Onze Taal. Jaargang 53

Over de grens

Frans Oudejans - Breda

Mijn beschouwing over het nieuwe woordenboek Duits-Nederlands van Van Dale in Onze Taal, juni 1984 leverde twee reacties op. De eerste is van de heer C.J.T. Lindgreen uit Hoofddorp, dat dichtbij Schiphol ligt. Hij verwijst naar een lexicon van de internationale organisatie voor burgerluchtvaart ICAO, waarin de Engelse terminologie in de luchtvaart van definities wordt voorzien. In aansluiting daarop hebben de luchtvaartautoriteiten in de Bondsrepubliek, Oostenrijk en Zwitserland samen een Wörterbuch der ICAO-Terminologie uitgegeven (Sonderdruck des Bundesanstalt für Flugsicherung, Opernplatz 1, D-6000 Frankfurt am Main). De heer Lindgreen schrijft: ‘Dat de Duitse taal in de drie betrokken landen soms aanleiding geeft tot verschillende vertaling blijkt heel duidelijk uit deze publikatie, waarin de Engelse begrippen aan Duitse kant worden voorzien van een D, Ö of S, zoals deze begrippen respectievelijk in Duitsland, Oostenrijk of Zwitserland worden gehanteerd. Als voorbeeld moge de “Luchtverkeersleider” dienen. De Engelse term “Air traffic controller” wordt:

-	Flugverkehrslotse in Duitsland
-	Flugverkehrskontroller in Oostenrijk
-	Flugverkehrsleiter in Zwitserland.’

Waarbij we dan nog maar aannemen dat het verdeelde Duitsland inzake luchtvaarttaal een voor de veiligheid noodzakelijke eenheid aanhoudt.

De heer H. Kielich uit Hengelo wijst er op dat Gdansk vroeger Danzig heette. De Engelsen hebben er Dantzig van gemaakt en als wij dat in Nederland ook doen zitten we net zo goed fout als wanneer we bijvoorbeeld Tyrol schrijven voor Tirol, Zurich voor Zürich en Hanover voor Hannover. Hij geeft nog een, meer hedendaags, voorbeeld. Ook quarz (van de horloges) heeft er in het Engels en t bijgekregen: quartz.

Met dit quar(t)z is het een vreemd geval. De heer Kielich, gerenommeerd vertaler als hij is, heeft ongetwijfeld gelijk, maar de praktijk lijkt hem voorbij te streven. De nieuwe, elfde druk van Van Dale vermeldt kwarts plus een twintigtal woorden die ermee beginnen. Zoals kwartshorloge: horloge dat vervaardigd is met en zijn precisie dankt aan kwartskristallen. In de tiende druk was dit horloge nog niet opgenomen. Quar(t)s/z wordt ook nu niet aangetroffen. Overigens zag ik in een advertentie van een van oorsprong zeer Duitse firma in Nederlandse kranten quartz-horloges aangeprezen. Het is kennelijk nog niet allemaal helder als kristal.