Taalcuriosa
Twee plus een is een
Jules Welling - Best
Klinkers worden geacht de taal te doen klinken, en doorgaans doen ze dat ook, maar soms zijn het probleemkinderen. De keren dat ik interview als intervieuw gespeld heb gezien, zijn niet meer te tellen. Dat smokkelen van die ‘u’ is niet eens zo onverklaarbaar, omdat er in Nederlandse woorden altijd een ‘u’ tussen een ‘e’ en een ‘w’ op het eind van een woord staat, bijvoorbeeld in schreeuw en sneeuw. Afgezien van leenwoorden, zijn daar - voor zover ik weet - geen uitzonderingen op.
In het Nederlands komen niet vaak combinaties voor van drie of meer klinkers die ieder een eigen klank hebben. Meestal geven twee ervan één klank weer, zoals in koe, soms zelfs drie, zoals in kieuw. Toch bestaan ze wel, bijvoorbeeld in de woorden Maoïstisch en boaëi. (Hierbij laat ik de categorie afkortingen even buiten beschouwing, want daarin valt van alles te construeren.)
Het kortste woord met alle klinkers - a, e, i, o en u - erin, is bij mijn weten de naam van het Griekse eiland Euboia. Het woord met de meeste klinkers achter elkaar is zonder tegenbericht ‘papegaaieëieren’ (zeven klinkers).
Een curieus ‘klinkerwoord’ is de merknaam Nivea. Met die naam valt namelijk een beetje te toveren. Door er een ‘u’ aan toe te voegen wordt ‘Nivea’ niveau (uitspraak nivo). Hier doet zich een uiterst curieus fenomeen voor: door er op schrift een klinker aan toe te voegen, wordt de uitspraak één klank korter! Twee plus een is een, als het ware ...
Ik ken geen andere voorbeelden van dit verschijnsel, wat niet wil zeggen dat ze er niet zijn.
Auteursrechtelijk beschermd