Onze Taal. Jaargang 57

Vraag en antwoord
Engelse werkwoorden
Redactie Onze Taal

Vraag: Moet je bij het vervoegen van leenwoorden uit het Engels rekening houden met de spelling van de Engelse werkwoordsvormen? Moet je bijvoorbeeld schrijven ‘De afspraak is geplanned?’ of verdient het meer Nederlandse ‘gepland’ de voorkeur?

Antwoord: Veel leenwoorden uit het Engels zijn gasten die niet meer van plan zijn te vertrekken. Het verdient daarom aanbeveling die woorden zo veel mogelijk te behandelen alsof het gewone Nederlandse werkwoorden zijn. Dit is ook de werkwijze die Van Dale volgt bij de opgenomen Engelse werkwoorden. Expliciet wordt deze wijze van vervoegen nog eens verdedigd door G. Verhoeven in Wolters' Kleintje Spelling (blz. 36) onder het kopje ‘Hij savet de file’. Volgens de Nederlandse regels worden Engelse werkwoorden als volgt vervoegd:

plannen	hij plant
wij planden	ik heb gepland
dealen	hij dealt
wij dealden	ik heb gedeald.

Twee groepen Engelse werkwoorden kunnen bij het vervoegen verwarring veroorzaken: werkwoorden waarbij de stam eindigt op een e (timen, saven) en werkwoorden waarbij de stam eindigt op een medeklinker die in het Nederlands zelden of nooit op die plaats staat (mixen, squashen).

De stam van een Nederlands werkwoord wordt gevormd door de uitgang sjwa (toonloze e) + n van de infinitief - zoals die wordt uitgesproken - weg te laten. Dat betekent dat een stam eigenlijk niet op een e kan eindigen, en dat de stam van timen en saven ‘tim’ respectievelijk ‘sav’ zou zijn. Om uitspraakredenen is het echter noodzakelijk de e als onderdeel van de stam te beschouwen; deze e geeft in time namelijk de ‘instructie’: lees de i als ai. Wij sluiten ons aan bij Verhoeven, die stelt dat de gewone vervoeging volgens de Nederlandse regels ook bij deze werkwoorden de enige consequente is. Dus:

saven	hij savet
wij saveden	ik heb gesaved
timen	hij timet
wij timeden	ik heb getimed

Bij de tweede groep kan verwarring ontstaan doordat de x en de h niet in ons ezelsbruggetje voor de werkwoordspelling voorkomen ('t kofschip of fokschaap). Waar het echter om gaat, is de regel die aan dit ezelsbruggetje ten grondslag ligt: werkwoorden waarvan de stam op een stemloze medeklinker eindigt, krijgen te(n) in de o.v.t. Stemloze (‘harde’) medeklinkers zijn de p, t, k, f, s en ch; de uitheemse klanken sj (zoals in douche) en th (zoals in het Engels bath) zijn ook stemloos. Stemhebbende (‘zachte’) medeklinkers zijn klanken die, net zoals de klinkers, met trilling van de stembanden gevormd worden.

De eindklank van squash- is te vergelijken met die van douch-; een stemloze klank (dus: hij douchte, squashte). Bij de ks-klank in mixen en faxen is de situatie nog eenvoudiger, omdat hier in feite een spellingprobleem speelt; vervang x door ks en er is niets aan de hand (vergelijk niksen - hij nikste). Dus:

squashen	hij squasht
wij squashten	ik heb gesquasht
mixen	hij mixt
wij mixten	ik heb gemixt

We geven het toe, bij sommige werkwoorden zijn de resultaten van deze vervoegingen niet fraai. Het werkwoord delete (verwijderen of wissen van een computerbestand of deel daarvan) zou als o.v.t. krijgen ‘hij deletede’. Bij zulke lelijke resultaten is er maar één oplossing: het werkwoord niet gebruiken.