Onze Taal. Jaargang 72

[p. 243]

Home of kuit
Alleen naar schrijfcursussen met een aangetoond effect

Frank Jansen

Er zijn taalkwesties waarover heel verschillend kan worden gedacht. Taalkundige Frank Jansen behandelt maandelijks zo'n kwestie. Hij steekt daarbij zijn eigen mening niet onder stoelen of banken, en eindigt telkens met een stelling, waarop u kunt reageren.

‘Het is opmerkelijk dat bijna niemand de effectiviteit van taalprojecten echt onderzoekt.’ Dit verzuchten Roos Naeff en Wim Blokzijl in hun artikel over taalcursussen en de rest van de baaierd aan creatieve inspanningen die ambtelijke instanties zich getroosten om ambtenaren beter te leren schrijven (Onze Taal januari).

De bedoeling van schrijfcursussen is dat ambtenaren leren hun schrijfgewoonten te verbeteren, zodat hun teksten meer worden gewaardeerd door de burgers. Een ambtenaar die bijvoorbeeld veel passieve zinnen schrijft, leert dat die het lezen niet veraangenamen, en formuleert voortaan minder vaak een passieve zin.

Als zo'n cursus geëvalueerd wordt, wat willen we dan weten? De meeste taalbureaus schijnen te denken dat we willen weten of de cursisten het geleerde nuttig vonden, of prettig. Zulke evaluaties zijn alleen zinvol voor chefs die als alternatief voor de cursus een dagje Efteling overwegen.

Evaluatievragen die af en toe gesteld worden, zijn: Gaan de ambtenaren na een cursus minder passieve zinnen schrijven? En maken ze volgens deskundigen betere teksten? Maar de resultaten van zo'n onderzoek hangen in de lucht zolang niet vaststaat dat een vermindering van passieve zinnen rechtstreeks leidt tot meer tevredenheid van de burger, en of de oordelen van deskundigen inderdaad overeenkomen met die van belanghebbende burgers.

De echte evaluatievraag is: zijn de burgers nu wel tevreden of ten minste tevredener over ambtelijke teksten dan vroeger? Er is maar één manier om daarachter te komen: meten hoe burgers de teksten waarderen. Helaas is zo'n onderzoek nog niet uitgevoerd. Dus wie nu een cursus kiest, is een blinde in de mist.

Daarom luidt de stelling deze keer:

Alleen taalbureaus die de resultaten van goed effectonderzoek kunnen overleggen, komen in aanmerking om cursussen te geven.

Bent u het eens of oneens met deze stelling? Breng voor 22 september uw stem uit op onze website: www.onzetaal.nl. U kunt ook per post reageren; stuur een briefkaart met ‘Alleen taalbureaus die de resultaten van goed effectonderzoek kunnen overleggen, komen in aanmerking om cursussen te geven’ of ‘Niet alleen taalbureaus die de resultaten van goed effectonderzoek kunnen overleggen, komen in aanmerking om cursussen te geven’ naar de redactie van Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. In de volgende aflevering de uitslag van de stemming.

Op onze website staan verwijzingen naar allerlei achtergrondinformatie over dit onderwerp.

Uitslag vorige stemming

Mogen we taalfouten in internetteksten milder beoordelen dan die in teksten op papier? Die vraag stelde ik in het vorige nummer naar aanleiding van de webteksten van staatssecretaris Nijs van Onderwijs, waarin nogal wat tik-, spel- en taalfouten prijkten. Ik stoorde mij niet zo aan die fouten, maar behoor daarmee tot een kleine minderheid. Slechts 79 inzenders (iets meer dan 20%) vonden dergelijke missers niet zo erg, tegenover een overweldigende meerderheid van 291 inzenders (bijna 80%) die zulke fouten wel erg vonden.

Nog iets: mogelijk zijn lezers niet aan reageren toegekomen uit boosheid over een afwijking die ik mezelf veroorloofde toen ik schreef over ‘mijn derde helft’. Er bestaan maar twee helften, zo lieten sommige inzenders mij weten, en zij voegden daar vaak een bitter beklag over mijn taalbeheersing aan toe. Nu geef ik graag toe dat die taalbeheersing veel beter kan, maar ik dank de andere lezers die mij een derde helft gunden, dan wel de bedoeling van dit solecisme doorzagen.