Onze Taal. Jaargang 65

[p. 298]

InZicht
Nico Groen & Erik Viskil

InZicht licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt.
Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten!
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

● Rapporteren

Onlangs verscheen de zesde, geheel herziene druk van Peter Nederhoeds Helder rapporteren (eerste druk 1981). Nederhoed actualiseerde de uitleg en de voorbeelden, verhelderde een aantal moeilijke gedeelten, en voegde hier en daar een nieuw onderwerp toe. De opzet van het vuistdikke boek handhaafde hij: in vier delen behandelt hij de voorbereiding, de onderdelen en de afwerking van het rapport, en het gebruik van illustraties. Nederhoed schreef zijn boek voor een breed publiek. Het is bedoeld voor iedereen die geacht wordt een helder en overtuigend verslag te schrijven, maar daar nog niet voldoende in geoefend is. Opdrachten komen in het boek niet voor.

Helder rapporteren. Een handleiding voor het schrijven van rapporten, scripties, nota's en artikelen in wetenschap en techniek, 6e druk, wordt uitgegeven door Bohn Stafleu Van Loghum en kost f 64,50.
ISBN 90 31 3 2121 4

• Kleuterwoordenboek

Schrijfster Nannie Kuiper (winnares van een Gouden Griffel) en illustrator Philip Hopman (winnaar van een Vlag en Wimpel) maakten Het kleuterwoordenboek, een voorleesboek waarmee kleuters hun woordenschat kunnen verbeteren. Het is een razend knap boek: de woorden worden niet op de gebruikelijke wijze gedefinieerd (bangerik: iemand die snel angstig is), maar verduidelijkt aan de hand van een situatie waarop het woord van toepassing is. Zo schrijven Kuiper en Hopman bij bangerik: ‘Sofie en Maarten hebben een pissebed gevonden. Sofie laat hem voorzichtig over haar arm lopen. “Zal ik hem eens in je nek zetten?” vraagt ze. “Nee,” gilt Maarten. Hij rent weg. Hij is bang voor kriebelbeesten. “Ook voor zo'n kleintje?” lacht Sofie. “Dan ben je wel een echte bangerik.”’ Lexicologen kennen dit procédé wel - zij spreken van het ‘contextueel en exemplarisch definiëren’ - maar in geen enkel ander lexicon tref je iemand aan die dit zo gemakkelijk en amusant doet als Sofie of Maarten.

Het kleuterwoordenboek wordt uitgegeven door Piramide en kost f 39,90.
ISBN 90 245 2584 5

● Foutloos spellen

In 1994 verscheen van de hand van Felix van de Laar het Prisma-deeltje Foutloos spellen, waarin hij van zo'n duizend woorden die het vaakst verkeerd werden gespeld, de goede spelling gaf. Nu de spelling is gewijzigd, heeft Van de Laar opnieuw duizend woorden bijeengebracht. Zoals kon worden verwacht, gaat het bij veel van deze probleemgevallen om de tussen-n in samenstellingen, maar ook oude kwesties komen in de lijst voor, zoals spercieboon/sperzieboon.

Ook in deze nieuwe editie van Foutloos spellen wordt begonnen met een algemene uiteenzetting van de spellingregels (in dit geval de voornaamste wijzigingen ten opzichte van de oude spelling) en wordt de lijst zelf gelardeerd met spellingwetenswaardigheidjes.

Prisma foutloos spellen wordt uitgegeven door Het Spectrum en kost f 9,90.
ISBN 90 274 4638 5

● Aardrijkskundige namen

In de reeks ‘Voorzetten’ van de Nederlandse Taalunie verscheen onlangs als vijftigste deel het overzicht Buitenlandse aardrijkskundige namen in het Nederlands. Het geeft, aldus de ondertitel, de ‘namen van landen met opgave van de daarbij behorende bijvoeglijke naamwoorden en inwoneraanduidingen, namen van hoofdsteden, alsmede de Nederlandse vormen van namen van belangrijke steden, regio's en andere geografische entiteiten in het buitenland’. Omdat de spelling van buitenlandse aardrijkskundige namen niet wettelijk geregeld is, zijn de overheid en het onderwijs niet verplicht deze lijst te volgen. Wel is zij goedgekeurd door het Samenwerkingsverband Nederlandse Terminologie en wordt zij aanbevolen door de Taalunie.

Buitenlandse aardrijkskundige namen in het Nederlands is verschenen bij Sdu Uitgevers en de Stichting Bibliographia Neerlandica. Het boek kost f 29,90.
ISBN 90 12 08240 4

● Nieuwe Kramers

Nu de nieuwe spelling ingevoerd is, is het natuurlijk de vraag wat woordenboekmakers doen met de onderdelen ervan die omstreden zijn. Kramers handwoordenboek Nederlands volgt in de pas verschenen eenentwintigste druk de officiële nieuwe spelling van het Groene Boekje, op enkele kleine onderdelen na, zoals het ‘hoofdletterbeleid bij namen van volkeren’ en de woordafbreking. Verder wil de Kramers-redactie recht doen aan ‘door collega-lexicografen voorgestelde alternatieve spellingwij zen van bepaalde woorden’. In die gevallen verwijst zij vanuit de alternatieve spelling naar de officiële. Zo valt bij het lemma paardenbloem te lezen: ‘niet-officiële spelling van paardebloem’.

Maar er is in deze nieuwe druk niet alleen aan de spelling gesleuteld; er werden ook nieuwe woorden toegevoegd, en inmiddels achterhaalde betekenisomschrijvingen werden gewijzigd.

Als extraatje wordt er een gratis ‘omspellingsgids’ meegeleverd: een klein boekje waarin de spellingwijziging (inclusief de niet-officiële alternatieven) wordt toegelicht, en waarin honderden woorden in de oude en de nieuwe spelling staan afgedrukt.

Kramers handwoordenboek Nederlands, 21ste druk, is verschenen bij Uitgeversmaatschappij Bonaventura en kost f 52,90.
ISBN 90 6882 272 1