Tamtam
Redactie Onze Taal
Nieuwe Duitse spelling in het nauw
Net als Nederland heeft ook Duitsland al enkele jaren te maken met een nieuwe spelling. En net als hier leidde die daar tot wagonladingen kritiek. Maar er is ook een belangrijk verschil. Waar de Nederlanders zich mokkend hebben neergelegd bij omstreden nieuwe vormen als pannenkoek en zielenrust, ging in Duitsland het verzet door. Nadat gerenommeerde schrijvers als Martin Walser, Günter Grass en Hans Magnus Enzensberger de nieuwe regels al meteen bij de introductie, in 1998, negeerden, zetten ook verschillende deelstaten de hakken in het zand. En in 2000 besloot de Frankfurter Allgemeine Zeitung om terug te keren naar de oude spelling. Dat voorbeeld werd begin vorige maand, een jaar voordat de ‘Rechtschreibreform’ definitief wordt ingevoerd op de scholen, gevolgd door de Süddeutsche Zeitung, het weekblad Der Spiegel en het Springer-concern (uitgever van o.a. het boulevardblad Bild en de kwaliteitskrant Die Welt).
‘Het is allemaal onzin’, zegt hoofdredacteur Stefan Aust van Der Spiegel over de nieuwe regels. Die voorzien onder meer in een verregaande vereenvoudiging van het kommagebruik, het verminderen van het aantal hoofdletters en een aanpassing van de schrijfwijze van vreemde woorden - wat leidt tot bijvoorbeeld Majonäse (voorheen: Mayonnaise). Een steen des aanstoots is bijvoorbeeld ook Flussschifffahrt (‘binnenscheepvaart’). De ‘ringel-s’ van Fluß is verdwenen, en omdat Schiff met twee f'en is, krijgt Schifffahrt er drie; in de oude spelling verviel er dan éé f. Stefan Aust noemt de nieuwe spelling een ‘dwangneurotische bureaucratenoplossing’.
De koerswijziging lijkt grote gevolgen te zullen hebben. Als zulke veelgelezen bladen de nieuwe regels al ter zijde schuiven, dan valt er ook weinig meegaandheid meer te verwachten van hun lezers - die trouwens toch al in meerderheid tegen waren. Terwijl de Nederlandse nieuwe spelling inmiddels alweer toe is aan een tweede, bijgepunte editie (achter de schermen wordt daar door de Nederlandse Taalunie hard aan gewerkt), lijkt er in Duitsland eigenlijk nog maar één weg te zijn: de weg terug. Bestuursvoorzitter Mathias Döpfner van Springer: ‘De spellinghervorming had al eerder schipbreuk geleden. Door ons besluit wordt het alleen wat sneller zichtbaar.’
Bronnen: Der Spiegel; NRC Handelsblad; Trouw
Engels op basisschool. De Nederlandse regering komt binnenkort met voorstellen om basisschoolleerlingen al in groep 5 en 6 vertrouwd te maken met het Engels. Engels is al een verplicht vak in het basisonderwijs, maar scholen bieden de taallessen pas aan in groep 7 en 8. (Dagblad van het Noorden)
Gedichten met een strak metrum lezen is goed voor de gezondheid. Uit Duits onderzoek blijkt dat het regelmatige ritme van de in hexameters geschreven Odyssee van Homerus een heilzame uitwerking heeft op hartslag en ademhaling, (persbericht Universität Witten/Herdecke)
Mooiste woorden. Volgens een onderzoek van TNS NIPO vinden Nederlanders liefde, vakantie, geluk en vrijheid de mooiste woorden van hun taal. Kennelijk is er vooral gelet op de betekenis van het woord, en minder op de klank. (Nu.nl)
Engels op Schiphol. Op de website Debatplaats.nl wordt gediscussieerd over de Engelstalige wegwijzers op Schiphol. De meerderheid is tegen. (Debatplaats.vara.nl)
Doven kunnen straks misschien wel gewoon bellen met horenden. Onderzoekers uit verschillende landen (waaronder Nederland) boekten hoopvolle resultaten met software die tijdens het spreken een beeld geeft van iemands gezicht, met lipbewegingen en al. (New Scientist)
Stotteren. Taal zit anders in het hoofd bij mensen die stotteren dan bij mensen die dat niet doen, zo blijkt uit nieuw Amerikaans onderzoek. Tot nu toe werd er altijd van uitgegaan dat stotteren alleen met spreken te maken heeft. (Medical News Today)
Britten en vreemde talen. Minder dan een op de tien Britse werknemers beheerst een vreemde taal goed genoeg om er een eenvoudig gesprek in te kunnen voeren. (Sky.com)
Gronings. De belangstelling voor cursussen Gronings is zo groot dat het Huis voor de Groninger Cultuur en het Bureau Taal en Cultuur van de Rijksuniversiteit Groningen naarstig op zoek zijn naar nieuwe cursusleiders. (Dagblad van het Noorden)
Bekroond. De Nederlandse taalkundige Sjef Barbiers van het Meertens Instituut heeft voor zijn dialectonderzoek een European Young Investigators Award gewonnen. Dat houdt in dat hij wordt gezien als ‘potentiële wereldleider’ op zijn vakgebied. (NWO)
Taalkundige Sjef Barbiers, winnaar van een European Young Investigators Award.
Foto: Marc van Oostendorp
Denken gaat voor taal. Leren we denken voordat we leren spreken of is het andersom, en vormt de taal onze gedachten? Uit nieuw onderzoek komen veel aanwijzingen naar voren voor het eerste: dat het denkvermogen ontstaat vóór het taalvermogen. (Harvard University Gazette)
Koppelingen naar de originele berichten staan op de internetpagina www.onzetaal.nl/tamtam; let wel: internetkoppelingen verouderen snel. Op onze website staat iedere dag vers taalnieuws.
Auteursrechtelijk beschermd