|
| |
| |
| |
InZicht
Raymond Noë
‘InZicht’ licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten.
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.
| |
Japans schrift
Het Japanse schrift geldt als het moeilijkste ter wereld, onder meer omdat het zich bedient van zowel karakters (kanji) als lettergreeptekens (kana), en ook van westers schrift. In Schrift in Japan gaat japanoloog Steven Hagers in op de geschiedenis en de ontwikkeling ervan, van de oudste Chinese karakters (die door de Japanners zijn overgenomen) tot het gebruik van het schrift in hedendaagse digitale toepassingen als de ‘wapuro’ (tekstverwerker). Een apart hoofdstuk is gewijd aan de Japanse kalligrafie.
Schrift in Japan is een uitgave van Amsterdam University Press/Salomé en kost € 13.90 (ingenaaid, 104 blz.).
ISBN 90 5356685 6
| |
Gronings
Bij de jonge uitgeverij In Boekvorm zijn twee boeken over het Gronings verschenen, beide van de hand van hoogleraar Groninger taal en cultuur Siemon Reker. Het eerste heet Goidag! en is een taalgids op zakformaat, die de lezer laat kennismaken met het Gronings. Het boekje is eigentijds vormgegeven, met veel foto's en plaatjes, en bevat gedichten en tekstfragmenten plus korte stukjes over uitspraak, woordenschat en grammatica. Wie meer wil weten over de taal, kan terecht in Kennismaking met het Gronings. Dit boek is gebaseerd op de introductiecolleges Gronings die Reker verzorgt aan de Rijksuniversiteit Groningen, en geeft een gevarieerd overzicht van de kenmerken en eigenaardigheden van spelling, uitspraak, idioom en variatie, werkwoorden, grammatica, woordvorming en zinsbouw. Reker veronderstelt overigens geen taalkundige kennis bij zijn studenten/lezers, en gaat daarom ook in op taal in het algemeen.
• Goidag! Taalgids Groningen kost € 14,50 (ingenaaid, 120 blz.). ISBN 90 77548 17 3
• Kennismaking met het Gronings. Een introductie op het eigentijdse dialect van Stad en Provincie kost € 30,- (ingenaaid, 176 blz.). ISBN 90 77548 05 X
| |
Taalkroniek
Van 1954 tot 1962 verzorgde de latere hoogleraar algemene taalwetenschap Henk Schultink in de Nieuwe Rotterdamse Courant een rubriek over taalkundige onderwerpen. Hij schreef over zaken ‘van algemeen belang’, zoals spelling, purisme, de positie van het Vlaams en de nieuwe Van Dale, maar ook over belangrijke nieuwe publicaties en taalkundig onderzoek. Al die stukken zijn nu gebundeld in het boek Van onze taalkundige medewerker. Ze geven een beeld van de ontwikkeling in de linguïstiek in de jaren vijftig, en laten ook zien ‘in hoeverre binnen de achter ons liggende halve eeuw zowel de taalkunde als de voorlichting erover van karakter veranderd is’.
Van onze taalkundige medewerker. Kronieken 1954-1962 is een uitgave van Stichting Neerlandistiek VU en kost € 15,- (gelijmd, 214 blz.). Bestellingen per post bij de uitgever: De Boelelaan 1105, 1081 HV Amsterdam. ISBN 90 72365 86 0
| |
Taalcolumns
De neerlandica Reinhilde Haest verzorgde van 1985 tot 2001 een rubriek over taal in de Gazet van Antwerpen. Daarin schreef ze vooral over rare, mooie, nieuwe of foute woorden die haar aandacht trokken, zoals paparazzi, rondbanjeren, proactief en shoppen, en af en toe over een grammaticale kwestie of over uitspraak. Het onlangs verschenen boek Taal in stukjes bevat de beste en leukste columns uit die vijftien jaar: afgewogen en informatieve beschouwingen, die ‘de lezer attenderen op de rijkdom van zijn moedertaal en op nieuwe ontwikkelingen en hem enig inzicht bijbrengen in de mechanismen van de taal en van taalverandering’.
Taal in stukjes. Praktische tips is een uitgave van Davidsfonds/Literair en kost € 14,95 (gebonden, 159 blz.).
ISBN 90 6306 517 5
| |
Leenwoordenboek
In 1996 verscheen het Leenwoordenboek van Nicoline van der Sijs, dat toen vrijwel meteen een standaardwerk werd genoemd. Het boek geeft een cultuurhistorisch overzicht van de talen waaruit het Nederlands geleend heeft en van het soort woorden dat geleend is. Behalve dat het boek een praktisch overzicht van geleende woorden bevat, geeft het ook een antwoord op vragen als hoe ontleningen tot stand komen, wat de redenen voor ontlening zijn en welke veranderingen leenwoorden ondergaan. In de nu verschenen tweede druk zijn nieuwe inzichten en leenwoorden opgenomen. De complete tekst van het boek wordt op cd-rom meegeleverd (ook geschikt voor Apple-computers); twee hoofdstukken uit de eerste druk zijn nu alleen nog via de cd-rom te raadplegen.
Groot Van Dale leenwoordenboek. De invloed van andere talen op het Nederlands is een uitgave van Van Dale Lexicografie en kost € 55,- (gebonden, 684 blz.).
ISBN 90 6648 976 6
| |
Beeldwoordenboek
In 1997 verscheen het viertalige (Engels, Frans, Duits, Nederlands) Compact beeldwoordenboek van Jean-Claude Corbeil en Ariane Archambault, bij Sdu/Standaard. In dit (al jaren uitverkochte) boek kon men via gedetailleerde en soms opengewerkte tekeningen van allerlei zaken uit onze leefwereld een woord en/of de vertaling ervan opzoeken. In 2004 verscheen bij Van Dale Lexicografie een tweetalige (Engels en Nederlands, 2000 afbeeldingen), minder omvangrijke versie, en nu, nog geen jaar later, is er een bijna twee keer zo dikke uitgave van het boek verschenen (3500 afbeeldingen), waarin bovendien het Frans als derde taal is toegevoegd. Het boek is ontsloten met een Engels, Frans en Nederlands register.
Van Dale groot beeldwoordenboek. Nederlands - Français - English kost € 37,50 (gebonden, 610 blz.). ISBN 90 6648 976 6
| |
Dialectatlas
Een van de taken van de dialectologie is het in kaart brengen van de variatie in het taallandschap. De presentatie hiervan gebeurt vaak in de vorm van dialectkaarten, waarop de variatie makkelijk is terug te lezen. Deze kaarten worden gebundeld in atlassen. Na jaren van veldwerk en voorbereiding verscheen eind juni het eerste deel van zowel de Morfologische atlas van de Nederlandse dialecten (MAND) als de Syntactische atlas van de Nederlandse dialecten (SAND), beide samengesteld door dialectologen uit Nederland en Vlaanderen.
De MAND brengt de vandaag de dag bestaande dialectische variatie in
| |
| |
woordvorming in beeld, en wel wat betreft de verkleinvormen, meervoudsvormen en verschijnselen die met woordgeslacht te maken hebben. Andere onderwerpen komen in het nog te verschijnen tweede deel aan bod. Het eerste deel van de SAND beschrijft onder meer de variatie in voegwoordgebruik, het persoonlijk voornaamwoord als onderwerp, en onderwerps- en vraagwoordverdubbeling. Beide atlassen gaan vergezeld van een commentaarbundel. De MAND en de SAND zijn ook in het Engels verkrijgbaar.
• Syntactische atlas van de Nederlandse dialecten. Deel I van Sjef Barbiers e.a. is een uitgave van Amsterdam University Press en kost € 95,- (gebonden, 95 blz.).
ISBN 90 5356 701 1
• Morfologische atlas van de Nederlandse dialecten. Deel I van Georges de Schutter e.a. is een uitgave van Amsterdam University Press en kost € 95,- (gebonden, 94 blz.). ISBN 90 5356 696 1
| |
Digitaal Twents woordenboek
Het Dialexicon Twents is een woordenboek Twents-Nederlands op cd-rom. De basisversie geeft de vertaling van ruim 27.000 trefwoorden en zo'n 10.000 uitdrukkingen. Na bijbetaling kan de gebruiker met een code ook toegang krijgen tot het deel Nederlands-Twents (16.000 trefwoorden en evenzoveel uitdrukkingen) en allerlei extra's, zoals een rijmwoordenboek en uitgebreide zoekfuncties. Voor meer informatie zie http://members. home.nl/dialexicon.
Dialexicon Twents van Goaitsen van der Vliet is een uitgave van Bits & Books en kost € 10,-. De cd-rom is te bestellen door overmaking van dit bedrag op girorekening 3167095 van Bits & Books in Enschede, o.v.v. ‘DLT’. ISBN 90 71610 59 4
| |
Nieuw Latijn
Het Latijn heet een dode taal te zijn, maar het is wel nog steeds de schrijftaal van het Vaticaan. En omdat men in Vaticaanstad toch ook wil kunnen schrijven over computers, maoïsme en Parmezaanse kaas, is er het Lexicon recentis Latinitatis, waarin circa 15.000 moderne begrippen een Latijnse omschrijving krijgen. Een greep daaruit is nu gepubliceerd in het Vaticaans woordenboekje, waarin onder meer te vinden is dat mayonaise ‘ius Magonianum’ is, een dimlicht met ‘lux autocineti remissior’ wordt omschreven en dat een masseuse een ‘tractatrix’ wordt genoemd. Het boekje is samengesteld door classicus Vincent Hunink; NRC Handelsblad-redacteur Marc Leijendekker schreef het voorwoord.
Vaticaans woordenboekje is een uitgave van Athenaeum - Polak & Van Gennep en kost € 7,95 (gelijmd, 135 blz.).
ISBN 90 253 3151 3
|
|
Auteursrechtelijk beschermd