Tamtam
Redactie Onze Taal
Ruim eenmaal per uur grove taal op tv
Op de Nederlandse tv is iedere week ongeveer 1600 maal een vloek of scheldwoord te horen. Dat blijkt uit De vloekmonitor 2003, een onderzoek dat door het bureau TNS NIPO werd uitgevoerd in opdracht van de Bond tegen het vloeken. Het bureau keek in 2003 vier weken lang, zestien uur per dag op dertien zenders tegelijk tv, en turfde de grove taal die daar gebruikt werd. En ‘grof’, dat zijn volgens de bond niet alleen schuttingwoorden als kut en verwensingen als krijg de pleuris, maar ook relatief onschuldige bastaardvloeken als potverdorie, goh en tjeetje. Die laatste in de spreektaal redelijk veel voorkomende categorie maakt in de monitor opvallend genoeg niet meer uit dan 12% van alle grofheden.
BNN bleek volgens de monitor het ergst tekeer te gaan: ieder uur wordt daar 7,7 keer grove taal gebezigd, met pieken in programma's als Cut, BNN family en Costa! Dan volgen de RVU (4,3 maal per uur), V8 en Veronica (beide 2,4 maal per uur). Ter vergelijking: bij de commerciële omroepen is het gemiddelde 1,3 keer per uur, bij de publieke omroepen 1,1.
Er was maar één omroep die volledig vrij was van aanstootgevende termen. Dat was niet, zoals misschien te verwachten was, de Evangelische Omroep (EO), maar het Rooms-Katholiek Kerkgenootschap (RKK). Bij de EO telden de onderzoekers in de vier meetweken drie echte vloeken, zes bastaardvloeken en negen schuttingwoorden. EO-directeur en -programmamaker Andries Knevel vond dat niet heel zorgelijk: ‘Drie keer [echt vloeken] op in totaal tachtig uur radio en tv over vier weken verspreid is niet dramatisch.’
De serie Costa!: veel grove taal.
Foto: Eric Keijzer
Bron: De vloekmonitor 2003, De Limburger
Dialect op school. Op een technische school in het Vlaamse Diksmuide mogen docenten en leerlingen geen dialect meer spreken met elkaar. Leraar Bernard Buyse: ‘Wie correct Nederlands spreekt, maakt later meer kans op een goede job.’ (Het Laatste Nieuws)
Meer doven door gebarentaal. In de afgelopen tweehonderd jaar is het percentage mensen met aangeboren doofheid verdubbeld. Onderzoekers van de Amerikaanse Virginia Commonwealth University suggereren dat dat komt door het ontstaan van gebarentaal. Hierdoor konden doven met elkaar communiceren en nam het aantal huwelijken tussen doven toe, met als gevolg dat er meer dove kinderen geboren werden. (Virginia Commonwealth University, BBC)
Mobiel bellen. Mensen storen zich niet alleen aan mobiele bellers omdat die doorgaans harder praten, maar ook omdat slechts de helft van het gesprek kan worden gevolgd, zo leert onderzoek aan de universiteit van York. (York Usability Research, BBC)
Ondertiteling. Staatssecretaris Medy van der Laan (Media) heeft aangekondigd de omroepen via de Mediawet te verplichten een bepaald percentage van hun Nederlandstalige programma's te ondertitelen voor doven en slechthorenden. (Doof.nl)
Bejaarden. Het Algemeen Dagblad heeft na ruim driehonderd lezersklachten besloten de term bejaarden niet langer te gebruiken. De klagers vinden dat de term geen recht doet aan de vitaliteit van de huidige generatie ‘plussers’. (Kopspijkers)
Vroeg taalvermogen. Bij opgravingen in Zuid-Afrika zijn geperforeerde slakkenhuisjes van 75.000 jaar oud gevonden, die vrijwel zeker als sieraden of decoratie zijn gebruikt. Dit houdt in dat de dragers uit de voeten konden met symbolen, en om die symboliek over te brengen zouden ze taal gekend moeten hebben. Dit alles zou een bevestiging zijn van de theorie dat de menselijke taal zich geleidelijk ontwikkelde tussen 250.000 en 50.000 jaar geleden. De concurrerende theorie stelt dat het menselijk taalvermogen vrij plotseling ontstond tussen 50.000 en 40.000 jaar geleden. (New Scientist)
Leesonderwijs. Volgens het in april gepresenteerde jaarverslag van de Inspectie van het Onderwijs treft 15% van de basisscholen onvoldoende maatregelen voor leerlingen met leesproblemen. Ongeveer 10% van de achtjarige basisschoolleerlingen kan nog niet lezen. Een jaar later lukt het de meesten van hen wel, maar dan hebben ze al een achterstand opgelopen. (Jaarverslag Onderwijsinspectie)
Censuurtechniek. De verkoop van ‘censuurtechniek’, die het mogelijk maakt vloeken en vieze woorden uit liveprogramma's te filteren, is in de Verenigde Staten exponentieel toegenomen nu de Amerikaanse Federal Communications Commission hoge boetes oplegt voor grof taalgebruik. Zo moesten enkele radiostations de afgelopen maanden 500.000 dollar betalen vanwege grofgebekte dj's. (Der Spiegel)
Duits in de EU. Het Duitse parlement heeft een resolutie aangenomen waarin de regering gevraagd wordt zich hard te maken voor het gebruik van het Duits als Europese voertaal. Frans en Engels zijn nu de voertalen, maar met de toetreding van de nieuwe lidstaten, waar het Duits veel belangrijker is dan het Frans, is het belang van het Duits toegenomen, meent het parlement. (Deutsche Welle)
Koppelingen naar de originele berichten staan op de internetpagina www.onzetaal.nl/tamtam; let wel: internetkoppelingen verouderen snel. Op onze website staat iedere dag vers taalnieuws.
Auteursrechtelijk beschermd