Onze Taal. Jaargang 49

Ter informatie

- Bij uitgeverij Het Spectrum is verschenen, als aula-pocket nr. 659, Kind en taalontwikkeling, door Paula Menyuk. De prijs is f 11,-. Niet zozeer een boek voor jonge vaders en moeders, maar wel voor mensen met belangstelling voor taal, en dan meer dan alleen voor correct spellen en ABN-spreken. Wat is taal voor iets, dat kinderen zo verbluffend snel en zo ongelooflijk ingewikkelde dingen kunnen leren?

- Een waarschuwing is op z'n plaats voor N.C. ten Hagen's boek De verloedering van onze nederlandse taal, blijkbaar in eigen beheer uitgegeven. Het kost f 10,- en is in weinig voorbeeldig Nederlands geschreven. Aktie tegen alles wat vies en voos is, maar dan in ernst. Vanuit een verontrustend extreme maatschappijbeschouwing wordt hier kritiek geleverd op allerhande taalverschijnselen. De veronderstelde verloedering wordt probleemloos op één hoop gegooid met alles wat onbeschaafd, pervers, weinig presterend of dom is, met moord en doodslag, met vandalisme, met luiheid, met geestelijke verpaupering en een verslaving aan roken, drank of drugs. Het is een geruststellende gedachte dat de heer Ten Hagen geen uitgever heeft kunnen vinden voor deze brochure.

- Aan het Instituut voor Neerlandistiek te Amsterdam (Universiteit van Amsterdam) bereiden G.J. Vis en A.J.A.M. Hanou, in samenwerking met L. Spronck te Maastricht, een brieveneditie van Kinker voor. Johannes Kinker leefde van 1764 tot 1845. Wie in het bezit is van, of aanwijzingen kan geven over brieven aan of door Kinker geschreven, wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met Pauline Brants, Instituut voor NeNeerlandistiek, Herengracht 330-336, 1016 CE Amsterdam (tel. [phone]).

- Bij uitgeverij Bosch & Keuning N.V. is verschenen: C.J. Kuik, Helden op sokkels. Literaire standbeelden in Nederland. f 19,50. Beelden van schrijvers en van figuren uit de literatuur; Potgieter zowel als Hanneke & Janneke onder moeders paraplu. Er is gestreefd naar volledigheid. Van elk beeld (het gaat om ruim 200 beelden) een foto en enige informatie over de maker, het uitgebeelde en de plaats. De foto's zijn per provincie gerangschikt. Achterin registers van de beelden en van auteurs op wie ze betrekking hebben, van plaatsnamen en van beeldende kunstenaars. Deze uitgave is een felicitatie waard.

- In sommige kringen is het (juiste) besef dat geen wetenschap ‘waardenvrij’ kan zijn zozeer op hol geslagen, dat vooroordelen niet alleen gedoogd, maar zelfs gekoesterd worden. Zo ook bij de onderzoekers die in Moer 1980 alf. 1 verslag doen van hun speurtocht naar sexismen in Van Dale. (sexisme = ‘een verbale uitdrukking die, hetzij direct, hetzij indirect, discriminatoir is op grond van geslacht, in het bijzonder op grond van vrouwelijk geslacht’ blz. 2.) Er wordt onderscheid gemaakt tussen sexismen die tot de taalschat behoren en die welke besloten liggen in de voorbeeldzinnetjes die dit woordenboek koos. De voorspelbare uitkomsten (veel sexismen) ‘geven ons een kijkje in de wereld van Van Dale’ (blz. 4). Nadat dit dan toch maar even gezegd is, wordt het op blz. 7, aarzelend, teruggenomen: ‘...of is het een afspiegeling van “ons aller wereld...”’. Men kan betreuren dat de meerderheid der Nederlanders zo denkt en doet als zij denkt en doet, maar het is niet redelijk om te wensen dat Van Dale in dit opzicht iets anders weerspiegelt. Onderzoekjes als dit uit Moer hebben niet alleen geheel voorspelbare uitkomsten, zij leren ons niets meer dan de observatie van een doorsnee gesprek in winkels, café's of restaurants, of van een willekeurige roman, krant of televisieprogramma. Tenslotte: Van Dale ‘bevestigt’ niks; zo invloedrijk is geen woordenboek. Als onze onderzoekers er geen kostbare tijd aan besteed hadden om het allemaal op te zoeken, hadden zij het niet eens geweten, hoe verschrikkelijk sexistisch Van Dale is.

- Van het boek Planten en hun naam. Een botanisch lexicon voor de Lage Landen, door H. Kleijn, 320 blz., uitgeverij Meulenhoff, f 34,50, is onlangs een tweede druk verschenen. Niet alleen worden van heel wat planten vele van streek tot streek verschillende namen gegeven, die namen worden vaak in verband gebracht met het gebruik dat in de vroegere volksgeneeskunde van die planten gemaakt werd. Zeer, zeer de moeite waard. Alleen is jammer dat de auteur de bronnen van al die informatie niet per plant opgeeft, maar achterin in een hopeloos lange lijst van ‘Geraadpleegde literatuur’. Misschien iets voor een derde druk? Dit boek is het ten volle waard.

- Tenslotte vermelden we nog graag de volgende binnengekomen boeken: - Antoine Braet, Taaldaden deel 2, een leergang schriftelijke taalbeheersing voor de bovenbouw HAVO/VWO, uitgegeven door Wolters-Noordhoff, Groningen; - Ans Brekelmans, Bart van der Leeuw, Marij Smits & Eric de Vries, Taalonderwijs en vorming, een uitgave van het Socialisties Onderwijs Front (correspondentieadres: Tooropstraat 63, Nijmegen) f 12,50 - S. Coster, Polyxena, van inleiding en aantekeningen voorzien door G. van Eemeren, Klassiek Letterkundig Pantheon nr. 219, uitgeverij Thieme & Cie., Zutphen f 19,50; - Joost van den Vondel, Poëtologisch proza, verzameld, ingeleid en toegelicht door Lieven Rens, Klassiek Letterkundig Pantheon nr. 221 enz., f 18,90.

J.v.d.H.