Onze Taal. Jaargang 53

[p. 104]

Opmerkingen over inter-

J.S. Kik - neerlandicus, Eindhoven

In het artikel Van oude en nieuwe achtervoegsels (Onze Taal nr. 6, 52ste jrg.) behandelt W.B. Rombouts onder andere hoe met -taria, -tiek en -erie modieuze woorden kunnen worden gevormd als ijstaria, bouwtiek en bedderie. Ook inter- heeft zich tussen deze tijdverschijnselen een vaste plaats weten te verwerven, met dien verstande dat het hier geen achter- maar een voorvoegsel betreft.

Natuurlijk is inter- in interlokaal, internationaal en intercontinentaal geen modeverschijnsel te noemen. Wanneer we deze woorden bekijken in verhouding tot lokaal, nationaal en continentaal, zien we inter- een betekenisonderscheidende functie vervullen inzake tegengestelden.

Naar analogie van interlokaal, internationaal en intercontinentaal kunnen gemakkelijk nieuwe woorden (met inter-) worden gevormd die voor iedereen begrijpelijk zijn. Daarom wordt er ook een gretig gebruik gemaakt van inter-. Ik doel in dit geval op woorden als interfoto, intersnack, interfood, intercar, intermeubel, intertoys, interflower, interservice, intercolour en interroom.

Onzin-woorden

Maar waar kunnen we bij deze woorden een betekenisonderscheidende functie waarnemen in vergelijking met dezelfde tien woorden zonder inter-? Dat onderscheid is er niet. Inter- is hier een leeg voorvoegsel omdat het zijn oorspronkelijke functie niet kan waarmaken. Strict genomen is er sprake van ‘onzin-woorden’.

Wie in de telefoongids onder inter-zoekt, zal merken dat deze ‘onzin-woorden’ een naam van een zaak of bedrijf aanduiden. Raadpleeg de gids maar en bemerk dan hoeveel zaken en bedrijven inter- in hun naam hebben verwerkt. Als inter- geen betekenisonderscheidende functie vervult, welke rol speelt dit voorvoegsel dan wèl?

Eigennaam voldoet niet

Vaak is het moeilijk om een treffende naam voor een zaak of bedrijf te bedenken. Een eigennaam (dat wil zeggen de naam van de baas, eigenaar of directeur) voldoet kennelijk niet omdat deze niet inspeelt op de activiteiten van zaak of bedrijf. Hiervan alleen de activiteit aangeven met een trefwoord doet als naam ‘kaal’ en ongewoon aan. Slechts weinige zullen hun zaak Meubel of Foto noemen. En een combinatie van ‘eigennaam’ en ‘activiteit’ is weer te gewoon: Jansen Foto. Door trefwoorden met inter- te laten voorkomen, worden deze tekortkomingen weggenomen: Intermeubel. De zaak met deze naam beweegt zich op het gebied van meubelverkoop en woninginrichting. Zo kan met behulp van een voorvoegsel het ‘uiterlijk’ van een naam worden opgeknapt.

Wordt er een Engels trefwoord gebruikt, dan krijgt de naam direct een vleugje internationale allure; voorbeelden te over in de eerdergenoemde ‘reeks van tien’.

Inter-blijft wel

Het is altijd riskant om voorspellingen te doen over taalgebruiksverschijnselen. Van het mode-ABC is bekend dat het jaarlijks verandert. Doch zaken die een efficiënte bedrijfsvoering nastreven, zullen niet jaarlijks hun naam wijzigen onder invloed van taalmode. We kunnen dan ook gerust aannemen dat ‘namen met inter-’ niet binnen afzienbare tijd uit de telefoongids zullen zijn verdwenen.