Onze Taal. Jaargang 57

[p. 174]

InZicht

InZicht wil u informeren over nieuwe boeken, over congressen en lezingen in taalkundig Nederland. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten!
Nico Groen & Erik Viskil

Uitdaging!

Het zal niet veel lezers van Onze Taal zijn ontgaan dat er onlangs een nieuwe literair-wetenschappelijke prijs is ingesteld: de ECI-prijs. De prijs zal eens in de twee jaar worden toegekend aan vijf auteurs die een wetenschappelijke verhandeling of een literair essay hebben geschreven over een onderwerp dat verband houdt met het thema ‘lezen en maatschappij’. Het precieze onderwerp van de prijsvraag wordt door de Adviesraad van de ECI-prijs bekend gemaakt. Van die Adviesraad, tevens jury, maken deel uit: (politicus) Hans Gruijters, Rudy Kousbroek, Monika van Paemel, en de professoren Kohnstamm en Van den Bergh. De eerste prijs is f 45.000,- de tweede f 30.000,- en de derde f 20.000,-, en er zijn twee prijzen van f 5.000,- voor de origineelste aanpak en het origineelste taalgebruik. De prijswinnende inzendingen worden in een bundel gepubliceerd.

Tot zover niets nieuws. Wel nieuws is dat inmiddels het eerste onderwerp is vastgesteld, een onderwerp dat menige pessimistische, verontruste of literair bekwame Onze-Taallezer naar het toetsenbord zal doen grijpen. ‘Gaat het Nederlands teloor?’ is namelijk de vraag waarop de jury van de inzenders een antwoord verwacht. Een prachtige uitdaging voor hen die zich ergeren aan anglicismen, spelfouten, tante Betjes en andere symptomen van taalverloedering. Voor het verkrijgen van het wedstrijdreglement van de ECI-prijs kunt u zich wenden tot: Secretariaat ECI-prijs, Postbus 400, 4130 EK Vianen (ZH), telefoon 03473-79911/75614.

Taal en computer

De Nederlandse Vereniging voor Toegepaste Taalwetenschap (ANéLA) organiseert in samenwerking met de Vereniging van Leraren in Levende Talen een studiedag over computerondersteund talenonderwijs. Deze bijeenkomst wordt gehouden op zaterdag 19 november in het Hoofdgebouw van de Vrije Universiteit te Amsterdam. Er zal uitvoerig worden ingegaan op onderwerpen als computerondersteund leren, en op onderzoek en trends in het computerondersteund onderwijs. Ook worden tal van programma's gedemonstreerd.

Voor inlichtingen en aanmeldingen kunt u zich wenden tot mevr. drs. D.T. Greidanus, Faculteit der Letteren, Vrije Universiteit, postbus 7161, 1007 MC Amsterdam.

Taal en maatschappij

De socioloog professor Goudsblom kreeg vooral bekendheid als auteur van Balans van de sociologie en Nihilisme en cultuur. Zijn totale oeuvre is omvangrijker. Hij hield voordrachten en lezingen, schreef monografieën, en publiceerde tal van artikelen over uiteenlopende onderwerpen.

Voor Taal en sociale werkelijkheid maakte Goudsblom een thematische keuze uit zijn werk van de afgelopen 25 jaar. Hij bundelde een tiental artikelen waarin het begrip taal een rol speelt, waaronder ook zijn beroemde beschouwing over het ABN. Sommige stukken gaan over taal als een deel van de sociale werkelijkheid, andere over begrippen als instrumenten voor de sociologie. In de inleiding van de bundel benadrukt Goudsblom dat het thema taal ook een rol speelt in de artikelen waarin het niet centraal staat. ‘Taal vormt een integraal bestanddeel van zowel de sociale werkelijkheid als van iedere poging om iets van die werkelijkheid te begrijpen.’

De artikelen kenmerken zich stuk voor stuk door hun vlotte leesbaarheid en ze zijn vaak zeer vermakelijk. Dat laatste geldt met name voor een verslag van de ervaringen die Goudsblom opdeed bij het laten vertalen van zijn boek Nihilisme en cultuur. Ondanks dat hij een professioneel vertaalbureau in de arm nam, werd het bijna een fatale mislukking.

Taal en sociologische werkelijkheid, sociologische stukken wordt uitgegeven door Meulenhoff en kost f 34,50.

Vertellen en vertalen

Uitgeverij Het Spectrum betoont zich de laatste tijd extra actief in het uitbrengen van allerlei ‘schrijfwijzers’. Voor wie regelmatig verslag moet uitbrengen van zijn bezigheden of bevindingen is er de pas verschenen Prismapocket Rapporteren/presenteren. In dit boekje, dat is geschreven door C.B. Tilanus, wordt niet alleen aandacht besteed aan de verzorging van schriftelijk taalgebruik, maar ook aan het houden van een goede mondelinge presentatie. Deze combinatie van adviezen wordt niet vaak in boeken van dit genre aangetroffen. Rapporteren/presenteren kost f 14,90.

Wie wel eens een vertaling maakt of gewoon nieuwsgierig is naar de klemmen en voetangels van het vertalen, kan iets hebben aan Vertalen. Een eerste kennismaking. Dit door H.W. Hollander geschreven boekje is bedoeld als ‘een eerste kennismaking met de mogelijkheden en moeilijkheden van het vertaalwerk’. Het verschijnt een dezer dagen in de Prismareeks en gaat f 12,90 kosten.

Argumenteren

Wie een ander van zijn mening wil overtuigen of wie een betoog wil analyseren en beoordelen, moet enig inzicht hebben in wat aanvaardbare argumentatie is en hoe die argumentatie in elkaar kan zitten. Peter Jan Schellens en Gerard Verhoeven zetten in Argument en tegenargument uiteen hoe je argumentatie kunt ontleden en op welke manier de aanvaardbaarheid van argumentatieve uitspraken te toetsen is.

De auteurs gaan in de eerste twee delen van hun boek in op het bekende analysemodel van de Britse filosoof Toulmin, de logische achtergronden van de argumentatieleer en verschillende soorten argumentatieschema's. In het derde en meest omvangrijke deel besteden zij aandacht aan het argumenteren binnen enkele beroepssectoren, zoals de rechtspraak, de kunstkritiek en de reclame.

Het boek heeft alle kenmerken van een inleidend leerboek. De hoofdstukken zijn kort en bondig, er wordt niet ingegaan op theoretische problemen,

[p. 175]

en elk hoofdstuk wordt afgesloten met een reeks opgaven waarin de behandelde theorie moet worden toegepast op ‘natuurlijke teksten’ als kranteartikelen en ingezonden brieven. De in het boek beschreven methode is ontwikkeld aan de Rijksuniversiteit Utrecht en is vooral bestemd voor gebruik in het hoger onderwijs.

Argument en tegenargument. Een inleiding in de analyse en beoordeling van betogende teksten is verschenen bij uitgeverij Martinus Nijhoff en kost f 35,-.