Tamtam
Redactie Onze Taal
Engels op de basisschool; allochtone talen verdwijnen
Dertien openbare basisscholen in Rotterdam worden tweetalig. Het is de bedoeling dat de leerlingen van die scholen aan het eind van groep 8 net zo goed Engels spreken als Nederlands. Omdat kinderen een vreemde taal het best oppikken als ze nog heel jong zijn, krijgen de kleuters in groep 1 en 2 de meeste lessen Engels - wel vijf tot zes uur per week. Later neemt dat af tot ongeveer anderhalf uur per week. Twee Rotterdamse basisscholen (Andries van der Vlerk en Eduard van Beinum) beginnen komend schooljaar met een Engelstalig programma. De andere elf scholen volgen uiterlijk in 2005.
Het is voor het eerst dat basisschoolkinderen op zo grote schaal en zo intensief in het Engels onderwezen gaan worden. In het basisonderwijs is Engelse les alleen verplicht in de hoogste groep. In het voortgezet onderwijs zijn wél al 55 scholen tweetalig. Daar wordt ongeveer de helft van de lessen in een andere taal gegeven, doorgaans het Engels.
Het is een opvallend initiatief, zeker in een tijd dat de regering alle pijlen in het basisonderwijs op het Nederlands lijkt te richten. Zo haalde onderwijsminister Van der Hoeven onlangs nog fel uit naar twee Rotterdamse basisscholen die onder schooltijd Turks wilden aanbieden aan Turkse kleuters. En het Onderwijs in Allochtone Levende Talen (OALT) gaat komend schooljaar waarschijnlijk zijn laatste jaar in. Diverse bonden probeerden onlangs de afschaffing ervan nog via de rechter aan te vechten om zo het ontslag van de ongeveer 1400 betrokken docenten te voorkomen. De rechter stelde de bonden in het ongelijk en daarmee lijkt de afschaffing van OALT op 1 augustus 2004 onafwendbaar.
Bronnen: de Volkskrant, 30-5-2003, NRC Handelsblad, 7-6-2003, Van Dale Taalweb
Nederlands-Chinees. In Peking is het eerste woordenboek Nederlands-Chinees gepubliceerd, gebaseerd op het Van Dale Groot woordenboek Engels- Nederlands. (Van Dale)
Dyslexie. Het Ministerie van VWS maakte onlangs bekend dat het de diagnose en behandeling van dyslexie niet zal gaan vergoeden. Balans, de belangenvereniging voor ouders van kinderen met leerstoornissen, vreest dat veel dyslectische kinderen hierdoor buiten de boot zullen vallen, en is daarom een brievenactie begonnen. (Balans)
Woordherkenning. Wetenschappers vermoedden het al langer, maar uit hersenscans is het nu duidelijk gebleken: ervaren lezers schakelen het visuele deel van de rechterhersenhelft uit tijdens het lezen. Zo wordt de woordherkenning niet gestoord door het ‘plaatje’ van de individuele letters. Woordblindheid wordt misschien veroorzaakt door een onvermogen om een bepaald hersendeel tijdelijk uit te schakelen. (Persbericht Georgetown University)
Schoonschrijven. Amerikaanse scholieren schrijven volgens veel ouders en onderwijskundigen steeds minder goed, en beheersen vaak geen lopend schrift. De oorzaak is de opmars van het toetsenbord en de lage waardering voor schoonschrijven. (CNN)
De ‘Balkenendepraatgenerator’: www.davidrietveld.nl/balkenendepraat.html
Verjanpeterd. Wouter Bos is naar eigen zeggen drie maanden ‘verjanpeterd’ geweest: ‘Ik hoorde mezelf zelfs een zin beginnen met “als het gaat om...”’ Iedereen die wil weten hoe Bos zich daaronder gevoeld moet hebben, kan terecht op de website van David Rietveld. Daar is een computerprogramma te vinden dat eindeloos nieuwe Balkenende-achtige citaten genereert. (Onlijn, David Rietveld)
Brabbelkleuters. Door een teveel aan tv en een tekort aan gezinscommunicatie zijn Britse peuters en kleuters tegenwoordig zo slecht in taal (zie ook ‘Tamtam’ mei) dat de Britse regering ze al op de crèche, die in Groot-Brittannië door bijna alle driejarigen wordt bezocht, basisvaardigheden als spreken en luisteren wil laten bijbrengen. (Daily Telegraph)
Minderheidstalen in Europese grondwet. Eind mei is er een amendement over minderheidstalen aan het ontwerp van de Europese grondwet toegevoegd: ‘De unie zal haar taalkundige en culturele verscheidenheid respecteren, en zal ervoor zorgen dat het culturele erfgoed bewaakt en gestimuleerd wordt.’ (Eurolang)
Taal beperkt creativiteit. Een kunstenares met vroegtijdige dementie bleek creatiever te worden in haar werk naarmate haar taalvaardigheid afnam. Onderzoekers vermoeden nu dat door taal gedomineerde denkpatronen de creativiteit belemmeren. (Science Blog, Dr. Koop, The New Zealand Herald)
Spreekkamergesprekken. Neuropsycholoog Roy Kessels van de Universiteit Utrecht onderzocht gesprekken tussen artsen en patiënten. Daar blijkt het nodige aan te schorten. 80% van de informatie die wordt meegedeeld in de spreekkamer, wordt onmiddellijk vergeten. En van de 20% die wel wordt onthouden, herinneren mensen zich de helft verkeerd. (Taalunieversum)
Moedertaal in baarmoeder. De hartslag van foetussen versnelt als hun moeder praat, maar vertraagt als vreemden aan het woord zijn, zo blijkt uit recent onderzoek onder zestig zwangere vrouwen. Conclusie: waarschijnlijk zijn baby's al voor hun geboorte bezig hun moedertaal te leren. (Rotterdams Dagblad)
Mohammed en Sarah zijn momenteel de populairste voornamen in Amsterdam. Andere gewilde namen zijn Max, Thomas, Samuel en Tim voor jongetjes, en Anna, Luna, Sophie en Yasmine voor meisjes. De invloed van het tv-programma Idols is duidelijk merkbaar: in één maand tijd werden 25 jongetjes Jamai genoemd. (Nu.nl)
De naam Jamai is de afgelopen maanden flink populairder geworden.
Koppelingen naar de originele berichten staan op de internetpagina www.onzetaal.nl/tamtam; let wel: internetkoppelingen verouderen snel. Op onze website staat iedere dag vers taalnieuws.
Auteursrechtelijk beschermd