Onze Taal. Jaargang 70

[p. 198]

InZicht

Raymond Noë

InZicht licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten.
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Prisma Nederlands

Onlangs verscheen de 35ste druk van het Prisma woordenboek Nederlands. Het boek heeft een vernieuwde vormgeving en typografie, en ten opzichte van de vorige druk zijn er zo'n duizend nieuwe termen toegevoegd. Waar nodig zijn de lemma's van nieuwe betekenissen en modernere voorbeeldzinnen voorzien. Behalve van de Prisma Nederlands verschenen er ook herziene uitgaven van de modernetalenwoordenboeken (Frans, Duits, Engels, Italiaans en Spaans).

Prisma woordenboek Nederlands van prof. dr. A.A. Weijnen en drs. A.P.G.M.A. Ficq-Weijnen is een uitgave van Het Spectrum en kost f 16,97/€7,70 (ingenaaid, 565 blz.). ISBN 90 274 7204 1

Taaladviesboek

Vraagbaak Nederlands wil een taaladviesboek zijn waarin snel het juiste antwoord op een taalvraag gevonden kan worden. De lezer kan in eerste instantie een verkorte of de normale inhoudsopgave raadplegen, of anders het uitgebreide register. Eenmaal aangekomen bij het gezochte onderwerp, vindt hij daar vervolgens een korte, heldere uitleg, al dan niet voorzien van voorbeeldzinnen. Het boek behandelt vijf onderwerpen: spelling (streepjes, hoofdletters, getallen, etc.), ‘het juiste woord’ (over de keuze van onder meer verwijs-, lid- en voegwoorden), leestekens, stijl, en opbouw en indeling van verschillende soorten teksten (brieven, rapporten, etc.).

Vraagbaak Nederlands. Van spelling tot stijl: snel een helder antwoord op praktijkvragen over taal van Eric Tiggeler is een uitgave van Sdu Uitgevers en kost f 52,50/€23,80 (gebonden, 306 blz.). ISBN 90 12 08996 4

Betekenis van woorden

Ton den Boon, hoofdredacteur van de grote Van Dale, gaat in zijn populair-wetenschappelijke boek Woorden en hun betekenis voornamelijk in op de herkomst van de Nederlandse woordenschat (erfwoorden, leenwoorden, nieuwvormingen, etc.) en het hoe en waarom van de betekenisverandering die woorden kunnen ondergaan. Andere onderwerpen die aan bod komen, zijn de gevoelswaarde van woorden, ambiguïteit (woorden met meerdere betekenissen) en de verschillende manieren om de betekenis van woorden (in woordenboeken) te omschrijven.

Woorden en hun betekenis is een uitgave van Sdu Uitgevers en kost f 39,90/€18,11 (ingenaaid, 172 blz.). ISBN 90 1208 984 0

Grammaticatermen

Veel taalcursisten en -studenten vinden de grammatica van de te leren taal het lastigste onderdeel ervan, niet zelden doordat men veel grammaticale termen niet kent. Speciaal voor deze groep stelde Michel C. Vrisekoop een overzicht samen van de belangrijkste grammaticale terminologie, dat bij elke term een korte omschrijving plus een voorbeeldzin geeft. De lijst wordt voorafgegaan door een inleiding over woordsoorten. Als extra zijn van een groot aantal termen ook de vertalingen in het Duits, Spaans, Frans, Engels en Latijn opgenomen.

Grammaticale termen. Het gereedschap voor elke taal wordt uitgegeven door Coutinho en kost f 19,50/€8,85 (ingenaaid, 88 blz.). ISBN 90 6283 244 X

Citaten over religie

Bij uitgeverij Boekencentrum verscheen onlangs Het groot citatenboek over God, geloof & kerk, een verzameling van 2800 citaten, aforismen en dichtregels over het christelijke geloof. De uitspraken uit ‘heden en verleden’ zijn geordend rond zo'n driehonderd thema's, en zijn afkomstig van ‘heiligen en heidenen’ - ze kunnen dus ook kritisch van toon zijn. Het boek bevat een onderwerpen- en een personenregister.

Het groot citatenboek over God, geloof & kerk, samengesteld door Rien van den Berg, Koos van Noppen en Gert Marchal, is een uitgave van Boekencentrum en kost f 49,58/€22,50 (gebonden, 328 blz.). ISBN 90 239 0724 8

Sms-taal

De populariteit van het sms'en leidde in Engeland tot de uitgave van een zeer succesvol boekje, WAN2TLK?, waarvan inmiddels ook een Nederlandse vertaling verschenen is. Het boekje bevat lijsten met voor de sms-taal typerende afkortingen van woorden en woordgroepen (bijvoorbeeld NMBM: ‘naar mijn bescheiden mening’) en emoticons (figuurtjes bestaande uit letters en leestekens die iemands stemming weergeven).

WAN2TLK? SMS-WRDNBKJE is een uitgave van Het Spectrum en kost f 6,95/€3,15). (gelijmd, 96 blz.). ISBN 90 274 158 8

Nederlands als tweede taal

De resultaten van het (verplichte) onderwijs in de Nederlandse taal aan buitenlanders zijn over het algemeen teleurstellend. Jenny van der Toorn-Schutte betoogt in Cultuur en tweedetaalverwerving dat de culturele verschillen tussen Nederlanders en buitenlanders weleens een belangrijke oorzaak hiervan zouden kunnen zijn. Doordat de buitenlandse student onze cultuur niet kent, zal hij ook moeite hebben met het doorgronden van de taal, omdat die een weerspiegeling van onze cultuur is. Hij zal zich, kortom, taal én cultuur eigen moeten maken. Van der Toorn-Schutte behandelt in haar boek het onderzoek dat er de afgelopen jaren naar tweedetaalverwerving verricht is en de taalkundige context hiervan. Vervolgens beschrijft ze als voorbeeld de taal en cultuur van China, alsook de Nederlandse denkwereld, en spitst ze de problematiek toe op de verschillen tussen die twee, waarna ze in het afsluitende hoofdstuk een aantal con-

[p. 199]

clusies trekt en aanbevelingen doet om het tweedetaalonderwijs aan buitenlanders te verbeteren.

Cultuur en tweedetaalverwerving. Een taalkundig-antropologische vergelijking tussen Oost en West is een uitgave van Boom en kost f 39,55/€17,95 (ingenaaid, 190 blz.). ISBN 90 5352 605 6

Redenaar worden

Twaalf jaar lang werkte dichterleraar Piet Gerbrandy aan de vertaling van de Institutio oratoria, een lijvig standaardwerk over de retorica van de hand van de Romeinse retor (‘redenaar’) Quintilianus (ca. 40-ca. 100). Het boek, dat vreemd genoeg nog niet eerder in het Nederlands vertaald was, gaat in op de eigenschappen en vaardigheden die een redenaar moet bezitten, en daarnaast behandelt het de vele aspecten van de verschillende onderdelen van de redevoering. Gerbrandy heeft er in zijn vertaling naar gestreefd een evenwicht te vinden tussen toegankelijkheid en wetenschappelijke betrouwbaarheid, opdat de tekst ook voor leken aantrekkelijk zou blijven. Het fraai uitgevoerde boek is ontsloten door middel van een aantal zeer uitgebreide registers.

De opleiding tot redenaar is een uitgave van de Historische Uitgeverij en kost f 99,-/€44,92 (gebonden, in stofomslag, 763 blz.). ISBN 90 6554 423 2

Geschiedenis van het schrift

Het Scryption, het museum voor schriftelijke communicatie in Tilburg, huisvest van 23 juni t/m 21 oktober ‘Het LetterLabyrint’, een ‘doe-tentoonstelling’ gericht op gezinnen met kinderen van 8-12 jaar. De tentoonstelling geeft een beeld van de ontwikkeling van het schrift, vanaf de rotstekeningen uit de steentijd via de eerste schriftsoorten (spijkerschrift, hiërogliefen) en alfabetten (Grieks, Romeins) tot de verschillende hedendaagse lettertypes. Bovendien gaat de expositie in op mogelijke toekomstige ontwikkelingen.

Het Scryption is gevestigd aan de Spoorlaan 434a te Tilburg. Telefoon: 013 - 580 08 21. Website: www.tref.nl/tilburg/scryption. Toegang f 6,-/€2,72, kinderen 4 t/m 12 jaar f 4,-/€1,82.

Neerlandistiek.nl

Sinds 14 juni is het eerste elektronische wetenschappelijke tijdschrift over Nederlandse taal- en letterkunde ‘in de lucht’. De titel is neerlandistiek.nl (adres: www.neerlandistiek.nl) en het tijdschrift staat onder redactie van Bregje Holleman, Matthias Hüning, Johan Koppenol, Marc van Oostendorp en Thomas Vaessens. Doel is het op internet aanbieden van hoogwaardige wetenschappelijke informatie (onderzoeksverslagen, overzichtsartikelen en kritische besprekingen). Meer informatie over het hoe en waarom van het tijdschrift is te vinden in het redactioneel: www.neerlandistiek.nl/info/redactioneel.html.