Onze Taal. Jaargang 76

[p. 355]

Hom of kuit
Moet een vreemdetaaldocent die vreemde taal als moedertaal hebben?

Frank Jansen

Er zijn taalkwesties waarover heel verschillend kan worden gedacht. Taalkundige Frank Jansen behandelt iedere maand zo'n kwestie, en nodigt iedereen uit te reageren.

Op de vacatures van een instituut voor trainingen in vreemde talen mocht alleen gereageerd worden door moedertaalsprekers van die talen. Dat pikte een moedertaalspreker van het Nederlands met grote kennis van het Frans niet. Hij diende een klacht in bij de Commissie Gelijke Behandeling en werd in het gelijk gesteld. Heeft de commissie gelijk? Of het instituut voor taaltrainingen? De stelling van deze maand is: het is verstandig om van docenten in een vreemde taal te eisen dat zij die taal als moedertaal hebben.

Voorstander

Natuurlijk deden de docenten Frans, Duits en Engels op de middelbare school hun uiterste best om ons die taal te leren. Maar wat een verrassing was het toen we voor het eerst konden luisteren naar échte Fransen, Duitsers en Engelsen. Dat klonk toch heel anders. Je had het gevoel dat je die talen opnieuw moest leren. Vroeger konden we niet anders dan ons behelpen met Nederlandse leraren, maar nu is dat door het vrije verkeer binnen de EU niet meer nodig.

Een buitenlandse docent is me liever dan een Nederlandse met hooguit een jaar of vier onderwijs in een vreemde taal achter de rug. Die buitenlandse docent heeft meer kennis van de finesses van zijn taal, maar nog belangrijker is dat hij de taal vloeiender en natuurlijker spreekt. Dat is een pluspunt nu spreektaal steeds belangrijker wordt, met al die moderne communicatiemiddelen en goedkope reizen. Het grootste voordeel van de moedertaalspreker is dat hij door zijn kennis van meerdere stijlen en regiolecten milder staat ten opzichte van taalvariatie dan de docent die de taal uit een boekje heeft moeten leren. Kortom, je kunt meer van een moedertaalspreker leren. Ik eis een moedertaalspreker. Als ik die hier niet gegarandeerd kan krijgen, dan ga ik wel in de volgende vakantie een talencursus in een zonnig oord doen.

Tegenstander

Ik heb niets tegen een vreemdetaaldocent die die vreemde taal als moedertaal heeft. Maar dan moet het er wél een zijn die ook vertrouwd is met de Nederlandse taal en cultuur. Want bij onderwijs gaat het er niet alleen om dat je de leerlingen laat zien en horen waar het naartoe moet, maar ook hoe zij dat kunnen bereiken. Zo denk ik zonder vreugde terug aan mijn gymlessen, gegeven door een atletiekkampioen. Toen ik bij het bokspringen niet durfde, was zijn enige overtuigingsmiddel zelf er nog eens overeen te springen, even achteloos als de vorige keer, maar nu nog sierlijker. Dat hielp niet. Ik had liever les gehad van een ex-rolstoeler. Net zo heeft juist de Nederlandse docent het voordeel dat hij weet hoeveel moeite de verwerving van een vreemde taal kost. Hij kent de trucjes en ezelsbruggetjes.

Bovendien hebben die docenten zelf voor die vreemde taal gekozen. Ze zijn daardoor enthousiaster over de taal en cultuur van het vreemde land dan de moedertaaldocenten, die hun eigen land natuurlijk niet voor niets verlaten hebben. Ten slotte is die natuurlijke spreektaal van de moedertaalspreker eerder een nadeel dan een voordeel, want vaak is die spreektaal dialectgekleurd. Zo kun je de studenten Nederlandse taal van één universiteit in het Verenigd Koninkrijk meteen herkennen aan hun Vlaamse tongval: ze hebben les gehad van een moedertaalspreker.

Wat vindt u ervan? Moet van docenten in een vreemde taal worden geëist dat zij die taal als moedertaal hebben?

Geef voor 17 december uw mening op onze website: www.onzetaal.nl/homofkuit. Of stuur een briefkaart met ‘Een vreemdetaaldocent moet die vreemde taal als moedertaal hebben’ of ‘Een vreemdetaaldocent hoeft die vreemde taal niet als moedertaal te hebben’ naar de redactie van Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. Uitslag in het volgende nummer.

Uitslag vorige stemming

Moet er op school meer aandacht komen voor zorgvuldig spreken? Daar mocht u zich de vorige maand over uitspreken. De uitslag was erg duidelijk: de overgrote meerderheid (104 stemmen, 88,1 procent) vindt dat uitspraakonderwijs moet. Slechts 14 stemmers (11,9 procent) vinden dergelijk onderwijs niet gewenst. Op het forum is de overmacht van de voorstanders nog veel groter, overigens zonder dat er veel nieuwe argumenten bij komen.