Onze Taal. Jaargang 74

[p. 70]

Inzicht
Raymond Noë

‘InZicht’ licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten.
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Delflands

Delftenaar Henk Tetteroo schrijft in drie regionale kranten een column over allerlei aspecten van het Delflands, de streektaal die in en rond Delft gesproken wordt. Eind 2000 verscheen een eerste selectie uit zijn stukjes, onder de titel Kreen en gruizig, en inmiddels is er een tweede bundel uitgegeven, die Wonen in woorden heet. Tetteroo gaat in zijn columns vooral in op de talige kanten van een bepaald onderwerp uit het dagelijks leven (kleding, hooibouw, geld), maar schrijft ook over de algemene kenmerken van het Delflands, zoals zinsbouw en woordvorming. Overige onderwerpen die in het boek aan bod komen, zijn onder meer onnodig Engels en Delflandse schrijvers. Bevat een register.

Wonen in woorden. Over de streektaal van Delfland (2) is een uitgave van Quantes uitgevers en kost ▬ 13,50 (ingenaaid, 176 blz.). ISBN 90 5959 027 9

Tekstboek vertaalwetenschap

Denken over vertalen is een bundeling van klassieke en toonaangevende essays over allerlei aspecten van de theorie en de praktijk van het vertalen. Het boek wil stimuleren tot nadenken (en discussiëren) over het vertalen, en het is dan ook in de eerste plaats gericht op studenten vertaalwetenschap en tolken-vertalers in opleiding. De beschouwingen zijn onderverdeeld in drie categorieën: geschiedenis en beschrijving, reflectie en theorie, en methodiek en kritiek. Gezamenlijk bieden ze een onvolledig maar boeiend overzicht van de verschillende manieren waarop er over vertalen werd en wordt gedacht.

Denken over vertalen. Tekstboek vertaalwetenschap van Ton Naaijkens e.a. is een uitgave van Uitgeverij Vantilt en kost ▬ 29,90 (ingenaaid, 368 blz.).
ISBN 90 77503 14 5

Didactiek van het vertalen

Geef twintig vertalers een literaire brontekst en ze zullen er twintig soms zeer verschillende vertalingen van maken. Het is dan ook niet verbazend dat de didactiek van het vertalen niet uitgaat van één zaligmakende methode, maar eerder de voors en tegens van verschillende benaderingen bespreekt. Volgens de samenstellers van de bundel Vertaal! moet de docent daarbij vooral een dialoog met de studenten tot stand brengen. De bundel bevat artikelen van acht ervaren docenten, die ieder hun eigen visie hebben op de praktijk van het vertalen, en die ieder aan de hand van een bepaalde tekst laten zien hoe je studenten aan het denken kunt zetten over die tekst en over de mogelijke vertalingen ervan.

Vertaal! Over de didactiek van het literair vertalen, onder redactie van Hilde van Belle en Henri Bloemen, is een uitgave van Acco en kost ▬ 16,50 (ingenaaid, 126 blz.). ISBN 90 334 5643 5

Logopedisch vertaalwoordenboek

Net als in vele andere vakgebieden is ook in de logopedie en de audiologie het Engels de internationale voertaal. Om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen is kennis van Engelse vaktermen dan ook onontbeerlijk, maar dat soort vaktaal is in gewone vertaalwoordenboeken niet terug te vinden. Het vorig jaar verschenen Vertaalwoordenboek logopedie en audiologie voorziet in die leemte. Het bevat de Nederlandse vertaling van 4950 Engelse termen, en de Engelse vertaling van 3600 Nederlandse. Behalve audiologische en logopedische terminologie bevat het boek ook veel relevante termen uit aangrenzende vakgebieden, zoals de psychologie en de pedagogie.

Vertaalwoordenboek logopedie en audiologie van Paul Corthals e.a. is een uitgave van Acco en kost ▬ 17,20 (ingenaaid, 126 blz.). ISBN 90 334 5396 7

Interviewen

Michelle van Waveren kreeg in 2002 de scriptieprijs van het vakblad De journalist voor een verhandeling over harde interviewtechnieken, die we zo vaak toegepast zien als er op tv met politici wordt gesproken. Van Waveren betoogde dat het ook anders kan. Ze heeft nu een boek geschreven over interviewtechnieken die gebaseerd zijn op respect en beleefdheid en het laten ontstaan van ‘een goede gesprekschemie’. Ook - of juist - met zulke technieken is het mogelijk antwoord te krijgen op brandende vragen, en wel door op de juiste manier de juiste vragen te stellen. Het boek bevat verder veel tips, een checklist, en vraaggesprekken met een aantal topinterviewers (onder wie Frénk van der Linden, Paul Witteman en Cisca Dresselhuys).

Interviewen. Onthullend en respectvol is een uitgave van Coutinho en kost ▬ 24,- (ingenaaid, 224 blz.). ISBN 90 6283 446 9

Nederlands-Indonesisch

In 1990 verscheen het Woordenboek Indonesisch-Nederlands van A. Teeuw. Met het corresponderende deel Nederlands-Indonesisch werd in 1997 begonnen, door diverse samenwerkende instituten en universiteiten in Nederland en Indonesië. Eind vorig jaar is het voltooid. Het boek bevat zo'n 46.000 lemma's, met daarin equivalenten in het Bahasa Indonesia, grammaticale informatie, vaste verbindingen, voorbeeldzinnen en idiomatische uitdrukkingen. Het woordenboek, dat ook een beknopt grammaticaal compendium bevat, richt zich op Nederlandssprekenden. In Indonesië zal mettertijd een op Bahasasprekenden gerichte versie verschijnen.

Nederlands-Indonesisch woordenboek van Susi Moeimam en Hein Steinhauer is een uitgave van KITLV Uitgeverij en kost ▬ 49,90 (gebonden, 1125 blz.).
ISBN 90 6718 227 3

Schrijven voor internet

Websites worden anders gelezen dan boeken, folders en tijdschriften; het presenteren van informatie op internet vraagt dan ook om een andere benadering. Speciaal voor de beginnende schrijver van webpagina's schreef Stans Hage-

[p. 71]

man een handleiding waarin wordt ingegaan op structuur, stijl en lay-out van beeldschermteksten, waarbij ze onderscheid aanbrengt tussen archiverende, informerende en motiverende teksten. Het boek wordt afgesloten met een lijst van de belangrijkste aanbevelingen uit ieder hoofdstuk.

Schrijven voor het net Een praktische handleiding is een uitgave van Sdu Uitgevers en kost € 18,- (ingenaaid, 136 blz.).
ISBN 90 12 10552 8

Taaletiquette

Ons taalgebruik is vaak ook ons visitekaartje; vandaar dat velen zich afvragen welke taal en (vooral) welke toon in bepaalde situaties gepast of gewenst zijn. In het Handboek taaletiquette behandelt Van Dale-redacteur Pyter Wagenaar de normen voor en conventies van uiteenlopende, vooral schriftelijke taaluitingen zoals aanspreekvormen, verzoeken, sollicitatiebrieven, titulatuur en e-mailcorrespondentie. Ook gaat hij in op het verschil tussen schrijf- en spreektaal, eufemismen, argumenteren, drogredenen en de opvallendste verschillen tussen de Vlaamse en de Nederlandse etiquette.

Handboek taaletiquette is een uitgave van BZZTôH en kost € 13,50 (gelijmd, 175 blz.). ISBN 90 453 0367 1

Spreuken over ouder worden

In Leeftijd en levensloop verzamelde Karel Reestman (90 jaar) 4001 uitspraken, aforismen en korte literaire fragmenten over ‘jong-zijn, ouder worden en vooral oud-zijn’, zoals ‘Al leef je zo lang mogelijk, de eerste twintig jaar vormen altijd de grootste helft’ en ‘Een jonge ooi en een oude ram geven binnen het jaar een lam.’ De citaten zijn ingedeeld in rubrieken, zoals ‘arbeid’, ‘eenzaamheid’, ‘gezondheid’ en ‘laatste woorden’.

Leeftijd en levensloop. 4001 spreuken over ouder worden is een uitgave van DAMON en kost € 16,90 (ingenaaid, 512 blz.).
ISBN 90 5573 571 X

Zakelijk Engels

Werknemers van internationaal georiënteerde bedrijven en instellingen zullen een Engelse tekst of brief doorgaans wel begrijpen, maar er zelf een schrijven zal hun vaak veel moeite kosten. Speciaal voor hen is er nu het Handboek zakelijk Engels van de Engelse-communicatiedeskundigen Andrew en Astrid Baxter. Hun boek biedt hulp bij het schrijven van allerhande zakelijke teksten (brieven, cv's, e-mails, advertenties, et cetera), maar ook bij mondelinge presentaties, vergaderingen, telefoongesprekken en borrelpraat Circa eenderde van het boek is gewijd aan de ‘taalkundige valkuilen’ van het Engels in algemenere zin.

Handboek zakelijk Engels is een uitgave van Sdu Uitgevers en kost € 27,50 (ingenaaid, 336 blz.). ISBN 90 12 10550 1

Bijna vergeten woorden

Het Nederlands kent vele bijna vergeten woorden, ‘die nog maar zelden worden gebruikt of die snakkend naar frisse lucht slechts in stoffige, futloze teksten te vinden zijn’. Journalist Frans Collignon vindt dat zonde en heeft daarom de mooiste verzameld in het onlangs verschenen Het woordenreservaat. Het bevat woorden als aamborstig, balsturig, fnuiken, hakkenei, konkebijn, subiet, uitvaagsel en nog zo'n 170 andere, die door Collignon in korte verhandelingen worden verklaard en toegelicht, en geïllustreerd met soms lange citaten uit allerhande bronnen.

Het woordenreservaat. Oude en nieuwe woordschatten in de Nederlandse taal is een uitgave van Acco en kost € 18,50 (ingenaaid, 142 blz.). ISBN 90 334 5665 6

Taalonderwijs

Taal verwerven op school is een handboek voor taaldidactiek dat vooral bedoeld is voor studenten en docenten aan lerarenopleidingen. Het boek is toegespitst op de situatie in Vlaanderen en behandelt alle onderdelen van het taalonderwijs aan kinderen (luisteren, spreken, lezen, schrijven, literatuur en taalbeschouwing), waarbij speciale aandacht wordt gegeven aan pedagogische en taaldidactische knelpunten.

Taal verwerven op school. Taaldidactiek voor basisonderwijs en eerste graad secundair, onder redactie van Frans Daems e.a., is een uitgave van Acco en kost € 27,50. (ingenaaid, 335 blz.). ISBN 90 334 5661 3

Nieuwe woorden

Taal van het jaar vier van Van Dale-hoofdredacteur Ton den Boon bevat 52 stukjes rond de nieuwe woorden van het afgelopen jaar. Elk stukje gaat in op een nieuwsfeit dat in de belangstelling stond (zoals het terrorisme, de Tokkies en de affaire-Lubbers) en op de gevolgen ervan voor onze woordenschat: wat waren de nieuwe woorden, welke woorden kregen een nieuwe betekenis en welke beleefden een revival? Het boekje - dat precies past bij de eerdere deeltjes, over de taal van het jaar nul, een, twee en drie - is alleen bij Onze Taal te bestellen. Er is slechts een beperkt aantal beschikbaar. Zie de aanbieding op blz. 56. Een gratis pdf-versie is te downloaden op de website van Van Dale: www.vandale.nl/nieuws/vandalenieuws.

Dialectreeks

De reeks ‘Taal in stad en land’ van Sdu Uitgevers, waarin alle grotere Nederlandse (stads)dialecten in twintig delen beschreven worden, is vorig jaar voltooid. De Belgische uitgeverij Lannoo zet de reeks nu voort door de dialecten in het Vlaamse taalgebied in kaartte brengen. Er zijn inmiddels drie delen verschenen: over het Belgisch-Limburgs, het Brussels en het Frans-Vlaams. Het uiterlijk van de boeken is gelijk aan dat van de Nederlandse delen, en ook de opzet is onveranderd: ieder boek gaat in op de geschiedenis van het dialect en behandelt de belangrijkste kenmerkende eigenschappen van de uitspraak, woordvorming en zinsbouw. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de woordenschat en bevatten de boeken enkele voorbeeldteksten uit de streekliteratuur. De prijs is € 12,50 per deel (gelijmd, 128 bladzijden elk).

* Brussels door Sera de Vriendt. ISBN 90 2095857 7
* Frans-Vlaams door Hugo Ryckeboer. ISBN 90 2095856 9
* Belgisch-Limburgs door Rob Belemans en Ronny Keulen. ISBN 90 209855 0

Moeilijke woorden

KriQ is de naam van een ‘werkdagelijkse’ e-mailnieuwsbrief waarin steeds een ‘moeilijk, grappig, modern of modieus’ woord (bijvoorbeeld parafilie, piteus, plebiscitair) wordt verklaard en toegelicht. Het is een gratis service (voor aanmeldingen zie www.kriq.nl), maar wie er toch voor wil betalen, kan voor € 14,95 donateur worden en ontvangt dan (naast andere extra service) het boekje KriQ 2004. De 101 moeilijkste woorden uit de media, met daarin een selectie uit de afleveringen van vorig jaar.