Onze Taal. Jaargang 62

InZicht
Nico Groen & Erik Viskil

InZicht wil u inlichten over nieuwe boeken, over congressen en lezingen in taalkundig Nederland. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten!

● Psychologie van de taal

In Taalpsychologie geven A. Dijkstra en G. Kempen een inleidend overzicht van recente wetenschappelijke opvattingen over de processen die mensen in staat stellen met elkaar te communiceren. Ze gaan onder andere in op het cognitieve systeem waarvan taalgebruikers zich bedienen, het ontstaan van taalstoornissen en de manier waarop talen worden geleerd. Bovendien geven ze een beschrijving van het onderwerp en van de methoden van de taalpsychologie en plaatsen ze het vak te midden van de overige taalwetenschappen. Het boek is bedoeld voor psychologen, taalwetenschappers en logopedisten.

Taalpsychologie wordt uitgegeven door Wolters-Noordhoff en kost f 40,-.
ISBN 90 01 26796 3

● Frysk

Onlangs verscheen onder de titel Taal fan klerken en klanten het eerste in het Fries geschreven proefschrift. Hierin geeft de taalsocioloog Durk Gorter een uitvoerige beschrijving van het gebruik van de Friese taal door gemeenteambtenaren in Heerenveen. Uit Gorters onderzoek blijkt dat de ambtenaren in Heerenveen ‘minder Fries’ zijn dan de bevolking, dat de medewerkers van de secretarie een tamelijk negatieve houding hebben ten opzichte van het Fries en dat in gesprekken het Fries de ‘opvallende’ taal is en het Nederlands de ‘vanzelfsprekende’. Het Nederlands geeft in Heerenveen dus steeds meer de toon aan.

Taal fan klerken en klanten is verkrijgbaar bij de Fryske Akademy in Leeuwarden, telefoon 058-131414.

● Schelden in alle talen

Als internationaal vervolg op Luilebol, Het Nederlands scheldwoordenboek, dat in 1989 werd uitgegeven, verscheen onlangs Shit! Het internationale scheldwoordenboek. De auteur is opnieuw Hans Heestermans, bekend als hoofdredacteur van de grote Van Dale en als redacteur van het WNT. In Shit! zijn scheldwoorden in het Frans, Duits, Engels, Spaans en Italiaans opgenomen, zodat Nederlanders nu ook in deze talen kunnen laten weten wat ze van iets of iemand vinden.

Shit! Het internationale scheldwoordenboek is verschenen bij Thomas Rap en kost f 14,50.
ISBN 90 6005 500 4

● Woorden kiezen

Formuleren van Margreet Onrust, Arie Verhagen en Rob Doeve is een studieboek bedoeld voor taalbeheersers die beter willen leren formuleren. In

[p. 86]

tegenstelling tot de meeste schrijfboeken bestaat het niet hoofdzakelijk uit adviezen, tips en voorschriften, maar is het meer een boek waarin wordt uitgelegd hoe de schrijftaal werkt. De auteurs beschrijven taalverschijnselen en trachten daarmee te verklaren wat het stilistisch effect van bepaalde manieren van uitdrukken is. Onderwerpen die in Formuleren aan bod komen, zijn het organiseren van informatie in een zin, het gebruik van werkwoordstijden en het formuleren van zogenoemde topic-zinnen.

Formuleren wordt uitgegeven door Bohn Stafleu Van Loghum en kost f 45,-.
ISBN 90 313 1591 5

● Nederlands leren

In de reeks Basisteksten Nederlands, die is bedoeld als hulpmiddel bij het onderwijs in het Nederlands als tweede of vreemde taal, verscheen onlangs een nieuw deel: Proza van 1930 tot 1990. Hierin zijn dertien literaire teksten opgenomen met een verklarend woordcommentaar, dat is opgesteld met behulp van het Basiswoordenboek Nederlands. Alle woorden in de teksten die niet in dit woordenboek staan, worden uitgelegd met woorden die er wel in staan. Proza van 1930 tot 1990 is samengesteld door J. Fenoulhet en R.P. Meijer, die verbonden zijn aan het University College London.

Proza van 1930 tot 1990 is verschenen bij Coutinho en kost f 22,50.
ISBN 90 6283 878 2

● Vertalen

Voor vertalen is niet alleen een goed begrip van de vreemde taal nodig, maar ook van de moedertaal. Welke eisen er aan de beheersing van zo'n moedertaal mogen worden gesteld, is een van de dingen die blijken uit de Prisma Vertaalwijzer Engels-Nederlands. Hierin behandelt Chris P. Odijk talrijke valkuilen die een vertaler op weg van het Engels naar het Nederlands tegenkomt. De praktische tips en het oefenmateriaal in het boek hebben betrekking op Engelse teksten met een algemeen karakter.

Prisma Vertaalwijzer Engels-Nederlands is verschenen bij Uitgeverij Het Spectrum en kost f 24,90.
ISBN 90 274 3095 0

● Gebarentaal

Op 26 januari jl. werd het boek Gebarentaal gepresenteerd, dat werd geschreven door de taalkundige Liesbeth Koenen, de grafisch ontwerper Ruud Janssen en de docent Nederlandse gebarentaal Tony Bloem. Naast een uitgebreide beschrijving van de Nederlandse gebarentaal biedt het boek veel algemene informatie, waardoor het geschikt is voor iedereen die in taal geïnteresseerd is. Met dit boek nemen de samenstellers een flink aantal misverstanden over gebarentaal weg.

Gebarentaal is verschenen bij Nijgh & Van Ditmar en kost f 49,90.
ISBN 90 388 4344 5

● Jaartaal

In het boek Jaartaal zijn zo'n honderd woorden bijeengebracht die in het afgelopen jaar voor het eerst in de media verschenen. Zo zagen aquajogging, botspartner, cirkant, versmobilist, weigeryup en zapfilm in 1992 het licht. Het is de bedoeling van de auteur, Frans van Lier, elk jaar in januari een aflevering van Jaartaal te laten verschijnen, om taalmakers en taalliefhebbers de gelegenheid te geven onze taal te zien groeien. Overigens leverde Hans Heestermans een essayistische bijdrage aan deze eerste aflevering van Jaartaal.

Jaartaal. Debuutwoorden in het Nederlands van 1992 is verschenen bij Thomas Rap. Het kost f 12,-.
ISBN 90 6005 370 2

● Voornamen

Het als Prisma-pocket bekende boek Voornamen verscheen recentelijk in een nieuwe, gebonden editie. Uitgegeven onder de titel Spectrum Voornamenboek bevat het boek nu meer en tevens modernere voornamen. Ook werd de indeling veranderd. Het boek, dat oorspronkelijk werd geschreven door de naamkundige dr. J. van der Schaar, werd herzien en uitgebreid door drs. D. Gerritzen en dr. J.B. Berns, die zijn verbonden aan het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde.

Het Spectrum Voornamenboek wordt uitgegeven door Uitgeverij Het Spectrum en kost f 37,50.
ISBN 90 274 2948 0

● Muurteksten

In de Tweede Wereldoorlog schreven geallieerde soldaten in vooruitgeschoven posities ‘Killroy was here’ op de muren. Zij maakten daarmee hun medesoldaten duidelijk dat er al een geallieerde op die plek was geweest. Wouter Schoonman en Jan van den Brink kozen deze intrigerende Engelse zin als titel voor een boekje over Nederlandse muurteksten. Wat van deze teksten de functie is, is niet altijd even duidelijk. Waar de teksten over gaan is vaak wél duidelijk: seks, politiek, filosofie en het gebruik van alcohol, drugs en toiletten.

Killroy was here. Het eerste Nederlandse muurtekstenboek is verschenen bij uitgeverij Aramith en kost f 17,90.
ISBN 90 6834 125 1

● Congres over brieven

Op 12 mei aanstaande wordt het congres Direct Mail en Zakenbrieven gehouden. Initiatiefnemer is het Centrum InterCom (de afdeling Zakelijke Communicatie van de Tilburgse Letterenfaculteit) in samenwerking met de ACON en TekstNet. Het Centrum houdt jaarlijks een congres om de wisselwerking tussen theorie en praktijk te bevorderen; dit jaar is het thema ‘correspondentie’ en worden vragen behandeld als ‘Welke praktijkadviezen kunnen worden ontleend aan resultaten van onderzoek op het gebied van correspondentie?’ en ‘Wat mag een opdrachtgever verwachten als hij opdracht geeft tot het schrijven van een brief of mailing?’ In een zevental lezingen en een forumdiscussie (o.l.v. Jan Renkema) wordt ingegaan op verschillende aspecten van het thema, zoals tekst en taalverzorging, tekststructuur, het gedrag van de lezer, en de persoonlijke noot in direct mail.

Het congres wordt gehouden aan de Letterenfaculteit van de Katholieke Universiteit Brabant. De dag kost f 75,-, inclusief een lunch. U kunt u telefonisch inschrijven of informatie aanvragen bij de secretaresse van de vakgroep, telefoonnummer 013662689.