Onze Taal. Jaargang 72

[p. 168]

‘Jij zoekt een nieuwe uitdaging?’
Verborgen leeftijdseisen in personeelsadvertenties

Leonie Hage - bedrijfsjournalist, Leiden

Soms zie je een leuke baan in de krant, maar dan blijkt uit de advertentie dat je er te jong voor bent, of juist te oud. Momenteel wordt er een wet voorbereid die dergelijke leeftijdseisen in personeelsadvertenties verbiedt. Intussen speuren bedrijven naar sluiproutes.

‘Heb je goede contactuele vaardigheden, ervaring in het MKB en ben je niet ouder dan 35 jaar, neem dan contact met ons op.’ Personeelsadvertenties als deze, waarin harde leeftijdseisen worden gesteld, zijn niet bepaald een uitzondering. Werkgevers kunnen ermee aangeven dat ze op zoek zijn naar een jonge en dus goedkope kracht, of juist naar een oudere en waarschijnlijk ervaren werknemer.

‘Jonge honden’ in personeelsadvertenties: binnenkort verboden?

Maar binnenkort mag dit misschien niet meer. Momenteel ligt er bij de Tweede Kamer een wet ter behandeling die leeftijdseisen in personeelsadvertenties verbiedt. Volgens die wet mag een bedrijf niet meer eisen dat de gezochte ‘jong’ is of ‘tussen de dertig en de veertig’. Hetzelfde geldt voor ogenschijnlijk neutrale functie-eisen, zoals ‘minstens tien jaar ervaring’ of ‘net afgestudeerd’, tenzij aangetoond kan worden dat zulke eisen echt noodzakelijk zijn om een functie goed te kunnen vervullen.

‘Lekker werken’

Toch blijft het voor bedrijven mogelijk om in hun personeelsadvertenties duidelijk te maken welke leeftijdsgroep ze in gedachten hebben. Want hoeveel ouderen zullen er bijvoorbeeld reageren op een tekst als: ‘Lekker werken van half negen tot half vijf, prima opleidingsmogelijkheden, goed verdienen, auto van de zaak’ - zeker als daar ook nog eens met vette letters boven staat: ‘Wij zoeken docenten die IT hebben!’ Ook een campagne van het Ministerie van VWS, met vlot taalgebruik en veel korte zinnen, zal vooral jongeren aanspreken: ‘Er wordt hier constant kennis en expertise gedeeld. Door collega's onderling, maar ook met klanten. Op een hele natuurlijke manier. Die manier van werken hoort bij ons.’

Een andere manier om indirect aan te geven naar wat voor persoon een bedrijf op zoek is, is de gezochte aanspreken met u of juist met je en jij:

-	Wat vragen wij van jou?
-	Vind je het leuk om informatie zorgvuldig te ordenen en te stroomlijnen?
-	Jij zoekt een nieuwe uitdaging?
-	Wat voeg je toe aan de smakelijkste werkgever van Nederland?
-	Ga jij voor de buitenkant of voor de inhoud?
-	Word jij onze nieuwe collega in de Randstad?
-	Jij zorgt ervoor dat ons netwerk ook alle nieuwe ontwikkelingen kan bijbenen.
-	Heb jij genoeg power om je stempel op onze organisatie te drukken?
-	Je bent leergierig, betrokken en gedreven.

De oudere lezer zal bij het lezen van dit soort advertenties al snel denken dat de vacature niet voor hem of haar bedoeld is. Overigens kan het gebruik van je ook op iets anders duiden: een informele bedrijfscultuur. Jan Erik Grezel in zijn artikel ‘U of jij: wat moet

[p. 169]

je nou?’ (Onze Taal oktober 2002): ‘Ook op het werk is het veelal je en jij, hoe de hiërarchie ook is.’ Dat geldt in ieder geval voor verzekeringsmaatschappij Agens, die in een personeelsadvertentie laat weten: ‘De je-vorm in deze advertentie is een afspiegeling van onze bedrijfscultuur. Graag nodigen we mensen van alle leeftijden uit om te reageren.’

‘Jong en dynamisch’

Maar daarmee zijn de mogelijkheden om indirect te sturen op leeftijd nog niet uitgeput. Een bedrijf kan het ook zoeken in het beeld dat het in de advertentie van zichzelf schetst. Soms stelt een bedrijf zichzelf voor als ‘jong’:

-	een informele, jonge en snelgroeiende onderneming
-	ons jonge en enthousiaste bedrijf
-	een hecht en jong, actief team
-	de huidige, overwegend jonge en flexibele staf
-	een jonge, dynamische en gedreven organisatie
-	jong, klein en creatief team

Bij zo'n jonge organisatie werken vast ook veel jonge mensen, en men is vast op zoek naar nog meer jonge mensen, zo zullen ouderen al snel redeneren. Doordat kwalificaties als dynamisch en creatief vaak in één

Doordat kwalificaties als dynamisch en creatief vaak in één adem met jong genoemd worden, lijken ze er bijna een synoniem van te worden.

adem met jong genoemd worden, lijken ze er bijna een synoniem van te worden. Ook woorden als gedreven, enthousiast, flexibel, actief en informeel ademen een ‘jonge’ sfeer.

Van harte welkom

Ook door te strooien met termen als pensioenregelingen, een auto/telefoon van de zaak, kinderopvang, ouderschapsverlof of loopbaanmogelijkheden kun je op leeftijd selecteren. Net als door een slim gebruik van typografie: jongeren zullen zich meer dan ouderen aangetrokken voelen tot een advertentie met knallende kleuren, verschillende lettertypes en een foto van bijvoorbeeld frisgeknipte jonge mensen.

De Commissie Gelijke Behandeling zal toezien op de naleving van de wet om leeftijdsdiscriminatie te voorkomen, net zoals zij dit nu al doet voor onder meer sekse- en rassendiscriminatie. Of de bedrijven inderdaad op een slimme manier de wet zullen kunnen omzeilen of dat het toch ook verboden zal worden om bijvoorbeeld over een ‘jong bedrijf’ te reppen, dat zal de toekomst moeten uitwijzen. Sommige bedrijven kiezen sowieso voor een andere politiek. Achmea Pensioenen bijvoorbeeld: ‘Of je nu net van school komt, al een tijdje werkt, weer wil beginnen met werken of interesse hebt in een carrière bij Achmea Pensioenen, je bent van harte welkom.’

Dit artikel is gebaseerd op de doctoraalscriptie van Leonie Hage, Gezocht: directeur van 27. Een analyse van uitsluiting van leeftijdsgroepen in personeelsadvertenties, begeleid door Korrie Korevaart, Universiteit Leiden (naar aanleiding van een verzoek van het LBL, expertisecentrum leeftijd en maatschappij). Informatie over het wetsvoorstel is te vinden op www.leeftijd.nl (onder ‘Wet en recht’).