Het kwelgebeuren
Jan Bruens - VVV-directeur Den Bosch, Hintham
De ziekte is in enkele jaren tijds uitgegroeid tot een epidemie van ongekende hevigheid, omvang en hardnekkigheid. De patiënten moeten niet gezocht worden onder het gewone volk. Nee, het virus heeft zich vastgezet in de kringen van pratende en schrijvende politici, bestuurders, vakbondslieden, ambtenaren, voorzitters en secretarissen, organisators, presentators, ondernemers. Zelfs zij die voor het virus immuun zouden moeten zijn, blijken te zijn besmet: taalvaardigen zoals journalisten, columnisten, letterkundigen, copywriters. Zet de radio of de televisie maar aan, sla een krant open, een tijdschrift, een programmablad, een pas verschenen boek, het woord kom je onherroepelijk tegen. De opening van de Olympische Spelen in Los Angeles is op de televisie. Daar is onze verslaggever in beeld. Ook hij blijkt te zijn geïnfecteerd. Hij begint meteen te praten over ‘het gebeuren van de Olympische Spelen’ en weet te melden dat de opening ‘een gigantisch gebeuren’ wordt.
Duizenden zijn lijdende aan het gebeurenvirus.
Je kunt het zo gek niet bedenken of het heet een gebeuren, zelfs als er helemaal niets gebeurt of gebeurd is. Heel veel mensen zijn niet meer te genezen, vrees ik. Die gebruiken het woord om de haverklap, op het komische af, althans voor iemand die belangstelling heeft voor wat er groeit en bloeit en woekert in de Nederlandse taaltuin. Als je die mensen dat woord zou afnemen, zouden ze gegarandeerd ontregeld raken en gaan stotteren.
In de gesproken taal kan het woord ‘gebeuren’ gecombineerd worden met de naam van elk evenement, elk bedrijf, elk verschijnsel. Geen probleem met de koppeling, want daar hoor je immers toch niets van. Op schrift gaat het doorgaans mis. Want hoe plak je dat woord vast aan een door koppelstreepjes verbonden of gescheiden samenstelling zoals: band-dia, beeldende kunst, credit card, direct-marketing, below-the-line, big band, blote strand, Ford Capri, hard rock, last minute, Liberty-day, Market Garden, Oktober Jazzmaand, part time, pro Deo, Uefa Cup, Top 40, Trekker-trek, vaste standplaatsen, vrije markt? Al die samenstellingen ben ik tegengekomen met ‘gebeuren’ als toevoeging. Het blote strandgebeuren. Wacht even. Is nou het gebeuren bloot, het strand, of het strandgebeuren? Toe maar hoor, ik laat het zo staan, denkt de schrijver. De luiaard.
Wat mij vooral interesseert is, wat hele volksstammen bezielt om hun taal te bederven door dat heel vervelende, slappe, enge, nietszeggende, zeurderige woord. Wat je al niet tegenkomt! Ik geef hier de merkwaardigste uit mijn verzameling van bijna vierhonderd varianten die ik de afgelopen twee jaar heb aangelegd.
Achterafgebeuren, bedgebeuren, benedengebeuren, bloemengebeuren, boetegebeuren, brievenbusgebeuren, bijgebeuren (nevenactiviteiten), doegebeuren, eetgebeuren, eilandgebeuren, Fuwa-gebeuren (fuwa: functiewaardering), hoerengebeuren, introgebeuren, kaartgebeuren (kredietkaarten), kindergebeuren, kletsgebeuren, kraakgebeuren, Kurhausgebeuren, kijkgebeuren, lala-gebeuren, mammoet-film-muziek-gebeuren, marktcijfergebeuren, muziek-theater-gebeuren, museumgebeuren, nieuwsuitwisselingsgebeuren, ontbijtgebeuren, Opelgebeuren, part-time-gebeuren, pubgebeuren, radio-familie-gebeuren (radioserie Familie Doorsnee), sexgebeuren, slaapgebeuren, sollicitatiegebeuren, sponsorgebeuren, stacaravangebeuren, sterrengebeuren (toekenning van Michelinsterren), themagebeuren, trendgebeuren, tijdsgebeuren (tijdschema), vlooiengebeuren (vlooienmarkten), voorjaarsgebeuren (bloemencorso), weekendgebeuren, zitgebeuren.
Als het lijdende deel der natie geholpen wil worden (maar dat zal wel niet), dan is het te helpen met één simpele tip: laat het woord weg en kies een andere formulering. In veel gevallen kan het vervangen worden door een goed alternatief: niet hoerengebeuren, maar hoerendom of hoerenleven; niet kerstgebeuren, maar kerst of Kerstmis; niet aardappelgebeuren, maar aardappelhandel of-markt; niet afcetgebeuren, maar afzet; niet woongebeuren, maar het wonen; niet kleurgebeuren, maar het gebruik van kleuren, of kleurgebruik.
En nu nog iets over het gebeuren, gecombineerd met een adjectief. Ik heb in mijn collectie de volgende combinaties:
Afgeschermd gebeuren (synode), bloemmatig gebeuren, heilig gebeuren (kerstnacht), kneuterig gebeuren, anti-sportief gebeuren, belachelijk regionaal gebeuren (provinciaal museum), koperen gebeuren (jubileum), labyrintisch gebeuren, nachtmerrieachtig gebeuren, nooit gebeurd gebeuren, onnozel gebeuren, open gebeuren (voor iedereen toegankelijk), risicovol gebeuren, sociaal hoofdgebeuren, sociaal klassikaal gebeuren, sacramenteel gebeuren, statisch gebeuren (museum), tussenmenselijk gebeuren, wederzijds gebeuren (communicatie).
Verbale armoede? Ja, bij het gros.
Gemakzucht? Stellig, luiheid zelfs. Modekwaal? Absoluut. Gewichtigdoenerij? Ook dat, want dan zit je op het
Auteursrechtelijk beschermd