strook’ - een ‘vak’ geworden. En tot slot las ik een bericht over een file op ‘het vak Zoetermeer-Gouda’, waarbij een vak nu ineens weer een deel van de weg in lengterichting is geworden.

Alleen de vluchtstrook wordt consequent een ‘strook’ genoemd, maar verder is het een totale chaos. Je zou je vertwijfeld afvragen: wat is nou eigenlijk een baan, een vak en een strook?

Een rijbaan bestaat uit rijstroken.